ALF SENSOR SPÓŁKA JAWNA

ALF SENSOR SPÓŁKA JAWNA INSTRUKCJA OBSŁUGI wersja 2.8 TERMOPARY Z GŁOWICĄ PRZYŁĄCZENIOWĄ wykonanie iskrobezpieczne TERPD07... TERPKG08... TERPF09... TERP10... TERW11... TERP44... TERPD54... TERPF60... TERPKG64... TERPKG78... TERPKG79... TERPF97... TERPKG99... TERPdm142... TERPKG143... TERPKG157... TERPF/PKGnxJ/K189... 31342 Kraków, ul. Narcyzowa 3 tel.(012) 258 08 40, 285 43 46 fax (012) 285 43 18 http://www.alfsensor.com.pl/ email: biuro@alfsensor.com.pl

1. KARTA KATALOGOWA 1.1 Parametry techniczne 1.2. Sposób zamawiania ( Miejsce na kartę katalogową termopary ) 2

2. ZASTOSOWANIE. Termopary służą do przetwarzania temperatury mierzonego ośrodka w zakresie od 40 C do +1 C na siłę termoelektryczną w sposób określony charakterystyką termometryczną termoelementów wbudowanych w czujnikach wg. PNEN 60584. W połączeniu z odpowiednimi przyrządami umożliwiają zdalny pomiar, zapis lub regulację temperatury procesów przemysłowych. Ze względu na budowę (duża bezwładność cieplna) czujniki są przeznaczone do statycznych pomiarów temperatury, tj. w ośrodkach, w których występują powolne zmiany temperatury. Termopary z elementem płaszczowym są odporne na drgania i wstrząsy, dają się wyginać bez obawy zwarcia termoelektrod, dlatego też znajdują zastosowanie w miejscach trudno dostępnych, w których zachodzi potrzeba zastosowania czujników giętkich i o małej bezwładności cieplnej. 2.1.WYKONANIE ISKROBEZPIECZNE Czujniki w wykonaniu iskrobezpiecznym przeznaczone sa do pracy w atmosferach zagrożonych wybuchem gazowym. Jeżeli będą niewłaściwie zainstalowane, może to doprowadzić do wzrostu zagrożenia wybuchem. Czujniki w wykonaniu iskrobezpiecznym mogą być instalowane, podłączane,przeglądane lub wymienione tylko przez wykwalifikowanych pracowników zgodnie z niniejszą instrukcją obsługi oraz odpowiednimi normami, wymaganiami prawnymi. Przeznaczenie zgodne z dyrektywą ATEX II 1/2 G przemysł inny niż górnictwo podziemne kategoria urządzenia do atmosfer wybuchowych gazowych ATEX przemysł inny niż górnictwo kategoria urządzenia do atmosfer wybuchowych pyłowych 3 II 1 D

Dopuszczalne miejsce zainstalowania czujników Strefa zagrożona wybuchem Kategoria wg ATEX Atmosfera wybuchowa gazów, mgieł, par, pyłów Strefa 1G, 1D o Strefa 1 1G, 1D, 2G, 2D Strefa 2 1G, 1D, 2G, 2D, 3G, 3D Rodzaj budowy przeciwwybuchowej dla gazów Ex ia IIC T6 urządzenie elektryczne z ochroną przeciwwybuchową rodzaj budowy przeciwwybuchowej; urządzenie iskrobezpieczne grupa gazów klasa temperaturowa Rodzaj budowy przeciwwybuchowej pyłowej Ex iad 20 T85ºC urządzenie elektryczne z ochroną przeciwwybuchową rodzaj budowy przeciwwybuchowej w obecności pyłów, urządzenie iskrobezpieczne dla strefy 20 maksymalna temperatura powierzchni 3. ZASADA DZIAŁANIA. Elementem pomiarowym termopary jest termoelement, który składa się z dwu niejednorodnych elektrycznie względem siebie termoelektrod, połączonych ze sobą. Miejsce połączenia stanowi spoinę pomiarową. Jeżeli spoina pomiarowa znajduje się w innej temperaturze niż spoina odniesienia (wolne końce), między końcami termoelektrod pojawia się siła termoelektryczna, proporcjonalna do różnicy tych temperatur, będących funkcją obydwu temperatur zgodnie z charakterystykami termoelektrycznymi określonymi normą PNEN 60584. Jeżeli natomiast umieścimy spoiny odniesienia w miejscu o stałej temperaturze, siła termoelektryczna, która wówczas wystąpi między wolnymi końcami termoelektrod, będzie funkcją tylko temperatury spoiny pomiarowej. Pomiar temperatury ośrodka, w którym umieszczona jest termopara, może być zatem dokonywany przez pomiar siły termoelektrycznej przy użyciu odpowiedniego przyrządu wywzorcowanego najczęściej bezpośrednio w jednostkach temperatury. Uniezależnienie się od wahań temperatury spoiny odniesienia można osiągnąć przy użyciu specjalnego termostatu lub przez włączenie specjalnego urządzenia kompensującego na drodze elektrycznej wpływ tych wahań. 4

Obecnie większość urządzeń współpracujących z termoparami jak: mierniki, regulatory, przetworniki temperatury, posiadają wbudowany układ kompensacji zimnych końców. Rys. 1. Schemat ideowy termometru elektrycznego z termoparą Tt termopara, M przyrząd współpracujący wskazujący, rejestrujący lub regulujący, K przewody kompensacyjne, L przewody łączeniowe, a spoina pomiarowa, b spoina odniesienia. 4. BUDOWA. Termopara składa się z osłony (rys. 2) zewnętrznej metalowej lub ceramicznej 3, głowicy przyłączeniowej 4 i wkładu pomiarowego 5 typ WPTE02 lub WPTE02ds1. Osłony zewnętrzne w zależności od przeznaczenia wykonywane są jako proste rury (rys. 2) lub rury łączone pod kątem 90 C. W zależności od górnej wartości temperatury stosowalności, a zatem również w zależności od rodzaju termoelementu, osłony wykonywane są jako metalowe jednolite, metalowe niejednolite (tj. łączone z częścią wykonaną z reguły ze stali żaroodpornej) lub jako ceramiczne. Osłony ceramiczne czujników są chronione od strony głowicy ochroną metalową 6, na którą są zakładane uchwyty do mocowania czujnika. W wykonaniu płaszczowym termoelement stanowi cienka rurka zwana płaszczem, wypełniona masą izolacyjną (tlenkiem glinu), w której znajdują się termoelektrody i wykonana spoina pomiarowa. Pyłoszczelna i bryzgoszczelna głowica przyłączeniowa wykonana ze stopu aluminiowego < 6% Mg, jest pokryta piecowym lakierem kreodurowym. 5

W głowicy umieszczona jest kostka zaciskowa lub przetwornik pomiarowy U/I (4 20 ma). Przez wpust kablowy w głowicy prowadzimy przewody, łączące termoparę z przyrządem wtórnym. Wkład pomiarowy typ WPTE02 lub WPTE02ds1 pojedynczy lub podwójny umieszczony w osłonie zewnętrznej jest częścią zamienną termopary. W przypadku jego uszkodzenia może być wymieniony na inny. Rys. 2. Budowa czujnika termoelektrycznego 1 termoelektroda, 2 spoina pomiarowa termoelementu, 3 osłona zewnętrzna metalowa lub ceramiczna, 4 głowica przyłączeniowa wraz z zaciskami, 5 osłona wewnętrzna izolacyjna, 6 rura ochronna 6

Tablica 1 Ogólny podział produkowanych odmian i wykonań czujnika Rodzaj termoeleme ntu TERPJ10 FeCuNi TERPDJ07 TERPKGJ08 TERPFJ09 FeCuNi TERPK10 NiCrNi TERPDK07 TERPKGK08 TERPFK09 NiCrNi TERWK/J11 FeCuNi NiCrNi TERPS44 TERPS45 TERPS60 TERPKGS64 TERPB44 TERPB45 TERPB60 TERPKGB64 TERPS61 TERPS63 TERPB61 TERPB63 PtRh10Pt PtRh30PtRh6 PtRh10Pt PtRh30PtRh6 Średnica drutu (mm) Osłona zewnętrzna wewnętrzna Stal 15HM Stal H23N18 Stal 1.4841 Stal 1.4762 Stal 15HM Stal 1.4541 0,35 0,8 Stal 1.4571 Stal 1H18N9T Stal 1.4841 Stal 15HM Stal H23N18 3 Stal 1.4841 Stal 1.4762 Stal 15HM Stal 1.4541 0,35 0,8 Stal 1.4571 Stal 1H18N9T Stal 1.4841 Stal 15HM18 Płaszcz 3, 6 Stal 10H2M Zewn. stal 1.4841 Wew. Ker 610 Zewn. stal 1.4762 Wew. Ker 610 Zewn. Ker 610 Wew. Ker 610 0,5 Zewn. Ker 710 Wew. Ker 610 Zewn. Ker 710 Wew. Ker 710 Zewn. Ker 530 Zewn. Ker 710 Wew. Ker 710 Zewn. stal 1.4841 Wew. Ker 610 Zewn. stal 1.4762 Wew. Ker 610 0,5 Zewn. Ker 710 Wew. Ker 710 Zewn. Ker 530 Pośr. Ker 710 Wew. Ker 710 Zewn. Kanthal 0,5 Wew. Ker 610 Zewn. Kanthal 0,5 Wew. Ker 610 3 7 Średni zakres stosowania ca osłony ciągły krótkotrwały (mm) 21,3 550 700 20,0 650 900 22,0 650 900 22,0 650 900 15,0 550 700 910 910 1012 10,0 21,3 700 20,0 900 1050 22,0 900 1150 22,0 900 1200 15,0 700 910 800 800 910 800 800 1012 800 800 10,0 800 1000 18, 24 22 15 2232 1100 1150 1100 1150 15 8,5 15 8,5 15 8,5 26 15 8,5 22 15 2232 1300 1400 1300 1400 1300 1 1300 1 1150 1150 1100 1150 15 8,5 26 15 8,5 15 5,8 15 5,8 1 1800 1 1 1350 1350 1350 1350

Tablica 2 Odporność termiczna osłon na najczęściej spotykane środowiska. Materiał osłony Rodzaj ośrodka 15HM 1.7335 cynk do 480 C; powietrze, para wodna, kąpiele solne azotanowe do 550 C; ołów, cyna, H2S do C kwas azotowy do 100 C; siarkowodór, kwasy tłuszczowe do 200 C; cyna do 300 C, fenol, aldehyd octowy, tri, lateksy do 500 C, azotan potasu do 550 C, para wodna, pary amoniaku do C; powietrze, suchy chlor do 800 C 1H18N9T 1.4571 10H2M 1.7380 1.4841 1.4762 opary kwasu solnego 1000 C; spaliny gazów do 1 C (powietrze 1 C) zasady i gazy nie zawierające płynnych kwasów do 1400 C Materiał ceramiczny 610 (powietrze 1400 C) środowiska pieców siarkowych do 1000 C; środowiska Materiał ceramiczny 710 pieców koksowniczych do 1200 C; acetylen, gazy przemysłowe, wodór, szkło 1300 C, powietrze 1800 C Materiał ceramiczny 530 Tablica 3 Własności charakterystyczne stali żaroodpornych (wg PN71/H822) Znak stali H23N18 H23N20S2 H24JS H25T H25N20S2 15HM 1H18N9T Uwaga: odpowiednik niemiecki wg danych z STALSCHLUSSEL 1.4843 1.4762 1.4841 1.4765 1.7335 1.4541 1.4571 typ RFN wg STALSCHLUSSEL CrNi2520 X10CrAl 24 X15CrNiSi2520 kanthal 13CrMo44 XCrNiTi18 10 Żaroodporna w powietrzu do temp. około (w C) 1050 1200 gr.pełz. 1150 1100 1150 1350 500700 500800 Zastrzega się wykonanie osłon z innych materiałów o podobnych wartościach. 8

Rys. 3. Czujnik TERPJ/K10 Rys. 4. Czujnik TERPS44 W wykonaniu iskrobezpiecznym termopara jako samodzielne urządzenie posiada certyfikat KDB 04 ATEX 037X. Dla wykonań iskrobezpiecznych wkład pomiarowy musi być umieszczony w osłonie zewnętrznej z głowicą przyłączeniową. 5. URZĄDZENIA I PRZYRZĄDY WSPÓŁPRACUJĄCE. Termopary mogą współpracować z dowolnym odbiornikiem przystosowanym do pracy z daną termoparą. Termopary w wykonaniu iskrobezpiecznym muszą współpracować tylko z obwodami iskrobezpiecznymi. Dla termopar z wbudowanym przetwornikiem, dowolny odbiornik musi być przystosowany do współpracy z sygnałem prądowym 420 ma.dodatkowo temperatura otoczenia urządzenia współpracującego z przetwornikiem temperatury nie może przekraczać temperatury pracy przetwornika. 6. WYPOSAŻENIE. Do normalnego wyposażenia czujnika wchodzą: dokumentacja technicznoruchowa (DTR), karta gwarancyjna, dla wykonań iskrobezpiecznych certyfikat ATEX, deklaracja zgodności Wyposażenie dodatkowe dołączane do czujników tylko na specjalne zamówienie, stanowią uchwyty, służące do mocowania czujników w miejscach pomiarowych. 9

7. ODBIÓR TECHNICZNY. Termopary są odbierane przez Kontrolę Jakości wytwórcy na podstawie sprawdzenia zgodności wyrobu z normą PNEN 790:2006; PNEN 7911:2007; PNEN 7926:2007; PNEN 612410:2007; PNEN 6124111:2007. 8. GWARANCJA. Zakład gwarantuje poprawne działanie wyrobu pod warunkiem eksploatowania wyrobu zgodnie z wymaganiami określonymi w niniejszej DTR. 9. PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT. Czujniki powinny być przechowywane w pomieszczeniach zamkniętych w temperaturze od +5 C do +50 C i wilgotności względnej powietrza nie przekraczającej 80%. Powietrze otaczające nie może zawierać składników wywołujących korozję i niszczenie powłok ochronnych. Podczas przechowywania czujniki nie powinny podlegać długotrwałym drganiom i wstrząsom. Transport powinien odbywać się zakrytymi środkami transportu. 10. MONTAŻ. Dokładność pomiaru temperatury za pomocą termometru termoelektrycznego zależy w dużym stopniu od sposobu zainstalowania czujnika. Duża pojemność cieplna osłony czujnika i mały współczynnik przewodzenia ceramicznych osłon izolacyjnych zwiększają bezwładność cieplną czujnika, czyli zmniejszają szybkość jego reagowania na zmiany temperatury. Część metalowej osłony czujnika, znajdująca się w temperaturze otoczenia, odprowadza ciepło do otoczenia, zmieniając jednocześnie temperaturę spoiny pomiarowej termoelementu. Zmiana temperatury spoiny pomiarowej jest tym większa, im większy jest stosunek długości części osłony znajdującej się w temperaturze znacznie różniącej się od temperatury mierzonej do całkowitej długości osłony. 10

Dokładność pomiaru zależy również od intensywności przejmowania ciepła przez osłonę czujnika od czynnika (od wartości współczynnika przejmowania ciepła, który zależy między innymi od rodzaju czynnika i prędkości jego przepływu). W zależności od rodzaju czujnika, miejsca, w którym ma być przeprowadzony pomiar i od rodzaju ośrodka, czujnik należy odpowiednio wbudować, kierując się podanymi niżej przykładami oraz wskazówkami i uwagami: a) czujniki powinny być instalowane w miejscach ułatwiających obsługę i konserwację. b) czujniki w wykonaniu normalnym nie powinny być instalowane w miejscach podlegających stałym drganiom, np. na wibrujących rurociągach, gdyż drgania skracają w znacznym stopniu ich żywotność. c) jeżeli wystająca część czujnika jest narażona na promieniowanie cieplne, należy stosować osłony ochronne, jeżeli osłona narażona jest na promieniowanie cieplne, które może podnieść jej temperaturę powyżej temp. mierzonego ośrodka, należy stosować ekrany zabezpieczające przed promieniowaniem (izolować cieplnie wystającą część osłony metalowej). d) przed montażem czujników z osłonami przeznaczonymi do wspawania np. typu W (rys. 6a) należy na czas spawania zabezpieczyć osłony przed zanieczyszczeniem. e) należy stosować czujniki krótsze w przypadku małej głębokości zanurzania, zaś dłuższe gdy istnieją możliwości wpuszczenia czujnika w obiekt, którego temperaturę mierzymy, w celu uzyskania korzystnego stosunku długości części osłony znajdującej się w temperaturze otoczenia do całkowitej długości. f) czujniki o dużych długościach montażowych mocować w pozycji pionowej, aby osłony nie wyginały się pod wpływem własnego ciężaru. 11

Rys. 5. Przykłady instalowania czujników prostych a) za pomocą uchwytu UZ1 (ciśnienie statyczne do 0,1 MPa) w ścianie metalowej b) za pomocą uchwytu UZ1 (ciśnienie statyczne do 0,1 Mpa) w ścianie murowanej c) za pomocą uchwytu UZG47 (ciśnienie atmosferyczne) w zbiorniku d) za pomocą uchwytu UZG47 (ciśnienie statyczne do 0,1 Mpa) w ścianie a) b) Rys.6. Montaż czujnika (przykłady) a) wysokociśnieniowy TERPK/J10 z osłoną typu W b) prosty TERPKJ/K07 z uchwytem zaciskowym UZG47 12

10.1 MONTAŻ CZUJNIKÓW w WYKONANIU ISKROBEZPIECZNYM a) Na granicy dwóch stref ; 0 i stref 1, 2 Rys.7 Jak pokazano na rys. 7 w strefie 0 może znajdować się wyłącznie osłona zewnętrzna termopary. Głowica może znajdować się tylko w strefie 1 lub 2. Granicą między strefami jest przyłącze procesowe (króciec lub kołnierz) z uszczelnieniem minimum IP67. Gwinty walcowe muszą być uszczelniane uszczelką na kołnierzu. Gwinty stożkowe muszą być uszczelnione materiałem uszczelniającym. Połączenie kołnierzowe musi być z uszczelką. Wpusty kablowe dla odpowiedniej średnicy kabla IP minimum 65. b) Podłączenie czujnika bez przetwornika Czujnik podłączyć do obwodu iskrobezpiecznego zgodnie z projektem instalacji. Parametry linii Ci i Li muszą być uwzględnione przy ocenie iskrobezpieczeństwa obwodu. Dla czujników o średnicy osłony d< 10 mm należy uwzględnić połączenie obwodu pomiarowego z obudową jako pojedyncze uszkodzenie zliczalne. 13

c) Podłączenie czujnika z przetwornikiem certyfikowanym wg ATEX. Czujnik podłączyć do obwodu iskrobezpiecznego zgodnie z projektem instalacji. Parametry linii Ci i Li muszą być uwzględnione przy ocenie iskrobezpieczenstwa obwodu. Przetworniki muszą być zasilane z zasilacza iskrobezpiecznego bezposrednio lub poprzez barierę Zenera umieszczonych poza strefą niebezpieczną. Jeżeli przetworniki sa bez separacji galwanicznej muszą być podłączone do zasilacza iskrobezpiecznego poprzez barierę Zenera. d) Klasa temperaturowa czujnika. O klasie temperaturowej czujnika decyduje najbardziej gorąca powierzchnia czujnika jaka może pojawić się podczas pomiaru temperatury procesu w granicach zakresu pomiarowego. Urządzenia grupy II 1/2G powinny być zakwalifikowane do klasy temperaturowej w zależności od maksymalnej temperatury powierzchni osiąganej podczas pracy urządzenia. Klasa temperaturowa T1 T2 T3 T4 T5 T6 Maksymalna temperatura powierzchni 450ºC 300ºC 200ºC 135ºC 100ºC 85ºC Temperatura zapłonu substancji >450ºC >300ºC<450ºC >200ºC<300ºC >135ºC<200ºC >100ºC<135ºC >85ºC<100ºC Tabela 1 Klasa temperaturowa W żadnym wypadku maksymalna temperatura powierzchni czujnika nie może być wyższa od temperatury samozapłonu mieszanki wybuchowej gazu, pary lub mgły z powietrzem. Projektant instalacji jest odpowiedzialny za taki wybór typu czujnika i sposobu jego montażu, aby po zamontowaniu na obiekcie podczas ekstremalnych warunków pracy, temperatura najbardziej gorących powierzchni czujnika była niższa od temperatury klasy temperaturowej dla danej substancji (gazu,mgły, pary). 14

Rys.8 Z rys. 8, dla L=90 mm temperatura osłony wzrośnie o 22 C powyżej temperatury otoczenia. Przyjmujemy, że L=100 mm co zapewni bezpieczny przyrost temperatury osłony czujnika. Jeśli więc mierzymy np. temperaturę medium w rurociągu to powinien on mieć izolację cieplną o grubości min. 100 mm. Jeśli mamy czujnik temperatury z wbudowanym przetwornikiem pomiarowym to należy dobrać zakres stosowania temperatur otoczenia Ta do danej klasy temperaturowej, która jest podana w dołączonym ateście ATEX przetwornika. 15

Np. przetwornik IPAQHX ma następujące klasy temperaturowe: T4 40 C < Ta < 85 C T5 40 C < Ta < 65 C T6 40 C < Ta < 50 C Montażu czujników w strefach zagrożonych wybuchem należy dokonać zgodnie z zasadami eksploatacji urządzeń przeciwwybuchowych zawartych w PN EN 790, Urządzenie elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Dobór, instalowanie, konserwacja i naprawa urządzeń elektrycznych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. e) Ograniczenie temperatury w obecności pyłów palnych. Dla urządzeń grupy II 1/2 D musi być podana maksymalna temperatura powierzchni osiągana podczas pracy urządzenia. Maksymalna temperatura powierzchni czujnika temperatury nie powinna przekroczyć 2/3 wartości temperatury zapłonu mieszaniny pyłu z powietrzem podanych w C. Maksymalna temp. powierzchni czujnika temperatury, nie może przekroczyć wartości niższej o 75 K od minimalnej temp. zapłonu warstwy danego pyłu o grubości 5 mm. Jeżeli występują możliwości powstawania na czujnikach warstwy pyłu o grubości od 5 mm do 50 mm, to maksymalna dopuszczalna temp. powierzchni powinna być odpowiednio obniżona zgodnie z PN EN 612410. Dla warstwy o nadmiernej grubości określenie maksymalnej dopuszczalnej temperatury powierzchni następuje podczas badań. 16

Tabela 2 Mieszaniny wybuchowe wyciąg z Dokumentu Instytutu INRS 17

10.2. Spoiny odniesienia (przewody kompensacyjne). Z zasady działania czujnika termoelektrycznego wynika, że dokładny pomiar temperatury jest możliwy tylko wtedy, gdy spoina odniesienia (zimne końce) znajduje się w stałej temperaturze. Ponieważ w rzeczywistości temperatura głowicy czujnika zmienia się, dlatego zimne końce należy przedłużyć za pomocą przewodów kompensacyjnych i wyprowadzić do miejsca o stałej temperaturze. W praktyce dla uniezależnienia od wahań temperatury końce przewodów kompensacyjnych przyłącza się do specjalnego termostatu lub puszki kompensacyjnej, korygującej na drodze elektrycznej wpływ wahań temperatury na pomiar. Jeżeli nie zależy nam na dużej dokładności pomiaru, można ograniczyć się tylko do wyprowadzenia spoiny pomiarowej za pomocą przewodów kompensacyjnych do miejsca, gdzie występują nieznaczne wahania temperatury. Przewody kompensacyjne są wykonane z tych samych materiałów co termoelement lub z materiałów zastępczych, które w zakresie od 0 C do +200 C mają taką samą charakterystykę termoelektryczną jak druty termoelementu. Przy podłączaniu ich do czujnika należy zwracać uwagę na to, aby łączyć ze sobą przewody jednakoimienne. Można też zastosować przetwornik pomiarowy (rys. 9), który posiada układ kompensacji zimnych końców. 18

10.3. Prowadzenie linii łączeniowej. Linie łączące spoiny odniesienia (puszki kompensacyjne, termostaty, przetwornik) z przyrządami pomiarowymi (miernikami, rejestratorami) należy wykonywać przewodami miedzianymi o przekroju nie mniejszym niż 0,5 mm2. Przewody kompensacyjne oraz przewody miedziane należy prowadzić zgodnie z przepisami dotyczącymi instalacji niskiego napięcia. Rodzaje izolacji przewodów należy dobierać tak, aby chroniła je ona przed działaniem czynników zewnętrznych takich jak: temperatura, działanie mechaniczne itp. Przewody mogą być również prowadzone w rurkach ochronnych. Przy prowadzeniu linii łączeniowej należy unikać łączenia przewodów. Jeżeli to jest konieczne, zaleca się stosowanie połączeń lutowanych. Rys.9. Przetwornik U/I 10.4. Przetworniki pomiarowe instalowane w głowicy czujników. W miejsce kostki zaciskowej instalowany jest przetwornik pomiarowy przetwarzający napięcie termopary na znormalizowany sygnał prądowy 420 ma proporcjonalny do temperatury. Przetwornik ten posiada układ kompensacji zimnych końców. Sygnał wyjściowy 420 ma można prowadzić na duże odległości do odpowiedniego przyrządu wtórnego. Układ pomiarowy z przetwornikiem pokazuje poniższy rysunek. 19

Rys. 10 Sposób podłączenia przetwornika 10.5. owe zastosowania czujników. Czujniki termometrów termoelektrycznych mogą być stosowane w różnych układach pomiarowych lub układach automatycznej regulacji temperatury procesów przemysłowych. Do najbardziej typowych zastosowań należą: a) bezpośredni pomiar temperatury z miernikiem wskazującym b) pomiar temperatury w układzie regulacji temperatury. c) bezpośredni pomiar i zapis temperatury z zastosowaniem termometru i miernika wskazującorejestrującego jedno lub wielomiejscowego. Układy połączeń czujników z wymienionymi przyrządami podane są w DTR odpowiednich przyrządów. 11. OBSŁUGA I KONSERWACJA. W czasie eksploatacji czujników, włączonych w układy pomiarowe lub regulacyjne, okresowo należy: a) co pół roku sprawdzić oporność izolacji linii łączeniowej (przewody kompensacyjne i łączące); oporność sprawdzana między poszczególnymi przewodami oraz każdym z przewodów i ziemią powinna wynosić co najmniej 3 MΩ. b) co pół roku, a jeżeli czujniki pracują w ciężkich warunkach częściej, sprawdzać w temperaturze otoczenia (po co najmniej dwugodzinnej reklimatyzacji) oporność izolacji czujnika między zwartymi zaciskami i obudową czujnika, oporność mierzona induktorem 100 V nie powinna być mniejsza niż 10 MΩ. 20

c) co pół roku sprawdzić przyłączenie przewodów w głowicy i ewentualnie dokręcić wkręty dociskowe; d) co pół roku lub częściej (jeżeli czujnik pracuje w temperaturze zbliżonej do górnej granicy stosowalności) sprawdzać zgodność charakterystyki czujnika z charakterystyką podaną w PNEN 60584. 12. WARUNKI STOSOWANIA. 12.1. Maksymalna temperatura powierzchni urządzenia musi być określona w miejscu zainstalowania z uwzględnieniem wartości wartości mierzonej temperatury, temperatury otoczenia oraz rozpraszanej mocy przez opcjonalnie zastosowany w głowicy przetwornik temperatura ta nie może przekroczyć wartości: temperatury pracy głowicy i znajdującego się w niej przetwornika, temperatury samozapłonu otaczającej urządzenie wybuchowej mieszaniny gazowej, 2/3 temperatury samozapłonu obłoku pyłu, temperatura powierzchni czujnika pod warstwą pyłu musi być niższa od temperatury samozapłonu pyłu zgodnie z załącznikiem B normy PNEN 6124110. Czujniki, w których element pomiarowy połączony jest galwanicznie z obudową powinien być zasilany z obwodu iskrobezpiecznego zapewniającego galwaniczne oddzielenie od ziemi. 12.2. Termopary typu TER.../Exi w wykonaniach z osłoną o średnicy < 10 mm, należy uwzględnić połączenie obwodu pomiarowego z obudową jako pojedyncze uszkodzenie zliczalne oraz w wykonaniu termopar z uziemioną spoiną pomiarową, jako połączenie obwodu pomiarowego z obudową. 12.3. Maksymalna temperatura termopary jest zależna od sposobu i miejsca ich zabudowania. Użytkownik po ich zabudowaniu w miejscu pracy, powinien sprawdzić, czy maksymalna zewnętrzna temperatura obudowy termopary przy mierzonej maksymalnej temperaturze nie przekracza dopuszczalnych wartości klasy temperaturowej par i gazów środowiska podanych w tablicy nr 1 normy PNEN 790 dla danej substancji. 21

UWAGI OGÓLNE. Producent zastrzega sobie prawo dokonywania zmian konstrukcyjnych, materiałowych i wyposażenia. W przypadku trudności w uruchomieniu lub eksploatacji przyrządów, firma nasza udziela informacji i porad technicznych. Wykonał Nazwisko i imię Data R. Skrzyński 5.05.2009 Zatwierdził J. Mikołajczyk 5.05.2009 22 Podpis