Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Kolonii Wydział Ekonomiczno-Handlowy Praktyczny Przewodnik Zatrudnienie obywateli polskich w Republice Federalnej Niemiec Kolonia, lipiec 2004
Spis treści Wprowadzenie Zatrudnienie u niemieckich rodzin w charakterze opiekunki do dzieci "Au - pair" Zatrudnienie stażystów "pracowników gości" celem podnoszenia kwalifikacji zawodowych i językowych Zatrudnienie sezonowe Praktyki studenckie dla polskich studentów Praca wakacyjna dla polskich studentów Wykaz Wojewódzkich Urzędów Pracy w Polsce
Szanowni Państwo, zatrudnienie w Republice Federalnej Niemiec realizowane jest obecnie w oparciu o umowy i porozumienia rządowe zawarte pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Republiką Federalną Niemiec oraz wewnętrzne przepisy niemieckie. W praktycznym przewodniku, który oddajemy w Państwa ręce, wskazujemy na te umowy i przepisy z którymi warto zapoznać się przed podjęciem pracy w Niemczech. Informujemy o procedurach, wymogach, formalnościach i zezwoleniach warunkujących zatrudnienie. Wskazujemy właściwe urzędy i adresy kontaktowe. Staraliśmy się również przekazać szczególnie ważne wskazówki dotyczące warunków pracy i wynagrodzenia. Przewodnik dostępny jest również w wersji elektronicznej na stronie internetowej WEH w Niemczech http://www.wirtschaft-polen.de. Mamy nadzieję, że niniejszy przewodnik ułatwi Państwu orientację w przepisach niemieckich i będzie pomocny przy podejmowaniu decyzji o zatrudnieniu. Danuta Dominiak - Woźniak Kierownik Wydziału Ekonomiczno-Handlowego
Zatrudnienie u niemieckich rodzin w charakterze opiekunki do dzieci Au pair Zatrudnienie w charakterze Au-pair w Niemczech daje możliwość nauki języka i poznania kultury obcego kraju. Poleca się korzystanie z agencji pośrednictwa, która starannie dobiera rodzinę goszczącą i pomaga w rozwiązywaniu problemów na miejscu. Wymagania: - wiek przynajmniej 17 lat, opiekunki z krajów spoza UE nie powinny być starsze niż 25 lat - podstawowa znajomość języka niemieckiego - czasami prawo jazdy na samochód osobowy Au-pair mieszka i pracuje u rodziny, pomaga w opiece nad dziećmi oraz wykonuje drobne prace domowe. Jednak nie jest zatrudniona wyłącznie do wykonywania prac domowych! Praca nie powinna trwać dłużej niż 5 godzin dziennie. Au-pair przysługuje jeden dzień wolny w tygodniu, niekoniecznie podczas weekendu, ale przynajmniej jedna niedziela w miesiącu oraz 4 tygodnie płatnego urlopu wypoczynkowego (jeżeli umowa zawarta jest na okres roczny) lub 2 dni urlopu za każdy przepracowany miesiąc. Umowa o pracę najczęściej zawarta jest na okres 10 do 12 miesięcy (rzadziej na krócej niż 6 miesięcy). Za pracę Au-pair otrzymuje kieszonkowe, obecnie zwyczajowo w wysokości 205,- Euro miesięcznie, niezależnie od ilości przepracowanych godzin. Koszty podróży ponosi zazwyczaj Au-pair. Warunkiem podjęcia pracy przez Au-pair z krajów spoza UE jest pozwolenie na pobyt i pozwolenie na pracę. Wniosek na pozwolenie na pobyt należy złożyć we właściwym urzędzie ds. cudzoziemców (Ausländerbehörde) w Niemczech. W celu uzyskania pozwolenia na pracę należy zgłosić się zaraz po przyjeździe (przed podjęciem pracy) do Urzędu Pracy już na miejscu. Koszty ubezpieczenia zdrowotnego oraz od nieszczęśliwych wypadków pokrywa rodzina goszcząca. Ponadto rodzina zapewnia wyżywienie oraz oddaje do dyspozycji oddzielny pokój. Au-pair uczestniczy we wspólnych posiłkach, jedząc te same potrawy. Często rodzina goszcząca opłaca dodatkowo kurs językowy (świadczenie nieobowiązkowe). Wskazanym byłoby skorzystanie z pośrednictwa agencji Au-pair, która się zobowiąże wspierać radą opiekunki do dzieci w razie kłopotów w rodzinie goszczącej. Adresy agencji Au-pair w Niemczech można znaleźć na stronie internetowej http://www.au-pair-agenturen.de Nie istnieje jednolity system pobierania opłat za pośrednictwo. Agencje pobierają prowizję od rodziny goszczącej, od Au-pair lub od obydwu stron. Wysokość prowizji dla rodziny goszczącej nie powinna przekraczać 12% rocznego ich dochodu, a dla Au-pair kwoty 150 Euro plus 15 Euro za opłaty manipulacyjne. Opracowanie: M. Zebrowska i J. Wawrzyniak, WEH Kolonia, na podstawie informacji Bundesanstalt für Arbeit (Federalnego Urzędu Pracy) w Norymberdze (nr BA IIb2 AVPriv 4 4.2002 pt. Au-pair bei deutschen Familien )
Zatrudnienie stażystów "pracowników gości" celem podnoszenia kwalifikacji zawodowych i językowych 1. Na podstawie umowy między Rządem Republiki Federalnej Niemiec a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej obywatele polscy mogą podejmować w Niemczech pracę w charakterze pracownika-gościa w celu podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych i językowych na okres 12 miesięcy (na wniosek możliwe jest przedłużenie o dalszych 6 miesięcy). Pracownicy-goście mogą podejmować pracę tylko w swoim wyuczonym zawodzie (w wyjątkowych przypadkach dopuszcza się uznanie 3-letniego doświadczenia zawodowego za równoznaczne z ukończeniem kształcenia zawodowego). 2. Jednostkami koordynującymi są po stronie niemieckiej ZAV Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralny Urząd Pośrednictwa Pracy) w Bonn, a po stronie polskiej Ministerstwo Gospodarki i Pracy, które w tym zakresie współpracuje z Wojewódzkimi Urzędami Pracy. Kandydaci ubiegający się o zatrudnienie w charakterze pracownika-gościa powinni zwracać się do Urzędów Pracy właściwych dla miejsca zamieszkania, gdzie otrzymają niezbędne informacje i formularze zgłoszeniowe. 3. Wymagania stawiane kandydatom: - wiek od 18 do 40 lat (w odniesieniu do wieku nie dopuszcza się żadnych wyjątków) - ukończone wykształcenie zawodowe i odpowiednie doświadczenie zawodowe (z reguły dwuletnia praktyka) lub porównywalne kwalifikacje zawodowe (co najmniej 3-letnie doświadczenie zawodowe/praktyczne w zawodzie); o dopuszczenie ubiegać mogą się pracownicy wszystkich grup zawodowych z wykształceniem wyższym lub bez wykształcenia wyższego, o ile spełniają warunki dopuszczenia; - dobra znajomość języka niemieckiego. Ważne: - jako pracownicy-goście dopuszczane są tylko te osoby, które nigdy wcześniej nie podejmowały w Niemczech zatrudnienia w charakterze pracownika-gościa; - nie przewiduje się możliwości sprowadzenia członków rodziny (z zasady członkom rodziny nie udziela się wizy pobytowej). 4. Formalności w Polsce Kandydaci ubiegający się o pracę w Niemczech składają podanie o pracę w Urzędzie Pracy w miejscu zamieszkania, gdzie otrzymują formularz zgłoszeniowy (2 egz.) i informator. Formularz zgłoszeniowy należy wypełnić w języku niemieckim i dołączyć do niego następujące dokumenty: - świadectwo ukończenia kształcenia lub świadectwa potwierdzające posiadanie co najmniej 3-letniego doświadczenia zawodowego w obszarze, który jest przedmiotem wniosku (z uwierzytelnionym tłumaczeniem); - życiorys w języku niemieckim z podaniem ukończonych szkół i doświadczenia zawodowego; - świadectwa pracy (z uwierzytelnionym tłumaczeniem); - dokument o niekaralności; - 2 aktualne zdjęcia;
- test językowy przeprowadzony przez uznanego nauczyciela lub tłumacza języka niemieckiego; - umowa o pracę lub pisemna zgoda pracodawcy na zatrudnienie o ile kandydat już je posiada. 5. Wymagania stawiane pracodawcy w Niemczech Pracodawca powinien zatrudniać co najmniej 4 innych stałych pracowników, w pełnym wymiarze godzin, władających językiem niemieckim oraz posiadać uprawnienia kształcenia pracowników. Ponadto ZAV wymaga indywidualnie podania innych informacji o firmie, w której kandydat ma być zatrudniony. W celu równomiernego rozdziału kandydatów w poszczególnych branżach ZAV może dopuścić ograniczoną liczbę kandydatów dla danej firmy w danej branży, niezależnie od spełnienia w/w wymagań przez kandydatów. Pracownicy-goście nie mogą być zatrudniani przez osoby prywatne (gospodarstwa domowe). 6. Procedura Pracownik-gość może ubiegać się o pracę jedynie za pośrednictwem ZAV, jednak może podać listę pracodawców, którzy go interesują. Również pracodawca w Niemczech ma prawo wystąpić o zatrudnienie konkretnej osoby z Polski. W takim wypadku kandydat po otrzymaniu umowy o pracę bezpośrednio od pracodawcy stara się we własnym zakresie o załatwienie w/w formalności w Polsce. ZAV nie udzieli zgody na pracę jeżeli załatwianie takiej umowy o pracę odbywa się za pośrednictwem niemieckiej lub zagranicznej prywatnej agencji. Pośrednictwo ZAV jest dla obywateli polskich bezpłatne. 7. Umowa o pracę Podstawą otrzymania zgody na pracę jest umowa o pracę. Powinna ona zawierać następujące punkty: - pracownik-gość powinien być zatrudniony jako specjalista, a nie jako personel pomocniczy; - okres zatrudnienia powinien wynosić co najmniej 1 rok; - tygodniowa liczba godzin pracy powinna odpowiadać uregulowaniom taryfowym lub zwyczajowym w danej branży - w wymiarze pełnego etatu; - określenie prawa do urlopu; - określenie wynagrodzenia brutto, odpowiadającego uregulowaniom taryfowym (najczęściej wysokość odpowiada wynagrodzeniu w pierwszym roku zatrudnienia); - na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia zakwaterowania; - pracownik podlega w Niemczech obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz zobowiązany jest do zawarcia ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech. 8. Procedura uzyskania pozwolenia na pracę - Lokalny Urząd Pracy w Polsce wysyła komplet dokumentów kandydata do Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w Polsce, które z kolei przekazuje je do ZAV. Między ZAV a polskimi urzędami współpracującymi istnieje porozumienie, że każdy kandydat musi wziąć udział w rozmowie kwalifikacyjnej. Po spełnieniu wszystkich wymagań ZAV wydaje kandydatowi dopuszczenie do pracy w charakterze pracownika-gościa i wraz z umową o pracę wysyła je do odpowiedniego Urzędu Pracy w Polsce, który następnie przekazuje je
kandydatowi. Po przyjeździe do Niemiec należy złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt we właściwym urzędzie ds. cudzoziemców (Ausländerbehörde). Dopuszczenie do pracy upoważnia do zatrudnienia u konkretnego pracodawcy, na konkretnym stanowisku i nie może być przenoszone na inne firmy. W ciągu tygodnia od przybycia do Niemiec pracownik-gość ma obowiązek zameldowania się w urzędzie meldunkowym, gdzie otrzyma kartę podatkową. Jeżeli upłynie termin wizy pobytowej, to należy ją przedłużyć w Ausländeramt - urzędzie dla obcokrajowców. Cała procedura uzyskania pozwolenia na pracę trwa zazwyczaj od 3 do 4 miesięcy dla umów imiennych, w przypadku osób nie posiadających przedwstępnej umowy o pracę u konkretnego pracodawcy znacznie dłużej. Adresy kontaktowe: ZAV - Zentralstelle für Arbeitsvermittlung Internationale Arbeitsvermittlung 241.10/11 53107 Bonn tel. 0049-228/713-1326 fax: 0049-228/713-1166 E-mail: Bonn-ZAV.osteuropa@arbeitsamt.de Firmy i pracownicy branży hotelarsko-gastronomicznej podejmują kontakt z: ZIHOGA (Zentrale und Internationale Management-und Fachvermittlung für Hotel-und Gaststättenpersonal) 53107 Bonn Połączenia telefoniczne: 0049-228/713-1237 lub 1273 pracownicy recepcji, administracji, sprzedaży, służby hotelowej); 0049-228/713-1225 lub 1281 pracownicy kuchenni; 0049-228/713-1406 lub 1072 personel sprzątający; fax: 0049-228/713-1222 E-mail: Bonn-ZAV.zihoga@arbeitsamt.de Opracowanie: M. Zebrowska i J. Wawrzyniak, WEH Kolonia, na podstawie informacji ZAV - Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralnego Urzędu Pośrednictwa Pracy) w Bonn (Merkblatt zur Vermittlung von Gastarbeitnehmern nach Deutschland Hinweise für Bewerber und Arbeitgeber, maj 2003)
Zatrudnienie sezonowe 1. Osoby, które ukończyły 18 rok życia, mogą podjąć pracę do maksymalnie trzech miesięcy w roku kalendarzowym w rolnictwie, leśnictwie, w branży gastronomicznohotelarskiej, w przetwórstwie owoców i warzyw oraz w tartakach. Do dziewięciu miesięcy mogą pracować osoby zatrudnione przy objazdowych imprezach widowiskowych. 2. O pracę sezonową podobnie jak o pozostałe formy zatrudnienia polskich pracowników w Niemczech można ubiegać się tylko za pośrednictwem ZAV - Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralny Urząd Pośrednictwa Pracy) w Bonn, które współpracuje z Wojewódzkimi Urzędami Pracy w Polsce. Oferta kształtuje się w oparciu o zapotrzebowania niemieckich pracodawców oraz wielkości kontyngentu. Pracodawca niemiecki zgłasza zapotrzebowanie na pracowników sezonowych w swoim Urzędzie Pracy w Niemczech. Pracodawca niemiecki może również wystąpić o zatrudnienie konkretnej osoby z Polski (tzw. zapotrzebowanie imienne). Zgodnie z tym Wojewódzkie Urzędy Pracy w Polsce mają do dyspozycji zarówno imienne umowy o pracę - wystawione na konkretne nazwisko, jak również anonimowe, do których wybiera się odpowiedniego kandydata. Decydujące są przy tym kwalifikacje zawodowe oraz znajomość języka. W przypadku zapotrzebowań imiennych nie jest konieczne sprawdzenie, czy kandydat spełnia warunki niezbędne do wykonywania danej pracy. Imienne zgłoszenie polega na złożeniu przez firmę niemiecką umowy o pracę do miejscowego urzędu pracy. Po przyjeździe do Niemiec należy złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt we właściwym urzędzie ds. cudzoziemców (Ausländerbehörde). Ważne: Osoba ubiegająca się o pracę sezonową lub przebywająca w Niemczech w celu znalezienia takiej pracy we własnym zakresie, która nawet posiada zgodę niemieckiego pracodawcy zainteresowanego danym pracownikiem musi wrócić do Polski i skorzystać z pośrednictwa swojego Urzędu Pracy. Na podstawie uzyskanej zgody z Urzędu Pracy można dopiero złożyć wniosek o wizę pracowniczą do Konsulatu RFN w Polsce. 3. Wynagrodzenie i czas pracy Polscy pracownicy nie mogą być zatrudnieni w RFN na warunkach mniej korzystnych aniżeli porównywalni pracownicy niemieccy. Odnośnie czasu pracy obowiązują przepisy ustawy o czasie pracy. Wynagrodzenie polskich pracowników sezonowych odpowiada uregulowaniom taryfowym lub płacy odpowiedniej dla danego rejonu. Wynagrodzenie za pracę akordową powinno być tak skalkulowane, że przy normalnych umiejętnościach i przeciętnej wydajności pracy stawka powinna być o 20% wyższa od normalnej taryfowej stawki godzinowej za taką samą pracę. Tygodniowy czas pracy wynosi przynajmniej 30 godzin, średnio 6 godzin dziennie. Za pośrednictwo w znalezieniu polskiego pracownika sezonowego niemiecki pracodawca ponosi opłatę w wysokości 60,- Euro za osobę; kwoty tej nie wolno mu potrącać z wynagrodzenia pracownika. 4. Ubezpieczenie zdrowotne Polscy pracownicy podlegają zasadniczo obowiązkowi ubezpieczenia w ramach niemieckiego ubezpieczenia społecznego (ubezpieczenie zdrowotne, ubezpieczenie na wypadek konieczności opieki, ubezpieczenie emerytalno-rentowe, ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i ubezpieczenie na wypadek bezrobocia).
Z wyjątkiem obowiązku ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków, pracownik sezonowy nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego w Niemczech pod warunkiem, że jest zatrudniony nie dłużej niż 2 miesiące lub 50 dni roboczych w ciągu roku (nie kalendarzowego) i praca sezonowa nie stanowi jego pracy zawodowej. Zawodowa forma zatrudnienia nie występuje głównie w przypadku zatrudnienia uczniów, studentów, gospodyń domowych, osób prowadzących samodzielnie działalność gospodarczą lub w przypadku zatrudnienia w okresie płatnego urlopu wypoczynkowego. Jeżeli pracownik sezonowy jest zwolniony z ubezpieczenia zdrowotnego, to pracodawca może go na własny koszt ubezpieczyć. W przeciwnym wypadku pracodawca ponosi pełne ryzyko finansowe w razie choroby. Znajomość języka niemieckiego nie jest warunkiem podjęcia pracy sezonowej, jednak może zadecydować o pozytywnym i szybkim pośrednictwie. 5. Zakwaterowanie Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi sezonowemu dogodne warunki mieszkaniowe, odpowiednie pod względem cenowym i wymagań socjalnych. Zakwaterowanie w namiotach i przyczepach kempingowych jest niedozwolone, chyba że chodzi o osoby zatrudnione przy objazdowych imprezach widowiskowych. Zapewnienie przez pracodawcę złych warunków mieszkaniowych lub po zbyt wysokich cenach może doprowadzić do cofnięcia zatrudniającemu pozwolenia na zatrudnianie pracowników sezonowych. Wymogi mieszkaniowe stawiane pracodawcy niemieckiemu zatrudniającego pracowników sezonowych - pomieszczenia, w których zakwaterowani są pracownicy sezonowi powinny być przestronne, o wysokości co najmniej 2,30 m, ciepłe (z możliwością ogrzewania od października do marca) ze szczelnymi oknami i drzwiami; - w jednym pomieszczeniu nie powinno mieszkać więcej niż 6 osób, każda z osób powinna mieć własne łóżko z czystą pościelą, dopuszcza się łóżka piętrowe, mężczyźni i kobiety oddzielnie; - każdy pracownik powinien mieć do dyspozycji szafkę na ubrania, krzesło i miejsce przy stole; - wymogi dot. sanitariatów: jedna toaleta dla 8 osób, jeden prysznic z ciepłą i zimną wodą dla 10 osób, pomieszczenia powinny być łatwe w utrzymaniu porządku; - w przypadku braku kuchni zakładowej, pracownicy muszą mieć do dyspozycji miejsce do gotowania (jedna kuchenka na 2 osoby) i przechowywania żywności; - konieczne jest zapewnienie możliwości prania i suszenia odzieży; - pomieszczenia powinny być wyposażone w łatwo dostępną apteczkę pierwszej pomocy Powyższe wymogi stanowią wskazówki dla nowopowstających obiektów mieszkalnych dla pracowników sezonowych. W przypadku pomieszczeń już istniejących toleruje się niewielkie odchylenia. 6. Wypowiedzenie umowy o pracę Pracodawca niemiecki ma prawo wypowiedzieć umowę o pracę w okresie do 3 tygodni przed rozpoczęciem pracy. Jeżeli pracownik sezonowy w Polsce nie zostanie o tym osobiście poinformowany i stawi się w miejscu pracy w Niemczech, to obie strony związane są umową o pracę.
Jeżeli w pośrednictwo pracowników sezonowych włączone są osoby prywatne tzw. naganiacze, którzy czerpią z tego korzyści materialne, to Urząd Pracy w Niemczech nie wyda pozwolenia na pracę lub może nawet spowodować wydalenie z Niemiec, jeżeli odkryje nielegalny sposób zatrudnienia. Wszelkie uwagi dotyczące ewidentnych naruszeń umów (również warunków socjalnych) należy zgłaszać we właściwych urzędach pracy (Arbeitsamt) w Niemczech Po ukończeniu pracy sezonowej pracownicy otrzymują pisemne potwierdzenie zatrudnienia dla urzędu w Polsce. Wykaz branż dostępnych dla pracowników sezonowych 1. Rolnictwo uprawa roli, ogrodnictwo: uprawa warzyw, owoców i roślin ozdobnych, szkółka drzewek, uprawa winorośli 2. Chów zwierząt hodowla bydła, świń, owiec, kóz, koni, drobiu i innych 3. Świadczenie usług na bazie rolnictwa, ogrodnictwa i hodowli zwierząt 4. Leśnictwo 5. Przetwórstwo owoców i warzyw 6. Tartaki i zakłady przetwórstwa drzewnego 7. Branża gastronomiczno-hotelarska hotele, pensjonaty, schroniska, kempingi, domki wczasowe restauracje, restauracje samoobsługowe, bary szybkiej obsługi, kawiarnie, lodziarnie, puby, jadłodajnie, karczmy zakaz obowiązuje kluby nocne, bary i lokale rozrywkowe 8. Obsługa objazdowych imprez widowiskowych jarmarki, kiermasze, imprezy okolicznościowe, festyny strzeleckie, sklepy objazdowe, gastronomia pod namiotem, strzelnice objazdowe, wesołe miasteczka, loterie i gry fantowe, cyrk Opracowanie: M. Zebrowska i J. Wawrzyniak, WEH Kolonia, na podstawie informacji ZAV - Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralnego Urzędu Pośrednictwa Pracy) w Bonn ( Merkblatt für Arbeitgeber zur Vermittlung und Beschäftigung ausländischer Saisonarbeitnehmer/Schaustellergehilfen XII/2002)
Praktyki studenckie dla polskich studentów 1. Warunkiem odbycia praktyki studenckiej w Niemczech jest posiadanie statusu studenta studiów dziennych, wiek od 18 do 35 lat oraz powiązanie tematyczne praktyki z kierunkiem studiów, co należy udokumentować przez przedstawienie planu merytorycznego praktyki, wskazującego jednocześnie specjalistę-opiekuna. 2. Praktyka może trwać maksymalnie 6 miesięcy. 3. Minimalna wysokość wynagrodzenia za praktykę powinna odpowiadać zasadom krajowej ustawy o stypendiach BaföG (Bundesausbildungsförderungsgesetz), wg której przyznawane obecnie stypendium wynosi około 560 Euro miesięcznie. 4. Pozwolenia na odbycie praktyki studenckiej w Niemczech może jedynie udzielić ZAV -Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralny Urząd Pośrednictwa Pracy), Studentenvermittlung 242.12, D 53107 Bonn w ramach studenckich programów międzynarodowych lub dla osób indywidualnych. 5. Opis procedury Pracodawca wysyła pismo do ZAV w Bonn zawierające - krótki opis działalności firmy, - plan tematyczny i czasowy praktyki wraz z określeniem specjalisty-opiekuna, - życiorys studenta ubiegającego się o praktykę w formie tabelarycznej, - oryginał zaświadczenia stwierdzającego wpis na listę studentów na uczelni w Polsce wraz z podaniem kierunku studiów (w języku niemieckim lub angielskim) - informację o wysokość wynagrodzenia. 6. Po sprawdzeniu dokumentów przez ZAV, pracodawca otrzymuje niezbędne formularze dopuszczeniowe, które po wypełnieniu odsyła do ZAV. Następnie ZAV wydaje pracodawcy zaświadczenie o zwolnieniu studenta z obowiązku uzyskania pozwolenia na pracę. Oryginał zaświadczenia pracodawca przesyła do studenta. 7. Ww. zaświadczenie student powinien otrzymać przynajmniej na sześć tygodni przed terminem rozpoczęcia praktyki. Dokument ten składany jest następnie wraz z wnioskiem wizowym w Ambasadzie/Konsulacie RFN w Polsce. 8. Ważne uwagi: - praktykant musi uzyskać formalne zwolnienie z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na pracę; procedurę przeprowadza ZAV; - ZAV rozpocznie procedurę sprawdzającą zasadność wniosku dopiero po otrzymaniu oryginałów wszystkich niezbędnych dokumentów; - nie dopuszcza się praktyk, będących wynikiem pośrednictwa osób trzecich, nie uznanych przez Bundesanstalt für Arbeit (Federalny Urząd Pracy) za organizacje wymiany studenckiej o zasięgu międzynarodowym. Opracowanie: M. Zebrowska i J. Wawrzyniak, WEH Kolonia, na podstawie informacji ZAV - Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralnego Urzędu Pośrednictwa Pracy) w Bonn (Merkblatt Studienfachbezogene Praktika in Deutschland für ausländische Studierende aus Ländern außerhalb der Europäischen Union, des Europäischen Wirtschaftsraumes oder der Schweiz, 02/2003)
Praca wakacyjna dla polskich studentów 1. Warunki przyjęcia O pracę w czasie wakacji mogą ubiegać się tylko studenci studiów stacjonarnych na uczelniach wyższych, w wieku od 18 35 lat. Od kandydatów oczekuje się bardzo dobrej znajomości języka niemieckiego oraz doświadczenia z wcześniejszej pracy. Zatrudnienie nie może trwać dłużej niż 3 miesiące i musi przypadać na okres oficjalnych wakacji międzysemestralnych w Polsce. Ważnym warunkiem otrzymania pracy jest kontynuowanie studiów po przerwie wakacyjnej. Pracę wakacyjną można podjąć tylko za pośrednictwem ZAV Zentralstelle für Arbeitsvermittlung w Bonn (Centralny Urząd Pośrednictwa Pracy), który współpracuje z Wojewódzkimi Urzędami Pracy w Polsce. 2. Formalności Formularze wniosków dostępne są w Polsce w Wojewódzkich Urzędach Pracy. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie z uczelni wg wzoru ZAV, potwierdzające wpis na listę studentów, czas trwania przerwy wakacyjnej oraz fakt kontynuowania nauki po wakacjach. Wnioskowany okres zatrudnienia nie może być krótszy niż 8 tygodni. Określenie we wniosku możliwie elastycznego okresu oraz charakteru zatrudnienia zwiększa znacznie szanse na uzyskanie miejsca pracy. Ze względów podatkowych konieczne jest przedstawienie pracodawcy dodatkowego zaświadczenia o immatrykulacji. Komplet dokumentów obejmuje: 2 wnioski, 2 zdjęcia paszportowe, oryginał zaświadczenia z uczelni oraz certyfikat znajomości języka. O ostatecznym terminie składania dokumentów informują Wojewódzkie Urzędy Pracy. Nabór kandydatów w Wojewódzkich Urzędach Pracy w Polsce trwa z reguły od października do końca lutego. 3. Rodzaj pracy Praca wakacyjna polega przede wszystkim na zatrudnieniu w charakterze personelu pomocniczego w branży hotelarsko-gastronomicznej, w rolnictwie i w usługach sprzątania, a w mniejszym stopniu w przemyśle. 4. Warunki pracy i wynagrodzenie Czas pracy, wynagrodzenie i pozostałe warunki pracy odpowiadają uregulowaniom taryfowym lub miejscowym zwyczajom. Polscy studenci nie mogą być zatrudniani w RFN na warunkach mniej korzystnych, aniżeli pracownicy niemieccy, wykonujący porównywalne prace. 5. Wiza i pozwolenie na pracę Studenci polscy, podejmujący za pośrednictwem ZAV pracę wakacyjną trwającą nie dłużej niż trzy miesiące, nie muszą posiadać wizy oraz pozwolenia na pracę. 6. Zameldowanie, podatki W ciągu 8 dni po przybyciu do Niemiec studenci mają obowiązek zameldowania się we właściwym terenowo urzędzie meldunkowym. Studenci podlegają ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Dalszych informacji w sprawie podatku od płac udzielają miejscowe urzędy podatkowe.
7. Ubezpieczenie zdrowotne Na okres zatrudnienia w Niemczech studenci powinni zawrzeć w Polsce ubezpieczenie, gwarantujące pokrycie ewentualnych kosztów leczenia. 8. Koszty podróży i zakwaterowanie Koszty podróży i zakwaterowania ponoszą studenci. W wielu przypadkach szczególnie w rolnictwie i hotelarstwie - pracodawca zapewnia zakwaterowanie lub pomaga w jego znalezieniu. 9. Badania lekarskie Badania lekarskie w celu podjęcia pracy wakacyjnej nie są konieczne, jednak w pojedynczych przypadkach np. przy pracy w gastronomii i przemyśle spożywczym lub przy opiece nad chorymi studenci muszą poddać się na własny koszt badaniom lekarskim w Niemczech. Ważne uwagi a) Studenci mogą ubiegać się o pracę wakacyjną jedynie za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Polsce. Nie można szukać pracy w Niemczech we własnym zakresie. b) Należy zwrócić uwagę, że wysokość zarobków uzyskiwanych z pracy wakacyjnej nie pozwala na poczynienie oszczędności. Ponieważ wypłata następuje z reguły na koniec miesiąca, konieczne jest posiadanie środków własnych, pozwalających na utrzymanie się w pierwszym okresie pobytu. Należy także uwzględnić fakt, że w Niemczech trudno jest znaleźć tanie zakwaterowanie. Opracowanie: M. Zebrowska i J. Wawrzyniak, WEH Kolonia, na podstawie informacji ZAV Zentralstelle für Arbeitsvermittlung (Centralnego Urzędu Pośrednictwa Pracy) w Bonn (nr ZAV 2 863 02/03 Merkblatt Ferienarbeit in Deutschland für ausländische Studierende aus Ländern außerhalb der Europäischen Union (EU), des Europäischen Wirtschaftsraums (EWR) oder der Schweiz, 02/2003)
Wykaz Wojewódzkich Urzędów Pracy w Polsce Białystok w Białymstoku ul. Św. Rocha 13/15 15-879 Białystok tel. (085) 746 02 68 Gdańsk w Gdańsku ul. Okopowa 21/27 80-810 Gdańsk tel. (058) 307 72 69 Katowice ul. Powstańców 41a 40-024 Katowice Kielce Al. IX Wieków Kielc 3 25-516 Kielce Kraków ul. Zacisze 7 31-156 Kraków Lublin ul. Skłodowskiej 5 20-029 Lublin tel. (032) 255 30 65 tel. (041) 342 14 89 tel. (012) 430 03 81 tel. (081) 742 42 27 Łódź w Łodzi ul. Wólczańska 49 90-608 Łódź tel. (042) 633 49 09 Olsztyn ul. Głowackiego 28 10-448 Olsztyn tel. (089) 535 99 03 Opole w Opolu ul. Głogowska 28 45-057 Opole tel. (077) 441 67 12 Poznań w Poznaniu Al. Niepodległości 16/18 60-967 Poznań tel. (061) 854 15 23 Rzeszów ul. Lisa-Kuli 20 35-025 Rzeszów Szczecin ul. Odrowąża 1 71-420 Szczecin tel. (017) 852 44 60 tel. (091) 455 31 23 Toruń Wałbrzych w Toruniu Dolnośląski ul. Szosa Chełmińska 30/32, 87-100 Toruń ul. Ogrodowa 5b 58-306 Wałbrzych tel. (056) 622 29 59 tel. (074) 846 87 94 Warszawa w Warszawie ul. Młynarska 16 01-205 Warszawa tel. (022) 631 28 44 Zielona Góra w Zielonej Górze ul. Wyspiańskiego 15 65-036 Zielona Góra tel. (068) 325 41 11