Copyright by Złote Myśli & Joanna Jankiewicz, rok 2012 Autor: Joanna Jankiewicz Tytuł: Toxic Wydanie I Data: 5.06.2012 ISBN: 978 83 7701 549 0 Projekt okładki: Janusz Skierkowski Redakcja: Magdalena Michalak, Sylwia Fortuna Skład: Magda Wasilewska Wydawnictwo Złote Myśli sp. z o.o. 44-100 Gliwice ul. Daszyńskiego 5 www.zlotemysli.pl e-mail: kontakt@zlotemysli.pl Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo Złote Myśli nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana, ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszelkie prawa zastrzeżone. All rights reserved.
Spis treści Jak wykryć toksyczny charakter i jak sobie z nim poradzić?...5 Część I. Ogólna rozprawa o człowieku toksycznym...7 Co to za ludzie?...7 Skutki przebywania z osobowością toksyczną... 17 Teoria i praktyka... 21 Część II. Toksyczność w środowisku rodzinnym...37 Gdy rodzice nie rozumieją... 37 Inne przejawy toksyczności w rodzinie i parę rad, jak sobie z nią poradzić... 52 Część III. Toksyczna miłość...57 Kochać, jak to łatwo powiedzieć... 57 ZZZ Zasady Zdrowego Związku... 60 Leczenie toksycznej miłości... 63 Część IV. Toksyczna przyjaźń...67 Objawy toksycznej przyjaźni... 67 Rodzaje toksycznych przyjaciół... 72 Część V. Nasze toksyczne zachowania...91 Po czym poznać, że zachowujemy się toksycznie?.. 92 Dlaczego zachowujemy się toksycznie?... 99
Jakie są konsekwencje toksycznego zachowania?.108 Jak walczyć z własną toksycznością?...111 Część VI. Toksyczne relacje w pracy... 115 Zakończenie... 123
Jak w y kr yć tok syc zny charakter i jak sobie z nim poradzić? Gdy spotykamy tę ukochaną, jedyną osobę w naszym życiu, cały świat wiruje nam przed oczami. Jesteśmy tak szczęśliwi i zakochani, że nie widzimy, bądź nie chcemy widzieć, oczywistych znaków, które powinny sprawić, że w mózgu zapali się lampka ostrzegawcza. Otrzeźwienie przychodzi zazwyczaj zbyt późno, a szok i niedowierzanie mieszają się ze sobą, tworząc w naszej głowie chaos. Poradnik ten powstał z myślą o wszystkich osobach, które miały do czynienia z takim problemem. Dowiesz się między innymi, po czym można poznać, że osoba, z którą rozmawiasz, pracujesz bądź z którą się spotykasz, jest toksyczna. Jak możemy się przed nią bronić? Co sprawia, że tak trudno się od niej uwolnić? Czy każdy z nas jest toksyczny? I wreszcie co zrobić, aby nigdy nie musieć się nad tym problemem zastanawiać? 5
Część I. Ogólna rozprawa o c z łow ieku toksycznym Co to za ludzie? Najważniejsze w tym wszystkim to nie dać się zwariować. Bardzo często zdarza mi się uczestniczyć w rozmowach koleżanek i kolegów o toksycznych związkach, w których wiele jest przesady. To, że zdarza ci się pokłócić z mężem, żoną, koleżanką czy kolegą, nie znaczy, że jesteśmy toksyczni. Albo że on lub ona jest. Po czym więc można poznać osobę toksyczną? W tym momencie pozwolę sobie przytoczyć historię opowiedzianą mi kiedyś przez dawno niewidzianą koleżankę. Opowiedziała mi ona o pewnej dziewczynie, dajmy jej na imię Magda, która dostała nową pracę. Bardzo się ucieszyła, ponieważ o posadę trudno, zwłaszcza w dzisiejszych czasach. W nowej pracy poznała bardzo sympatyczną koleżankę, która w pierwszym tygodniu pomogła jej w aklimatyzacji na nowym stanowisku. Szybko jednak wyszło na jaw, że nowa koleżanka nie jest tak miła, jak można by było przy- 7
To x i c puszczać. Magda starała się przymykać oczy na to, że koleżanka lubiła plotkować o wszystkim i o wszystkich. W końcu sama lubiła od czasu do czasu poplotkować. Koleżanka jednak na tym nie poprzestawała. Oprócz plotek pojawiła się krytyka: Widziałaś, jaką spódnicę włożyła Y na spotkanie działu? Ja bym nigdy takiej nie włożyła, Ale ta X ma okropną fryzurę! Do jakiego fryzjera ona chodzi? O ile w ogóle chodzi, Widziałaś, jakie Z ma grube łydki? Na jej miejscu tak bym się nie ubierała to były jedne z bardziej kulturalnych komentarzy koleżanki Magdy. Bardzo często krytyka dotykała także Magdę. Koleżanka potrafiła jej zarzucić, że niestosownie się ubrała, uczesała lub zachowała. Ponadto dziewczyna była na wskroś przesiąknięta złymi chęciami i cynizmem. Nie wierzyła, że Magda jest zdolna do jakichkolwiek osiągnięć, ciągle jej powtarzała, że i tak jej się nie uda, ponieważ jest nieśmiała i za mało przebojowa. Gdy Magda osiągnęła pierwsze sukcesy w nowej pracy, koleżanka nie cieszyła się razem z nią. Stwierdziła tylko, że trafiło się ślepej kurze ziarno. Przez to nie tylko obniżała poczucie wartości Magdy, ale także powodowała, że dobry humor opuszczał Magdę na dobre. Czuła się ona przy niej zmęczona, ospała oraz wiecznie zirytowana. Zresztą bardzo długo nie zdawała sobie sprawy z tego, że postawa koleżanki tak bardzo ją irytuje. Powtarzała sobie, że przecież to sympatyczna dziewczyna, tylko trochę marudna. 8
Część I. Ogólna rozprawa o człowieku toksycznym Wmawiała sobie, że trzeba taką osobę zrozumieć, ponieważ w głębi ducha jest dobra. Na nic zdawały się rady rodziny i przyjaciół, że powinna się od niej odseparować. Magda sama do końca nie wiedziała, dlaczego ciągle broni koleżanki. Może dlatego, że w nowej pracy nie miała innych znajomych i bała się, że nikt inny jej nie polubi? A może bała się reakcji koleżanki? Nie wiadomo. Dopiero po około sześciu miesiącach ciągłego narzekania, poniżania i obgadywania Magda zdała sobie sprawę, że wplątała się w znajomość mocno toksyczną. Zerwała ją. Niestety nadal pracuje z tą dziewczyną i zastanawia się teraz nad zmianą posady. Historia Magdy jest tylko jedną z wielu o osobowościach toksycznych. Można je usłyszeć dosłownie wszędzie, zarówno w bliższym, jak i w dalszym otoczeniu. Może to być osoba, którą dopiero co poznałeś, ale i taka, którą znasz bardzo długo. Często nie zauważamy, że ten ktoś znajduje się bardzo blisko nas i manipuluje naszymi uczuciami i zachowaniami. Po długim czasie dostrzegamy, że przebywanie w takim towarzystwie wcale nas nie cieszy, wręcz przeciwnie, prowadzi nas do irytacji i złego samopoczucia. Można wyróżnić kilka podstawowych cech, którymi charakteryzuje się osoba toksyczna. Oczywiście nie wszystkie muszą istnieć razem, może to być nawet tylko jedna cecha z tych, które wymienię poniżej. Czasem 9
To x i c jedna cecha danego człowieka sprawi, że przebywanie w jego towarzystwie wyda ci się męczące. Osoba toksyczna: To ktoś, kto nie wspiera cię w żadnym momencie życia. Można powiedzieć, że podcina ci skrzydła. Mówi: Po co się starasz i tak ci nie wyjdzie albo To nie ma sensu, po co się trudzisz, Jesteś za mało przebojowa nie uda ci się. Nie docenia tego, co robisz, i umniejsza twoje sukcesy. Daje to bardzo negatywne skutki, które mogą stwarzać dla ciebie niebezpieczeństwo. Zaczynasz wierzyć, że do niczego się nie nadajesz. Wmawiasz sobie, że jesteś nieinteligentny, nieatrakcyjny i że niczego w życiu nie osiągniesz. A co za tym idzie: masz złe samopoczucie i nie jesteś zdolny do osiągnięcia celu, który sobie założyłeś. Krytykuje ciebie i innych najogólniej ujmując wszyscy robią wszystko źle. Ta ubiera się jak stara baba, ten nie umie prowadzić samochodu, a ty znowu nie posprzątałeś mieszkania i wygląda tu jak w chlewie. Niestety osoba toksyczna lubuje się w krytykowaniu wszystkiego i to jest czynnik, który odstrasza najbardziej. Najczęściej łączy się to z bezkrytycznym podejściem do samego siebie. Inni robią wszystko źle, za to ja jestem w porządku. 10
Część I. Ogólna rozprawa o człowieku toksycznym Ma wiecznie pesymistyczne nastawienie do życia i ciągle narzeka narzekanie na życie, los i innych ludzi zajmuje tej osobie większość dnia. Pesymistycznie podchodzi do większości zadań, jakie ma wykonać, twierdząc, że i tak jej nie wyjdzie. Oczywiście nie dlatego, że nie da rady. Co to, to nie. Tutaj chodzi o okoliczności. Nie zdąży do pracy, bo i tak samochód pewnie się zepsuje, a szef zrobi jej awanturę. Nie awansuje, ponieważ koleżanka podlizuje się szefowi i to ona pewnie go dostanie. Nie posprząta mieszkania, ponieważ uważa, że wszystko jest czyste i to my przesadzamy, poza tym boli ją głowa. Jest chorobliwie zazdrosna i zaborcza zauważ, że wzięłam słowo chorobliwie w cudzysłów. Co to znaczy chorobliwie? Jak oddzielić granicę pomiędzy zdrową zazdrością a chorobliwą? Pewnie wiele osób uważa, że nie ma czegoś takiego jak zdrowa zazdrość i wypisuję tutaj bzdury. Osobiście uważam, że istnieje taki stan uczuć, który nie uraża żadnej sfery naszej duszy i, co najważniejsze, nie atakuje naszej godności. Miałam kiedyś koleżankę, której chłopak był bardzo zazdrosny i zaborczy. Dziewczyna nie mogła nigdzie wychodzić bez jego wiedzy i zgody, a o kolegach to mogła sobie co najwyżej pomarzyć. Nie spotykała się nawet z koleżanka- 11