SYSTEMY UPRAWY BURAKA CUKROWEGO Z WYKORZYSTANIEM GORCZYCY Dr hab. inż. Mirosław Nowakowski Zakład Technologii Produkcji Roślin Okopowych Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin PIB Oddział Bydgoszcz m.nowakowski@ihar.bydgoszcz.pl www.ihar.edu.pl OODR Łosiów 15.09.2015 r.
W prezentacji wykorzystano wyniki badań prowadzonych w Pracowni Hodowli Odpornościowej i Technologii Produkcji Roślin Korzeniowych Oddział IHAR-PIB w Bydgoszczy, w ramach realizacji między innymi: 1. zadania 8.6 pt. Ocena i doskonalenie genotypów gorczycy białej i rzodkwi oleistej o działaniu antymątwikowym i wysokiej wartości nawozowej, w Programie Wieloletnim IHAR-PIB 2008-2013 r.; wymienione badania są kontynuowane w zadaniu 2.7 PW IHAR-PIB 2015-2020 r. 2. projektu DS IHAR-PIB 1-4-01-3-02, 2010-2012 r. pt. Ocena potencjalnej wartości nawozowej plonu i oddziaływania na populacje mątwika burakowego odmian facelii błękitnej uprawianych w międzyplonie. 3. grantu KBN nr 5PO 6BO 2511, pt. Uprawa buraka cukrowego z siewu bezpośredniego w zróżnicowanych warunkach siedliskowych
Systemy uprawy buraka cukrowego (M.Nowakowski) Nr System uprawy Uprawa pożniwna Uprawa przedzimowa Uprawa wiosenna Siewnik 1. Tradycyjny (do 15% resztek pożniwnych na powierzchni gl.) Pług podorywkowy lub agregat pożniwny Pług zagonowy lub obracalny Agregat do uprawy przedsiewnej Tradycyjny 2. Konserwujący ( pow. 30% resztek pożniwnych i mulczu na powierzchni gleby) 2.1 Siew w mulcz międzyplonu ścierniskowego Agregat pożniwny 6-8 cm + wysiew międzyplonu Bez Agregat do uprawy przedsiewnej Tradycyjny 2.2 Siew w mulcz międzyplonu ścierniskowego Agregat pożniwny 6-8 cm + wysiew międzyplonu Bez Bez Siewnik z krojami do mulczu
Systemy uprawy buraka cukrowego c.d.
Schemat technologii uprawy buraka cukrowego wysiewanego w mulcz (M.Nowakowski) ½ obornika, PK, ⅓ ½ N, płytka orka agregat uprawowy płytkie wymieszanie mulczu z glebą ½ ⅔ N + agregat uprawowy opryskiwanie przedwschodowe Roundup 2 3 l/ha opryskiwanie herbicydem nalistnym siew gorczycy rzodkwi siew buraków ok. 3 tyg. 20 VIII 15 IX JESIEŃ WIOSNA
Uprawa buraka cukrowego z siewu w mulcz jest zalecana: przy zagrożeniu erozyjnym (woda, wiatr), dla obniżenia kosztów uprawy, w rejonach o dużej koncentracji uprawy buraka (3-letnia rotacja), dla poprawy bilansu masy organicznej, skł. mineralnych i struktury w glebie (regeneracja stanowiska), przy nasilonym występowaniu mątwika burakowego, dla ograniczenia występowania R. solani ; biofumigacja (izotiocyjaniany)
Następstwa erozji wodnej na plantacji buraka cukrowego (fot. M. Nowakowski)
Uprawa buraka cukrowego z siewu w mulcz Zalety stosowania: zmniejszenie ogólnych nakładów o 15% (na uprawę roli o 60-70%), ochrona roli przed erozją wodną i wietrzną, ograniczenie strat składników pokarmowych ( N, K ) z gleby, gromadzenie ich w masie mulczu, z której mogą być szybko uwolnione (do 2 lat), wzbogacenie gleby w masę organiczną, poprawienie struktury (naturalny pług i głębosz), nośności gleby i właściwości biologicznych (dżdżownice i mikroorganizmy), poprawienie bilansu wodnego roli: zatrzymywanie wody z opadów jesienno-zimowych oraz ograniczenie parowania powierzchniowego i skłonności do zaskorupiania się roli, zredukowanie zachwaszczenia (allelopatia - gorczyca), możliwość biologicznego zwalczania mątwika burakowego Heterodera schachtii Schmidt (antymątwikowe odmiany gorczycy białej i rzodkwi oleistej), zmniejszenie zagrożenia ze strony Rhizoctonia solani.
Wpływ mulczu z międzyplonu i uprawy wiosennej agregatem na plony korzeni i cukru technologicznego na 3 stanowiskach (Nowakowski i in., 2002) t/ha gleba płowa czarna ziemia mada rzeczna
Siewnik Unicorn-3 przystosowany do siewu w mulcz
Siewnik Monopill S przystosowany do siewu w mulcz
Kultywator ścierniskowy
Na drugim planie - doświadczenie polowe z technologiami uprawy buraka cukrowego (fot. M. Nowakowski)
Doświadczenie polowe z technologiami uprawy buraka cukrowego (fot. M. Nowakowski)
Doświadczenie z uprawą buraka cukrowego wysiewanego w mulcz gorczycy białej (fot. M. Nowakowski)
Doświadczenie z uprawą buraka cukrowego na słomie zbożowej (fot. M. Nowakowski)
Pole z mulczem gorczycy w okresie wczesnej wiosny (fot. M. Nowakowski)
Wpływ rodzaju pożniwnej i jesiennej uprawy roli na wielkość plonu korzeni buraka cukrowego i zużycie paliwa na 1 t korzeni w wartościach względnych (Gutmański i Nowakowski): A - podorywka (8cm), orka średnia (16 cm), orka głęboka (26 cm) B - podorywka (12 cm), orka głęboka (26 cm) C - kultywatorowanie (8 cm), orka głęboka (26 cm) D - 2x kultywatorowanie (8 i 16 cm), orka głęboka (26 cm) E - 2x kultywatorowanie (8 cm i 30 cm), orka głęboka (18 cm) F - kultywatorowanie (8 cm), głęboszowanie (40 cm), orka głęboka (18 cm)
Zużycie oleju napędowego przy wykonywaniu orki (wg Goneta i Zaorskiego) Gleba % części spławialnych Orka płytka do 15 cm Zużycie paliwa l / ha Orka średnia 16-25 cm Orka głęboka pow. 25 cm lekka 11-20 7,5 14,0 15,0 średnia 21-35 10,8 18,3 18,1 ciężka pow. 35 14,8 22,0 25,7
Wpływ roślin uprawnych i nawożenia organicznego na zawartość substancji organicznej w glebie (wg Eicha i Kundlera) Rośliny lub nawożenie organiczne na 1 ha Przyrost (+) lub ubytek (-) substancji organicznej, t/ha w glebie lekkiej średniej ciężkiej Okopowe Kukurydza Zboża, oleiste Strączkowe Motylkowate Międzyplony na przyoranie Obornik 1 t s.m. Gnojowica 1 t s.m. Słoma 1 t s.m. - 1,26-1,12-0,49 + 0,32 + 1,89 + 0,70 - - - - 1,40-1,15-0,53 + 0,35 + 1,96 + 0,77 + 0,35 + 0,28 + 0,21-1,54-1,22-0,56 + 0,38 + 2,10 + 0,77 - -
Rejony przydatności do uprawy międzyplonów ścierniskowych (wg Jelinowskich i Sypniewskiego)
Odmiany gorczycy białej stosowane z innymi gatunkami międzyplonowymi w płodozmianie (fot. M. Nowakowski)
Odmiany rzodkwi oleistej (fot. M. Nowakowski)
Dynamika wzrostu i kwitnienia gorczycy białej i rzodkwi oleistej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym w zależności od odmiany i nawożenia potasem. Bydgoszcz IHAR-PIB; siew 01.08., ocena plonu 26.10. Odmiany gorczycy białej (ABC) i rzodkwi oleistej (DEF): A - Rota B - Sito C - Accent D - Remonta E - Adagio F - Picobello Nawożenie: 60-60 kg K 2 O/ha 120-120 kg K 2 O/ha
Wielkość plonu świeżej i suchej masy gorczycy białej i rzodkwi oleistej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym w zależności od odmiany i nawożenia potasem. IHAR-PIB Bydgoszcz; siew 01.08., ocena plonu 26.10. Odmiany gorczycy białej (ABC) i rzodkwi oleistej (DEF): Nawożenie : A - Rota D - Remonta 60-60 kg K 2 O/ha B - Sito E - Adagio 120-120 kg K 2 O/ha C - Accent F - Picobello
Nagromadzenie NPK w plonie odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym z przeznaczeniem na nawóz zielony pod buraki (M. Nowakowski) Odmiany gorczycy białej (1-6) i rzodkwi oleistej (7-11): 1 - Nakielska 2 - Salvo 3 - Sirola 4 - Concerta 5 - Metex 6 - Maxi 7 - Remonta 8 - Resal 9 - Colonel 10 - Adagio 11 - Pegletta
Na polach zasiedlonych przez mątwika burakowego, w celu ograniczenia jego populacji, wysiewa się w plonie głównym lub międzyplonie ścierniskowym antymątwikowe odmiany gorczycy białej i rzodkwi oleistej lub facelie błękitną. Aby zachować wysoki plon uprawia się tolerancyjne na nicienia odmiany buraka cukrowego, które nie zmniejszają liczebności mątwika w glebie.
Silne porażenie siewek buraka przez samice mątwika burakowego (fot. M. Nowakowski)
Zmiana liczebności mątwika burakowego w glebie w następstwie uprawy odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej, jako międzyplonu ścierniskowego (M. Nowakowski) Odmiany gorczycy białej (1-6) i rzodkwi oleistej (7-11): 0 - Czarny ugór 1 - Nakielska 2 - Salvo 3 - Sirola 4 - Concerta 5 - Metex 6 - Maxi 7 - Remonta 8 - Resal 9 - Colonel 10 - Adagio 11 - Pegletta
Wpływ uprawy w międzyplonie ścierniskowym wybranych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej oraz nawożenia potasem na liczebność mątwika burakowego (Heterodera schachtii ). Bydgoszcz; siew 02.08.; analiza plonu i gleby 26.10. P r z y r o s t / u b y t e k j a j i l a r w w 1 0 0 g g l e b y Odmiany gorczycy białej (ABC) i rzodkwi oleistej (DEF): Nawożenie : A - Rota D - Remonta O - Czarny ugór 60-60 kg K 2 O/ha B - Sito E - Adagio 120-120 kg K 2 O/ha C Accent F - Picobello
Facelie w badaniach IHAR-PIB w Bydgoszczy (fot. M. Nowakowski)
Wielkość plonu świeżej i suchej masy części nadziemnej odmian facelii błękitnej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym. Bydgoszcz; ocena plonu 30.10.2012 (fot. M. Nowakowski) Odmiany facelii błękitnej: An Anabela N Natra As Asta S Stala At Atara V Vetrovska L Lisette
Wpływ uprawy w międzyplonie ścierniskowym odmian facelii błękitnej na liczebność mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt); analiza gleby 4.08. i 25.10.2011 Odmiany facelii błękitnej i gorczycy białej: An Anabela N Natra cz u czarny ugór As Asta S Stala At Atara V Vetrovska L Lisette M Metex (gorczyca)
Zestaw maszyn do uprawy pasowej (strip tillage) buraka cukrowego (fot. M. Nowakowski)
Schemat uprawy pasowej (strip tillage) http://mzuri.eu/about-us/strip-tillage.php 2,73 Mpa 1,61 Mpa 11,3%obj. 4,9%obj. 1-3 resztki pożniwne i mulcz 4 niespulchniona gleba z wodą kapilarną 5 spulchniona gleba (wysiew nasion, zastosowanie rzędowe nawozów)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ