Warszawa, 24.06.2015 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-I.431.2.16.2015.JSP Pan Krzysztof Grabka Wójt Gminy Michałowice Reguły Al. Powstańców Warszawy 1 05-816 Michałowice WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163), w związku z art. 7 ust. 1 pkt. 6 i ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie przeprowadzili w dniach 19-22 maja 2015 r. kontrolę problemową w Urzędzie Gminy w Michałowicach. Przedmiotem kontroli było sprawdzenie prawidłowości realizacji zadań własnych gminy dotyczących tworzenia gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w zakresie: opracowywania i realizacji gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie, podejmowania działań na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w ramach zespołu interdyscyplinarnego. Kontrolą objęto okres od dnia 1 stycznia 2013 roku do dnia kontroli. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, podpisanym przez Pana bez zastrzeżeń w dniu 8 czerwca 2015 r. (data wpływu protokołu do Urzędu Gminy Michałowice), przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Realizację zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie w gminie Michałowice oceniono pozytywnie z uchybieniami. Adres do korespondencji: Wydział Polityki Społecznej Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie pl. Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa
Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest zadaniem własnym gminy. Na podstawie przedstawionej dokumentacji oraz złożonych wyjaśnień ustalono iż, żadnej z komórek organizacyjnych ani stanowisk Urzędu Gminy Michałowice nie przyporządkowano zadań związanych z realizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zadania te realizuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Michałowicach. Podczas kontroli stwierdzono, że Rada Gminy Michałowice w dniu 15 czerwca 2011 roku podjęła Uchwałę Nr VII/61/2011 o przyjęciu Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2011-2016. W opracowanym w Gminie Michałowice Programie brak jest harmonogramu działań związanych z jego realizacją. W okresie objętym kontrolą podejmowano szereg działań na terenie gminy w celu realizacji zadań wynikających z Programu. W realizację Programu zaangażowanych było wiele instytucji. Duży nacisk położny był na działania profilaktyczne. Na terenie gminy Michałowice nie funkcjonują ośrodki wsparcia ani specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy. Istnieje możliwość skierowania osób i rodzin wymagających schronienia do pobliskiego Ośrodka Interwencji Kryzysowej w Piastowie. Od 2012 r. na terenie gminy funkcjonuje Punkt Poradnictwa Specjalistycznego wraz Punktem Informacyjno-Konsultacyjnym. Poradnictwa osobom doznającym przemocy udziela prawnik, specjalista ds. uzależnień/psycholog, specjalista ds. przemocy/mediator rodzinny, psycholog, doradca zawodowy. W 2013 roku zorganizowano grupę wsparcia dla ofiar przemocy domowej. W okresie objętym kontrolą nie odnotowano przypadków odebrania dziecka na podstawie art. 12 a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Nie były również podejmowane działania wynikające z art. 11a przywołanej powyżej ustawy. W trakcie kontroli ustalono, że w myśl art. 9a ust. 15 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Rada Gminy Michałowice przyjęła Uchwałę Nr VII/59/2011 z dnia 15 czerwca 2011 r. w sprawie trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania. Do Zespołu zostali powołani przedstawiciele wszystkich wymaganych ustawowo instytucji. Zespół Interdyscyplinarny powołany został Zarządzeniem z dnia 28 października 2011 r. Nr 187/2011 Wójta Gminy Michałowice w sprawie powołania Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Mimo zapisu w Uchwale Nr VII/59/2011 z dnia 15 czerwca 2011 r., iż w skład Zespołu mieli zostać powołani przedstawiciele organizacji pozarządowych, jak również kuratorzy sądowi, w Zarządzeniu Wójta w skład Zespołu nie powołano przedstawicieli tych podmiotów. Nie powołanie do Zespołu przedstawiciela organizacji pozarządowej jest niezgodne z art. 9a ust. 3 pkt.6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Podczas kontroli stwierdzono, że w Gminie Michałowice zawarto stosowne porozumienia z jednostkami, których przedstawiciele wchodzą w skład Zespołu (w dniu 6 lutego 2015 r. roku zawarto również porozumienie pomiędzy Wójtem Gminy Michałowice, a Dyrektorem Zespołu Ośrodków Wsparcia w Piastowie w sprawie tworzenia gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz
współpracy w zespole interdyscyplinarnym, jednak do dnia kontroli żaden przedstawiciel Zespołu Ośrodków Wsparcia w Piastowie nie został powołany w skład Zespołu Interdyscyplinarnego poprzez rozszerzenie składu osobowego Zespołu jaki został określony w Zarządzeniu Wójta Gminy Michałowice Nr 187/2011). Wszyscy członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego podpisali oświadczenia o zobowiązaniu do zachowania poufności informacji i danych uzyskanych przy realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie zgodnie z art. 9c ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Również od osób powoływanych do grup roboczych odbierano stosowne oświadczenia. Podczas pierwszego posiedzenia Zespołu wybrano Przewodniczącą Zespołu Interdyscyplinarnego. Członkowie Zespołu podnoszą kwalifikacje poprzez udział w szkoleniach z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Podczas kontroli stwierdzono, że Zespół Interdyscyplinarny w Michałowicach spotyka się w zależności od potrzeb, jednak się nie rzadziej niż raz na trzy miesiące, co jest zgodne z art. 9a ust. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Wyjaśnienia złożone podczas kontroli wskazują, iż powoływanie grup roboczych odbywa się na zasadach niezgodnych z art. 9a ust. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Obsługę organizacyjno techniczną Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zapewnia Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Michałowicach, zgodnie z art. 9a ust. 9 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zaś zbiór danych związanych z realizacją procedury Niebieskiej Karty został zgłoszony do GIODO. W zakresie prowadzonych procedur Niebieskie Karty, po dokonaniu analizy 14 prowadzonych w kontrolowanym okresie procedur stwierdzono, iż: - procedura Niebieskie Karty wszczynana jest przez różne podmioty m.in. przedstawicieli policji, pomocy społecznej, oświaty, GKRPA; - ustalono, iż Niebieskie Karty przekazane były do Przewodniczącego ZI w określonym ustawowo terminie o jakim mowa w 7 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów, z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (w jednym przypadku przekazanie formularza NK A do Przewodniczącego ZI nastąpiło po 10 dniach od dnia wszczęcia procedury co jest niezgodne z 7 ust. 1 rozporządzenia), - we wszystkich kontrolowanych sprawach powołano grupy robocze, które spotykały się wielokrotnie w trakcie trwania procedur (w jednym przypadku rozszerzono skład grupy roboczej w trakcie trwania procedury Niebieska Karta co było zasadne biorąc pod uwagę sytuację i potrzeby rodziny, jednak brak było dokumentacji potwierdzającej kto i na jakiej zasadzie podjął decyzję o powołaniu nowych osób do grupy roboczej),
- w czterech przypadkach, w których sprawca nadużywał alkoholu nie powołano do składu grupy roboczej członka GKRPA, w jednym przypadku do grupy nie powołano kuratora sądowego, mimo iż sprawca objęty dozorem kuratorskim, - w dokumentacji spraw znajdują się zapisy dotyczące indywidualnych planów pomocy, jak również notatki dotyczące monitorowania sytuacji rodzin (mimo, iż w każdym przypadku powoływano do grupy roboczej przedstawiciela policji, to w dokumentacji sprawy brak notatek potwierdzających podejmowane działania oraz monitorowanie sytuacji rodzin przez tych członków grupy roboczej), - grupy robocze w ramach swoich działań kontaktowały się zarówno z osobami doznającymi przemocy, jak również osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy, jednak w większości prowadzonych spraw brak było dokumentacji potwierdzającej kto i w jaki sposób wystosowywał zaproszenie do osoby doznającej przemocy oraz wezwanie dla osoby podejrzanej o stosowanie przemocy, zaś w dwóch przypadkach stwierdzono dość długi termin od wszczęcia procedury do wezwania sprawcy (6 i 7 miesięcy), - w większości prowadzonych procedur wypełniano formularze Niebieska Karta C i Niebieska Karta D (w jednym przypadku nie wypełniono formularza NK C, mimo iż osoba doznająca przemocy uczestniczyła w spotkaniu grupy roboczej). Za powstanie nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi Wójt Gminy Michałowice. W celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości zwracam się do Pana o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Dokonać zmian w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie na lata 2011-2016 uzupełniając go w szczegółowy harmonogram podejmowanych działań. 2. Zgodnie z art. 9a ust. 3 pkt. 6 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie powołać w skład Zespołu Interdyscyplinarnego przedstawiciela organizacji pozarządowej oraz powołać w skład zespołu wszystkich przedstawicieli instytucji, o jakich mowa w uchwale Rady Gminy Michałowice Nr VII/59/2011 z dnia 15 czerwca 2011 r. 3. Tworzyć grupy robocze zgodnie z art. 9a ust. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz dostosowywać ich skład do potrzeb i sytuacji rodziny. 4. Każdorazowo przestrzegać terminu przekazywania Niebieskich Kart do grupy roboczej, określonego w 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury,,niebieskie Karty oraz wzorów formularzy,,niebieska Karta (Dz. U. Nr 209, poz. 1245). 5. Realizować przepisy 16 i 17 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury,,niebieskie Karty oraz wzorów formularzy,,niebieska Karta, dotyczące zapraszania ofiar przemocy w rodzinie i wzywania sprawców przemocy na spotkania z Zespołem, a termin wezwania wyznaczać możliwie szybko, uwzględniając interwencyjny charakter procedury.
6. Szczegółowo i systematycznie prowadzić dokumentację związaną z realizacją procedury Niebieskie Karty przez zobligowanie wszystkich członków grup roboczych do dokumentowania podejmowanych działań zgodnie z 10 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku, oraz realizować zapisy 8. ust. 2 Rozporządzenia dotyczące wypełniania formularzy Niebieska Karta C. Zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163), w związku z art. 7 ust.1 pkt 5 i 6 oraz art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, z późn. zm.), kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej. W przypadku nie zgłoszenia lub nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. Ponadto informuję, że zgodnie z przepisem art. 130 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6 000 zł. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek-Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej