WYKŁAD 5. TREŚĆ Ochrona topografii układów scalonych. Ochrona prawna odmian roślin. Know-how. Prawa wyłączne na przedmioty własności przemysłowej - podsumowanie. Naruszenia praw wyłącznych. Konsekwencje naruszenia. Zarządzanie własnością intelektualną. 1
OCHRONA TOPOGRAFII UKŁADÓW SCALONYCH 2
TOPOGRAFIA UKŁADU SCALONEGO. DEFINICJA Topografia układu scalonego jest to rozwiązanie polegające na przestrzennym, wyrażonym w dowolny sposób, rozplanowaniu elementów, z których co najmniej jeden jest elementem aktywnym, oraz wszystkich lub części połączeń układu scalonego [art. 196 ust. 1 p.w.p] Przez UKŁAD SCALONY rozumie się jedno- lub wielowarstwowy wytwór przestrzenny, utworzony z elementów z materiału półprzewodnikowego tworzącego ciągłą warstwę, ich wzajemnych połączeń przewodzących i obszarów izolujących, nierozdzielnie ze sobą sprzężonych, w celu spełniania funkcji elektronicznych [art. 196 ust. 2 p.w.p] 3
PRZESŁANKI ZDOLNOŚCI REJESTROWEJ TOPOGRAFII UKŁADU SCALONEGO Prawo z rejestracji topografii może być udzielone ( ) na topografię oryginalną [art. 197 ust. 2 p.w.p.] Topografię uznaje się za oryginalną, jeżeli jest wynikiem pracy intelektualnej twórcy i nie jest powszechnie znana w chwili jej powstania [art. 198 ust. 1 p.w.p] Przesłanki: oryginalność jako wynik pracy twórczej oryginalność jako nowość 4
PRAWO Z REJESTRACJI TOPOGRAFII UKŁADU SCALONEGO TREŚĆ Przez uzyskanie prawa z rejestracji nabywa się prawo do wyłącznego korzystania z topografii w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej [art. 211 p.w.p.] ZAKRES TERYTORIALNY RP ZAKRES CZASOWY 10 lat PROCEDURA UZYSKANIA PRAWA Przed Urzędem Patentowym [art. 202 p.w.p.] 5
OCHRONA PRAWNA ODMIAN ROŚLIN 6
ŹRÓDŁA PRAWA Ustawa z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej ochronie roślin [Dz. U. 2003 nr 137 poz. 1300] ODMIANA. DEFINICJA Odmiana oznacza zbiorowość roślin w obrębie botanicznej jednostki systematycznej najniższego znanego stopnia, która ( ): a) jest określana na podstawie przejawianych właściwości wynikających z określonego genotypu lub kombinacji genotypów; b) jest odróżnialna od każdej innej zbiorowości roślin na podstawie co najmniej jednej z przejawianych właściwości; c) pozostaje niezmieniona po rozmnożeniu [art. 21 u.o.p.o.r.] 7
WYŁĄCZNE PRAWO HODOWCY. PRZESŁANKI PRZYZNANIA PRAWA Prawo wyłączne jest przyznawane gdy odmiana jest [art. 21 u.o.p.o.r.] odrębna wyrównana trwała nowa jej nazwa odpowiada obowiązującym wymaganiom Zakres czasowy [art. 27 u.o.p.o.r.] 25 lub 30 lat 8
WYŁĄCZNE PRAWO HODOWCY. TREŚĆ prawo hodowcy do ochrony wyhodowanej albo odkrytej i wyprowadzonej odmiany, a także do zarobkowego korzystania z niej [art. 21 i 22 u.o.p.o.r.]: tzn. do wytwarzania i rozmnażania materiału siewnego oraz jego komercyjnej eksploatacji /oferowanie do sprzedaży, sprzedaż, eksport, import, przechowywanie materiału siewnego, itp./ 9
WYŁĄCZNE PRAWO HODOWCY. PROCEDURA UZYSKANIA złożenie wniosku - do Dyrektora COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych) przeprowadzenie BADAŃ OWT (polowe badania odrębności, wyrównania i trwałości odmiany) decyzja Dyrektora COBORU wpis do urzędowego rejestru 10
11 KNOW-HOW
KNOW-HOW. DEFINICJA Wiedza i doświadczenie o charakterze technicznym, handlowym, administracyjnym, finansowym albo innego rodzaju, które nadaje się do stosowania w pracy danego przedsiębiorstwa lub do wykonywania danego zawodu [za: Ożóg 2014] Potocznie: Suma doświadczeń, dorobku, osiągnięć przedsiębiorstwa działającego na rynku, która nie może być chroniona za pomocą szczególnych instrumentów prawnych (np. patent, wzór przemysłowy), ponieważ występuje w wielu formach i ma trudno uchwytny charakter. Know-how chronione jako TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORSTWA 12
ŹRÓDŁA PRAWA Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. [u.z.n.k.] TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORSTWA to nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności [art. 1 ust. 4 u.z.n.k.] Przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa (w powyższym rozumieniu) albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, jeżeli zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy to czyn nieuczciwej konkurencji [art. 11 ust. 1 u.z.n.k.] 13
UDOSTĘPNIANIE KNOW-HOW umowa licencyjna lub przeniesienie (sprzedaż) 14
KONSEKWENCJE NARUSZENIA Przedsiębiorca może żądać [art. 18 ust. 1 u.z.n.k.]: zaniechania niedozwolonych działań; usunięcia skutków niedozwolonych działań; złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie; naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych; wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych; zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego ( ). 15
PRAWA WYŁĄCZNE NA PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ 16 Podsumowanie Naruszenia Konsekwencje naruszenia
PRAWA WYŁĄCZNE NA PRZEDMIOTY WŁASNOŚCI PRZEMYSŁOWEJ Przedmiot Prawo Źródło prawa Obejmuje Zakres czasowy Wynalazek Patent Decyzja UP RP / EPO / WIPO Wzór użytkowy Prawo ochronne Decyzja UP RP Produkty, urządzenia, sposoby, zastosowania Przedmioty o trwałej postaci 20 lat 10 lat Wzór przemysłowy Prawo z rejestracji Decyzja UP RP / OHIM / WIPO Postać, wygląd przedmiotu 5 lat ( 5) Znak towarowy Prawo ochronne Decyzja UP RP / OHIM / WIPO Oznaczenie odróżniające towaru, usługi Okresy 10-letnie (Bezterminowe) Oznaczenie geograficzne Prawo z rejestracji Decyzja Min Rol / Komisji Europejskiej Oznaczenie odróżniające, słowne oznaczenie towaru Bezterminowe Topografia układu scalonego Prawo z rejestracji Decyzja UP RP Wzór przestrzenny układu elektronicznego 10 lat Nowa odmiana rośliny Wyłączne prawo hodowcy Decyzja Dyrektora COBORU Odmiany roślin 25 lub 30 lat (maksymalnie) Know-how Tajemnica przedsiębiorstwa Bezterminowe 17
PATENT: NARUSZENIE PATENTU. KONSEKWENCJE NARUSZENIE gdy nieuprawniony podmiot korzysta z wynalazku (w sposób zarobkowy lub zawodowy) bez zgody uprawnionego (licencji) ( ). Uprawniony może żądać [art. 287 p.w.p] zaniechania naruszania wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści naprawienia wyrządzonej szkody (np. poprzez zapłatę sumy pieniężnej) podania przez sąd do publicznej wiadomości informacji o orzeczeniu zapłaty stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego ( ) 18
PRAWO OCHRONNE NA WZÓR UŻYTKOWY: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE gdy nieuprawniony podmiot korzysta z wzoru (w sposób zarobkowy lub zawodowy) bez zgody uprawnionego (licencji) ( ). Uprawniony może żądać [art. 287 p.w.p] zaniechania naruszania wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści naprawienia wyrządzonej szkody (np. poprzez zapłatę sumy pieniężnej) podania przez sąd do publicznej wiadomości informacji o orzeczeniu zapłaty stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego ( ) 19
PRAWO Z REJESTRACJI NA WZÓR PRZEMYSŁOWY: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE pojawienie się na rynku zarówno identycznych wzorów jak i wzorów stanowiących naśladownictwo, m.in. wytwarzanie, wprowadzanie do obrotu, importowanie, eksportowanie wytworu, w którym wzór jest zawarty lub zastosowany lub składowanie takiego wytworu dla takich celów [art. 105 ust. 3 p.w.p] Uprawniony może żądać [art. 283-295 p.w.p] zaniechania naruszania usunięcia skutków naruszenia (orzeczenie sądu o bezprawnie wytworzonych przedmiotach i środkach/materiałach użytych do ich wytworzenia) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści naprawienia wyrządzonej szkody (np. poprzez zapłatę sumy pieniężnej) podania przez sąd do publicznej wiadomości informacji o orzeczeniu 20
PRAWO OCHRONNE NA ZNAK TOWAROWY: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE bezprawne używanie w obrocie gospodarczym: 1) znaku identycznego jak zarejestrowany w odniesieniu do identycznych towarów, 2) znaku identycznego lub podobnego do zarejestrowanego w odniesieniu do towarów identycznych lub podobnych, jeżeli istnieje ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd [art. 296 ust. 2 p.w.p.] Uprawniony może żądać [art. 285 p.w.p] zaniechania naruszania wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści naprawienia wyrządzonej szkody (np. poprzez zapłatę sumy pieniężnej) podania przez sąd do publicznej wiadomości informacji o orzeczeniu orzeczenie sądu o bezprawnie wytworzonych lub oznaczonych wytworach i środkach/materiałach użytych do ich wytworzenia/oznaczenia 21
PRAWO Z REJESTRACJI OZNACZENIA GEOGRAFICZNEGO: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE wykorzystywanie w celach komercyjnych oznaczenia dla produktów nie objętych rejestracją, zawłaszczenie, imitacja lub aluzja, wszelkie fałszywe lub mylące dane dotyczące miejsca pochodzenia i właściwości produktu mogące wprowadzić zainteresowanych w błąd [art. 13 ust. 1 Rozporządzenia Rady nr 510/2006] Uprawniony może żądać: (indywidualne postępowanie sądowe) 22
PRAWO Z REJESTRACJI TOPOGRAFII UKŁADU SCALONEGO: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE reprodukowanie w całości lub w części chronionej topografii bez zgody uprawnionego, wprowadzanie do obrotu kopii chronionej topografii, układu scalonego wytworzonego przy użyciu takiej kopii, wyrobu zawierającego takie układy scalone [art. 202 p.w.p] Uprawniony może żądać [art. 287 p.w.p] zaniechania naruszania wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści naprawienia wyrządzonej szkody (np. poprzez zapłatę sumy pieniężnej) podania przez sąd do publicznej wiadomości informacji o orzeczeniu zapłaty stosownej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego ( ) 23
WYŁĄCZNE PRAWO HODOWCY: NARUSZENIE. KONSEKWENCJE NARUSZENIE np. wprowadzanie do obrotu materiału siewnego bez zgody hodowcy, posługiwanie się nazwą odmiany chronionej do oznaczenia innej odmiany. Uprawniony może żądać [art. 36a u.o.p.o.r] zaniechania naruszania usunięcia skutków naruszenia wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści odpowiedniego odszkodowania zamieszczenia w prasie odpowiedniego oświadczenia orzeczenia sądu o nielegalnym materiale siewnym 24
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ 25
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. DEFINICJA Systemowo uporządkowane, wzajemnie powiązane zespoły działań podporządkowane strategii rozwoju organizacji, zorientowane na: rozpoznawanie dóbr niematerialnych, które mogą podlegać ochronie, pozyskiwanie i utrzymanie własności intelektualnej, zapewnienie efektywnego jej wykorzystania dla realizacji celów organizacji [Adamczak i du Vall 2010]. Podsystem w systemie zarządzania (strategicznego i operatywnego) organizacją. 26
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. ZADANIA (WYBRANE) określanie strategii ochrony własności intelektualnej tworzenie własności intelektualnej korzystanie z własnej i obcej własności intelektualnej (udostępnianie, obrót, transfer) ustalanie relacji pracodawca-pracownik w zakresie prawa do praw wyłącznych oraz w zakresie zasad wynagradzania twórców kształtowanie systemu zbierania i przepływu informacji dla potrzeb ochrony i korzystania z własności intelektualnej zapobieganie i zwalczanie naruszeń praw wyłącznych tworzenie systemów wspomagania twórczości intelektualnej 27
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. CEL Uzyskiwanie korzyści ekonomicznych i pozaekonomicznych 28
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. DZIAŁANIA identyfikacja dóbr niematerialnych, które podlegają i/lub mogą podlegać ochronie (chronione rozwiązania i know-how) badanie zdolności ochronnej dóbr niematerialnych ocena celowości ochrony (spodziewany efekt, wybór rodzaju ochrony) uzyskiwanie ochrony (przygotowanie zgłoszeń, przeprowadzenie postępowania zgłoszeniowego, ustalenie zasad ochrony know-how, itp.) korzystanie z własności intelektualnej (korzystanie z własnych praw wyłącznych, korzystanie z rozwiązań innych, korzystanie z informacji patentowej) ocena korzystania z własności intelektualnej (własnej i cudzej) 29
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. MIEJSCE W STRUKTURZE ORGANIZACYJNEJ samodzielna komórka do spraw wiedzy chronionej lub samodzielne stanowisko lub współpraca z wyspecjalizowaną firmą zewnętrzną 30
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. TRANSFER WIEDZY Z NAUKI DO BIZNESU WIEDZA powstająca w ośrodkach naukowych: Niechroniona prawem własności intelektualnej (np. informacje w podręcznikach, artykułach) Podlegająca ochronie prawem własności intelektualnej: niepublikowana ale objęta tajemnicą (know-how), opublikowana, jawna, chroniona prawem własności przemysłowej lub prawem autorskim (wynalazki, wzory użytkowe) 31
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. TRANSFER WIEDZY Z NAUKI DO BIZNESU WIEDZA powstająca w ośrodkach naukowych TRANSFER WIEDZY do biznesu TRANSFER WIEDZY: Proces udostępniania nowej wiedzy sektorowi biznesowemu (odpłatnie lub nieodpłatnie) w postaci wyników badań naukowych, patentów lub oryginalnych pomysłów w celu ich praktycznego zastosowania w produkcji. przedsiębiorcy przekształcenie wiedzy w INNOWACJE INNOWACJE: rezultat nakładów na badania i rozwój; zmaterializowany efekt działalności badawczo-rozwojowej 32
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. TRANSFER WIEDZY Z NAUKI DO BIZNESU Najważniejsze formy transferu wiedzy z nauki do biznesu PRZYKŁADY Kooperacja w B+R i w działalności innowacyjnej wspólne laboratoria kontrakty na badania naukowe i wdrożenia wspólne projekty naukowo-badawcze Sprzedaż licencji Sprzedaż patentów Usługi konsultingowe Praktyki studentów Konferencje, sympozja Targi i wystawy przemysłowe i in. 33
ZARZĄDZANIE WŁASNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ. Ogół działań prowadzących do praktycznego zastosowania wyników prac badawczorozwojowych (B+R) KOMERCJALIZACJA WIEDZY 34