Przedmiotowe Zasady Oceniania MATEMATYKA Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007r.w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 83, poz. 562) oraz z rozdziałem XII statutu ZSM VIII LO w Bydgoszczy. I. Założenia ogólne: 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami WZO, zawartemu w Statucie Szkoły. 2. Każdy uczeń zna kryteria oceniania. 3. Wymagania na poszczególne oceny w formie pisemnej są ogólnodostępne w bibliotece szkolnej jako załącznik do PZO MATEMATYKA. 4. Realizacja każdego działu jest poprzedzona poinformowaniem uczniów o wymaganiach edukacyjnych z uwzględnieniem poziomu wymagań. Podobną informację uczeń otrzyma przed sprawdzianem, pracą klasową. 5. Przedmiotem oceniania są różne formy pracy uczniów. 6. Uczeń przygotowany do lekcji zna materiał z trzech ostatnich lekcji i ma odrobione pisemne zadanie domowe. 7. Uczeń ma prawo jednokrotnie w ciągu semestru zgłosić brak przygotowania do lekcji (nie dotyczy ustalonych wcześniej sprawdzianów), w tym brak zadania domowego. 8. Sprawdziany i prace klasowe są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. 9. Prace opierające się na długotrwającym materiale, np. semestralne, roczne, kilkuletnie (przygotowujące do matury, typu matury próbne, prace klasowe R /powtórkowe/ są zapowiadane z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem z precyzyjnie określonym zakresem wymagań. 10. Wszystkie prace pisemne są dla ucznia obowiązkowe.. 11. Jeżeli uczeń opuścił pracę pisemną z przyczyn losowych, to powinien napisać ją w najbliższym możliwym terminie, w przypadku dłuższej usprawiedliwionej nieobecności nie później niż w ciągu tygodnia od dnia powrotu do szkoły. 12. Kartkówki mogą dotyczyć ostatniego tematu (do dwóch lekcji) i nie muszą być zapowiadane trwają one do 20 min. 13. Uczeń nieobecny na kartkówce może być odpytany z jej tematyki. 14. Sprawdzone i ocenione klasówki nauczyciel oddaje uczniom lub przechowuje do końca roku szkolnego pozostają one do wglądu na zasadach ustanowionych przez nauczyciela. 15. Nieusprawiedliwiona nieobecność na klasówce oznacza, że uczeń może tylko raz napisać zaległą pracę, bez możliwości poprawy. 16. Uczeń, który otrzymał z pracy klasowej ocenę niedostateczną ma prawo do jej poprawy. Ocena ta może być poprawiona w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od momentu oddania przez nauczyciela ocenionych klasówek. Forma poprawy ustalana jest przez nauczyciela, który przy wystawianiu oceny rocznej/semestralnej bierze pod uwagę obie oceny (z pracy klasowej i poprawy). 17. Jeżeli w trakcie pisania sprawdzianu nauczyciel stwierdzi niesamodzielną pracę, uczeń przerywa jego pisanie i otrzymuje ocenę niedostateczną. Ocena ta zgodnie z WZO nie podlega poprawie. 18. Jeżeli uczeń odmówi odpowiedzi ustnej lub pisania sprawdzianu, to otrzymuje z tej pracy ocenę niedostateczną. 19. Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną za brak odrobionego zadania domowego, o ile na początku lekcji nie zgłosił braku przygotowania. 20. Jeżeli uczeń uzyska ocenę niedostateczną na koniec semestru (w klasyfikacji śródrocznej) powinien uzupełnić treści i opanować umiejętności zawarte w kryteriach na ocenę co najmniej dopuszczający w sposób uzgodniony z nauczycielem. - 1 -
II. Poziomy wymagań. Stopień dopuszczający otrzymuje uczeń, który: zna podstawowe definicje i twierdzenia niezbędne do rozwiązywania typowych zadań, przeprowadza prostą analizę schematycznych zadań, wykonuje podstawowe operacje rachunkowe (zna reguły, zasady, algorytmy), stosuje wiadomości w sytuacjach typowych, często tylko na zasadzie odwzorowania sposobu zawartego w zadaniu przykładowym, prezentuje wiedzę i umiejętności niezbędne na danym i wyższym etapie kształcenia, stanowiące przynajmniej 50% wymagań programowych na ocenę dostateczny, stosuje nieudolnie symbole i język matematyczny, stara się systematycznie odrabiać te zadania domowe, których stopień trudności nie wykracza poza jego możliwości. Stopień dostateczny otrzymuje uczeń, który : rozwiązuje zadania schematyczne, stosuje poznane metody do rozwiązywania zadań praktycznych (użyteczne w życiu codziennym), jego wiedza i umiejętności są niezbędne na danym i wyższym etapie kształcenia, stanowią one przynajmniej 90% wymagań na ocenę dostateczny, jego osiągnięcia gwarantują pełne opanowanie podstawy programowej. Stopień dobry otrzymuje uczeń, który: rozwiązuje zadania nieschematyczne o umiarkowanym stopniu trudności, wykrywa zależności, jego wiedza i umiejętności nie muszą mieć bezpośredniego zastosowania w życiu codziennym, spełnia wymagania egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym, jego wiedza i umiejętności spełniają wymagania na ocenę dostateczny i przynajmniej 50% wymagań na ocenę dobry i bardzo dobry, dokonuje uogólnień, uzasadnia je. Stopień bardzo dobry otrzymuje uczeń, który: poddaje krytycznej analizie dowody, udowadnia niektóre poznane twierdzenia, jego osiągnięcia gwarantują pełne opanowanie programu nauczania danej klasy, odczytuje i interpretuje problem, rozwiązuje nietypowe zadania o wysokim stopniu trudności, jego wiedza i umiejętności spełniają wymagania na ocenę dostateczny i przynajmniej 90% wymagań na ocenę dobry i bardzo dobry, spełnia pewne wymagania egzaminu maturalnego na poziomie rozszerzonym, brał z powodzeniem udział w konkursach matematycznych, stosuje pełną symbolikę i terminologię. Stopień celujący otrzymuje uczeń, który: konstruuje dowody, rozwiązuje trudne zadania ( zadania wymagające twórczej inwencji ), jego wiedza i umiejętności spełniają wymagania na ocenę dostateczny, dobry i bardzo dobry oraz celujący, jest laureatem olimpiady matematycznej. Stopień niedostateczny otrzymuje uczeń, który nie spełnił wymagań przewidzianych na stopień dopuszczający. - 2 -
III. Obszary aktywności uczniowskiej na lekcjach matematyki Ocenie podlega: 1. Rozwiązywanie zadań matematycznych. 2. Posługiwanie się językiem matematycznym. 3. Prowadzenie rozumowań, dobór optymalnych metod wykorzystywanych do rozwiązywania problemów. 4. Praca w grupach. 5. Wygłaszanie przygotowanych przez siebie referatów na zadany przez nauczyciela temat. 6. Aktywność na lekcjach głos w dyskusji, praca na lekcji. 7. Udział z sukcesem w konkursach matematycznych. 8. Wykonywanie dodatkowych zadań domowych, w tym z wykorzystaniem dostępnego oprogramowania sprzyjającemu rozwijaniu wiedzy matematycznej ucznia. IV. Kryteria oceny. Kryteria oceny ustnej : zawartość rzeczowa, znajomość pojęć, definicji, twierdzeń, posługiwanie się językiem matematycznym, sposób wyrażania sądów, uzasadnień, formułowanie spostrzeżeń, trafność doboru metod rozwiązywania danego zadania, umiejętność rachunkowego rozwiązania zagadnienia, ocenie ustnej przypisuje się wagę 1. Ocenianie innych form aktywności ucznia: 1. Praca na lekcji Uczeń może podczas trwania lekcji otrzymać ocenę dobrą lub bardzo dobrą za szybkie rozwiązanie zadanego zadania, czy też oryginalne rozwiązanie zadań przedstawianych na tablicy. Ponadto nauczyciel może pod koniec semestru jedną oceną podkreślić wkład ucznia w pracę na lekcji. Ocenie ponadto podlega wygłoszenie matematycznego lub historyczno-matematycznego referatu. Maksymalnie uczeń może uzyskać ocenę celującą, w uzależnieniu od stopnia wyczerpania zagadnienia i poziomu jego przedstawienia. Ocena z aktywności ucznia i i za rozwiązanie zadania mają wagę 1 2. Praca w grupach Uczniowie nawzajem oceniają wykonaną przez siebie pracę w grupach, uwzględniając: wkład pracy w planowaniu działań, sposób uzasadniania swojego stanowiska, współudział w podejmowaniu decyzji, przyjmowanie na siebie odpowiedzialnych ról (lider, sekretarz ), sposób zaprezentowania rezultatów pracy grupy, ocena z pracy na lekcji ma wagę 1 3. Aktywność matematyczna poza lekcjami sukcesy w konkursach matematycznych stopień bardzo dobry, osiągnięcie tytułu laureata olimpiady matematycznej stopień celujący. Ocenie takiej przypisuje się wagę 3. - 3 -
Ocena prac pisemnych Prace pisemne obejmują swoim zakresem zapowiedziany przez nauczyciela z tygodniowym wyprzedzeniem (prócz kartkówek niezapowiedzianych z maksymalnie dwóch ostatnich lekcji) obszar materiału, Określa się następujące rodzaje prac pisemnych, podlegających ocenie: prace klasowe, obejmujące swym zakresem dział programowy trwają co najmniej jedną godzinę lekcyjną, zawierają zadania na wszystkie poziomy wymagań zgodnie z przyjętymi kryteriami, przypisana waga 3. sprawdziany tradycyjne, obejmujące swym zakresem część działu trwają co najwyżej jedną lekcję, zawierają zadania na wszystkie poziomy wymagań zgodnie z przyjętymi kryteriami do oceny bardzo dobrej, przypisana waga 2. sprawdziany w postaci testu, z pytaniami zamkniętymi i/lub otwartymi, po uprzedzeniu uczniów o takiej formie i ćwiczeniach na lekcji trwają co najwyżej jedną lekcję, zawierają zadania na wszystkie poziomy wymagań zgodnie z przyjętymi kryteriami, przypisana waga 2. sprawdziany na podsumowanie semestru, roku, kilku działów, nazwane praca klasowa R trwają co najmniej jedną lekcję, zawierają zadania na wszystkie poziomy wymagań zgodnie z przyjętymi kryteriami do oceny bardzo dobrej, przypisana waga 3. kartkówki, obejmują swym zakresem ostatni temat trwają do. 20 min. zawierają zadania na wszystkie poziomy wymagań zgodnie z przyjętymi kryteriami do oceny bardzo dobrej, przypisana waga 1. matury próbne - przypisana waga 3. Każda praca pisemna jest oceniana punktowo, co daje następujące przeliczenie na ocenę: 0 % - 49% niedostateczny 50% - 64% dopuszczający 65% - 74% dostateczny 75% - 89% dobry 90% - 100% bardzo dobry powyżej 100% (zad. dodatkowe) celujący Wyjątek mogą stanowić prace typu praca klasowa R i matury próbne, w których przelicznik może się zmieniać w zależności od poziomu klasy i stopnia trudności samego sprawdzianu. V. Sposób ustalania oceny końcoworocznej Ocenę końcoworoczną ustala samodzielnie nauczyciel uczący, posiłkując się średnią ważoną, biorąc pod uwagę wszystkie zebrane przez ucznia oceny podczas całego roku szkolnego. Największą wagę mają oceny z prac pisemnych, ale i stopień ich poprawialności oraz systematyczne pisanie wszystkich prac. Bardzo ważne jest aktywne zaangażowanie ucznia w lekcje oraz wykorzystywanie przez niego nowoczesnych technologii.. Przygotował zespół nauczycieli matematyki:, Bożena Jóźwiak, Beata Kujawska, Piotr Rakowski, Arleta Wrzesień. - 4 -
Załącznik do PZO - określenie wymagań edukacyjnych Klasa I - zakres podstawowy Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i wykraczające poza program nauczania (W). Wymagania konieczne (K) dotyczą zagadnień elementarnych, stanowiących swego rodzaju podstawę, zatem powinny być opanowane przez każdego ucznia. Wymagania podstawowe (P) zawierają wymagania z poziomu (K), wzbogacone o typowe problemy o niewielkim stopniu trudności. Wymagania rozszerzające (R), zawierające wymagania z poziomów (K) i (P), dotyczą zagadnień bardziej złożonych i nieco trudniejszych. Wymagania dopełniające (D), zawierające wymagania z poziomów (K), (P) i (R), dotyczą zagadnień problemowych, trudniejszych, wymagających umiejętności przetwarzania przyswojonych informacji. Wymagania wykraczające (W) dotyczą zagadnień trudnych, oryginalnych, wykraczających poza obowiązkowy program nauczania. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: ocena dopuszczająca wymagania na poziomie (K), ocena dostateczna wymagania na poziomie (K) i (P), ocena dobra wymagania na poziomie (K), (P) i (R), ocena bardzo dobra wymagania na poziomie (K), (P), (R) i (D), ocena celująca wymagania na poziomie (K), (P), (R), (D) i (W). Pogrubieniem oznaczono wymagania, które wykraczają poza podstawę programową dla zakresu podstawowego. 1. LICZBY RZECZYWISTE podaje przykłady liczb: naturalnych, całkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych oraz przyporządkowuje liczbę do odpowiedniego zbioru liczb stosuje cechy podzielności liczb rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone porównuje liczby wymierne podaje przykład liczby wymiernej zawartej między dwiema danymi liczbami oraz przykłady liczb niewymiernych zaznacza na osi liczbowej daną liczbę wymierną przedstawia liczby wymierne w różnych postaciach wyznacza przybliżenia dziesiętne danej liczby rzeczywistej z zadaną dokładnością (również przy użyciu kalkulatora) oraz określa, czy dane przybliżenie jest przybliżeniem z nadmiarem, czy z niedomiarem wykonuje proste działania w zbiorach liczb całkowitych, wymiernych i rzeczywistych oblicza wartość pierwiastka dowolnego stopnia z liczby nieujemnej oraz wartość pierwiastka nieparzystego stopnia z liczby rzeczywistej wyłącza czynnik przed znak pierwiastka włącza czynnik pod znak pierwiastka wykonuje działania na pierwiastkach tego samego stopnia, stosując odpowiednie twierdzenia usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu 1 a przekształca i oblicza wartości wyrażeń zawierających pierwiastki kwadratowe, stosując wzory skróconego mnożenia wykonuje proste działania na potęgach o wykładnikach całkowitych przedstawia liczbę w notacji wykładniczej oblicza procent danej liczby oblicza, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba wyznacza liczbę, gdy dany jest jej procent posługuje się procentami w rozwiązywaniu prostych zadań praktycznych prawidłowo odczytuje informacje przedstawione na diagramach wykonuje działania na wyrażeniach algebraicznych (w tym: stosuje wzory skróconego mnożenia dotyczące drugiej potęgi) - 5 -
stosuje ogólny zapis liczb naturalnych parzystych, nieparzystych, podzielnych przez 3 itp. wykorzystuje dzielenie z resztą do przedstawienia liczby naturalnej w postaci a k + r konstruuje odcinki o długościach niewymiernych a usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu b c d wykonuje działania łączne na liczbach rzeczywistych zamienia ułamek dziesiętny okresowy na ułamek zwykły porównuje pierwiastki bez użycia kalkulatora wykonuje działania łączne na potęgach o wykładnikach całkowitych oblicza, o ile procent jedna liczba jest większa (mniejsza) od drugiej rozwiązuje złożone zadania tekstowe, wykorzystując obliczenia procentowe ocenia dokładność zastosowanego przybliżenia przeprowadza dowody twierdzeń dotyczących podzielności liczb uzasadnia prawa działań na potęgach o wykładnikach naturalnych (całkowitych) przeprowadza dowód nie wprost rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące liczb rzeczywistych 2. JĘZYK MATEMATYKI posługuje się pojęciami: zbiór, podzbiór, zbiór skończony, zbiór nieskończony opisuje symbolicznie dane zbiory wyznacza iloczyn, sumę oraz różnicę danych zbiorów zaznacza na osi liczbowej przedziały liczbowe wyznacza iloczyn, sumę i różnicę przedziałów liczbowych rozwiązuje proste nierówności liniowe zaznacza na osi liczbowej zbiór rozwiązań nierówności liniowej A x R : x 4 x 1 4,1 zapisuje zbiory w postaci przedziałów liczbowych, np. oblicza wartość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretację geometryczną wartości bezwzględnej liczby do rozwiązywania elementarnych równań i nierówności typu x a, x a wyznacza błąd bezwzględny oraz błąd względny przybliżenia zaznacza na osi liczbowej zbiory liczb spełniających układ nierówności liniowych z jedną niewiadomą wykonuje złożone działania na przedziałach liczbowych rozwiązuje nierówności liniowe przekształca wyrażenia algebraiczne, korzystając z własności wartości bezwzględnej rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące zbiorów i własności wartości bezwzględnej 3. FUNKCJA LINIOWA rozpoznaje funkcję liniową na podstawie wzoru lub wykresu podaje przykłady funkcji liniowych opisujących sytuacje z życia codziennego rysuje wykres funkcji liniowej danej wzorem oblicza wartość funkcji liniowej dla danego argumentu i odwrotnie wyznacza miejsce zerowe funkcji liniowej - 6 -
interpretuje współczynniki ze wzoru funkcji liniowej wyznacza algebraicznie oraz odczytuje z wykresu funkcji liniowej zbiór argumentów, dla których funkcja przyjmuje wartości dodatnie (ujemne) odczytuje z wykresu funkcji liniowej jej własności: dziedzinę, zbiór wartości, miejsce zerowe, monotoniczność wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dane dwa punkty wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykresem jest dana prosta wyznacza współrzędne punktów przecięcia wykresu funkcji liniowej z osiami układu współrzędnych sprawdza algebraicznie i graficznie, czy dany punkt należy do wykresu funkcji liniowej przekształca równanie ogólne prostej do postaci kierunkowej i odwrotnie sprawdza, czy dane trzy punkty są współliniowe stosuje warunek równoległości i prostopadłości prostych wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dany punkt i jest równoległy do wykresu danej funkcji liniowej wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dany punkt i jest prostopadły do wykresu danej funkcji liniowej rozstrzyga, czy dany układ dwóch równań liniowych jest oznaczony, nieoznaczony czy sprzeczny rozwiązuje układy równań liniowych z dwiema niewiadomymi metodą podstawiania i metodą przeciwnych współczynników określa liczbę rozwiązań układu równań liniowych, korzystając z jego interpretacji geometrycznej sprawdza, dla jakich wartości parametru funkcja liniowa jest rosnąca, malejąca, stała rysuje wykres funkcji przedziałami liniowej i omawia jej własności oblicza pole figury ograniczonej wykresami funkcji liniowych oraz osiami układu współrzędnych sprawdza, dla jakich wartości parametru dwie proste są równoległe, prostopadłe znajduje współrzędne wierzchołków wielokąta, gdy dane są równania prostych zawierających jego boki rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do układów równań liniowych z dwiema niewiadomymi rozwiązuje algebraicznie układ trzech równań liniowych z trzema niewiadomymi określa własności funkcji liniowej w zależności od wartości parametrów występujących w jej wzorze wykorzystuje własności funkcji liniowej w zadaniach dotyczących wielokątów w układzie współrzędnych rozwiązuje graficznie układ równań, w którym występuje wartość bezwzględna rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji liniowej 4. FUNKCJE rozpoznaje przyporządkowania będące funkcjami określa funkcję różnymi sposobami (wzorem, tabelką, wykresem, opisem słownym) poprawnie stosuje pojęcia związane z pojęciem funkcji: dziedzina, zbiór wartości, argument, wartość i wykres funkcji odczytuje z wykresu dziedzinę, zbiór wartości, miejsca zerowe, najmniejszą i największą wartość funkcji wyznacza dziedzinę funkcji określonej tabelą lub opisem słownym wyznacza dziedzinę funkcji danej wzorem, wymagającym jednego założenia oblicza miejsca zerowe funkcji danej wzorem (w prostych przykładach) oblicza wartość funkcji dla różnych argumentów na podstawie wzoru funkcji oblicza argument odpowiadający podanej wartości funkcji sprawdza algebraicznie położenie punktu o danych współrzędnych względem wykresu funkcji danej wzorem wyznacza współrzędne punktów przecięcia wykresu funkcji danej wzorem z osiami układu współrzędnych rysuje w prostych przypadkach wykres funkcji danej wzorem sporządza wykresy funkcji: y f ( x p), y f ( x) q, y f ( x p) q,, y f( x) na podstawie danego wykresu funkcji y f (x) - 7 -
odczytuje z wykresu wartość funkcji dla danego argumentu oraz argument dla danej wartości funkcji na podstawie wykresu funkcji określa argumenty, dla których funkcja przyjmuje wartości dodatnie, ujemne określa na podstawie wykresu przedziały monotoniczności funkcji wskazuje wykresy funkcji rosnących, malejących i stałych wśród różnych wykresów stosuje funkcje i ich własności w prostych sytuacjach praktycznych rozpoznaje i opisuje zależności funkcyjne w otaczającej nas rzeczywistości przedstawia daną funkcję na różne sposoby określa dziedzinę oraz wyznacza miejsca zerowe funkcji danej wzorem, który wymaga kilku założeń na podstawie wykresu funkcji określa liczbę rozwiązań równania f(x) = m w zależności od wartości parametru m na podstawie wykresu funkcji odczytuje zbiory rozwiązań nierówności: f ( x) m, f ( x) m, f ( x) m, f ( x) m dla ustalonej wartości parametru m odczytuje z wykresów funkcji rozwiązania równań i nierówności typu f(x) = g(x), f(x)<g(x), f(x)>g(x) szkicuje wykres funkcji spełniającej podane warunki 1 nie jest monotoniczna w swojej dziedzinie x rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji uzasadnia, że funkcja f x 5. FUNKCJA KWADRATOWA rysuje wykres funkcji 2 f ( x) ax i podaje jej własności sprawdza algebraicznie, czy dany punkt należy do wykresu danej funkcji kwadratowej rysuje wykres funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej i podaje jej własności ustala wzór funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej na podstawie informacji o przesunięciach wykresu przekształca wzór funkcji kwadratowej z postaci kanonicznej do postaci ogólnej i odwrotnie oblicza współrzędne wierzchołka paraboli znajduje brakujące współczynniki funkcji kwadratowej, znając współrzędne punktów należących do jej wykresu rozwiązuje równania kwadratowe niepełne metodą rozkładu na czynniki oraz stosując wzory skróconego mnożenia wyznacza algebraicznie współrzędne punktów przecięcia paraboli z osiami układu współrzędnych określa liczbę pierwiastków równania kwadratowego w zależności od znaku wyróżnika rozwiązuje równania kwadratowe, stosując wzory na pierwiastki sprowadza funkcję kwadratową do postaci iloczynowej, o ile można ją w tej postaci zapisać odczytuje miejsca zerowe funkcji kwadratowej z jej postaci iloczynowej rozwiązuje nierówności kwadratowe wyznacza najmniejszą i największą wartość funkcji kwadratowej w podanym przedziale na podstawie wykresu określa liczbę rozwiązań równania f(x) = m w zależności od parametru m, gdzie y = f(x) jest funkcją kwadratową rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do wyznaczania wartości najmniejszej i największej funkcji kwadratowej rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do równań lub nierówności kwadratowych znajduje iloczyn, sumę i różnicę zbiorów rozwiązań nierówności kwadratowych przekształca na ogólnych danych wzór funkcji kwadratowej z postaci ogólnej do postaci kanonicznej wyprowadza wzory na współrzędne wierzchołka paraboli - 8 -
wyprowadza wzory na pierwiastki równania kwadratowego rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji kwadratowej 6. PLANIMETRIA rozróżnia trójkąty: ostrokątne, prostokątne, rozwartokątne stosuje twierdzenie o sumie miar kątów w trójkącie sprawdza, czy z trzech odcinków o danych długościach można zbudować trójkąt uzasadnia przystawanie trójkątów, wykorzystując cechy przystawania wykorzystuje cechy przystawania trójkątów do rozwiązywania prostych zadań uzasadnia podobieństwo trójkątów, wykorzystując cechy podobieństwa zapisuje proporcje boków w trójkątach podobnych wykorzystuje podobieństwo trójkątów do rozwiązywania elementarnych zadań sprawdza, czy dane figury są podobne oblicza długości boków figur podobnych posługuje się pojęciem skali do obliczania odległości i powierzchni przedstawionych za pomocą planu lub mapy stosuje w zadaniach twierdzenie o stosunku pól figur podobnych wskazuje w wielokątach odcinki proporcjonalne rozwiązuje proste zadania, wykorzystując twierdzenie Talesa stosuje twierdzenie Pitagorasa wykorzystuje wzory na przekątną kwadratu i wysokość trójkąta równobocznego oblicza wartości funkcji trygonometrycznych kąta ostrego w trójkącie prostokątnym, gdy dane są boki tego trójkąta rozwiązuje trójkąty prostokątne 1 stosuje w zadaniach wzór na pole trójkąta: P ah oraz wzór na pole trójkąta równobocznego 2 o boku a: P 2 a 3 4 oblicza wartości funkcji trygonometrycznych kąta ostrego w trójkącie prostokątnym, gdy dane są boki tego trójkąta rozwiązuje trójkąty prostokątne podaje wartości funkcji trygonometrycznych kątów 30º, 45º, 60º odczytuje z tablic wartości funkcji trygonometrycznych danego kąta ostrego znajduje w tablicach kąt ostry, gdy zna wartość jego funkcji trygonometrycznej oblicza wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych, mając dany sinus lub cosinus kąta przeprowadza dowód twierdzenia o sumie miar kątów w trójkącie stosuje cechy przystawania trójkątów do rozwiązywania trudniejszych zadań geometrycznych wykorzystuje podobieństwo trójkątów do rozwiązywania praktycznych problemów wyprowadza wzór na jedynkę trygonometryczną oraz pozostałe związki między funkcjami trygonometrycznymi tego samego kąta przekształca wyrażenia trygonometryczne, stosując związki między funkcjami trygonometrycznymi tego samego kąta oblicza wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych, mając dany tangens lub cotangens kąta przeprowadza dowód twierdzenia Talesa stosuje twierdzenia o związkach miarowych podczas rozwiązywania zadań, które wymagają przeprowadzenia dowodu rozwiązuje zadania wymagające uzasadnienia i dowodzenia z zastosowaniem twierdzenia Talesa i twierdzenia odwrotnego do twierdzenia Talesa stosuje własności podobieństwa figur podczas rozwiązywania zadań problemowych oraz zadań - 9 -
wymagających przeprowadzenia dowodu stosuje własności czworokątów podczas rozwiązywania zadań, które wymagają przeprowadzenia dowodu rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące przystawania i podobieństw figur - 10 -
Załącznik do PZO - określenie wymagań edukacyjnych Klasa I - zakres rozszerzony Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i wykraczające poza program nauczania (W). Wymagania konieczne (K) dotyczą zagadnień elementarnych, stanowiących swego rodzaju podstawę, zatem powinny być opanowane przez każdego ucznia. Wymagania podstawowe (P) zawierają wymagania z poziomu (K), wzbogacone o typowe problemy o niewielkim stopniu trudności. Wymagania rozszerzające (R), zawierające wymagania z poziomów (K) i (P), dotyczą zagadnień bardziej złożonych i nieco trudniejszych. Wymagania dopełniające (D), zawierające wymagania z poziomów (K), (P) i (R), dotyczą zagadnień problemowych, trudniejszych, wymagających umiejętności przetwarzania przyswojonych informacji. Wymagania wykraczające (W) dotyczą zagadnień trudnych, oryginalnych, wykraczających poza obowiązkowy program nauczania. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: ocena dopuszczająca wymagania na poziomie (K), ocena dostateczna wymagania na poziomie (K) i (P), ocena dobra wymagania na poziomie (K), (P) i (R), ocena bardzo dobra wymagania na poziomie (K), (P), (R) i (D), ocena celująca wymagania na poziomie (K), (P), (R), (D) i (W). 1. LICZBY RZECZYWISTE podaje przykłady liczb: naturalnych, całkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych oraz przyporządkowuje liczbę do odpowiedniego zbioru liczb rozkłada liczby naturalne na czynniki pierwsze stosuje cechy podzielności liczb rozróżnia liczby pierwsze i liczby złożone znajduje największy wspólny dzielnik i najmniejszą wspólną wielokrotność liczb porównuje liczby wymierne podaje przykład liczby wymiernej zawartej między dwiema danymi liczbami oraz przykłady liczb niewymiernych zaznacza na osi liczbowej daną liczbę wymierną przedstawia liczby wymierne w różnych postaciach wyznacza przybliżenia dziesiętne danej liczby rzeczywistej z zadaną dokładnością (również przy użyciu kalkulatora) oraz określa, czy dane przybliżenie jest przybliżeniem z nadmiarem, czy z niedomiarem wykonuje proste działania w zbiorach liczb: całkowitych, wymiernych i rzeczywistych oblicza wartość pierwiastka dowolnego stopnia z liczby nieujemnej oraz wartość pierwiastka nieparzystego stopnia z liczby rzeczywistej wyłącza czynnik przed znak pierwiastka włącza czynnik pod znak pierwiastka wykonuje działania na pierwiastkach tego samego stopnia, stosując odpowiednie twierdzenia usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu 1 a przekształca i oblicza wartości wyrażeń zawierających pierwiastki kwadratowe, stosując wzory skróconego mnożenia wykonuje proste działania na potęgach o wykładnikach całkowitych przedstawia liczbę w notacji wykładniczej oblicza procent danej liczby oblicza, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba wyznacza liczbę, gdy dany jest jej procent posługuje się procentami w rozwiązywaniu prostych zadań praktycznych odczytuje prawidłowo informacje przedstawione na diagramach wykonuje działania na wyrażeniach algebraicznych (w tym: stosuje wzory skróconego mnożenia dotyczące drugiej potęgi) - 11 -
stosuje ogólny zapis liczb naturalnych: parzystych, nieparzystych, podzielnych przez 3 itp. wykorzystuje dzielenie z resztą do przedstawienia liczby naturalnej w postaci a k + r konstruuje odcinki o długościach niewymiernych a usuwa niewymierność z mianownika wyrażenia typu b c d wykonuje działania łączne na liczbach rzeczywistych zamienia ułamek dziesiętny okresowy na ułamek zwykły porównuje pierwiastki bez użycia kalkulatora wykonuje działania łączne na potęgach o wykładnikach całkowitych wyprowadza i stosuje wzory skróconego mnożenia a b 3, 3 a b oblicza, o ile procent jedna liczba jest większa (mniejsza) od drugiej rozwiązuje złożone zadania tekstowe, wykorzystując obliczenia procentowe ocenia dokładność zastosowanego przybliżenia przeprowadza dowody twierdzeń dotyczących podzielności liczb dowodzi niewymierności niektórych liczb, np. 3, 3 1 uzasadnia prawa działań na potęgach o wykładnikach naturalnych (całkowitych) przeprowadza dowód nie wprost rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące liczb rzeczywistych 3 2. JĘZYK MATEMATYKI posługuje się pojęciami: zbiór, podzbiór, zbiór skończony, zbiór nieskończony opisuje symbolicznie dane zbiory wyznacza iloczyn, sumę oraz różnicę danych zbiorów zaznacza na osi liczbowej przedziały liczbowe wyznacza iloczyn, sumę i różnicę przedziałów liczbowych rozwiązuje proste nierówności liniowe zaznacza na osi liczbowej zbiór rozwiązań nierówności liniowej A x R : x 4 x 1 4,1 zapisuje zbiory w postaci przedziałów liczbowych, np. oblicza wartość bezwzględną liczby rzeczywistej stosuje interpretację geometryczną wartości bezwzględnej liczby do rozwiązywania elementarnych równań i nierówności typu x a, x a wyznacza błąd bezwzględny oraz błąd względny przybliżenia stosuje interpretację geometryczną wartości bezwzględnej liczby do rozwiązywania równań i nierówności typu 2x 3 3, x 4 1 zaznacza na osi liczbowej zbiory liczb spełniających układ nierówności liniowych z jedną niewiadomą wykonuje złożone działania na przedziałach liczbowych rozwiązuje nierówności liniowe przekształca wyrażenia algebraiczne, korzystając z własności wartości bezwzględnej wyznacza przedziały liczbowe określone za pomocą wartości bezwzględnej wykorzystuje własności wartości bezwzględnej do rozwiązywania równań i nierówności z wartością bezwzględną formułuje i uzasadnia hipotezy dotyczące praw działań na zbiorach stosuje interpretację geometryczną wartości bezwzględnej do przedstawienia w układzie współrzędnych - 12 -
zbiorów opisanych kilkoma warunkami uzasadnia własności wartości bezwzględnej rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące zbiorów i własności wartości bezwzględnej 3. FUNKCJA LINIOWA rozpoznaje funkcję liniową na podstawie wzoru lub wykresu podaje przykłady funkcji liniowych opisujących sytuacje z życia codziennego rysuje wykres funkcji liniowej danej wzorem oblicza wartość funkcji liniowej dla danego argumentu i odwrotnie wyznacza miejsce zerowe funkcji liniowej interpretuje współczynniki ze wzoru funkcji liniowej wyznacza algebraicznie oraz odczytuje z wykresu funkcji liniowej zbiór argumentów, dla których funkcja przyjmuje wartości dodatnie (ujemne) odczytuje z wykresu funkcji liniowej jej własności: dziedzinę, zbiór wartości, miejsce zerowe, monotoniczność wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dane dwa punkty wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykresem jest dana prosta wyznacza współrzędne punktów przecięcia wykresu funkcji liniowej z osiami układu współrzędnych sprawdza algebraicznie i graficznie, czy dany punkt należy do wykresu funkcji liniowej przekształca równanie ogólne prostej do postaci kierunkowej i odwrotnie sprawdza, czy dane trzy punkty są współliniowe stosuje warunek równoległości i prostopadłości prostych wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dany punkt i jest równoległy do wykresu danej funkcji liniowej wyznacza wzór funkcji liniowej, której wykres przechodzi przez dany punkt i jest prostopadły do wykresu danej funkcji liniowej rozstrzyga, czy dany układ dwóch równań liniowych jest oznaczony, nieoznaczony czy sprzeczny rozwiązuje układy równań liniowych z dwiema niewiadomymi metodą podstawiania i metodą przeciwnych współczynników określa liczbę rozwiązań układu równań liniowych, korzystając z jego interpretacji geometrycznej rozwiązuje graficznie układy nierówności liniowych z dwiema niewiadomymi sprawdza, dla jakich wartości parametru funkcja liniowa jest rosnąca, malejąca, stała rysuje wykres funkcji przedziałami liniowej i omawia jej własności oblicza pole figury ograniczonej wykresami funkcji liniowych oraz osiami układu współrzędnych uzasadnia na podstawie definicji monotoniczność funkcji liniowej sprawdza, dla jakich wartości parametru dwie proste są równoległe, prostopadłe znajduje współrzędne wierzchołków wielokąta, gdy dane są równania prostych zawierających jego boki rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do układów równań liniowych z dwiema niewiadomymi opisuje za pomocą układu nierówności liniowych zbiór punktów przedstawionych w układzie współrzędnych rozwiązuje algebraicznie układ trzech równań liniowych z trzema niewiadomymi określa własności funkcji liniowej w zależności od wartości parametrów występujących w jej wzorze wykorzystuje własności funkcji liniowej w zadaniach dotyczących wielokątów w układzie współrzędnych rozwiązuje graficznie układ równań, w którym występuje wartość bezwzględna rozwiązuje układy równań liniowych z parametrem rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji liniowej 4. FUNKCJE rozpoznaje przyporządkowania będące funkcjami - 13 -
określa funkcję różnymi sposobami (wzorem, tabelą, wykresem, opisem słownym) poprawnie stosuje pojęcia związane z pojęciem funkcji: dziedzina, zbiór wartości, argument, wartość i wykres funkcji odczytuje z wykresu dziedzinę, zbiór wartości, miejsca zerowe, najmniejszą i największą wartość funkcji wyznacza dziedzinę funkcji określonej tabelką lub opisem słownym wyznacza dziedzinę funkcji danej wzorem, wymagającym jednego założenia oblicza miejsca zerowe funkcji danej wzorem (w prostych przykładach) oblicza wartość funkcji dla różnych argumentów na podstawie wzoru funkcji oblicza argument odpowiadający podanej wartości funkcji sprawdza algebraicznie położenie punktu o danych współrzędnych względem wykresu funkcji danej wzorem wyznacza współrzędne punktów przecięcia wykresu funkcji danej wzorem z osiami układu współrzędnych rysuje w prostych przypadkach wykres funkcji danej wzorem sporządza wykresy funkcji: y f ( x p), y f ( x) q, y f ( x p) q,, y f( x) na podstawie danego wykresu funkcji y f (x) sporządza wykresy funkcji: f x y, f x y, mając dany wykres funkcji y f x odczytuje z wykresu wartość funkcji dla danego argumentu oraz argument dla danej wartości funkcji na podstawie wykresu funkcji określa argumenty, dla których funkcja przyjmuje wartości dodatnie, ujemne określa na podstawie wykresu przedziały monotoniczności funkcji wskazuje wykresy funkcji rosnących, malejących i stałych wśród różnych wykresów stosuje funkcje i ich własności w prostych sytuacjach praktycznych rozpoznaje i opisuje zależności funkcyjne w otaczającej nas rzeczywistości przedstawia daną funkcję na różne sposoby określa dziedzinę oraz wyznacza miejsca zerowe funkcji danej wzorem, który wymaga kilku założeń na podstawie definicji bada monotoniczność funkcji danej wzorem na podstawie wykresu funkcji określa liczbę rozwiązań równania f(x) = m w zależności od wartości parametru m na podstawie wykresu funkcji odczytuje zbiory rozwiązań nierówności: f ( x) m, f ( x) m, f ( x) m, f ( x) m dla ustalonej wartości parametru m odczytuje z wykresów funkcji rozwiązania równań i nierówności typu: f(x) = g(x), f(x)<g(x), f(x)>g(x) szkicuje wykres funkcji spełniającej podane warunki szkicuje wykres funkcji będący efektem wykonania kilku operacji, mając dany wykres funkcji y f x 1 nie jest monotoniczna w swojej dziedzinie x wykorzystuje inne własności funkcji (np. parzystość) rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji uzasadnia, że funkcja f x 5. FUNKCJA KWADRATOWA rysuje wykres funkcji 2 f ( x) ax i podaje jej własności sprawdza algebraicznie, czy dany punkt należy do wykresu danej funkcji kwadratowej rysuje wykres funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej i podaje jej własności ustala wzór funkcji kwadratowej w postaci kanonicznej na podstawie informacji o przesunięciach wykresu przekształca wzór funkcji kwadratowej z postaci kanonicznej do postaci ogólnej i odwrotnie oblicza współrzędne wierzchołka paraboli znajduje brakujące współczynniki funkcji kwadratowej, znając współrzędne punktów należących do jej - 14 -
wykresu rozwiązuje równania kwadratowe niepełne metodą rozkładu na czynniki oraz stosując wzory skróconego mnożenia wyznacza algebraicznie współrzędne punktów przecięcia paraboli z osiami układu współrzędnych określa liczbę pierwiastków równania kwadratowego w zależności od znaku wyróżnika rozwiązuje równania kwadratowe, stosując wzory na pierwiastki sprowadza funkcję kwadratową do postaci iloczynowej, o ile można ją w tej postaci zapisać odczytuje miejsca zerowe funkcji kwadratowej z jej postaci iloczynowej rozwiązuje nierówności kwadratowe wyznacza najmniejszą i największą wartość funkcji kwadratowej w podanym przedziale stosuje wzory Viète a do wyznaczania sumy i iloczynu pierwiastków równania kwadratowego oraz do określania znaków pierwiastków trójmianu kwadratowego bez wyznaczania ich wartości, przy czym sprawdza najpierw ich istnienie rysuje wykres funkcji y = f(x), gdy dany jest wykres funkcji kwadratowej y = f(x) rozwiązuje proste równania i nierówności kwadratowe z parametrem na podstawie wykresu określa liczbę rozwiązań równania f(x) = m w zależności od parametru m, gdzie y = f(x) jest funkcją kwadratową rozwiązuje równania dwukwadratowe oraz inne równania sprowadzalne do równań kwadratowych przez podstawienie niewiadomej pomocniczej rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do wyznaczania wartości najmniejszej i największej funkcji kwadratowej rozwiązuje zadania tekstowe prowadzące do równań lub nierówności kwadratowych znajduje iloczyn, sumę i różnicę zbiorów rozwiązań nierówności kwadratowych stosuje wzory Viète a do obliczania wartości wyrażeń zawierających sumę i iloczyn pierwiastków 1 1 trójmianu kwadratowego, np. 2 2 x x 1 2 rozwiązuje równania i nierówności kwadratowe z parametrem o wyższym stopniu trudności przekształca na ogólnych danych wzór funkcji kwadratowej z postaci ogólnej do postaci kanonicznej wyprowadza wzory na współrzędne wierzchołka paraboli wyprowadza wzory na pierwiastki równania kwadratowego zaznacza w układzie współrzędnych obszar opisany układem nierówności wyprowadza wzory Viète a rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji kwadratowej 6. PLANIMETRIA rozróżnia trójkąty: ostrokątne, prostokątne, rozwartokątne stosuje twierdzenie o sumie miar kątów w trójkącie sprawdza, czy z trzech odcinków o danych długościach można zbudować trójkąt uzasadnia przystawanie trójkątów, wykorzystując cechy przystawania wykorzystuje cechy przystawania trójkątów do rozwiązywania prostych zadań uzasadnia podobieństwo trójkątów, wykorzystując cechy podobieństwa zapisuje proporcje boków w trójkątach podobnych wykorzystuje podobieństwo trójkątów do rozwiązywania elementarnych zadań sprawdza, czy dane figury są podobne oblicza długości boków figur podobnych posługuje się pojęciem skali do obliczania odległości i powierzchni przedstawionych za pomocą planu lub mapy stosuje w zadaniach twierdzenie o stosunku pól figur podobnych wskazuje w wielokątach odcinki proporcjonalne rozwiązuje proste zadania, wykorzystując twierdzenie Talesa stosuje twierdzenie Pitagorasa - 15 -
wykorzystuje wzory na przekątną kwadratu i wysokość trójkąta równobocznego oblicza wartości funkcji trygonometrycznych kąta ostrego w trójkącie prostokątnym, gdy dane są boki tego trójkąta rozwiązuje trójkąty prostokątne 1 stosuje w zadaniach wzór na pole trójkąta: P ah oraz wzór na pole trójkąta równobocznego 2 2 a 3 o boku a: P 4 podaje wartości funkcji trygonometrycznych kątów 30º, 45º, 60º odczytuje z tablic wartości funkcji trygonometrycznych danego kąta ostrego znajduje w tablicach kąt ostry, gdy zna wartość jego funkcji trygonometrycznej oblicza wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych, mając dany sinus lub cosinus kąta rozróżnia czworokąty: kwadrat, prostokąt, romb, równoległobok, trapez oraz zna ich własności wykorzystuje w zadaniach wzory na pola czworokątów wykorzystuje funkcje trygonometryczne do obliczania obwodów i pól podstawowych figur płaskich przeprowadza dowód twierdzenia o sumie miar kątów w trójkącie stosuje cechy przystawania trójkątów do rozwiązywania trudniejszych zadań geometrycznych wykorzystuje podobieństwo trójkątów do rozwiązywania praktycznych problemów wyprowadza wzór na jedynkę trygonometryczną oraz pozostałe związki między funkcjami trygonometrycznymi tego samego kąta przekształca wyrażenia trygonometryczne, stosując związki między funkcjami trygonometrycznymi tego samego kąta oblicza wartości pozostałych funkcji trygonometrycznych, mając dany tangens lub cotangens kąta 1 stosuje podczas rozwiązywania zadań wzór na pole trójkąta P ab sin 2 przeprowadza dowód twierdzenia Talesa przeprowadza dowód twierdzenia Pitagorasa stosuje twierdzenia o związkach miarowych podczas rozwiązywania zadań, które wymagają przeprowadzenia dowodu rozwiązuje zadania wymagające uzasadnienia i dowodzenia z zastosowaniem twierdzenia Talesa i twierdzenia odwrotnego do twierdzenia Talesa stosuje własności podobieństwa figur podczas rozwiązywania zadań problemowych oraz zadań wymagających przeprowadzenia dowodu stosuje własności czworokątów podczas rozwiązywania zadań, które wymagają przeprowadzenia dowodu rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące przystawania i podobieństw figur oraz związków miarowych z zastosowaniem trygonometrii 7. GEOMETRIA ANALITYCZNA oblicza odległość punktów w układzie współrzędnych wyznacza współrzędne środka odcinka, mając dane współrzędne jego końców oblicza odległość punktu od prostej wyznacza środek i promień okręgu, mając jego równanie opisuje równaniem okrąg o danym środku i przechodzący przez dany punkt określa, ile punktów wspólnych mają prosta i okrąg przy danych warunkach oblicza pole figury stosując zależności między okręgami stycznymi w prostych przypadkach określa, ile punktów wspólnych mają prosta i okrąg przy danych warunkach opisuje koło w układzie współrzędnych sprawdza, czy punkt należy do danego okręgu (koła) podaje, w prostych przypadkach, geometryczną interpretację rozwiązania układu nierówności stopnia drugiego sprawdza, czy wektory mają ten sam kierunek i zwrot - 16 -
wykonuje działania na wektorach stosuje działania na wektorach do badania współliniowości punktów stosuje działania na wektorach do podziału odcinka wyznacza współrzędne punktów w danej jednokładności wyznacza współrzędne punktów w danej symetrii osiowej lub środkowej rozpoznaje figury osiowosymetryczne i środkowosymetryczne stosuje własności stycznej do okręgu do rozwiązywania zadań stosuje wzory na odległość między punktami i środek odcinka do rozwiązywania zadań dotyczących równoległoboków sprawdza, czy dane równanie jest równaniem okręgu wyznacza wartość parametru tak, aby równanie opisywało okrąg stosuje równanie okręgu w zadaniach stosuje układy równań drugiego stopnia do rozwiązywania zadań z geometrii analitycznej stosuje działania na wektorach oraz ich interpretację geometryczną w zadaniach opisuje układem nierówności przedstawiony podzbiór płaszczyzny stosuje własności jednokładności w zadaniach wyprowadza wzór na odległość punktu od prostej wykorzystuje działania na wektorach do dowodzenia twierdzeń rozwiązuje zadania z geometrii analitycznej o znacznym stopniu trudności - 17 -
Załącznik do PZO - określenie wymagań edukacyjnych Klasa II - zakres podstawowy Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i wykraczające poza program nauczania (W). Wymagania konieczne (K) dotyczą zagadnień elementarnych, stanowiących swego rodzaju podstawę, zatem powinny być opanowane przez każdego ucznia. Wymagania podstawowe (P) zawierają wymagania z poziomu (K), wzbogacone o typowe problemy o niewielkim stopniu trudności. Wymagania rozszerzające (R), zawierające wymagania z poziomów (K) i (P), dotyczą zagadnień bardziej złożonych i nieco trudniejszych. Wymagania dopełniające (D), zawierające wymagania z poziomów (K), (P) i (R), dotyczą zagadnień problemowych, trudniejszych, wymagających umiejętności przetwarzania przyswojonych informacji. Wymagania wykraczające (W) dotyczą zagadnień trudnych, oryginalnych, wykraczających poza obowiązkowy program nauczania. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: ocena dopuszczająca wymagania na poziomie (K), ocena dostateczna wymagania na poziomie (K) i (P), ocena dobra wymagania na poziomie (K), (P) i (R), ocena bardzo dobra wymagania na poziomie (K), (P), (R) i (D), ocena celująca wymagania na poziomie (K), (P), (R), (D) i (W). 1. WIELOMIANY podaje przykłady wielomianów, określa ich stopień i podaje wartości ich współczynników zapisuje wielomian w sposób uporządkowany oblicza wartość wielomianu dla danego argumentu; sprawdza, czy dany punkt należy do wykresu danego wielomianu wyznacza sumę, różnicę, iloczyn wielomianów i określa ich stopień podaje współczynnik przy najwyższej potędze oraz wyraz wolny iloczynu wielomianów, bez wykonywania mnożenia wielomianów oblicza wartość wielomianu dwóch (trzech) zmiennych dla danych argumentów stosuje wzory na kwadrat i sześcian sumy i różnicy oraz wzór na różnicę kwadratów do wykonywania działań na wielomianach oraz do rozkładu wielomianu na czynniki stosuje wzory na sumę i różnicę sześcianów rozkłada wielomian na czynniki, stosując metodę grupowania wyrazów i wyłączania wspólnego czynnika poza nawias mając dany wielomian w postaci iloczynowej, wyznacza jego pierwiastki rozwiązuje proste równania wielomianowe wyznacza współczynniki wielomianu, mając dane warunki określa stopień iloczynu wielomianów bez wykonywania mnożenia stosuje wielomiany wielu zmiennych w zadaniach różnych typów szkicuje wykres wielomianu będącego sumą jednomianów stopnia pierwszego i drugiego rozkłada wielomian na czynniki możliwie najniższego stopnia stosuje rozkład wielomianu na czynniki w zadaniach różnych typów analizuje i stosuje metodę podaną w przykładzie, aby rozłożyć dany wielomian na czynniki porównuje wielomiany rozwiązuje równania wielomianowe opisuje wielomianem zależności dane w zadaniu i wyznacza jego dziedzinę opisuje za pomocą wielomianu objętość lub pole powierzchni bryły oraz określa dziedzinę powstałej w ten sposób funkcji - 18 -
stosuje równania wielomianowe do rozwiązywania zadań praktycznych 2. FUNKCJE WYMIERNE wskazuje wielkości odwrotnie proporcjonalne i stosuje taką zależność do rozwiązywania prostych zadań szkicuje wykres funkcji monotoniczności) a f ( x), gdzie a 0 i podaje jej własności (dziedzinę, zbiór wartości, przedziały x a szkicuje wykres funkcji f ( x) q i podaje jej własności, odczytuje z wykresu zbiory rozwiązań x p równań i prostych nierówności podaje asymptoty wykresu powyższej funkcji dobiera wzór funkcji do jej wykresu wyznacza dziedzinę prostego wyrażenia wymiernego oblicza wartość wyrażenia wymiernego dla danej wartości zmiennej skraca i rozszerza wyrażenia wymierne wykonuje działania na wyrażeniach wymiernych w prostych przypadkach i podaje odpowiednie założenia rozwiązuje proste równania wymierne wykorzystuje wyrażenia wymierne do rozwiązywania prostych zadań tekstowych a wyznacza ze wzoru dziedzinę i miejsce zerowe funkcji f ( x) q x p rozwiązuje zadania tekstowe, stosując proporcjonalność odwrotną a rozwiązuje zadania z parametrem dotyczące funkcji f ( x) q x p wykonuje działania na wyrażeniach wymiernych i podaje odpowiednie założenia przekształca wzory, stosując działania na wyrażeniach wymiernych rozwiązuje równania wymierne wykorzystuje wyrażenia wymierne do rozwiązywania trudniejszych zadań tekstowych zaznacza w układzie współrzędnych zbiory punktów spełniających zadane warunki stosuje własności hiperboli do rozwiązywania zadań stosuje funkcje wymierne do rozwiązywania zadań z parametrem o podwyższonym stopniu trudności 3. FUNKCJE WYKŁADNICZE I LOGARYTM oblicza pierwiastek n-tego stopnia z liczby nieujemnej oblicza potęgi o wykładnikach wymiernych zapisuje daną liczbę w postaci potęgi o wykładniku wymiernym zapisuje daną liczbę w postaci potęgi o danej podstawie upraszcza wyrażenia, stosując prawa działań na potęgach w prostych przypadkach porównuje liczby, korzystając z własności funkcji wykładniczej wyznacza wzór funkcji wykładniczej i szkicuje jej wykres, znając współrzędne punktu należącego do jej wykresu szkicuje wykres funkcji, będący efektem jednego przekształcenia wykresu funkcji wykładniczej i określa jej własności oblicza logarytm danej liczby stosuje równości wynikające z definicji logarytmu do prostych obliczeń stosuje twierdzenia o logarytmach do obliczania wartości wyrażeń z logarytmami - 19 -
upraszcza wyrażenia, stosując prawa działań na potęgach porównuje liczby przedstawione w postaci potęg szkicuje wykresy funkcji wykładniczej otrzymane w wyniku złożenia kilku przekształceń wykorzystuje własności funkcji wykładniczej do rozwiązywania zadań o kontekście praktycznym stosuje twierdzenia o logarytmach do obliczania wartości wyrażeń z logarytmami, również z zastosowaniem wzorów skróconego mnożenia dowodzi twierdzenia o logarytmach rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące funkcji wykładniczej logarytmu 4. CIĄGI wyznacza kolejne wyrazy ciągu, gdy danych jest kilka jego początkowych wyrazów szkicuje wykres ciągu wyznacza wzór ogólny ciągu, mając danych kilka jego początkowych wyrazów wyznacza, które wyrazy ciągu przyjmują daną wartość podaje przykłady ciągów monotonicznych, których wyrazy spełniają dane warunki mając dane kolejne wyrazy ciągu, uzasadnia, że dany ciąg nie jest monotoniczny wyznacza wyraz an 1 ciągu określonego wzorem ogólnym podaje przykłady ciągów arytmetycznych wyznacza wyrazy ciągu arytmetycznego, mając dany pierwszy wyraz i różnicę wyznacza wzór ogólny ciągu arytmetycznego, mając dane dowolne dwa jego wyrazy sprawdza w prostych przypadkach, czy dany ciąg jest arytmetyczny oblicza sumę n początkowych wyrazów ciągu arytmetycznego podaje przykłady ciągów geometrycznych wyznacza wyrazy ciągu geometrycznego, mając dany pierwszy wyraz i iloraz wyznacza wzór ogólny ciągu geometrycznego, mając dane dowolne dwa jego wyrazy sprawdza, w prostych przypadkach, czy dany ciąg jest geometryczny oblicza sumę n początkowych wyrazów ciągu geometrycznego oblicza wysokość kapitału przy różnym okresie kapitalizacji oblicza oprocentowanie lokaty w prostych sytuacjach wyznacza wzór ogólny ciągu spełniającego podane warunki bada monotoniczność ciągów sprawdza w trudniejszych przypadkach, czy dany ciąg jest arytmetyczny sprawdza w trudniejszych przypadkach, czy dany ciąg jest geometryczny rozwiązuje równania z zastosowaniem wzoru na sumę wyrazów ciągu arytmetycznego i geometrycznego określa monotoniczność ciągu arytmetycznego i geometrycznego rozwiązuje zadania związane z kredytami dotyczące okresu oszczędzania i wysokości oprocentowania w trudniejszych przypadkach stosuje własności ciągu arytmetycznego i geometrycznego w zadaniach rozwiązuje zadania o podwyższonym stopniu trudności dotyczące obu ciągów stosuje średnią geometryczną do rozwiązywania zadań rozwiązuje zadania o znacznym stopniu trudności dotyczące ciągów 5. PLANIMETRIA określa wzajemne położenie okręgów, mając dane promienie tych okręgów oraz odległość ich środków - 20 -