-1- Załącznik nr 6 do SIWZ WARUNKI TECHNICZNE na wykonanie modernizacji ewidencji gruntów i założenie ewidencji budynków na obrębach : Bierówka, Chrząstówka i Niepla gm. Jasło 1. Zamawiający : Starosta Jasielski 2. Cel opracowania : uzupełnienie i ujednolicenie zakresu informacyjnego ewidencji i dostosowanie go do obowiązujących przepisów, modernizacja ewidencji gruntów i budynków utworzenie jednorodnego systemu informatycznego umożliwiającego współdziałanie z systemem ksiąg wieczystych, systemem podatkowym, systemem zagospodarowania przestrzennego i statystyki publicznej 3. Przedmiot pracy : opracowanie bazy danych numerycznej obiektowej mapy ewidencyjnej modernizacja operatu ewidencji gruntów i budynków w systemie TurboEWID przetworzenie danych opisowych i kartograficznych do systemu TurboEWID II. Obowiązujące przepisy a. prawne Ustawa z dnia 17.05.1989r. prawo geodezyjne i kartograficzne Ustawa z dnia 14.06.1960r. kodeks postępowania administracyjnego Ustawa z dnia 23.04.1964r. kodeks cywilny Ustawa z dnia 06.07.1982r. o księgach wieczystych i hipotece Ustawa z dnia 10.05.1990r. przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych Ustawa z dnia 12.01.1991r. o podatkach i opłatach lokalnych Ustawa z dnia 04.03.2004r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie innych ustaw Ustawa z dnia 23.06.1994r. o własności lokali Ustawa z dnia 07.07.1994r. prawo budowlane Ustawa z dnia 10.05.2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Ustawa z dnia 21.08.1997r. o gospodarce nieruchomościami Ustawa z dnia 29.08.1997r. o ochronie danych osobowych Ustawa z dnia 13.10.1998r. przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną Ustawa z dnia 18.07.2001r. prawo wodne Ustawa z dnia 21.03.1985r. o drogach publicznych Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 w sprawie ewidencji gruntów i budynków
-2- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18.03.1992 w sprawie wykonania przepisów ustawy o księgach wieczystych i hipotece Rozporządzenie MSWiA z dnia 4.03.1999r. w sprawie standardów technicznych dotyczących geodezji i kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie. Rozporządzenie MSWiA z dnia 17.05.1999r. w sprawie określenia rodzajów materiałów stanowiący państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyłączenia z zasobu oraz udostępnianie zasobu standardów technicznych dotyczących geodezji i kartografii oraz krajowego systemu informacji o terenie. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4.06.1956 r. w sprawie klasyfikacji gruntów Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8.08.2000 r. w sprawie państwowego systemu odniesień przestrzennych. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.12.1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30.12.1999 r. w sprawie Klasyfikacji Środków Trwałych b. techniczne instrukcje techniczne: a. K1 mapa zasadnicza ( 1998 r.) b. Pozostałe według wykazu standardów technicznych stanowiącego załącznik do rozporządzenia MSWiA z dnia 24.03.1999 ( punkty od 1 do 4, 7, 13), c. Instrukcja G5 ewidencja gruntów i budynków
-3- III. Ogólna charakterystyka obiektów 1. Identyfikator obrębu: 1. Bierówka -180504 _ 2.0001 2. Chrząstówka -180504 _ 2.0002 3. Niepla -180504 _ 2.0010 2. Powierzchnia obrębu: 1. Bierówka - 662 ha w tym 172 ha PGL 2. Chrząstówka - 826 ha 3. Niepla - 713 ha w tym 184 ha PGL 3. Przewidywana liczba działek: 1. Bierówka - 1260 2. Chrząstówka - 920 3. Niepla - 1700 4. Przewidywana liczba jednostek rejestrowych: 1. Bierówka - 570 2. Chrząstówka - 380 3. Niepla - 595 5. Przybliżona liczba budynków: 1. Bierówka - 370 2. Chrząstówka - 300 3. Niepla - 500 IV. Materiały znajdujące się w PODGiK do wykorzystania 1. Osnowa geodezyjna - Osnowa szczegółowa III klasy Rok modernizacji: 2009 r, Układ 1965 i 2000, Stan techniczny bardzo dobry - Osnowa pomiarowa pozioma Rok założenia: 1976 r, Układ 1965 i 2000. Stan techniczny: średni wymaga modernizacji 2. Mapa zasadnicza Skala 1:2000 forma analogowa Rok założenia : 1976-1978, Aktualizowana na bieżąco Wykorzystać przy tworzeniu wektorowej mapy ewidencyjnej. 3. Operat ewidencji gruntów i budynków Mapa ewidencyjna analogowa, Skala 1: 2880 Rok założenia 1968-1969, Aktualizowana na bieżąco Część opisowa prowadzona jest w programie TurboEWID Mapa klasyfikacyjna: skala 1: 2880 W/w obręby ewidencyjne objęte są projektem realizowanym przez ARiMR.Materiały geodezyjne powstałe w wyniku opracowania LPIS zostaną wykorzystane przy modernizacji ewidencji gruntów i budynków. Prowadzenie ewidencji gruntów w programie TurboEWID
4. Operaty jednostkowe -4- Operaty do celów prawnych i projektowych posiadają współrzędne punktów granicznych i naroży budynków w układzie współrzędnych 1965. 5. Ortofotomapa V. Zakres prac Etap I 1. Pobranie materiałów i danych z Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Jaśle oraz analiza pod kątem ich wykorzystania w pracach modernizacyjnych 2. Modernizacja poziomej osnowy pomiarowej wraz z uzupełnieniem stabilizacji brakujących punktów, założenie nowych ciągów, zgodnie ze szkicem w skali 1: 10000 stanowiącym załącznik do projektu modernizacji 3. Porównanie treści mapy z terenem 4. Wykonanie uzupełniających pomiarów terenowych obejmujących granice działek, użytków i budynków 5. Weryfikacja zmienionych użytków gruntowych oraz gleboznawczej klasyfikacji gruntów zmienionych użytków 6. Utworzenie wektorowej mapy obiektowej - ewidencyjnej o pełnej treści 7. Obliczenie powierzchni działek oraz powierzchni użytków gruntowych i klas gleboznawczych w działkach 8. Sporządzenie arkusza danych ewidencyjnych budynków 9. Weryfikacja danych katastralnych, pobranych z istniejącego systemu TurboEWID w postaci plików SWDE i zmodernizowanych, z wykorzystaniem oprogramowania A-SWDE, SWDE- TOPO i V-SWDE Etap II 1. Wyłożenie projektu operatu opisowo-kartograficznego oraz dodatkowe pomiary uzupełniające w ramach rozpatrzenia uwag i zastrzeżeń zgłoszonych podczas wyłożenia projektu operatu 2. Uruchomienie systemu prowadzenia zmodernizowanych baz ewidencji gruntów i budynków (dołączenie do istniejącej bazy ewidencji gruntów i budynków w systemie TurboEWID) 3. Badanie ksiąg wieczystych oraz sporządzenie wykazu zmian do ksiąg wieczystych 4. Skompletowanie operatu ewidencyjnego.
-5- VI. Wyjaśnienia i zalecenia szczegółowe ETAP I Ad. 1. a. zgłosić robotę do PODGiK w Jaśle b. pobrać z PODGiK materiały wymienione w p. IV warunków, dokonać analizy operatów c. ustalić w Urzędzie Gminy Jasło dane dotyczące gospodarstw rolnych w celu prawidłowego zaliczenia terenów zabudowanych do B lub B/użytek i klasie (przy zaliczeniu do poszczególnych użytków uwzględnić wytyczne GUGiK opublikowane w biuletynie informacyjnym GUGiK nr 6/2004) d. ustalić w Starostwie Powiatowym w Jaśle użytki ekologiczne oraz numery dróg publicznych nadane na podstawie przepisów o drogach publicznych Ad. 2. Modernizacją osnowy pomiarowej należy objąć :: Zadanie 1 Obręb Bierówka Zadanie 2 Obręb Chrząstówka Obręb Niepla - 113 pkt (w tym odszukanie-113 pkt, stabilizacja i pomiar ok. 30 pkt.) oraz założenie 7 punktów osnowy szczegółowej III klasy - 40 pkt (w tym odszukanie-40 pkt, stabilizacja i pomiar ok.12 pkt.) oraz założenie 2 punktów osnowy szczegółowej III klasy - 120 pkt (w tym odszukanie -120 pkt, stabilizacja i pomiar ok.34 pkt.) oraz założenie 2 punktów osnowy szczegółowej III klasy W ramach prac należy: a. dokonać przeglądu istniejącej w terenie osnowy pomiarowej stabilizowanej trwale zaznaczając na odbitce w szkicu osnowy w skali 1:10 000 punkty zniszczone i odszukane. Sprawdzić wizury pomiędzy punktami oraz wizury z punktów osnowy szczegółowej III klasy stanowiące nawiązanie osnowy pomiarowej b. dla istniejących punktów w terenie dokonać aktualizacji opisów topograficznych (zaktualizować matryce w PODGiK) c. uzupełnić stabilizację brakujących oraz nowo założonych punktów osnowy pomiarowej kamieniami 0,70 m z rurką naziemne, płytka betonowa podziemne, dokonać pomiaru zgodnie z 22-28 instrukcji G-4 oraz sporządzić opisy topograficzne w formie analogowej i numerycznej. d. dokonać obliczenia osnowy pomiarowej w oparciu o dane pomiarowe oraz dane z PODGiK ( wykazy miar )w układzie współrzędnych 2000 w nawiązaniu do zmodernizowanej osnowy szczegółowej III klasy. e. sporządzić szkic osnowy poziomej na kalce ( z siatką )w skali 1: 10 000 f. zaktualizować w PODGiK szkice osnowy w skali 1:10 000 oraz pierworysy i matryce mapy zasadniczej w skali 1: 2000
-6- Uwaga : Szczegółowy zakres prac dotyczący osnowy pomiarowej przedstawiono oddzielnie dla każdego obrębu szkicu osnowy w skali 1: 10000. W przypadku zmiany przebiegu projektowanych ciągów w stosunku do ich przebiegu na szkicu osnowy, stanowiący załącznik do projektu modernizacji, przebieg ciągów uzgodnić z Geodetą Powiatowym. Ad. 3. Porównaniem mapy z terenem należy objąć: - przebieg granic dróg i potoków - granice użytków gruntowych, a w szczególności grunty zakrzaczone i zabudowane - budynki,stanowiące treść mapy ewidencyjnej Wyniki porównania w kolorze czerwonym przedstawić na kopii mapy zasadniczej 1: 2000. Uwaga: W przypadku potrzeby pomiaru dodatkowych poszerzonych dróg wynikłych z porównania mapy z terenem, których nie uwzględniono w specyfikacji należy poinformować Zamawiającego. Ad. 4. Uwaga: Pomiary uzupełniające należy dokonać w oparciu o zmodernizowaną osnowę pomiarową, którymi należy objąć: - punkty graniczne, dla których brak danych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. - zmienione granice dróg i potoków w tym: Zadanie 1: Bierówka 1,5 km Zadanie 2: Chrząstówka 1,5 km, Niepla 5,0 km, które zaznaczono na mapie zasadniczej w skali 1: 2000 i wynikłe z porównania mapy z terenem. - granice działek w terenach zabudowanych nie stanowiących zwartego obszaru, po uprzednim protokolarnym ustaleniu granic działek, zgodnie z 38 i 39 rozporządzenia, - zmienione granice użytków gruntowych( na podstawie terenowej weryfikacji ), których atrybuty nie mogły być jednoznacznie ustalone w drodze fotointerpretacji - ustalone w terenie granice konturów terenów zabudowanych( w obecności właściciela wraz z informacją dotyczącą posiadania gospodarstwa rolnego) - brakujące na mapie budynki oraz miary czołowe istniejących budynków pomiar granic działek należy wykonać zgodnie z $ 37 38 rozporządzenia. Szkice dopuszcza się prowadzić na kserokopii mapy zasadniczej w skali 1: 1000. Ustalone protokolarnie punkty graniczne zamarkować ( obowiązkowo ) lub zastabilizować w terenie. Przy pomiarze dróg i potoków należy dokonać ustalenia i pomiaru granic pomiaru pomiędzy działkami przyległymi do dróg i potoków. Ponadto przy pomiarze dróg i potoków należy pomierzyć granice działek będących w pasie pomiaru obiektu liniowego zaznaczonych na kopii mapy zasadniczej. Ad. 5 Weryfikacja zmienionych użytków gruntowych oraz gleboznawczej klasyfikacji gruntów zmienionych użytków rolnych dokonać na podstawie porównania mapy z terenem oraz pomiary terenowe ( w szczególności dotyczy terenów zabudowanych ). Prawidłowość wykonania weryfikacji terenowej zmienionych użytków gruntowych jak również gleboznawczej klasyfikacji gruntów winna dokonać osoba posiadająca uprawnienia w zakresie klasyfikacji gruntów, dokumentując prawidłowość wykonania swoim podpisem na nowych mapach klasyfikacyjnych 1: 2000.
Uwaga: W przypadku projektowanej zmiany użytku leśnego w każdym przypadku uzgodnić zmiany ze zleceniodawcą. Ad. 6 Numeryczną mapę ewidencyjną należy sporządzić w programie umożliwiającym automatyczne dołączenie do bazy w systemie TurboEWID. Mapa powinna zawierać dane określone w 28 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów i budynków oraz 82-84 instrukcji G-5 ( nazwy ulic, cieków wodnych, numery dróg publicznych, numery porządkowe budynków oraz poziomą osnowę geodezyjną) -7- a. granice zewnętrzne obrębów należy przyjąć na podstawie danych z państwowego zasobu zgodne z Państwowego Rejestru Granic b. granice działek należy pozyskać: - z operatów pomiarowych jednostkowych dot. podziałów i rozgraniczeń po uprzednim przeliczeniu w oparciu o dane zmodernizowanej osnowy pomiarowej w układzie 2000 (zgodnie z 36 i 82 ust.1 rozporządzenia ). Ilość działek do przeliczenia na poszczególnych obrębach przedstawia się następująco: Zadanie 1: Bierówka ok. 100 dz. Zadanie 2: Chrząstówka ok. 80 dz., Niepla ok. 90 dz., Dołączyć do operatów jednostkowych wydruki przeliczenia współrzędnych punktów granicznych oraz umieścić na okładce informację o przeliczeniu i wprowadzeniu do mapy numerycznej. Ponadto należy przeliczyć operaty z założenia ewidencji gruntów obejmujące działki powstałe z reformy rolnej: Zadanie 1: Bierówka ok. 200 dz., - z pomiarów uzupełniających i protokolarnym ustaleniu granic zgodnie z 37 i 38 rozporządzenia - z wektoryzacji granic działek na podstawie mapy ewidencyjnej pochodnej mapy zasadniczej w skali 1: 2000 ( plansze aluminiowe ) z porównaniem miar czołowych na szkicach założenia ewidencji gruntów, prac uwłaszczeniowych oraz operatach pomiarowych z podziałów i rozgraniczeń, w których nie określono współrzędnych punktów granicznych oraz z ortofotomapą. Uwaga: 1. W zakresie pozyskania danych dotyczących granic wykorzystać dane z LPIS. 2. Punktom granicznym ze względu na źródła danych (dokładności) należy przypisać odpowiednie atrybuty oraz oznaczenie symbolem kółko dla punktów stabilizowanych trwale. Dotyczy to punktów granicznych dróg powiatowych, lasów państwowych oraz punktów zastabilizowanych przy podziale działek. 3. Szerokości dróg nie powinny być mniejsze niż na dotychczasowej mapie ewidencyjnej. 4. Granice działek powstałe w wyniku podziału w ramach reformy rolnej nie powinny być załamywane. c. budynki Numeryczny opis konturów budynków należy pozyskać na podstawie : - operatów jednostkowych z inwentaryzacji powykonawczych i aktualizacji mapy zasadniczej - pomiaru miar czołowych istniejących budynków wyników pomiarów uzupełniających brakujących na mapach budynków - wektoryzacji mapy zasadniczej
-8- UWAGA: - na obrębie Bierówka należy wykorzystać dane ewidencyjne budynków zawarte w operacie KERG 3945-36/2000 - dla obrębów Chrząstówka i Niepla dane ewidencyjne budynków zostaną przyjęte z operatu 3945-36/2000 d. kontury użytków i klas Dane dotyczące konturów użytków i konturów klasyfikacyjnych należy pozyskać na podstawie: - mapy porównania z terenem oraz pomiarów uzupełniających - danych pomiarowych z ustalenia terenów zabudowanych - fotointerpretacji ortofotomapy cyfrowej w zakresie konturów użytków - dotychczasowej mapy klasyfikacyjnej - opracowania LPIS - ustaleń dotyczących terenów zabudowanych w UG Jasło oraz w Starostwie Powiatowym w Jaśle w zakresie użytków ekologicznych. Po zredagowaniu numerycznej mapy ewidencyjnej należy dokonać wyplotu (w kolorach) mapy ewidencyjnej w skali 1:2000 oraz jako mapę tematyczną mapę klasyfikacji gruntów. Przyjąć nową numerację konturów klasyfikacyjnych oraz uzupełnić odkrywki na podstawie dotychczasowej mapy klasyfikacyjnej. Mapy klasyfikacyjne winny być porównane z dotychczasową mapą klasyfikacyjną ze szczególnym uwzględnieniem dotychczasowych klas użytków rolnych I III klasy i użytków leśnych.. Ad. 7. Dokonać obliczenia powierzchni działek w użytkach i klasach z dokładnością zapisu 0,0001 ha uwzględniając poprawkę odwzorowawczą na układ 2000 strefa 7 oraz sporządzić zestawienie porównawcze powierzchni Ad. 8. Dane dotyczące budynków zostaną pozyskane: a. numeryczne opisy konturów terenowych na podstawie wyników pomiarów terenowych, operatów jednostkowych z PODGiK oraz wektoryzacji map b. dane techniczne budynków na podstawie: - oględzin terenowych - informacji osób zainteresowanych - wywiadu w jednostkach gromadzących dane o budynkach - udostępnionych dokumentacji budowy - zgłoszeń zakończenia budowy budynków znajdujących się w PODGiK w Jaśle. Wyniki ustaleń przedstawić w arkuszu danych ewidencyjnych budynków, którego wzór przedstawia załącznik nr 24 do instrukcji G-5 oraz na mapie wywiadu terenowego będącej wydrukiem wersji roboczej numerycznej mapy ewidencyjnej, która winna zawierać: - miary czołowe budynków - numer adresowy budynków - miary określające granice budowlanek Numerację kolejnych budynków przyjąć ciągłą dla poszczególnych obrębów.
-9- Zakłada się zgodność władania budynku i działki na której jest usytuowany. W przypadku stwierdzenia, że budynek stanowi odrębną własność ( podczas wywiadu, zgłoszenie stron ) od działki na której jest posadowiony należy określić dane zawarte w 63 ust.1 i 64 rozporządzenia. Dla tych budynków należy założyć rejestr budynków. W przypadku występowania lokali należy ustalić dane określone w 70 rozporządzenia i przedstawić w arkuszu danych ewidencyjnych lokali, zgodnie ze wzorem (zał.nr.23 instr.g-5) Ad. 9. Zaktualizowaną numeryczną mapę ewidencyjną załadować do programu TurboEWID oraz sporządzić i wydrukować raporty podstawowe : - rejestr gruntów - rejestr budynków ( w przypadku występowania budynków o innym stanie prawnym ) - kartoteki budynków - skorowidz działek - spis alfabetyczny - wykaz podmiotów ewidencyjnych - wykaz porównania powierzchni działek - mapy ewidencyjnej 1: 2000 Etap I podlega odbiorowi przez Zleceniodawcę przed wyłożeniem projektu operatu opisowo-kartograficznego w terminie : Zadanie 1-30.09 2011 r. Zadanie 2-30.09 2011 r. ETAP II Ad. 1. Ad. 2. Ad. 3. Wyłożenie projektu operatu opisowo-kartograficznego należy dokonać zgodnie z art.24a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2005r Nr240 poz.2027) w Starostwie Powiatowym w Jaśle przez okres 15 dni. Ponadto należy wyłożyć projekt w poszczególnych wsiach w lokalu uzgodnionym z sołtysem wsi. Dowodem zawiadomienia wszystkich władających i właścicieli jest jego podpis na liście lub zwrotne potwierdzenie odbioru zawiadomienia. W czasie wyłożenia należy przyjąć uwagi do danych ewidencyjnych na drukach, których wzór przedstawia załącznik nr 7 instrukcji G-5 W przypadku ustalenia przez pracownika Starostwa potrzeby wykonania dodatkowych pomiarów i ustaleń należy wykonać zgodnie z ustaleniami oraz wprowadzić zmiany do projektu operatu opisowo-kartograficznego. Zaktualizowaną po wyłożeniu i wprowadzeniu zmian wynikłych z ewentualnych pomiarów numeryczną mapę ewidencyjną dołączyć do istniejącej bazy ewidencji gruntów i budynków w systemie TurboEWID. Dla działek, które mają założone księgi wieczyste ( wpisany nr KW w części opisowej) Zadanie 1: obręb Bierówka 464 ksiąg. Zadanie 2: obręb Chrząstówka 286 ksiąg, obręb Niepla 445 ksiąg. należy sporządzić wykaz zmian zgodnie z ustalonym wzorem. Po lewej stronie wykazu zmian przyjąć numery i powierzchnie ogólne działek zgodne z powierzchniami w księdze wieczystej.
-10- Ad. 4. Po prawej stronie wykazu zmian należy wpisać powierzchnię działek i użytków z dokładnością zapisu 0,0001 ha. Wykazy zmian skompletować w segregatorach oddzielnie dla poszczególnych obrębów. Kompletowanie operatu (oddzielnie dla każdego obrębu) 1. Zasób bazowy, przejściowy i użytkowy oddzielnie dla modernizacji osnowy, zgodnie z instrukcją O.3 wydanie drugie 2. Operat geodezyjno-prawny - zbiór dowodów stanu prawnego - mapy porównania z terenem - dokumentacja ustalenia granic - szkice i dzienniki pomiarowe - obliczenia współrzędnych punktów - zestawienie porównawcze powierzchni - zbiór arkuszy danych ewidencyjnych budynków - dowody zawiadomienia stron - dokumentacja wyłożenia projektu operatu opisowo-kartograficznego - protokół wyłożenia - wykazy zmian gruntowych do KW 3. Operat opisowo-kartograficzny - rejestr gruntów - rejestr budynków - rejestr lokali - kartotekę budynków - kartotekę lokali - mapę ewidencyjną - mapę klasyfikacyjną Dokumentacja powinna być oprawiona w trwałe okładki uniemożliwiające jej rozkompletowanie. Komputerowe zbiory danych winny być przekazane na płycie CD-ROM. Opracował Stanisław Soczek
-12- GMINA: Jasło,... Obręb: Jedn. rej.... GN-I.6620.4.20. 2011 W Y K A Z Z M I A N Sporządzony na podstawie operatu opisowo-kartograficznego z przeprowadzonej modernizacji ewidencji gruntów i budynków opracowanego w systemie informatycznym TurboEWID przyjętego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w Powiatowym Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Jaśle w dniu... r. za nr... i ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Województwa Podkarpackiego nr... z dnia... STAN DOTYCHCZASOWY KW... Właściciel: STAN NOWY WEDŁUG REJESTRU EWIDENCJI GRUNTÓW Właściciel: Działka :...o pow.... ha Działka :...o pow.... ha Nr identyfikatora Ogółem :... ha Ogółem :... ha