Kodeks postêpowania karnego

Zbiory Orzecznictwa Becka Kodeks postêpowania karnego Orzecznictwo Tom II Joanna Brylak C.H. Beck

Przedmowa..................................................... XIX Wykaz skrótów................................................. XXI DZIAŁ VIII. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji........... 1 Rozdział 39. Wstępna kontrola oskarżenia........................... 3 1. Kontrola wymagań formalnych aktu oskarżenia; Niedopuszczalność badania elementów charakterystycznych dla danego rodzaju przestępstw na etapie wstępnej kontroli aktu oskarżenia........... 3 2. Posiedzenia sądu........................................... 4 3. Warunkowe umorzenie postępowania.......................... 5 4. Wyrok warunkowo umarzający postępowanie; Obowiązek wskazania okresu próby w części dyspozytywnej wyroku warunkowo umarzającego postępowanie.................................. 9 5. Rozpoznanie wniosku o skazanie bez przeprowadzenia rozprawy... 11 6. Obowiązki sądu w razie wskazania przez oskarżonego wyrażającego zgodę na skazanie bez rozprawy okoliczności ekskulpujących winę.. 13 7. Związanie sądu wnioskiem prokuratury o skazanie bez rozprawy... 15 8. Środki zapobiegawcze...................................... 18 9. Uzupełnienie postępowania przygotowawczego; Przesłanki zwrotu sprawy do uzupełnienia postępowania przygotowawczego......... 20 10. Podstawa prawna zwrotu sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego............... 23 11. Niezwiązanie oceną; Obowiązek badania właściwości w każdym stadium postępowania sądowego niezwiązanie oceną przyjętą w fazie wstępnej kontroli oskarżenia........................... 25 Rozdział 40. Przygotowanie do rozprawy głównej.................... 28 12. Niezwłoczne wyznaczenie rozprawy; Zbyt krótki termin między powiadomieniem oskarżonego a terminem rozprawy jako naruszenie prawa do obrony........................................... 28 13. Posiedzenia sądu; Brak sprzeciwu oskarżonego jako przesłanka warunkowego umorzenia postępowania........................ 30 14. Zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy głównej; Zawiadomienie pokrzywdzonego niebędącego stroną o terminie rozprawy głównej.. 31 V

VI 15. Wyznaczenie składu sędziowskiego; Kolejność wyznaczania sędziów, wyłączenie sędziego........................................ 36 16. Środki zabezpieczające; Warunki skierowania na posiedzenie wniosku o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających.......................................... 41 17. Uprawnienia pokrzywdzonego w związku z posiedzeniem w sprawie zastosowania środków zabezpieczających wobec sprawcy niepoczytalnego........................................... 43 Rozdział 41. Jawność rozprawy głównej............................. 45 18. Wpływ opinii publicznej oraz relacji mediów na czynności orzekającego sądu; przesłanki obligatoryjnego nadzwyczajnego złagodzenia kary wobec osób współdziałających z innymi sprawcami................................................ 45 19. Jawność ogłoszenia wyroku; Zmiana klauzuli tajności w zakresie danych ogłaszanych publicznie w wyroku....................... 51 Rozdział 42. Przepisy ogólne o rozprawie głównej.................... 57 20. Rola przewodniczącego; Obowiązek respektowania zasady szybkości procesu.................................................. 57 21. Obowiązki sądu w zakresie postępowania dowodowego........... 59 22. Wnioski dowodowe........................................ 61 23. Zaniechanie podjęcia decyzji co do wniosku dowodowego......... 63 24. Postępowanie z wnioskami dowodowymi....................... 65 25. Zmiana trybu postępowania z uproszczonego na zwyczajny........ 67 26. Opuszczenie sali oraz niestawiennictwo oskarżonego; Niestawiennictwo oskarżonego na rozprawie bez usprawiedliwienia; skutki przedłożenia niewłaściwego pod względem formalnym, ale merytorycznie usprawiedliwiającego nieobecność oskarżonego zaświadczenia lekarskiego................................... 68 27. Obecność oskarżonego na rozprawie głównej.................... 72 28. Niezdolność oskarżonego do udziału w rozprawie; niestawiennictwo oskarżonego; prowadzenie rozprawy pod nieobecność oskarżonego.. 74 29. Nowy obrońca z urzędu; Brak zaufania oskarżonego do wyznaczonego mu obrońcy z urzędu........................... 76 30. Pełnienie obowiązków przez obrońcę.......................... 79 Rozdział 43. Rozpoczęcie rozprawy głównej......................... 81 31. Czynności wstępne; Brak obowiązku odbierania danych personalnych od oskarżonych; umieszczenie chorego na niewłaściwym oddziale szpitalnym jako narażenie życia........ 81 32. Niestawiennictwo oskarżonego; Pozbawienie wolności osoby doprowadzonej na rozprawę.................................. 83 33. Opuszczenie sali; uprawnienie pokrzywdzonego; Udział pokrzywdzonego będącego świadkiem w rozprawie.............. 86 Rozdział 44. Przewód sądowy..................................... 87 34. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej; Zakaz reformationis in peius w kontekście dobrowolnego poddania się karze.................................................. 87

35. Odczytanie protokołów wyjaśnień; Odczytywanie wcześniejszych wyjaśnień oskarżonego...................................... 92 36. Brak podpisu na protokole a możliwość jego odczytania........... 96 37. Czasowe usunięcie z sali oskarżonego; Obowiązek doprowadzenia oskarżonego pozbawionego wolności na rozprawę; zawiadomienie o rozprawie apelacyjnej..................................... 97 38. Odczytanie protokołów zeznań; Długotrwałe przebywanie świadka za granicą jako przesłanka odczytania zeznań................... 99 39. Odczytanie zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym a prawo do obrony.......................................... 100 40. Odczytywanie wyjaśnień złożonych poprzednio przez świadka w charakterze oskarżonego.................................. 102 41. Odczytanie innych protokołów; Korzystanie w procesie karnym z materiałów zgromadzonych podczas podsłuchu operacyjnego ABW.................................................... 104 42. Ujawnienie dowodu z kontroli rozmów telefonicznych uzyskanych w toku kontroli operacyjnej.................................. 108 43. Przesłuchanie świadka anonimowego przez sąd; czynności operacyjno-rozpoznawcze Policji propozycja przyjęcia korzyści majątkowej............................................... 111 44. Dane osobopoznawcze; ujawnienie na rozprawie; Przeprowadzenie dodatkowych dowodów po zamknięciu przewodu................ 115 45. Dowody rzeczowe; Trzy dyrektywy zasady bezpośredniości w procesie karnym; dopuszczalne odstępstwo od zasady bezpośredniości możliwość przeprowadzenia eksperymentu procesowego przez wyznaczonego sędziego albo sąd wezwany...... 117 46. Czynności poza rozprawą; Nienależyta obsada sądu wezwanego a bezwględne przyczyny odwoławcze.......................... 121 47. Żądanie dodatkowych dowodów; Instytucja zakreślenia oskarżycielowi publicznemu terminu do przedstawienia dowodów jako uprawnienie sądu...................................... 123 48. Rozszerzenie oskarżenia; Zarzut nieudzielenia pomocy a działanie w obronie koniecznej....................................... 124 49. Zmiana kwalifikacji prawnej; Konieczność uprzedzenia stron o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu przez sąd odwoławczy............................................... 126 50. Wykroczenie.............................................. 128 51. Zarządzenie przerwy; Przerwa w rozprawie, odczytanie zeznań świadków, nieuzupełnienie braków wniosku.................... 131 52. Rozprawa po przerwie; Nienależyta obsada sądu; prowadzenie rozprawy od początku....................................... 133 53. Odroczenie rozprawy; Prowadzenie rozprawy odroczonej w dalszym ciągu.................................................... 135 54. Zamknięcie przewodu sądowego; Podstawy oddalenia wniosku dowodowego złożonego w postępowaniu odwoławczym; zakaz przeprowadzania przez sąd odwoławczy postępowania dowodowego co do istoty sprawy......................................... 138 VII

Rozdział 45. Głosy stron.......................................... 141 55. Kolejność głosów; Naruszenie prawa stron do zabrania głosu po zamknięciu przewodu sądowego a podstawy odwoławcze....... 141 Rozdział 46. Wyrokowanie........................................ 142 56. Narada; Postępowanie karne wymóg odbycia przez sąd narady i przeprowadzenia głosowania nad wyrokiem w wypadku wznowienia przewodu sądowego uniezależniony od tego, czy strony procesowe w końcowych wystąpieniach wprowadzają nowe wątki merytoryczne. 142 57. Wznowienie przewodu sądowego.............................. 144 58. Podstawa wyroku; Znaczenie orzecznictwa sądowego dla rozstrzygania konkretnej sprawy.............................. 146 59. Oparcie się przez sąd odwoławczy na dowodzie nieujawnionym w toku rozprawy głównej.................................... 148 60. Sporządzenie wyroku; Wypowiadanie się przez sąd na temat tzw. rozstrzygnięć negatywnych.............................. 149 61. Treść wyroku; Konsekwencje różnic w słownym i liczbowym zapisie wartości wymierzonych skazanemu stawek dziennych grzywny oraz wysokości tych stawek.................................. 151 62. Wymóg dokładnego określenia przypisanego czynu w wyroku skazującym; zakres odpowiedzialności za narażenie należności podatkowej na uszczuplenie.................................. 153 63. Wyrok umarzający i warunkowo umarzający; Zbieg negatywnych przesłanek procesowych a rodzaj orzeczenia kończącego postępowanie.............................................. 156 64. Powództwo cywilne i zasądzenie odszkodowania z urzędu; Wyłączenie możliwości kumulacji różnych rozstrzygnięć dotyczących tej samej szkody........................................... 159 65. Ogłoszenie wyroku; Brak obrońcy w trakcie fragmentu postępowania............................................. 161 66. Niestawiennictwo stron; Obowiązek doręczenia oskarżonemu odpisu wyroku z pouczeniem w sytuacji jego nieobecności na rozprawie apelacyjnej odbytej przy udziale jego obrońcy................... 163 67. Uzupełnienie wyroku postanowieniem......................... 165 68. Wniosek o uzasadnienie; Brak zgody oskarżonego na cofnięcie przez obrońcę wniosku o uzasadnienie wyroku jako przesłanka przywrócenia terminu...................................... 168 69. Treść uzasadnienia; Udział w orzekaniu osoby nieuprawnionej a czynność sporządzenia uzasadnienia......................... 170 DZIAŁ IX. Postępowanie odwoławcze.............................. 173 Rozdział 47. Przepisy ogólne...................................... 175 70. Zakres zaskarżenia; Brak interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia na korzyść oskarżonego przez oskarżyciela posiłkowego... 175 71. Zaskarżenie wyroku kasacją przez prokuratora, który nie składał apelacji.................................................. 177 72. Dwuinstancyjność; wewnętrzny tryb odwoławczy; Niezaskarżalność postanowienia sądu odwoławczego w przedmiocie kosztów........ 181 VIII

73. Brak możliwości zaskarżenia postanowienia sądu w przedmiocie sprostowania oczywistej omyłki w jego przeczeniu............... 183 74. Treść środka odwoławczego; Związanie sądu treścią petitum środka odwoławczego wniesionego na niekorzyść oskarżonego a zakaz orzekania na niekorzyść..................................... 184 75. Uzupełnianie apelacji wnoszonej na niekorzyść skazanego; zakaz reformationis in peius a zmiana alternatywnych znamion przestępstwa tego samego typu w opisie czynu................... 187 76. Forma pisemna; adresat środka odwoławczego; Złożenie apelacji karnej za pomocą telefaksu.................................. 191 77. Przesłanie apelacji w formie dokumentu elektronicznego z bezpiecznym podpisem elektronicznym....................... 197 78. Cofnięcie środka odwoławczego; Możliwość cofnięcia kasacji; okoliczności niebędące podstawą kasacji....................... 201 79. Przesłanki cofnięcia kasacji wniesionej na korzyść oskarżonego..... 203 80. Skutki cofnięcia środka odwoławczego; Przesłanki skutecznego cofnięcia kasacji........................................... 205 81. Granice rozpoznania; Dokonywanie kontroli apelacyjnej w procesie karnym a wymogi stawiane uzasadnieniu orzeczenia sądu II instancji................................................ 207 82. Zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego; Zakaz reformationis in peius w postępowaniu ponownym z powodu wadliwego działania sądu.... 209 83. Wyjście podmiotowe poza granice zaskarżenia; Przesłanki uchylenia wyroku na korzyść współskazanych w postępowaniu kasacyjnym... 212 84. Ograniczone rozpoznanie środka odwoławczego; Zakres rozpatrywania zarzutów przez sąd odwoławczy.................. 214 85. Rodzaje orzeczeń sądu odwoławczego; Wątpliwości sądu odwoławczego odnośnie okoliczności popełnienia przestępstwa objętego wnioskiem o skazanie bez rozprawy; niedopuszczalność uniewinnienia oskarżonego od zarzutu objętego wnioskiem o skazanie bez rozprawy w postępowaniu odwoławczym.......... 215 86. Podstawy odwoławcze; Stan zawisłości sprawy i naruszenie powagi rzeczy osądzonej, jako przyczyny odwoławcze................... 218 87. Bezwzględne podstawy uchylenia orzeczenia; Niedopuszczalność wskazania bezwzględnej przyczyny odwoławczej po wniesieniu kasacji na innej podstawie od wyroku skazującego na karę z zawieszeniem............................................ 221 88. Sformalizowanie postępowania kasacyjnego..................... 223 89. Ponowne rozpoznanie....................................... 231 90. Zakaz pogarszania sytuacji oskarżonego; Zakaz reformationis in peius a przeprowadzenie dowodów.......................... 236 Rozdział 48. Apelacja............................................ 239 91. Zaskarżanie wyroków....................................... 239 92. Termin do wniesienia apelacji; Skuteczność apelacji wniesionej przed otwarciem ustawowego terminu do wniesienia apelacji..... 240 93. Przymus adwokacko-radcowski; Osobista apelacja oskarżonego..... 244 IX

94. Modyfikacja zakresu rozpoznania; Zakres kontroli instancyjnej Sądu Najwyższego......................................... 246 95. Charakter naruszenia zakazu reformationis in peius.............. 248 96. Granice orzekania na niekorzyść oskarżonego................... 249 97. Udział stron w rozprawie apelacyjnej; Konsekwencje przeprowadzenia rozprawy apelacyjnej bez powiadomienia obrońcy o terminie rozprawy................................................. 252 98. Postępowanie dowodowe; Przesłanki wydania wyroku reformatoryjnego a podejmowanie czynności dowodowych przez sąd odwoławczy............................................... 254 99. Przebieg postępowania apelacyjnego; Sprawozdanie jako konieczny element rozprawy odwoławczej............................... 256 100. Zakaz orzekania na niekorzyść; Zakaz wymierzenia kary surowszej przez sąd odwoławczy przy zmianie ustaleń faktycznych.......... 258 101. Poprawienie kwalifikacji prawnej; Rodzaj orzeczeń wydawanych przez Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym poprawianie błędnej kwalifikacji........................................ 263 102. Zmiana zaskarżonego wyroku w granicach zaskarżenia a jego pozostały zakres........................................... 266 103. Uzasadnienie wyroku; Rola uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego w kontekście kontroli kasacyjnej.............................. 272 104. Odpowiednie stosowanie; Sprostowanie oczywistych omyłek pisarskich przez Sąd Najwyższy.............................. 279 Rozdział 49. Zażalenie........................................... 282 105. Dopuszczalność zaskarżania; Postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia środka zaskarżenia jako orzeczenie zamykające drogę do wydania wyroku................................... 282 106. Termin do wniesienia zażalenia; Zażalenie obrońcy ustanowionego po wydaniu postanowienia na posiedzeniu...................... 288 107. Dewolutywność zażalenia; Procedowanie sądu podczas rozpoznawania zażalenia.................................... 290 108. Udział stron w posiedzeniu sądu; Rozpatrzenie przez sąd zażalenia. na zatrzymanie............................................ 291 109. Postępowanie przygotowawcze; Kontrola odwoławcza postanowienia o umorzeniu śledztwa....................................... 303 110. Zaskarżanie zarządzeń; Dopuszczalność zażalenia na zarządzenie stwierdzające bezskuteczność aktu oskarżenia w sprawie z oskarżenia prywatnego z powodu braków formalnych...................... 306 DZIAŁ X. Postępowania szczególne................................ 309 Rozdział 50. Postępowanie uproszczone............................. 311 111. Zakres przedmiotowy; Przesłanki trybu uproszczonego prowadzenie postępowania przygotowawczego w formie dochodzenia.............................................. 311 112. Skład sądu; Skład sądu rozpoznającego apelację od wyroku wydanego w składzie jednoosobowym......................... 313 X

113. Niestawiennictwo oskarżonego; wyrok zaoczny; Przesłanki wydania wyroku zaocznego pozbawienie oskarżonego wolności w dacie terminów doręczenia zawiadomienia o rozprawie................ 314 114. Usprawiedliwione niestawiennictwo; Prowadzenie rozprawy w trybie uproszczonym bez udziału oskarżonego........................ 317 115. Sprzeciw przeciwko wyrokowi zaocznemu; Uprawomocnienie wyroku zaocznego......................................... 319 116. Przerwa w rozprawie; Zmiana trybu z uproszczonego na zwyczajny w związku z przekroczeniem terminu przerwy możliwość kontynuowania rozprawy w sytuacji nieobecności oskarżonego..... 323 Rozdział 51. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego....... 326 117. Przepisy o postępowaniu uproszczonym; Sprawy z oskarżenia prywatnego jako odmiana postępowania uproszczonego........... 326 118. Złożenie wyjaśnień przez oskarżonego jako warunek wydania wyroku zaocznego w postępowaniu prywatnoskargowym.......... 328 119. Akt oskarżenia............................................ 329 120. Niestawiennictwo stron; Konsekwencje niestawiennictwa oskarżyciela prywatnego na posiedzeniu pojednawczym........... 332 121. Pojednanie stron; Powaga rzeczy osądzonej w postępowaniu w sprawach z oskarżenia prywatnego.......................... 333 122. Zakres pojednania.......................................... 335 123. Ugoda; Uchylenie postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawie z oskarżenia prywatnego z powodu pojednania się stron a zakaz reformationis in peius................................ 337 124. Odstąpienie od oskarżenia; Skutki niestawiennictwa oskarżyciela prywatnego na rozprawę..................................... 340 Rozdział 52. Postępowanie nakazowe............................... 344 125. Postępowanie nakazowe; Dopuszczalność wydania wyroku nakazowego w odniesieniu do przestępstwa zagrożonego karą pozbawienia wolności....................................... 344 126. Niedopuszczalność orzekania; Niedopuszczalność orzekania w trybie nakazowym wobec nieletniego............................... 346 127. Kary; Kary możliwe do orzeczenia wyrokiem nakazowym......... 348 128. Treść wyroku nakazowego; Określenie kary w postępowaniu nakazowym w sprawach o wykroczenia........................ 350 129. Sprzeciw; Cofnięcie sprzeciwu od wyroku nakazowego pojęcie pierwszej rozprawy głównej.................................. 355 Rozdział 53. Postępowanie przyspieszone........................... 356 130. Przesłuchanie podejrzanego; pouczenie; Niekonstytucyjność przepisów o stosowaniu środków zapobiegawczych w postępowaniu przyspieszonym dla czynów o charakterze chuligańskim.......... 356 131. Uzasadnienie wyroku; Skutki stwierdzenia przez sąd niedopuszczalności trybu przyspieszonego przekazanie sprawy prokuratorowi............................................. 362 XI

DZIAŁ XI. Nadzwyczajne środki zaskarżenia....................... 365 Rozdział 54. Kasacja............................................ 367 132. Przedmiot zaskarżenia; Przyjęcie kwalifikacji zbiegu przestępstw zamiast ciągu przestępstw jako podstawa kasacji................. 367 133. Uprawnienia stron; Niezaskarżenie wyroku sądu I instancji a dopuszczalność kasacji.................................... 369 134. Jednorazowe zaskarżenie.................................... 372 135. Podstawy kasacji; Wątpliwości co do bezstronności sędziego jako zarzut kasacyjny a brak wniosku strony wniosku o wyłączenie; uzewnętrznienie przez sędziego poglądu na sprawę przed wydaniem orzeczenia................................................ 374 136. Termin; Skutki błędnego pouczenia o terminie złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku..................................... 377 137. Tryb wnoszenia; Kasacja a wniosek o sporządzenie uzasadnienia wyroku złożenie po terminie................................ 379 138. Określenie zarzutu; przymus adwokacko-radcowski; Oświadczenie obrońcy o braku podstaw do wniesienia kasacji a wyznaczenie kolejnego obrońcy.......................................... 382 139. Niedopuszczalność środka odwoławczego; Zakres kontroli instancyjnej Sądu Najwyższego............................... 384 140. Kasacja na korzyść; Upływ terminu przedawnienia karalności czynu a kasacja, kasacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego wniesiona po 6 miesiącach od wyroku.................................. 385 141. Przyjęcie i odmowa przyjęcia kasacji.......................... 389 142. Pozostawienie kasacji bez rozpoznania; Odmowa przyjęcia środka odwoławczego; braki formalne zażalenia na odmowę przyjęcia kasacji.. 392 143. Wstrzymanie wykonania orzeczenia; Podstawy decyzji w przedmiocie wstrzymania wykonania orzeczenia............... 395 144. Rozprawa i posiedzenie; Uznanie kasacji za oczywiście bezzasadną a uzasadnienie orzeczenia sądu kasacyjnego..................... 397 145. Granice rozpoznania; Granice rozpoznania kasacji w kontekście postępowania ponownego.................................... 400 146. Rodzaje orzeczeń; Rodzaj orzeczeń wydawanych przez Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym poprawianie błędnej kwalifikacji............................................... 402 147. Wykonanie kary; Rozpoznanie wniosku obrońcy z urzędu o zasądzenie wynagrodzenia w stawce wyższej niż minimalna w postępowaniu odwoławczym i kasacyjnym; zażalenie na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego zastosowanego przez Sąd Najwyższy po rozpoznaniu kasacji....... 404 Rozdział 55. Wznowienie postępowania............................ 408 148. Niedopuszczalność badania w karnym postępowaniu wznowieniowym zasadności wydania wyroku przez sąd cywilny państwa obcego..... 408 149. Dodatkowe podstawy wznowienia; Niedopuszczalność wznowienia postępowania w przedmiocie orzeczenia badania psychiatrycznego oskarżonego.............................................. 411 XII

150. Ustalenie podstawy propter falsa; Dopuszczenie się przestępstwa w związku z postępowaniem jako podstawa wznowienia procesu.... 413 151. Wniosek o wznowienie; wznowienie z urzędu; Konsekwencje prawne złożenia przez stronę wniosku o wznowienie postępowania opartego na podstawach uwzględnianych na wniosek i z urzędu............. 415 152. Właściwość sądu; Sąd właściwy do wznowienia postępowania karnego.. 417 153. Odpowiednie stosowanie; przymus adwokacko-radcowski; Sporządzenie wniosku o wznowienie postępowania karnego przez radcę prawnego reprezentującego skazanego.................... 420 154. Rodzaje orzeczeń; środki odwoławcze; Wznowienie postępowania karnego w związku z rozstrzygnięciem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka........................................... 423 DZIAŁ XII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia......... 429 Rozdział 56. Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie..................................... 431 155. Prawo do odszkodowania; Stosowanie przepisów procedury cywilnej w postępowaniu dotyczącym roszczeń odszkodowawczych związanych z orzeczeniem karnym...................................... 431 156. Wyłączenie roszczenia; Fałszywe samooskarżenie a prawo do odszkodowania............................................ 436 157. Właściwość i skład sądu; forma orzeczenia; Zwrot kosztów w postępowaniu o odszkodowanie za niesłuszne skazanie.......... 438 158. Przedawnienie roszczeń; Podniesienie przez prokuratora zarzutu przedawnienia roszczeń z tytułu niesłusznego aresztowania a naruszenie zasad współżycia społecznego..................... 443 159. Roszczenie zwrotne; Niedopuszczalność skargi na bezczynność prezydenta RP............................................. 445 160. Przepisy KPC; Odszkodowanie za niesłuszne skazanie stosowanie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, odsetki oraz koszty ustanowienia obrońcy lub pełnomocnika........................ 447 Rozdział 57. Ułaskawienie........................................ 452 161. Prośba; Wyrok wydany w postępowaniu w stosunku do nieobecnych a prośba o ułaskawienie..................................... 452 162. Zatarcie skazania a ułaskawienie.............................. 454 163. Skład sądu; Realizacja prawa do obrony udział w posiedzeniach sądu; sporządzenie kasacji przez stronę adwokata............... 455 164. Rozpoznanie prośby; Przeżycia psychiczne osób najbliższych jako podstawa wniosku o ułaskawienie............................. 458 165. Ponowna prośba; Uznaniowy charakter rozstrzygnięcia sądu I instancji w przedmiocie prośby o ułaskawienie wniesionej przed upływem roku od negatywnego załatwienia poprzedniej........... 460 Rozdział 58. Wyrok łączny....................................... 461 166. Właściwość sądu; Przesłanki wydania nowego wyroku łącznego.... 461 167. Inicjatywa; Wyłączenie zasady skargowości przy wydawaniu wyroku łącznego........................................... 464 XIII

168. Zebranie danych; Zasady regulujące tryb wydawania wyroków łącznych................................................. 465 169. Umorzenie; Skazanie prawomocnym orzeczeniem państwa obcego a wyrok łączny............................................ 467 170. Rozprawa; Ograniczona poczytalność w chwili popełnienia czynów a obrona obowiązkowa w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego.. 469 171. Przepisy o postępowaniu zwyczajnym; Prawomocność wyroku łącznego................................................. 471 172. Wyrokowanie; Wydanie wyroku łącznego a przedterminowe warunkowe zwolnienie..................................... 472 173. Początek odbywania kary; Data rozpoczęcia wykonania wyroku łącznego................................................. 475 DZIAŁ XIII. Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych.............................................. 477 Rozdział 59. Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych.......... 479 174. Zakres pomocy; Doręczanie pism cudzoziemcom: pomoc prawna a przepisy kodeksowe....................................... 479 Rozdział 60. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego................ 483 175. Przejęcie ścigania.......................................... 483 Rozdział 61. Wystąpienie o wydanie lub przewóz osób ściganych lub skazanych przebywających za granicą oraz o wydanie przedmiotów... 488 176. Zgłaszanie wniosków; Tryb rozpoznania wniosków o ekstradycję w Polsce i Czechach otrzymanych przed 1.1.2004 r............... 488 177. Zastrzeżenia; Brak zgody na ściganie wydanego za przestępstwo nieobjęte wnioskiem ekstradycyjnym a umorzenie wszczętego w tej sprawie postępowania karnego............................... 490 Rozdział 62. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych lub wydanie przedmiotów na wniosek państw obcych................. 493 178. Tok czynności; Status umowy polsko-amerykańskiej o ekstradycji, subsydiarność przepisów o wydaniu i przewozie osób ściganych w KPK................................................... 493 179. Posiedzenie sądu........................................... 497 180. Niedopuszczalność wydania; Dopuszczalność wydania osoby ściganej państwu obcemu.................................... 499 181. Tymczasowe aresztowanie................................... 504 Rozdział 63. Wystąpienie do państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.................................................... 507 182. Europejski nakaz aresztowania; Przesłanki uznania zatrzymania za bezpodstawne, zatrzymanie na podstawie ENA................ 507 183. Niedopuszczalność wydania; Niedopuszczalność objęcia ENA przestępstw zagrożonych karą nieizolacyjną; zasada specjalności w procedurze wykonania europejskiego nakazu aresztowania....... 517 184. Forma nakazu; Samodzielne przesłanki wyłączenia zasady specjalności ENA......................................... 520 XIV

185. Niewszczynanie postępowania wykonawczego; Europejski nakaz aresztowania przekazanie.................................. 526 Rozdział 64. Wystąpienie państwa członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.................................................... 532 186. Cele przekazania ścigania; Brak oryginału europejskiego nakazu aresztowania.............................................. 532 187. Orzekanie; Swoboda sądu co do stosowania tymczasowego aresztowania wobec osoby objętej europejskim nakazem aresztowania.............................................. 535 188. Postanowienie o przekazanie; terminy; Czas trwania tymczasowego aresztowania osoby objętej postanowieniem o przekazaniu......... 538 189. Odroczenie wykonania przekazania; Odroczenie wykonania postanowienia o przekazaniu tymczasowe aresztowanie w trakcie odroczenia................................................ 541 190. Przyczyny fakultatywne odmowy przekazania; Przekazanie osoby ściganej europejskim nakazem aresztowania.................... 543 191. Przekazanie warunkowe; Odroczenie utraty mocy przepisu europejski nakaz aresztowania.............................. 553 192. Właściwość sądu; Zaskarżalność postanowienia w przedmiocie zgody na dalsze ściganie osoby przekazanej na podstawie ENA..... 554 Rozdział 65. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania........... 558 193. Wystąpienie z wnioskiem o przejęcie.......................... 558 194. Przyjęcie wniosku o przejęcie; Zasady wykonywania przekazanego orzeczenia przekształcenie kary przez organy krajowe........... 560 195. Właściwość sądu; Postępowanie karne wzajemny stosunek prawa krajowego i prawa międzynarodowego w dziedzinie międzynarodowej współpracy w sprawach karnych.............................. 563 196. Niedopuszczalność przejęcia i przekazania; Przejęcie orzeczenia sądu zagranicznego do wykonania a brak zgody skazanego............. 566 197. Postępowanie po przejęciu; Przejęcie orzeczenia sądu państwa obcego do wykonania w Polsce prawo krajowe a prawo międzynarodowe........................................... 568 198. Opuszczenie terytorium; Przesłanka obywatelstwa przy przekazaniu i przejęciu orzeczenia do wykonania.......................... 571 199. Przejęcie orzeczenia do wykonania w Polsce, ustalenie kwalifikacji prawnej czynu............................................. 574 200. Przejęcie wyroku do wykonania warunki określenia łagodniejszej kary..................................................... 577 Rozdział 66. Przepisy końcowe.................................... 581 201. Pierwszeństwo umowy; zasada wzajemności.................... 581 DZIAŁ XIV. Koszty procesu...................................... 585 Rozdział 67. Przepisy ogólne...................................... 587 202. Zakres kosztów; Wydatki poniesione na ustanowienie dalszych pełnomocników............................................ 587 XV

203. Zwrot kosztów procesu wynagrodzenie adwokata wraz ze stawką VAT..................................................... 591 204. Wydatki Skarbu Państwa; Koszty procesu...................... 594 205. Brak legitymacji obrońcy do wniesienia zażalenia na przyznanie innemu obrońcy wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu........ 596 206. Tymczasowe pokrywanie wydatków; koszty mediacji i tłumacza.... 598 207. Zwrot na rzecz oskarżyciela prywatnego........................ 601 Rozdział 68. Zwolnienie od kosztów sądowych....................... 603 208. Zwolnienie od wyłożenia kosztów; Ciężar dowodu w zakresie wykazania okoliczności stanowiących podstawę zwolnienia od wyłożenia kosztów sądowych................................ 603 209. Żołnierz.................................................. 605 Rozdział 69. Zasądzenie kosztów procesu........................... 607 210. Zasądzenie kosztów od skazanego w sprawach z oskarżenia publicznego; Metalowa rurka jako przedmiot niebezpieczny; udokumentowanie kosztów obrony............................ 607 211. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego.................................... 609 212. Zasądzenie kosztów od skazanego w sprawach z oskarżenia prywatnego; Koszty procesu w sprawach z oskarżenia prywatnego; ocena stopnia szkodliwości społecznej czynu................... 611 213. Warunkowe umorzenie...................................... 614 214. Uniewinnienie lub umorzenie; Zasądzenie opłaty tytułem kosztów procesu i kosztów sądowych w sprawach z oskarżenia prywatnego; przedawnienie karalności.................................... 616 215. Wysokość kosztów procesu limity opłat za czynności adwokackie i radcy prawnego........................................... 624 216. Zwrot kosztów obrony...................................... 631 217. Zasada słuszności.......................................... 637 218. Obliczanie wydatków Skarbu państwa w postępowaniu karnym..... 638 219. Nieuwzględnienie środka odwoławczego; Zasądzenie kosztów odwoławczego postępowania karnego w fazie jurysdykcyjnej...... 641 220. Wznowienie postępowania; Koszty postępowania wznowieniowego.......................................... 642 221. Przedawnienie; Przedawnienie prawa do ściągnięcia kosztów procesu.. 643 Rozdział 70. Koszty procesu związane z powództwem cywilnym i zasądzeniem odszkodowania z urzędu............................. 647 222. Powództwo cywilne; Zwrot kosztów zastępstwa procesowego poniesionych przez oskarżyciela posiłkowego.................... 647 DZIAŁ XV. Postępowanie karne w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych................................... 651 Rozdział 71. Przepisy ogólne...................................... 653 223. Zakres spraw podległych; Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym przekazanie sprawy przez prokuratora wojskowego.............................................. 653 XVI

224. Jurysdykcja sądów wojskowych przestępstwa popełnione przeciwko innemu żołnierzowi............................... 655 225. Łączność spraw............................................ 659 226. Właściwość sądu; Definicja żołnierza pełniącego czynną służbę.... 662 227. Wojskowy sąd okręgowy.................................... 663 228. Właściwość z łączności spraw; Ustalenie właściwości miejscowej sądu wojskowego pierwszeństwo wszczęcia postępowania in personam............................................... 665 229. Prokurator wojskowy; Uprawnienie do wniesienia kasacji karnej.... 667 Rozdział 72. Postępowanie przed sądem............................. 671 230. Nieobecność na rozprawie głównej obrońcy obligatoryjnego nawet za zgodą oskarżonego naruszeniem interesu oskarżonego w zakresie prawa do obrony.................................. 671 231. Wznowienie postępowania; Wznowienie postępowania w stosunku do żołnierza............................................... 674 Indeks rzeczowy................................................. 679 Indeks chronologiczny orzeczeń................................... 689 Indeks autorów glos i artykułów................................... 703 XVII

Przedmowa Zbiór Orzecznictwa jest swoistą kompilacją zagadnień postępowania karnego. Powstał z myślą o aplikantach zawodów prawniczych, praktykach prawa wykorzystujących orzecznictwo sądów w swojej codziennej działalności zawodowej, a także studentach prawa, którzy swoją przyszłość wiążą z tworzeniem i stosowaniem procedury karnej. Tematyka orzeczeń obejmuje całą problematykę Kodeksu postępowania karnego. W miejscu, gdzie poglądy sądów pozostały aktualne, uwzględniono orzeczenia wydane na gruncie poprzedniego stanu prawnego. Zbiór orzeczeń uwzględnia stan prawny na maj 2012 r., choć tam, gdzie było to niezbędne, wskazuje się także orzeczenia, które utraciły moc obowiązującą. Orzeczenia ułożono według systematyki przepisów Kodeksu postępowania karnego, przy czym problematyka dotycząca innych ustaw jest omawiana w miarę możliwości przy tych zagadnieniach. W ramach działów i rozdziałów uporządkowano orzeczenia według artykułów, potem chronologicznie. Orzeczenia uwzględnione w niniejszym zbiorze są pracą SN lub sądów apelacyjnych, czasem innych sądów szczególnych. Wyboru poszczególnych orzeczeń dokonano w oparciu o walor dydaktyczny konkretnych rozstrzygnięć sądów, ich znaczenie dla nauki procesu karnego lub specyfikę wskazywanych tam twierdzeń. Omawiane orzeczenie rozpoczyna się od przedstawienia zagadnienia, którego dotyczy, następnie orzeczenie oznaczono rodzajowo, według daty wydania i sygnatury oraz wskazano jego miejsce publikacji. Omówienie orzeczenia rozpoczyna się od wskazania tezy w ujęciu przedstawionym przez Biuro Studiów i Analiz SN lub w źródle dla opracowania, w przypadku orzeczenia niepublikowanego tezę nakreśliła autorka, a w przypadku uchwał przytoczono dosłowne ich brzmienie. W dalszej kolejności nakreślany jest stan faktyczny lub zagadnienie prawne będące podstawą sformułowanej tezy. Omówienie orzeczenia jest dziełem własnym autorki, własną interpretacją i nie odtwarza literalnie treści określonej decyzji procesowej sądu. Przy omawianiu orzeczeń wskazano także odniesienia do innych orzeczeń, artykułów i glos przywoływanych w toku opracowywania konkretnych zagadnień. Warszawa, maj 2012 dr Joanna Brylak XIX