1 IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta UCZENI ŻYDOWSCY BIAŁYSTOK 15 16 CZERWCA 2015 roku
2
3 IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta UCZENI ŻYDOWSCY Białystok 15-16 czerwca 2015 roku
4 Konferencja współfinansowana przez: Urząd Miasta Białegostoku Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego
5 PATRON KONFERENCJI LEO WIENER Z BIAŁEGOSTOKU, PIONIER SLAWISTYKI W AMERYCE PÓŁNOCNEJ W roku 1896 Coolidge zaangażował do pracy Leo Wienera, emigranta z Polski, pierwszego wykładowcę języków słowiańskich w Ameryce Północnej. Wiener urodził się 26 lipca 1862 roku w Białymstoku. Według rodzinnej legendy (Raven, 17), utrwalonej przez Rosę Zabłudowską i Norberta Wienera, Wienerowie byli potomkami Rabina Mosze Ben Majmona (1135 1204), znanego także jako Majmonides, sławnego teologa i filozofa z Cordoby. Innymi wybitnymi postaciami w rodzie byli podobno rabin Joseph Ettinger z Jaworowa, który działał w południowej Polsce w latach pięćdziesiątych osiemnastego wieku, rabin Akiba (Akiva) Eger z Poznania (1761 1837), uważany za jednego z najwybitniejszych rabinów w Europie w tym okresie i uwieczniony na licznych portretrach (Cohen, 128-131), oraz nieznany bliżej krewny Dev Bear Monasza, wydawcy pełnego tekstu Jerozolimskiego Talmudu, który ukazał się w Krotoszynie w roku 1866. Ślady obecności potomków Majmonidesa można było podobno znaleźć w okolicach Lublina, Kielc i Serej (Conway, 354). * W roku 1880 Wiener podjął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, ale kiedy się przekonał, że nie jest to dla niego właściwy kierunek, przeniósł się na inżynierię w Berlinie. Tutaj też nie zagrzał długo miejsca. Mimo że zamożni krewni oferowali mu dobrze płatną pracę w banku, Wiener nie przyjął jej i dalej prowadził życie ubogiego studenta. Niezadowolony z filistyńskiej i militarystycznej atmosfery panującej w Berlinie, wpadł na pomysł stworzenia z kolegami utopijnej wspólnoty wegeteriańskohumanitarno-socjalistycznej w duchu Lwa Tołstoja w tropikach Belize w Ameryce Środkowej. Kiedy w przeciągu roku jego koledzy nie potrafili sformułowć wstępu do założycielskiego manifestu, Wiener ruszył w drogę. W lutym 1982 roku wypłynął z Hamburga do Liverpoolu, a stamtąd do Nowego Świata. Kiedy wysiadł w Nowym Orleanie z dwudziestoma pięcioma centami w kieszeni, okazało się, że nie stać go na dalsze wojaże i dziewiętnastoletni podróżnik pozostał w Stanach. * Pracował przez jakiś czas dorywczo, między innymi jako nauczyciel języków nowożytnych w New England Conservatory of Music oraz tłumacz serbskich ballad dla Francisa Childa, profesora anglistyki na Harvardzie, który
6 z kolei zarekomendował go Coolidge owi. Dzięki niemu już w roku 1896 został zatrudniony jako pierwszy wykładowca rosyjskiego, polskiego i starocerkiewno-słowiańskiego na Harvardzie. W ciągu swej długiej kariery pedagogicznej prowadził tam zajęcia z rosyjskiego, polskiego, staro-cerkiewnosłowiańskiego, czeskiego, słowackiego i serbo-chorwackiego, wykładał także literaturę rosyjską oraz filologię słowiańską. Mimo że nie posiadał żadnego stopnia naukowego, w roku 1901 otrzymał tytuł Assistant Professor, a w roku 1911 został pierwszym utytułowanym profesorem slawistyki w Ameryce Północnej. Swoją pracę na Harvardzie zakończył w roku 1930. Umarł 12 grudnia 1939 roku w Belmont w Massachussetts w wieku siedemdziesięciu siedmiu lat. Z artykułu prof. Michała J. Mikosia (University of Wisconsin Milwaukee, USA) Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód Uniwersytetu w Białymstoku Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska Izrael Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Stowarzyszenie Naukowe Oikoumene Wydział Filologiczny UwB Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku
7
8 Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód Uniwersytetu w Białymstoku Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska Izrael Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Stowarzyszenie Naukowe Oikoumene Wydział Filologiczny UwB Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku IV Międzynarodowa Konferencja Naukowa ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Edycja czwarta: Uczeni żydowscy Białystok 15-16 czerwca 2015 roku PROGRAM KONFERENCJI Białystok 2015
9 PATRONAT HONOROWY KONFERENCJI I FESTIWALU Wojewoda Podlaski Marszałek Województwa Podlaskiego Prezydent Miasta Białegostoku Ambasada Państwa Izrael Dziekan Wydziału Filologicznego UwB PATRONAT MEDIALNY Kurier Poranny Białystok Polskie Radio Białystok Telewizja Polska Białystok Miasteczko Poznań, Poznań VII FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ ZACHOR KOLOR I DŹWIĘK W ramach VIII Festiwalu odbędą się m. in. następujące wydarzenia: Miejska gra dla dzieci: Miejsca pamięci białostockich Żydów (13.06) Prezentacja Pięcioksięgu Izaaka w Białostockim Teatrze Lalek (13.06) Warsztaty taneczne i kulinarne na Runku Kościuszki (14.06) Koncerty zespołów na Rynku Kościuszki: Beata Czarnecka z Piwnicy pod Baranami, Berjozkele kołysanki w jidysz, Anashim muzyka klezmerska, Electric Desert (Izrael) (14.06) Koncert Zeewa Shulmana, kantora z Łotwy, w Pałacu Branickich (15.06) Koncert finałowy Opera i Filharmonia Podlaska, Chór Politechniki Białostockiej, koncert Beaty Czerneckiej (Piwnica pod Baranami) (16.06)
10 FESTIWAL KULTURY ŻYDOWSKIEJ ZACHOR KOLOR I DŹWIĘK Festiwal Kultury Żydowskiej Zachor Kolor i Dźwięk organizowany jest w Białymstoku od 2008 roku przez Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska Izrael. Intencją organizatorów jest przybliżenie historii, tradycji i kultury żydowskiej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów lokalnych. Każda edycja ma swego bohatera, postać związaną z Białymstokiem, Podlasiem. W ramach Festiwalu przypomniano dorobek i sylwetkę Izraela Bekera (aktora, reżysera, malarza), Sary Nomberg-Przytyk (autorki książki wspomnieniowej Kolumny Samsona o pobycie w białostockim getcie), Izaaka Celnikiera (wybitnego malarza), Gedalego Rozenmana (ostatniego Naczelnego Rabina Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Białymstoku), Juliusza Adlera (wybitnego aktora), Józefa Chazanowicza (pomysłodawcę założenia narodowej biblioteki w Jerozolimie) Odbyły się liczne wykłady i prelekcje (m.in. Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha, Hanki Kosowskiej, Belli Szwarcman-Czarnoty, Andrzeja Lechowskiego), spotkania (m.in. z rodzinami bohaterów Festiwalu, przedstawicielami Ambasady USA i Ambasady Państwa Izrael), warsztaty (taneczne, plastyczne), wystawy (malarstwa, fotografii izraelskiej), projekcje (filmów izraelskich i jidysz), spektakle (m.in. Teatru Żydowskiego z Warszawy, Teatru NN z Lublina). Podczas pięciu edycji Festiwalu na licznych koncertach wystąpili
wybitni artyści polscy i zagraniczni (m.in. Yale Strom, Yaron Gershovsky, Elizabeth Schwartz, Peter Stan, Gerard Edery z USA, Melah-Maim, Shachar Gilad, Siostry Rajfer z Izraela, zespół Opa! z Rosji, Di Galitzyaner Klezmorim, KlezmaFour, Frey Lech Trio, chór Clil z Polski). Dwukrotnie w ramach Festiwalu odbyło się wręczenie Medalu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata (2008, 2010). Impreza odbywa się pod Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Białegostoku oraz Marszałka Województwa Podlaskiego. Festiwal uzyskał wsparcie i patronat Ambasady Stanów Zjednoczonych w Warszawie oraz Ambasady Państwa Izrael. Od 2012 roku obok Festiwalu odbywają się międzynarodowe konferencje naukowe z cyklu Żydzi wschodniej Polski. 11 Szczegółowe informacje: www.bialystok.jewish.org.pl Koncerty Yarona Gershovsky ego i Davida Krakauera w czasie Festiwalu Zachor Kolor i Dźwięk (fot. Mirosław Szut)
12 KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI Jarosław Ławski Przewodniczący (Uniwersytet w Białymstoku) Lucy Lisowska Wiceprzewodnicząca (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael ) Marta Białobrzeska Społeczne LO STO Sekretarz Konferencji Łukasz Zabielski Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Sekretarz Konferencji Grażyna Dawidowicz VIII LO im. Króla Kazimierza Wielkiego Grzegorz Czerwiński Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód Barbara Olech Wydział Filologiczny UwB Anna Janicka Wydział Filologiczny UwB Monika Jurkowska Wydział Filologiczny UwB Daniel Znamierowski Książnica Podlaska im. Ł. Górnickiego Jan Leończuk Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Jolanta Szczygieł-Rogowska Galeria im. Sleńdzińskich w Białymstoku Michał Siedlecki Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego Judyta Juszkiewicz Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Współorganizatorzy: studenci i doktoranci Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku Dominika Olga Stankiewicz Sebastian Kochaniec Jacek Juszkiewicz Urszula Adamska Małgorzata Wojtowicz Jolanta Dragańska Elwira Tomczyk Aleksandra Ślósarska Piotr Drozdowski Współorganizatorzy: uczniowie Społecznego Liceum Ogólnokształcącego STO w Białymstoku Zuzanna Rzemek Julia Tołoczko Dominika Wiszowaty Mateusz Kot Gabriela Popławska Magdalena Wydrycka Diana Tyburczy Wiktoria Januszyk
13 KOMITET NAUKOWY PROJEKTU BADAWCZEGO I CYKLU KONFERENCJI ŻYDZI WSCHODNIEJ POLSKI Prof. Grażyna Borkowska Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie Prof. Sławomir Buryła Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Dr Helena Datner Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie Dr Anna Frajlich Nowy Jork, Stany Zjednoczone Pan Mark Halpern Nowy Jork, Stany Zjednoczone Dr Anna Janicka Wydział Filologiczny UwB Prof. Alicja Kisielewska Uniwersytet w Białymstoku Prof. Andrzej P. Kluczyński Chrześcijańska Akademia Teologiczna Prof. Jerzy Kopania Akademia Teatralna w Warszawie Prof. Halina Krukowska KBF Wschód Zachód UwB Prof. Jacek Leociak Instytut Badań Literackich PAN w Warszawie Pani Lucy Lisowska Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska Izrael Pan Ryszard Löw Tel-Awiw, Izrael Prof. Jarosław Ławski KBF Wschód Zachód Uniwersytetu w Białymstoku Dr Barbara Olech Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku Prof. Dariusz Konrad Sikorski Uniwersytet Gdański Dr Jolanta Wróbel-Best University of Houston, Stany Zjednoczone
14 Godz. 8 00 13 00 INFORMACJE ORGANIZACYJNE 15 CZERWCA PONIEDZIAŁEK Przyjazd gości i zakwaterowanie Uczestników Rezerwacja bezpłatna noclegów: 15/16 i 16/17. 06 [lub na życzenie: 14/15, 15/16.06] Hotel: Hotel Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, ul. Ciepła 40 Dojazd z dworca PKP taksówką lub autobusem linii 18 (wysiąść na 5 przystanku Sienkiewicza Biuro Projektów ) Telefony awaryjne: 603 614 919 (Marta Białobrzeska) 668 215 232 (Anna Janicka) 664 057 370 (Jarosław Ławski) Posiłki (15-16 czerwca): Śniadania 16 i 17 czerwca (lub na życzenie: 15 i 16.06) Hotel WSFiZ 15 czerwca 18 15 kolacja Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 16 czerwca 13 15 14 30 obiad Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 16 czerwca 18 15 kolacja Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 Położenie obiektów Konferencji i Festiwalu: Wszystkie imprezy związane z sesją i konferencją znajdują się w centrum miasta, wokół Rynku Kościuszki. I i II dzień obrad: Wydział Filologiczny UwB, Plac Uniwersytecki 1, sala im. M. R. Mayenowej, nr 47 (parter). Komitet Organizacyjny: Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1, pokój 75, piętro I, 15-420 Białystok, tel. 85 745 74 68 lub 664 057 370. Delegacje i faktury: Będą wydawane i stemplowane 1 i 2 dnia obrad w sali 47.
15 IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONFERENCJI 14 CZERWCA NIEDZIELA Godz. 15 00 22 00 Rynek Kościuszki w Białymstoku Koncerty: Anashim, Electric Desert, Beryozkele Warsztaty taneczne i kulinarne: Monika Leszczyńska, Małgorzata Blicharz Gry i zabawy tematyczne dla dzieci 15 CZERWCA PONIEDZIAŁEK Godz. 17 15 Galeria im. Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 Panel poświęcony Pinchasowi Adlerowi Godz. 19 00 Pałac Branickich, Aula, koncert kantora Zeewa Shulmana z Łotwy 16 CZERWCA WTOREK Godz. 19 00 Opera i Filharmonia Podlaska, ul. Podleśna 2 Koncert Galowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej Zachor Kolor i Dźwięk Wystąpią: Chór Politechniki Białostockiej pod dyr. prof. Wioletty Miłkowskiej Zol zajn. Niech tak się stanie Beata Czernecka (gwiazda Piwnicy pod Baranami)
16
17 OBRADY PLENARNE 15 CZERWCA PONIEDZIAŁEK Miejsce obrad: Sala im. Marii Renaty Mayenowej nr 47 Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku Czas wystąpień: prosimy, by nie przekraczał 20 minut. I. POWITANIE, OTWARCIE KONFERENCJI Godz. 13 00 Uroczyste Otwarcie IV Międzynarodowej Konferencji Żydzi wschodniej Polski Uczeni żydowscy. Powitanie Gości: prof. Jarosław Ławski (KBF Wschód Zachód) Uroczyste otwarcie: prof. Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku Uroczyste wręczenie Dyplomu Profesora Seniora Uniwersytetu w Białymstoku Pani Profesor Halinie Krukowskiej (Uczestniczce Konferencji) wręcza prof. Bogusław Nowowiejski, Dziekan Wydziału Filologicznego Powitanie Gości przez Panią Lucy Lisowską (Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska - Izrael) Informacje o Konferencji II. OBRADY CZĘŚĆ I Godz. 13 20 Prowadzenie: prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk) 1. Prof. Michał J. Mikoś (Uniwersity of Wisconsin-Milwaukee, USA) Leo Wiener z Białegostoku, pionier slawistyki w Ameryce (tekst odczytany) 2. Prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok) Madeleine Korbel Albright: uczona i dyplomatka 3. Dr Ewa Rogalewska (IPN, Białystok) Dr Icchak Arad. Świadek i historyk 4. Dr Grzegorz Czerwiński (KBF Wschód Zachód Białystok) Jurij Łotman strukturalista z ludzką twarzą Dyskusja:14 40 15 00 Przerwa na kawę: 15 00 15 20
18 III. OBRADY PLENARNE CZĘŚĆ II Godz. 15 20 17 00 Prowadzenie: prof. Halina Parafianowicz (UwB, Białystok) 1. Prof. Jan Ciechowicz (UG, Gdańsk) Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka: słowo, teatr, konteksty (okiem profesora od teatru ) 2. Dr Nina Taylor-Terlecka (Oxford, Wielka Brytania) Marc Szeftel wobec czterech kultur 3. Prof. Lucyna Aleksandrowicz-Pędich (SWPS, Warszawa) Ludwik Zamenhof jako bohater powieści A Curable Romantic pisarza amerykańskiego Josepha Skibella 4. Mgr Anna Piątek (UW, Warszawa) Cień bladawy nad lichtarzem smutno ślęczy nad księgami obraz żydowskiego uczonego w wierszach Chaima Nachmana Bialika Dyskusja: 16 40 17 00 Przerwa: 17 00 17 15 (przejście do Galerii Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 prowadzą studenci) Godz. 17 15 Galeria Sleńdzińskich, ul. Legionowa 2 Panel: Uczeni żydowscy w dziejach (nie tylko) Białegostoku Pinchas Adler (1921 2010) Godz. 18 15 Kolacja Centrum Astoria, u. Sienkiewicza 4 (naprzeciwko Galerii Sleńdzińskich) Godz. 19 00 Pałac Branickich, Aula Koncert kantora Zeeva Shulmana z Łotwy Śniadanie: 7 00 8 30 16 CZERWCA WTOREK Sala im. M. R. Mayenowej nr 47 (parter), Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1
19 IV. OBRADY PLENARNE CZĘŚĆ III Godz. 9 00 Prowadzenie: Dr Grzegorz Czerwiński (KBF Wschód Zachód, Białystok) 1. Dr Irmina Michalak (UŁ, Łódź) Filozof, prorok, banita. Cztery wizerunki Barucha Spinozy analiza i interpretacja 2. Dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston Community College, USA) W kręgu (własnych) słów Emmanuela Lévinasa. Rozmowa na temat ludzkiej egzystencji. 3. Prof. Daniel Kalinowski (AP, Słupsk) Rabini i reformatorzy. O przekształceniach religijności żydowskiej według Hilarego Nussbauma Dyskusja: 10 20 10 40 Przerwa na kawę: 10 40 11 00 V. OBRADY PLENARNE CZĘŚĆ IV Godz. 11 00 12 40 Prowadzenie: dr Jolanta Wróbel-Best (Northwest College - Houston Community College, USA) 1. Prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, Warszawa) Granice mądrości. Koh 3, 1-15 na tle biblijnych i pozabiblijnych poglądów o możliwościach poznania 2. Prof. Halina Krukowska (UwB, Białystok) O postaci i myśli Simone Weil refleksji kilka 3. Dr Monika Szabłowska-Zaremba (KUL, Lublin) Ignacy Schiper historyk i publicysta Dyskusja: 12 40 13 20 VI. Przerwa obiadowa Godz. 13 20 14 45 Obiad Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4.
20 VII. OBRADY PLENARNE CZEŚĆ V Godz. 14 45 16 05 Prowadzenie: prof. Andrzej P. Kluczyński (ChAT, Warszawa) 1. Prof. Leonarda Dacewicz (UwB, Białystok) Znaczenie spuścizny naukowej Anatola Leszczyńskiego dla badań antroponimii Żydów Podlasia 2. Prof. Kazimierz Trzęsicki (UwB, Białystok) Emil Leon Post. Współtwórca podstaw informatyki z Augustowa 3. Mgr Joanna Matyjasek, prof. Jerzy Matyjasek (UMCS, Lublin) Jakob Gromer, Myron Mathisson, Leopold Infeld współpracownicy Alberta Einsteina 4. Ryszard Löw (Tel-Awiw, Izrael) Dow Sadan. Historyk literatury Żydów Przerwa na kawę: 16 05 16 20 VII. OBRADY PLENARNE CZĘŚĆ VI Godz. 16 20 18 00 Prowadzenie: Dr Anna Janicka (Wydział Filologiczny UwB, Białystok) 1. Dr Anna Polakowska-Jeziorkowska (KUL, Lublin) Na początku była wycinanka Giza Frenkel, badaczka żydowskiego folkloru 2. Dr Jan Mikas-Frankowski (UG, Gdańsk) Panna z Ludmiru - chasydka-rebe i "prawnuk, który nie wierzył w duszę". Wokół "Prawnuka Hanny Krall 3. Prof. Dariusz K. Sikorski (UG, Gdańsk) Edmunda Steina droga do prawdy 4. Mgr Sebastian Kochaniec (KBF Wschód Zachód, UwB, Białystok) Mędrzec jako temat ramowy. O wizerunku Żyda w sztuce malarskiej Dyskusja: 17 30 18 00 Godz. 18 15 Kolacja: Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4. Godz. 19 00 Opera i Filharmonia Podlaska, u. Podleśna 2 Koncert Finałowy VIII Festiwalu Kultury Żydowskiej Zachor Kolor i Dźwięk Wstęp wolny
21 INFORMACJE DLA REFERENTÓW Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny. Musi on zostać zredagowanydo końca 2015 roku. Zatem na Państwa teksty czekamy do 30 września 2015 roku. Jest to termin ostateczny. Książka ukaże się na początku 2016 roku z datą 2016 roku. Objętość tekstów: do 30 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile widziane ilustracje (czarno-białe tylko). Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej Colloquia Orientalia Bialostocensia wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz Katedrę Badań Filologicznych Wschód Zachód. Naukowa Seria Wydawnicza: COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszczą wzajemnie,
22 Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusi-ni z Polakami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej dawniej tradycji żydowskiej, nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki. Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsamości kulturowo-historycznej, badaniu świadectw literackich, artystycznych, przedstawiających przenikanie się wiar, kultur i tożsamości. Colloquia Orientalia Bialostocensia to naukowa seria wydawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących: Kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej. Cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynentów, Orientu, Południa, Śródziemnomorza. Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiańskich, bałtyckich, germańskich, romańskich. Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego; Kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców, Rosjan, prawosławnych, protestantów, mieszkańców Prus Wschodnich. Tradycji narodów Wschodu, języków ludów zamieszkujących tę kulturową przestrzeń. Tomy z cyklu Żydzi wschodniej Polski wydane w Naukowej Serii Wydawniczej Colloquia Orientalia Bialostocensia : Żydzi wschodniej Polski, Seria I: Świadectwa i interpretacje, redakcja: Barbara Olech i Jarosław Ławski, Białystok 2013. Patron Konferencji i tomu: dr Józef Chazanowicz (1844 1918). Żydzi wschodniej Polski, Seria II: W blasku i w cieniu historii, redakcja: Jarosław Ławski i Barbara Olech, Białystok 2014. Patron Konferencji i tomu: dr Dora Kacnelson (1921 2003). Żydzi wschodniej Polski, Seria III: Kobieta żydowska, redakcja: Anna Janicka, Jarosław Ławski, Barbara Olech, Białystok 2015. Patron Konferencji i tomu: pani Chasia Bornstein-Bielicka (1921 2012). W Naukowym Projekcie Wydawniczym Serii Przełomy/Pogranicza wydano: Ryszard Löw, Literackie podsumowania: polsko-hebrajskie i polsko-izraelskie, redakcja: Michał Siedlecki i Jarosław Ławski, posłowie Barbara Olech, Białystok 2014.
23 Israel Beker (1917-2003) Aktor, reżyser i malarz, urodzony w Białymstoku. Dzieciństwo i młodość spędził w Białymstoku i Knyszynie. Ukończył Moskiewską Akademię Teatralną. Kiedy wybuchła II wojna światowa, przebywał z teatrem w Lublinie. Wojnę przeżył w Związku Radzieckim. Cała jego liczna rodzina zginęła w Holokauście. W 1945 r. Beker wrócił do Białegostoku. Następnie wyjechał do Niemiec, gdzie kierował teatrem. W 1947 r. napisał scenariusz do filmu Długa jest droga, w którym zagrał główną rolę. W 1948 r. wyjechał do Izraela. Był aktorem i reżyserem w Izraelskim Teatrze Narodowym Habimah. W 1979 r. wydał album STAGE OF LIFE, w którym namalował i opisał swoje życie. Zmarł w 2003 r. w Tel Awiwie.
24
25 PLAN BIAŁEGOSTOKU 1. Uniwersytet w Białymstoku Wydział Filologiczny, plac Uniwersytecki 1 2. Galeria im. Sleńdzińskich ul. Legionowa 2 3. Centrum Astoria ul. Sienkiewicza 4 4. Pałac Branickich ul. Jana Kilińskiego 1 5. Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku ul. Jana Kilińskiego 16 6. Hotel WSFiZ w Białymstoku ul. Ciepła 40
26
27 Opracowanie graficzne Programu Daniel Znamierowski Opracowanie tekstów Dariusz Kukiełko Korekta Michał Siedlecki, Łukasz Zabielski Tekst i układ Jarosław Ławski