RAPORT O ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO STACJI DEMONTAŻU POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI WRAZ ZE ZBIERANIEM POJAZDÓW ZLOKALIZOWANEJ W MIEJSCOWOŚCI BUDY MSZCZONOWSKIE 122 96-325 RADZIEJOWICE Wnioskujący: SCATMAN Paweł Regulski Odlewnia Staliwa ul. Kulczyńskiego 16 m. 73 02-777 Warszawa Opracowanie: mgr inż. Ada Kutyło-Bromka mgr inż. Grażyna Pełka Wrzesień 2012 r.
SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 4 1.1. Zakres i cel opracowania... 4 1.2. Podstawy prawne... 6 1.2.1. Przepisy prawne... 6 1.2.2. Wykorzystane materiały... 8 1.2.3. Ustalenia dotyczące zagospodarowania przestrzennego... 9 1.3. Zastosowane metody... 9 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA... 10 2.1. Charakterystyka przedsiębiorstwa... 10 2.1.1. Lokalizacja... 10 2.1.2. Stan istniejący... 110 2.1.3. Stan projektowany... 11 2.1.3.1. Organizacja stacji demontażu pojazdów... 11 2.1.3.2. Zasady pracy stacji... 17 2.2. Przewidywane skutki dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia... 24 2.3. Warianty planowanego przedsięwzięcia... 25 3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA OBJĘTEGO ODDZIAŁYWANIEM PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA... 27 3.1. Położenie geograficzne... 27 3.2. Jakość powietrza... 27 3.3. Morfologia terenu i warunki geomorfologiczne... 29 3.4. Wody powierzchniowe. Podział hydrograficzny i główne zlewnie... 29 3.5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne... 30 3.6. System krążenia wód podziemnych... 32 3.7. Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP) obszary ONO i OWO... 32 3.8. Warunki klimatyczne... 32 3.9. Klimat akustyczny... 33 3.10. Obszary podlegające ochronie... 34 4. PRZEWIDZIANE RODZAJE I WIELKOŚCI EMISJI... 36 5. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO... 39 5.1. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko w fazie budowy... 39 5.2. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko w fazie eksploatacji... 44 5.2.1. Gospodarka wodna... 44 5.2.2. Gospodarka ściekowa... 45 5.2.3. Zanieczyszczenie powietrza... 46 5.2.4. Klimat akustyczny... 64 5.2.5. Gospodarka odpadami... 72 5.2.6. Oddziaływanie przedsięwzięcia na walory krajobrazowe, zwierzęta, grzyby, siedliska, zabytki, krajobraz... 810 5.2.7. Oddziaływanie inwestycji na zdrowie ludzi... 810 5.2.8. Poważne awarie... 821 2
5.2.9. Oddziaływanie przedsięwzięcia na środowisko w fazie likwidacji... 821 6. PORÓWNANIE PROPONOWANYCH ROZWIĄZAŃ Z INNYMI STOSOWANYMI ROZWIĄZANIAMI W KRAJU I ZA GRANICĄ...821 7. OBSZAR OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA...843 8. DZIAŁANIA MINIMALIZUJĄCE WPŁYW PRZEDSIĘWZIĘCIA... NA ŚRODOWISKO...843 8.1. W trakcie budowy... 843 8.2. W trakcie eksploatacji... 854 9. ANALIZA MOŻLIWOŚCI KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM...865 10. LOKALNY MONITORING ŚRODOWISKA...876 11. TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY...887 12. PODSUMOWANIE I WNIOSKI...887 13. OPIS W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM... 89 3
1. WSTĘP 1.1. Zakres i cel opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest wykonanie Raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia pn. Stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji wraz ze zbieraniem pojazdów zlokalizowanej w Budach Mszczonowskich, gmina Radziejowice, powiat żyrardowski. Inwestorem omawianego przedsięwzięcia jest: SCATMAN Paweł Regulski Odlewnia Indukcyjna Staliwa SCATMAN - Paweł Regulski w Budach Mszczonowskich 122, 96-325 Radziejowice Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz. 1397 2.1 pkt. 42), projektowana stacja demontażu pojazdów została zaliczona do przedsięwzięć zawsze znacząco oddziaływujących na środowisko, dla których sporządzenie Raportu jest obligatoryjne. Raport o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko zawiera: 1) opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności: a) charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, b) główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych, c) przewidywane rodzaje i wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia, 2) opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko, 3) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, 4
4) opis przewidywanych skutków dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia, 5) opis analizowanych wariantów, w tym wariantu: a) proponowanego przez wnioskodawcę oraz b) wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem wraz z uzasadnieniem ich wyboru, 6) określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, 7) uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, zwierzęta, rośliny, grzyby i siedliska przyrodnicze, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d, 8) opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z: a) istnienia przedsięwzięcia, b) wykorzystywania zasobów środowiska, c) emisji, oraz opis metod prognozowania, zastosowanych przez wnioskodawcę, 9) opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, 10) porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, najlepszych dostępnych technik, 11) wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń 5
w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich, 12) przedstawienie zagadnień w formie graficznej, 13) analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, 14) przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji, 15) wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport, 16) streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie, 17) nazwisko osoby lub osób sporządzających raport, 18) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu. Na podstawie ww. Raportu Burmistrz Miasta Mszczonowa wyda decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach po przeprowadzeniu procedury o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na środowisko i uzgodnieniu przedsięwzięcia z właściwymi organami. 1.2. Podstawy prawne. 1.2.1. Przepisy prawne. Opracowanie niniejsze wykonano w oparciu o niżej wymienione akty prawne: Ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.2008.199.1277 z późn. zm.) Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), Ustawę Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), Ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U.2004 Nr 92 poz.880 z późn. zm.), 6
Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz.1243 z późn.zm.), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. 2010 nr 213 poz. 1397) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112 poz. 1206); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U. 2010, Nr 249, poz. 1673), Rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120 poz. 826), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz.U. 2008 nr 206 poz. 1291), Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz.U. z 2010 r. Nr 130, poz. 881). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. 2010 nr 16 poz. 87) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 47, poz. 281) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczej oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000 (Dz. U. nr 94 poz. 795); 7
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. nr 229 poz. 2313); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. nr 168 poz. 1764). Ustawa z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. Nr 25 poz.202, z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. Nr 143, poz.1206). Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 29 czerwca 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. Nr 128, poz. 892). Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 24 marca 2006 r. w sprawie listy istotnych elementów pojazdu kompletnego (Dz.U. 2006 nr 58 poz. 407). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego postępowania z olejami odpadowymi (Dz.U. Nr 192, poz. 1968) Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego terenu Gminy Radziejowice. uchwalony Uchwałą Nr XV/83/2004 z dnia 11 lutego 2004 r (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 95, poz. 2334). 1.2.2. Wykorzystane materiały. Wniosek o wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza wraz ze zgłoszeniem instalacji energetycznej. Sprawozdanie z badań nr 13/12/H pomiary na stanowiskach pracy Zakład Badań Środowiska Izabela Grabowska Warszawa Plan zagospodarowania terenu planowanego przedsięwzięcia Stan środowiska w woj. mazowieckim w 2010 r., WIOŚ w Warszawie Plan gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego. Dane uzyskane od Inwestora 8
Materiały z seminarium nt. wdrażanie ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Wytyczne Ministerstwa Środowiska dotyczące kodów odpadów przyjmowanych do stacji demontażu i punktów zbierania pojazdów oraz powstających w wyniku demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz w strzępiarkach odpadów Warszawa, dnia 29 marca 2012 r. Wizja terenu. 1.2.3. Ustalenia dotyczące zagospodarowania przestrzennego Planowane przedsięwzięcie - stacja demontażu pojazdów - zlokalizowane będzie w Budach Mszczonowskich na działce o nr ewidencyjnym 112. Na tej działce obecnie Spółka prowadzi działalność w zakresie odlewni staliwa. Dla omawianego przedsięwzięcia obowiązuje Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Terenu Gminy Radziejowice uchwalony Uchwałą Nr XV/83/2004 z dnia 11 lutego 2004 r (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 95, poz. 2334). Teren, na którym zlokalizowane będzie przedsięwzięcie przeznaczony jest pod działalność produkcyjnoprzemysłową. Zabezpieczenie w media - energię elektryczną - istnieje, woda - pobierana będzie z własnego ujęcia, wody opadowe odprowadzane będą systemem własnej kanalizacji po podczyszczeniu do środowiska, ścieki sanitarne gromadzone będą w szczelnym zbiorniku i wywożone wozem asenizacyjnym do najbliższej oczyszczalni ścieków. 1.3. Zastosowane metody. Do oceny stanu czystości powietrza w rejonie oddziaływania obiektu wykonano obliczenia wielkości emisji zanieczyszczeń powstających w kotłowni energetycznej i transporcie samochodowym a następnie przeprowadzono obliczenia komputerowe rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu przy użyciu programu komputerowego KOMIN zgodnie z referencyjną metodyką modelowania poziomów substancji w powietrzu określoną w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra 9
Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1, poz. 12). W zakresie określenia oddziaływania obiektu na klimat akustyczny przyjęto poziom dźwięku od zainstalowanych urządzeń hałasotwórczych w oparciu o dane literaturowe. Obliczenie imisji hałasu przeprowadzono za pomocą programu komputerowego LEQ Professinal wersja 6.x. Jest on przeznaczony do prognozowania poziomu dźwięku wokół zakładów przemysłowych na podstawie danych teoretycznych lub empirycznych. Został on oparty o model obliczeniowy zawarty w normie PN-ISO 9613-2 oraz instrukcje ITB nr 308 i 338. Ponadto dokonano wizji lokalnej terenu, zebrano informacje oraz wykorzystano dostępną literaturę w zakresie stanu środowiska w rejonie oddziaływania przedsięwzięcia. Raport wykonano zgodnie z obowiązującym prawodawstwem polskim w zakresie ochrony środowiska i dyrektywami Unii Europejskiej. 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA. 2.1. Charakterystyka przedsiębiorstwa. 2.1.1. Lokalizacja Projektowane przedsięwzięcie zlokalizowane będzie w miejscowości Budy Mszczonowskie 122, gm. Radziejowice, powiat żyrardowski, woj. mazowieckie. Stacja położona będzie w odległości około 2,0 km w kierunku północnym od centrum Mszczonowa. Stacja demontażu pojazdów zlokalizowane będzie na działce nr ew. 112 o powierzchni 33100 m 2. Najbliższe sąsiedztwo stanowią następujące działki, które są własnością: - 109/2 Kuran Mariusz Grodzisk Mazowiecki ul. 3 go Maja 43 C - 109/3 Kuran Andrzej Grodzisk Mazowiecki ul. Grunwaldzka 5/78-113 Kuran Edward Budy Mszczonowskie - 116 Finkelstain Bogumiła Budy Mszczonowskie 2 10
2.1.2. Stan istniejący Obecnie teren, na którym zlokalizowana będzie Stacja jest nieużytkowany. W bezpośrednim sąsiedztwie (na tej samej działce) planowanego przedsięwzięcia zlokalizowana jest Odlewnia Indukcyjna Staliwa SCATMAN - Paweł Regulski. Teren, na którym będzie zlokalizowane przedsięwzięcie jest niezabudowany, porośnięty dziką roślinności. Na przedmiotowej działce znajdują się drzewa iglaste, które na żadnym etapie realizacji przedsięwzięcia nie będą wycinane. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości ponad 220 m od granic zakładu. 2.1.3. Stan projektowany Obecnie teren, na którym zlokalizowana będzie Stacja jest nieużytkowany. W bezpośrednim sąsiedztwie (na tej samej działce) planowanego przedsięwzięcia zlokalizowana jest Odlewnia Indukcyjna Staliwa SCATMAN - Paweł Regulski. Teren, na którym będzie zlokalizowane przedsięwzięcie jest niezabudowany, porośnięty dziką roślinności. Na przedmiotowej działce znajdują się drzewa iglaste, które na żadnym etapie realizacji przedsięwzięcia nie będą wycinane. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości ponad 220 m od granic zakładu. 2.1.3.1. Organizacja stacji demontażu pojazdów Zasady organizacji stacji demontażu pojazdów wycofanych z użytkowania określa rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 28 lipca 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu oraz sposobu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji wraz z kolejnymi zmianami. Warunki określone w rozporządzeniu muszą być bezwzględnie respektowane. Niedotrzymania ww. warunków spowoduje nieuzgodnienie warunków korzystania ze środowiska już na etapie uzyskania decyzji środowiskowej. 11
Teren stacji demontażu pojazdów musi być zabezpieczony przed dostępem osób nieupoważnionych, w szczególności ogrodzony. Na terenie stacji będzie wyznaczone pomieszczenie do przyjmowania i obsługi pojazdów wycofanych z eksploatacji wyposażone w szafę metalową służącą do przechowywania dokumentów pojazdów. Na terenie obiektu będą wydzielone następujące sektory: przyjmowania pojazdów, magazynowania przyjętych pojazdów, usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów, demontażu z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia oraz elementów, w tym odpadów, nadających się do odzysku, recyklingu albo unieszkodliwiania, sektor magazynowania części użytkowych, magazynowania odpadów. Powierzchnie magazynowo-parkingowe będą utwardzone z kanalizacją opadową i separatorem węglowodorów. 12
13
Cała stacja podzielona będzie na następujące sektory: Przyjmowanie pojazdów Sektor zlokalizowany będzie na utwardzonej, szczelnej powierzchni, wyposażonej w system odprowadzania ścieków do separatora substancji ropopochodnych o przepustowości przystosowanej do wielkości powierzchni objętej systemem odprowadzania ścieków przemysłowych. W zakładzie będzie zainstalowana waga o skali ważenia nie mniej niż 3,5 Mg, która pozwoli na ważenie dostarczanych pojazdów. Tutaj będzie wydawane zaświadczenie o złomowaniu przyjmowanych pojazdów. Magazynowanie przyjętych pojazdów Sektor magazynowania przyjętych pojazdów zlokalizowany będzie na utwardzonej, szczelnej powierzchni nie mniejszej niż 200 m 2, z zachowaniem pola manewrowego, wyposażonej w system odprowadzania wód opadowych, kierowanych do separatora substancji ropopochodnych o przepustowości przystosowanej do wielkości powierzchni objętej systemem odprowadzania ścieków. Dostarczone pojazdy będą magazynowane w sposób zabezpieczający je przed wyciekiem paliw i płynów eksploatacyjnych. Niedopuszczalne jest magazynowanie pojazdów na boku i na dachu. Usuwanie z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych, w tym płynów Sektor zlokalizowany będzie w obiekcie budowlanym (hali demontażu), posiadającym utwardzone, szczelne podłoże wyposażone w system odprowadzania ścieków przemysłowych kierowanych do separatora substancji ropopochodnych, zadaszenie oraz ściany boczne zabezpieczające przed czynnikami atmosferycznymi Sektor wyposażony będzie w: 1) urządzenia do usuwania paliw i płynów eksploatacyjnych z pojazdów, które będą magazynowane w szczelnych pojemnikach; 14
2) oznakowane pojemniki na usunięte lub wymontowane z pojazdów następujące odpady: odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe, ze skrzyń biegów, hydrauliczne - spełniające wymagania wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 4 sierpnia 2004 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192, poz. 1968), pozostałe usunięte paliwa i płyny eksploatacyjne: płyny chłodnicze, płyny ze spryskiwaczy, płyny hamulcowe, akumulatory - pojemniki wykonane z materiałów odpornych na działanie kwasów, usunięte z układów klimatyzacyjnych substancje zubożające warstwę ozonową - pojemniki spełniające wymagania dla zbiorników ciśnieniowych, układy klimatyzacyjne, katalizatory spalin, filtry oleju, zawierające materiały wybuchowe, zawierające rtęć. 3) pojemnik na wymontowane z pojazdów odpady kondensatorów - spełniający wymagania wynikające z przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. Nr 96, poz. 860); 4) sorbenty do neutralizacji ewentualnych wycieków paliw i płynów eksploatacyjnych z tych pojazdów. Wymontowane z pojazdów zbiorniki z gazem usuwane będą niezwłocznie z sektora. Demontaż z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia 15
Sektor zlokalizowany w obiekcie budowlanym z zachowaniem tych samych wymagań techniczno-budowlanych, co sektor usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych. Sektor wyposaży będzie w następujące pojemniki na: szyby hartowane, szyby klejone, przedmioty wyposażenia i części zawierające metale nieżelazne. Magazynowanie wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia Sektor zlokalizowany będzie na utwardzonej, zadaszonej powierzchni. Wymontowane z pojazdów przedmioty wyposażenia i części nadające się do ponownego użycia magazynowane będą w sposób zabezpieczający je przed uszkodzeniem oraz uniemożliwiający ewentualne wycieki płynów eksploatacyjnych. Magazynowanie odpadów pochodzących z demontażu pojazdów Sektor ten zlokalizowany będzie na utwardzonej powierzchni. W budynku magazynowym będą magazynowane odpady niebezpieczne. Pozostałe odpady mogą być magazynowane na pólkach w części zadaszonej wiaty na utwardzonej powierzchni z zastrzeżeniem następujących warunków: odpady niebezpieczne pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się odrębnie, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity z 2007 r. Dz. U. Nr 39, poz. 251, z późn. zm.). zużyte opony pochodzące z demontażu pojazdów magazynuje się w wydzielonym miejscu, wyposażonym w urządzenia gaśnicze, w stosach zabezpieczonych przed osunięciem. dopuszcza się magazynowanie zużytych lub nie nadających się do użytkowania pojazdów nie zawierających cieczy i innych niebezpiecznych elementów, oznaczonych kodem 16 01 06, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 16
2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), w stosach zabezpieczonych przed osunięciem, nieutrudniających transportu wewnętrznego. Część socjalno-biurowa Część socjalno-biurowa zlokalizowana będzie w wydzielonej i przystosowanej do tego celu części hali demontażu. Jedno z pomieszczeń zostanie wydzielone do przyjmowania i obsługi osób przekazujących pojazdy wycofane z eksploatacji. Pomieszczenie będzie wyposażone w szafę metalową służącą do przechowywania dokumentów pojazdów. W części socjalnej umieszczona będzie szatnia oraz pomieszczenia socjalne dla załogi wraz sanitariatami. Sklep z częściami nadającymi się do ponownego użytkowania Na terenie Stacji zostanie również zlokalizowany sklep z częściami nadającymi się do dalszego użytkowania. 2.1.3.2. Zasady pracy stacji W Stacji prowadzona będzie zbiórka i kompleksowy demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji. Procesy odzysku części i materiałów z samochodów wycofanych z eksploatacji prowadzone w Stacji będą polegały na starannym demontażu i odpowiednim magazynowaniu części i materiałów nadających się do ponownego użycia jako części zamienne, bądź recyklingu lub odzysku energii. Materiały te i części będą dalej przekazywane wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom przetwórczym mającym wymagane przepisami uprawnienia do prowadzenia tej działalności, bądź sprzedawane na miejscu jako części zamienne. Technologia funkcjonowania stacji będzie obejmowała następujące operacje: - przyjęcie pojazdów wycofanych z eksploatacji, zważenie ich i zewidencjonowanie (Karta przekazania odpadów), 17
- magazynowanie przyjętych pojazdów wycofanych z eksploatacji na utwardzonym szczelnym placu o pow. około 200 m 2, wyposażonym w system zbierania i odprowadzania wód opadowych i roztopowych do separatora węglowodorów, a następnie poprzez infiltrację do ziemi i osuszanie pojazdów w hali demontażu (odciąganie paliwa, olejów i wszystkich płynów), - demontaż całkowity pojazdów na elementy w hali demontażu, - magazynowanie odzyskanych elementów i odpadów w hali demontażu, - magazynowanie odpadów z demontażu i złomu na utwardzonym i skanalizowanym placu o powierzchni powyżej 200 m 2, - przekazywanie odzyskanych materiałów i części odbiorcom w celu odzysku lub unieszkodliwiania, - sprzedaż detaliczna odzyskanych sprawnych części zamiennych. Kolejność operacji związanych z demontażem pojazdów uzależniona jest od konieczności zapewnienia bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz potrzeby zapewnienia wymaganych poziomów odzysku i recyklingu. 1. Operacje, które muszą być wykonane ze względu na bezpieczeństwo i ochronę środowiska: Pomiar masy własnej pojazdu dostarczonego do demontażu. Demontaż akumulatora z pojazdu i umieszczenie go w specjalnym pojemniku (operacja niebezpieczna) Demontaż poduszki powietrznej (operacja niebezpieczna) Osuszenie pojazdu z płynów (operacja niebezpieczna): - paliwa, - gazu ze zbiornika i z instalacji gazowej (tylko-urządzenie specjalne), - oleju silnikowego, - oleju przekładniowego (skrzynia biegów, przekładnia główna, mosty), - oleju z układu wspomagania kierownicy, - oleju z amortyzatorów (przy demontażu podzespołu), - płynu chłodzącego, 18
- czynnika z układu klimatyzacji (tylko urządzenie specjalne), - płynu niezamarzającego ze spryskiwaczy szyb, - płynu hamulcowego (tylko-urządzenie specjalne-próżniowe) - oleju ze sprężyn gazowych (przy demontażu podzespołu). Demontaż filtrów paliwa, oleju, powietrza i nawiewu. Demontaż zbiornika gazu. 2. Operacje, które należy wykonać ze względu na potrzeby recyklingu: Demontaż gaśnicy. Demontaż narzędzi, trójkąta ostrzegawczego i podnośnika. Demontaż drzwi i pokryw. Demontaż siedzeń. Demontaż szyb i uszczelek. Demontaż kół i opon. Demontaż silnika, przekładni i elementów osprzętu (np. alternatora, rozrusznika, wału napędowego). Demontaż katalizatorów (składować wg przepisów). Demontaż i segregacja tworzyw sztucznych (w tym zderzaków, desek rozdzielczych, reflektorów, nakładek, listew itp.). Demontaż tapicerki i pianek. Demontaż wykładzin. Demontaż instalacji elektrycznej. Strzępienie (rozdrabnianie) karoserii z pozostałymi elementami (tylko w strzępiarce). Segregacja części i materiałów do: recyklingu, ponownego użycia i odpadów. Pomiar mas materiałów przeznaczonych do recyklingu i odpadów. Kolejność procesu demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji: 19
1. Demontaż części i materiały stwarzające zagrożenie dla bezpieczeństwa - np. akumulatory z kwasem, paliwa, zbiorników ciśnieniowych, poduszek powietrznych, napinacz pasów. Pierwszą czynnością w procesie demontażu pojazdów jest wyjęcie akumulatora i włożenie go do pojemnika z tworzywa sztucznego lub z blachy kwasoodpornej. Akumulatory powinny mieć zamknięte otwory wlewowe i tymi otworami skierowane do góry, aby w transporcie zapobiec wylewaniu się kwasu. Wymontowane akumulatory transportuje się do huty akumulatorów, gdzie następuje oddzielenie kwasu, ołowiu i tworzywa sztucznego. Do czasu skompletowania partii wysyłkowej, akumulatory włożone do pojemników będą przechowywane w magazynach lub pod wiatami, aby nie następowało ich płukanie przez deszcz lub wody pośniegowe. Pojemniki powinny być znormalizowane, przewidziane dla zawsze jednakowej liczby ogniw. Zbiorniki z gazem magazynowane będą zgodnie z działem III, rozdziału 3 Magazynowanie gazu płynnego w butlach rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 243, poz. 2063). Specjalnym czynnościom będą podlegać wymontowane elementy zawierające materiały wybuchowe poprzez ich wyzwolenie w sposób elektryczny lub mechaniczny wewnątrz lub na zewnątrz pojazdu (mogą być wykonywane poza stacją demontażu pojazdów). Podobnie jak z płynami z układów klimatyzacyjnych z paliwem gazowym należy postępować w odniesieniu do zbiorników na paliwo gazowe zainstalowanych w PWE. Należy podkreślić, iż w przypadku braku w stacji specjalistycznego sprzętu do przepompowywania freonu lub paliwa gazowego, urządzenia zawierające te płyny powinny być wymontowane bez ich uszkodzenia i rozszczelnienia, a następnie przekazane przez stacje demontażu do przedsiębiorstw zajmujących się ich wykorzystaniem (w tym opróżnianiem i magazynowaniem). 2. Demontaż części i materiały stwarzające zagrożenie dla środowiska naturalnego. 20
W grupie tej znajdują się głównie oleje, paliwa inne płyny eksploatacyjne. W związku z tym konieczne jest osuszenie pojazdów z płynów eksploatacyjnych. Urządzenia do osuszania połączone są przewodami rurowymi ze zbiornikami zlokalizowanymi pod samochodem lub poza stanowiskiem pracy w sposób umożliwiający jednoczesne osuszanie samochodów z olejów i pozostałych płynów. W celu maksymalnego skrócenia czasu tych operacji urządzenia wyposażone będą w przyrządy przebijające lub przewiercające dno pojemnika, a także w przyrządy do przecinania przewodów z płynem. W celu przyśpieszenia operacji osuszania urządzenia wyposażone są w pompki do wysysania lub wypychania płynów. Dzięki jednoczesnemu spuszczaniu wszystkich płynów za pomocą urządzeń o działaniu ssącym, osuszanie jednego samochodu trwa tylko kilkanaście minut. Na tym etapie demontowane będą również filtry oleju, paliw, powietrza i nawiewów. Wszystkie odpady niebezpieczne magazynowane będą w specjalistycznych kontenerach lub pojemnikach zabezpieczonych przed możliwością zanieczyszczenia środowiska. Odpady będą magazynowane zgodnie z ich kodem. Nie będzie dochodziło do mieszania się odpadów. 3. Odzysk elementów karoserii, silników, podzespołów i różnych części ze złomowanych samochodów. Największe korzyści z recyklingu samochodów zapewnia odzysk i sprzedaż części zamiennych, podzespołów, a nawet całych silników oraz elementów karoserii i podwozia. Najczęściej odzyskiwane są rozruszniki, osie napędowe, silniki, a następnie skrzynie biegów, wały napędowe, mechanizmy różnicowe. Poza tymi częściami - podzespołami są również odzyskiwane i sprzedawane drzwi, koła, felgi, reflektory, zderzaki, szyby. Odzyskiwane będą elementy z tworzyw sztucznych i opony. Ze względu na duże zróżnicowanie odzyskiwanych elementów, zależne od typu samochodu, nie jest możliwe dokładne ustalenie czasu ich postoju na poszczególnych stanowiskach. Poza tym bywają różne rozwiązania poszczególnych elementów w różnych typach samochodów. 4. Wyjmowanie lub tłuczenie szyb samochodowych. 21
W celu odzysku szyb (do wtórnego wykorzystania lub odzysku szkła do przetopienia) samochód będzie przemieszczany na jedno ze stanowisk pracy. Pierwsza czynność polega na usunięciu ostrym nożem uszczelek (oprawy) szyby, a następna na wyjęciu jej za pomocą dwóch przyssanych do niej chwytaków. Wyjęte szyby transportuje będą albo na magazyn części gdzie będą opisywane, od jakiego modelu marki i rocznika pochodzą albo na magazyn odpadów gdzie następuje segregacja na szkło klejone i hartowane. W podobny sposób mogą być wyjmowane szyby przeznaczone na stłuczkę szklana, do przetopienia na nowe wyroby. Jeśli szyby są zalane tworzywem, wówczas ich wyjęcie jest kłopotliwe i czasochłonne. W takich przypadkach po prostu się je tłucze. Szyby wielowarstwowe, zbrojone przekładką foliową, tłucze się specjalnym młotkiem, ostro zakończonym. Dla ochrony pracownika przed odpryskami szkła podczas tłuczenia zakłada się na szybę gęstą siatkę. Odzyskanej stłuczki szklanej z szyb z przekładką foliową nie można mieszać ze stłuczką z szyb jednowarstwowych. Bezpośrednio na stanowisku odzyskaną stłuczkę umieszcza się w kontenerach, wysyłanych do odbiorców. 5. Wymontowywanie elementów karoserii, części i podzespołów. Wymontowanie elementów karoserii (np. drzwi, reflektorów, błotników, kół) odbywać się będzie na stanowisku, na którym demontowano szyby. Wymontowane drzwi, reflektory i inne elementy karoserii pakowane są w skrzynie, stosując dla ochrony tych elementów zabezpieczenia ze styropianu lub innych materiałów. Wszystkie części będą opisywane. Na kolejnym stanowisku, wyposażonym w podnośnik hydrauliczny, wymontowuje się bloki napędowe i inne ciężkie elementy, które transportuje się na stoły warsztatowe ustawione z boku. Dokonuje się na nich sprawdzenia stanu technicznego oraz ewentualnej naprawy silnika oraz rozbiórki bloków na części przeznaczone do dalszego użytkowania. Obok stołów warsztatowych ustawione będą pojemniki na różne rodzaje części przeznaczone do dalszego użytkowania lub złomowania. Silniki nadające się do dalszej eksploatacji, jak również pojemniki z częściami będą następnie odwożone do wyznaczonego magazynu. Wymontowane koła przenoszone będą do kolejnego stanowiska gdzie dokonuje się rozbiórki za pomocą montażownicy. Tam będą segregowane według dalszego przeznaczenia (tj. do sprzedaży, do regeneracji - bieżnikowania, bądź materiałowego względnie energetycznego wykorzystania). Opony 22
przeznaczone do sprzedaży będą w magazynie na specjalnych stojakach, natomiast opony do recyklingu będą układane na specjalnym placu w stosach uniemożliwiających zawalenie, ogrodzone z przygotowanym urządzeniem gaśniczym. Demontaż części i materiałów w grupach 1, 2, powinien być prowadzony na stacji. Jedyne odstępstwa w tych grupach dotyczyć mogą nieusuwania freonu (lub innego środka chłodniczego) z instalacji klimatyzacyjnych, przeznaczonych do ponownego użycia, oraz olejów i filtrów olejowych z silników i olejów z zespołów samochodów wycofanych z eksploatacji, przeznaczonych do ponownego użycia jako części zamienne pod warunkiem szczelności tych zespołów, bądź odpowiedniego ich magazynowania zabezpieczającego przed wyciekami z nich płynów na podłoże. Teren stacji demontażu pojazdów będzie ogrodzony i chroniony przez całą dobę. 6. Pozyskiwanie niektórych elementów z tworzyw sztucznych przeznaczonych do recyklingu materiałowego. W początkowym okresie stosowania recyklingu, wobec nieopłacalności pozyskiwania elementów z tworzyw sztucznych, których wymontowanie jest zbyt pracochłonne, przewiduje się jedynie: wyjmowanie formatek siedzeń wykonanych z pianki poliuretanowej. Pozyskiwania pianki poliuretanowej z siedzeń dokonuje się przez przecięcie nożem pokryć siedzeń na ich obrzeżach, wyciągnięcie formatek oraz ich zapakowanie. Formatki te składa się w kostki i prasuje na prasie hydraulicznej, co sprzyja efektywniejszemu wykorzystaniu transportu. 7. Pozyskiwanie elementów karoserii z polipropylenu. Przetwórstwo elementów karoserii z polipropylenu jest opłacalne wówczas, gdy ich pozyskiwanie jest niezbyt pracochłonne. Do przedniego zderzaka i deski rozdzielczej przyczepia się łańcuchy umocowane do wózka akumulatorowego. Łańcuchy te są w miarę jednakowo naprężone, a szybki ruch wózka powoduje jednoczesne wyrwanie zderzaka i deski rozdzielczej. Podobnie postępuje się ze zderzakiem tylnym. Cała operacja wyrywania trwa zaledwie kilka minut. Po napełnieniu big bagów" tworzywami worki te będą magazynowane, a następnie wywożone do odbiorców, którzy przerabiają ich zawartość na granulat. 23
8. Odzysk metali szlachetnych z katalizatorów. Wycofywanie z użycia benzyny ołowiowej do napędu samochodów przyśpieszyło rozszerzenie stosowania katalizatorów. W wielu krajach wprowadzono już ich recykling, polegający na odzysku metali szlachetnych. Proces odzysku metali według niemieckiej technologii rozpoczyna się od rozłożenia katalizatora na część zewnętrzną i wewnętrzną. Powłoka kierowana jest do przetopienia w stalowni, natomiast powleczony szlachetnymi metalami nośnik ceramiczny bądź metalowy wędruje do zakładu odzysku. Demontaż części i materiałów w grupach 1, 2, powinien być prowadzony na stacji. Jedyne odstępstwa w tych grupach dotyczyć mogą nieusuwania freonu (lub innego środka chłodniczego) z instalacji klimatyzacyjnych, przeznaczonych do ponownego użycia, oraz olejów i filtrów olejowych z silników i olejów z zespołów samochodów wycofanych z eksploatacji, przeznaczonych do ponownego użycia jako części zamienne pod warunkiem szczelności tych zespołów, bądź odpowiedniego ich magazynowania zabezpieczającego przed wyciekami z nich płynów na podłoże. Teren stacji demontażu pojazdów będzie ogrodzony i chroniony przez całą dobę. Czas pracy Zakład pracować będzie w systemie jednozmianowym, bez pracy w nocy. Zatrudnienie Planowane zatrudnienie wynosi 2-4 osób. 2.2. Przewidywane skutki dla środowiska w przypadku niepodejmowania przedsięwzięcia. Zaniechanie realizacji przedsięwzięcia doprowadzi do tego, iż analizowany teren będzie nieużytkiem. Nie zostanie zabezpieczony w tej części regionu proces związany z kasacją wraków samochodowych. 24
Nie zmieni się stan środowiska przyrodniczego w stosunku do stanu obecnego, nie powstaną również nowe miejsca pracy. Wariant O nie jest pozytywny ani zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju. 2.3. Warianty planowanego przedsięwzięcia. Wariant I - inwestorski Proponuje się realizację przedsięwzięcia w Budach Mszczonowskich na działce nr 112 na warunkach określonych powyżej. Lokalizacja Stacji jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy Radziejowice. Teren jest zurbanizowany, a na przedmiotowej działce znajduje się Odlewnia Żeliwa, która jest eksploatowana. Planowana inwestycja ma na celu spełnienie wszystkich wymogów ochrony środowiska, bezpieczeństwa oraz komfortu pracy. Przyjęty do realizacji wariant został wybrany po analizie następujących elementów: - duża odległość od występowania miejsc podlegających ochronie, - ochrony walorów krajobrazowo-przyrodniczych (teren jest zurbanizowany) i wpływu inwestycji na środowisko, - wymaganych rozwiązań projektowo-technicznych, - możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury drogowej i technicznej, - względów ekonomicznych planowanego przedsięwzięcia, - powstawania jak najmniejszych emisji do środowiska. Realizacja projektu pozwoli na osiągnięcie następujących celów o charakterze społecznym, ekologicznym i ekonomicznym: zapewnienie właściwej gospodarki wodno-ściekowej, uregulowanie sposobu odprowadzania wód deszczowych, zapewnienie właściwej gospodarki odpadami przemysłowymi i komunalnymi, zwiększenie ochrony akustycznej miejsc stałego pobytu ludzi, wprowadzenie zieleni urządzonej spowoduje wykształcenie filtra biologicznego co spowoduje ograniczenie negatywnego wpływu emisji zanieczyszczeń pyłowogazowych i hałasu na środowisko i zdrowie ludzi, 25
wprowadzenie zieleni urządzonej będzie poprawiało walory estetyczne i krajobrazowe, budowę urządzeń ochrony środowiska, powstanie systemu monitoringu środowiska, stworzenie warunków do powstawania nowych miejsc pracy. Wariant II alternatywne W ramach wariantu alternatywnego nie rozważano możliwości lokalizacji Stacji na innej działce. Teren jest własnością inwestora i jest uzbrojony w sieć wodociągową, elektryczną oraz kanalizację wód opadowych. W trakcie ustalania koncepcji zagospodarowania terenu wariantowano możliwość innego ustawienia hali demontażowej. Najkorzystniejsze było jednak ustawienie budynku zgodnie z wariantem proponowanym przez inwestora, ponieważ hala demontażowa w tym ustawieniu znajduje się najdalej od zabudowy mieszkaniowej. Rozważano również dwa rozwiązania odprowadzenia wód opadowych do odbiornika. W pierwszym wariancie przyjęto, że wody opadowe z całego zakładu (Odlewnia i Stacja Demontażu) będą odprowadzone wspólnym wylotem do odbiornika wód powierzchownych - po podczyszczeniu ich we wspólnym separatorze związków ropopochodnych. Ostatecznie przyjęto wersję, że wody opadowe ze stacji demontażu pojazdów będą podczyszczane w niezależnym separatorze i dopiero po podczyszczeniu ich do obowiązujących standardów będą łączyć się z wodami opadowymi z Odlewni Żeliwa i wspólnym wylotem będą odprowadzane do odbiornika. Tak więc proponowany wariant I (inwestorski) będzie spełniał wymogi ochrony środowiska oraz zasadę rozwoju zrównoważonego. Jest to więc wariant najkorzystniejszy dla środowiska. Za przyjęciem wariantu I przemawiają względy : ekologiczne - ograniczania możliwości zanieczyszczenia środowiska przez wraki samochodowe, zmniejszanie masy odpadów kierowanych na składowiska, odzysk surowców wtórnych, oszczędne gospodarowanie zasobami środowiska, zmniejszenie uciążliwości dla sąsiedniej zabudowy mieszkaniowej, 26
lokalizacyjne - lokalizacja przedsięwzięcia na terenie już przygotowanym do prowadzenia działalności gospodarczej, na terenie zabudowy przemysłowej, społeczne i ekonomiczne - stwarzanie dodatkowych miejsc pracy i zapewnienie usług dla mieszkańców, środki finansowe dl budżetu Gminy oraz możliwość skorzystania z NFOSiGW. Wyboru wariantu dokonano kierując się następującymi przesłankami: - wykorzystaniem istniejącej infrastruktury - przyłączy energetycznych, źródła ciepła, kanalizacji opadowej, utwardzony i ogrodzony teren oraz własnego ujęcia wody, - proponowane rozwiązania techniczne i technologiczne pozwalają na ograniczenie emisji substancji i energii do środowiska (w tym ścieków do wód, odpadów, hałasu), - proponowana technologia demontażu pojazdów pozwala na oszczędne i zgodne z wymogami ochrony środowiska wykorzystania substancji, energii oraz racjonalne wykorzystanie wody. Realizacja przedsięwzięcia nie spowoduje przekroczenia standardów emisyjnych oraz standardów jakości środowiska w Budach Mszczonowskich. Wykorzystane zostaną najlepsze dostępne techniki, uwzględniając postęp naukowo-techniczny. Wybrany wariant jest realny do realizacji i eksploatacji. 3. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA OBJĘTEGO ODDZIAŁYWANIEM PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA. 3.1. Położenie geograficzne. Pod względem geograficznym dokumentowany obszar, położony jest w północnych rejonach Wysoczyzny Rawskiej (318.83) położonej w makroregionie Wzniesienia Południowo-mazowieckie (J. Kondracki i A. Rychling Atlas RP, 1993). 3.2. Jakość powietrza. 27
Na terenie gminy Radziejowice zanieczyszczenia do powietrza wprowadzane są przez źródła przemysłowe energetyczne i technologiczne oraz kotłownie indywidualne budynków mieszkalnych głownie na terenach wiejskich. W znacznej części są to źródła opalane węglem. Źródłem emisji zanieczyszczeń powietrza jest również transport oraz bazy magazynowe i stacje paliw. Większość z zakładów emituje do atmosfery zanieczyszczenia powstające podczas spalania paliw zarówno do celów energetycznych jak i technologicznych, są to więc typowe zanieczyszczenia energetyczne (pyły, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla). Źródłami zanieczyszczeń powietrza w rejonie planowanej lokalizacji zakładu jest przede wszystkim komunikacja samochodowa oraz okoliczne kotłownie lokalne. Stan zanieczyszczenia powietrza w rejonie lokalizacji obiektu można uznać za średnio zanieczyszczono pod względem zanieczyszczeń energetycznych. Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza w rejonie lokalizacji inwestycji określany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie Delegatura w Płocku kształtuje się następująco: dwutlenek azotu - 10,0 g/m 3 dwutlenek siarki - 8,0 g/m 3 pył zawieszony - 25,0 g/m 3 tlenek węgla - 500,0 g/m 3 benzen - 0,5 g/m 3 ołów - 0,05 g/m 3. Dla pozostałych analizowanych zanieczyszczeń, związanych z pracą instalacji, wartość tła poszczególnych substancji przyjęto w wysokości 10% wartości odniesienia uśrednionej dla roku (zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r.) i wynosi odpowiednio: węglowodory alifatyczne 100 g/m 3 węglowodory aromatyczne 4,3 g/m 3 28
Zgodnie z opracowaną przez WIOŚ w Warszawie oceną klasyfikacji stref teren powiatu żyrardowskiego, wchodzący w skład strefy mazowieckiej został zaliczony do klasy C w zakresie zanieczyszczenia pyłem zawieszonym i benzo/a/pirenem i do klasy A w zakresie pozostałych zanieczyszczeń. 3.3. Morfologia terenu i warunki geomorfologiczne. Pod względem morfologicznym dokumentowany rejon jest położony na terenie zlewni Pisi-Gągoliny o rzędnych terenu w przedziale 163,3 166,3 m n.p.m. Morfogeneza tej części zlewni Pisi-Gągoliny, stanowiącej część dorzecza Bzury, związana jest ściśle z czwartorzędowymi procesami plejstoceńskimi zlodowacenia środkowopolskiego oraz późniejszymi procesami denudacyjnymi i akumulacyjnymi. Na całej powierzchni źródłowej ww. zlewni występują czwartorzędowe utwory plejstoceńskie, będące wynikiem intensywnej akumulacji lodowcowej. Są to głównie pakiety glin zwałowych i piasków gliniastych. Pod względem geomorfologicznym dokumentowany obszar jest falistą wysoczyzną morenową. Powstanie, rozwój oraz współczesny układ i gęstość sieci rzecznej na tym obszarze było stymulowane procesami geologiczno-geomorfologicznymi, które miały miejsce w końcowej fazie ery mezozoicznej, jak też w trzeciorzędzie, a następnie w czwartorzędzie. Główną rolę odegrały tu procesy erozyjno-akumulacyjne zachodzące na tym terenie, zarówno podczas zlodowacenia Środkowopolskiego (stadiał Warty), jak i zlodowacenia bałtyckiego. 3.4. Wody powierzchniowe. Podział hydrograficzny i główne zlewnie. Główną osią hydrograficzną tego obszaru, o przebiegu zbliżonym z równoleżnikowego od północy jest rzeka Pisia-Gągolina, zaś od strony zachodniej rzeka Okrzesza. Rzeka Pisia-Gągolina (symbol hydrograficzny - 13010219) jest ciekiem III rzędu, który 29
uchodzi jako lewostronny dopływ recypienta II rzędu - Bzury na 30,8 km jej biegu. Całkowita długość rzeki określona na podstawie Kilometrażu rzek Polskich wg danych IMGW wynosi 58,5 km. W klasyfikacji hydrograficznej rzeka Pisia-Gągolina odwadnia obszar położony we wschodniej części dorzecza Bzury oznaczony symbolem 232 (39a-f). Powierzchnia całkowita zlewni Pisi-Gagoliny, obliczona na podstawie Podziału hydrograficznego Polski (IMGW), zajmuje obszar 501,4 km 2. Zlewnia rzeki Pisi-Gągoliny na odcinku od źródeł do miasta Żyrardowa jest wyjątkowo dobrze zagospodarowana poprzez istniejące retencyjne zbiorniki wodne retencyjne o zróżnicowanej powierzchni i pojemności użytkowej, eksploatowane w ramach Systemu Kaskady Górnej Pisi-Gągoliny nadzorowanego przez Fundację Ochrony Środowiska Naturalnego m. Żyrardowa i Okolic w Żyrardowie. Są to zbiorniki: Dwórzno, Radziejowice, Hamernia, Korytów, Łąki Korytowskie, Ruda, Centarla i jaz Luca. Rzeka Okrzesza (symbol hydrograficzny 13010211902) jest ciekiem IV rzędu, który uchodzi jako lewostronny dopływ recypienta III rzędu Pisi-Gągoliny na 36,5 km jej biegu. Całkowita długość rzeki określona na podstawie danych IMGW wynosi 12,8 km. W klasyfikacji hydrograficznej rzeka Okrzesza odwadnia obszar położony w południowo-zachodniej części zlewni Pisi-Gągoliny oznaczony symbolem 232 (39) Powierzchnia całkowita zlewni Okrzeszy, obliczona na podstawie Podziału hydrograficznego Polski, zajmuje obszar 31,6 km 2. Okrzesza wypływa w rejonie Badowa Górnego na wysokości ok. 184 m n.p.m 3.5. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne. Osady trzeciorzędowych w postaci kry, stanowią dominujące pakiety osadów iłówi plioceńskich w rejonie Bud Mszczonowskich. Natomiast osady czwartorzędowe, w tym rejonie stanowią pakiety glin piaszczystych i piasków gliniastych. Ich miąższość jest zróżnicowana, co jest konsekwencją zmiennego ukształtowania głębszego podłoża. Miąższość osadów czwartorzędowych w tym rejonie waha się w przedziale 80-110 m. Osady trzeciorzędowe w rejonie Bud Mszczonowskich występują przeważnie w postaci 30
jednego zwartego poziomu iłów o miąższości ponad miąższości do 35 m, zaś osady czwartorzędowe zbudowane są piasków gliniastych o genezie glacifluwialnej. Zgodnie z rejonizacją przyjętą wg hydrogeologicznej mapy Polski w skali 1:50000, ark. Mszczonów i Wola Pękoszewska (PIG Warszawa 1998), dokumentowany teren zlokalizowany jest w obrębie jednostki hydrogeologicznej nr 4 abq/tr III o powierzchni 78 km 2. Jednostka ta położona jest w obrębie podregionu środkowomazowieckiego oznaczonego symbolem IX2, w regionie mazowieckim - symbol X. Jednostkę te charakteryzują następujące parametry hydrogeologiczne: - miąższość warstwy wodonośnej - 25-23 m, - współczynnik filtracji - 10-26 m/dobę, - moduł zasobów odnawialnych - 240-260 m 3 /24h/km 2, - moduł zasobów dyspozycyjnych - 240-200 m 3 /24h/km 2. Głównym użytkowym poziomem wodonośnym jest czwartorzędowy górny związany z piaskami wodnolodowcowymi zlodowacenia Warty (zlodowacenia środkowopolskie). Piaski te nawiercone zostały otworami badawczymi wykonanymi na potrzeby różnych wcześniejszych dokumentacji. Lustro wody ma charakter napięty, pozostający pod ciśnieniem hydrostatycznym i stabilizuje się na głębokości 9,8 m ppt. Poziom wodonośny został nawiercony na głębokości 26,0 m ppt. W interwale głębokości 26,0-51,0 m ppt, zalegają zasadnicze utwory piaszczyste związane są z piaskami wodnolodowcowym, stanowiące bazę dla pierwszego poziomu czwartorzędowego piętra wód podziemnych. Wody te są użytkowym poziomem wodonośnym, ujmowanym studniami głębinowymi w innych okolicznych miejscowościach. Z archiwalnych dokumentacji hydrogeologicznych tego rejonu wynika, iż w obrębie dokumentowanego zakładu w miejscowości Budy Mszczonowskie, spływ w użytkowej warstwie wodonośnej skierowany ku linii SE-NW. Głównym poziomem użytkowym w obrębie 4. jednostki hydrogeologicznej, są wody drugiej czwartorzędowej warstwy wodonośnej, związanej z pakietami piasków wodnolodowcowych. Użytkowa warstwa wodonośna podścielona jest iłami plioceńskimi. 31
3.6. System krążenia wód podziemnych. Rejon Mszczonowa wg podziału hydrogeologicznego Polski w skali 1:200000 należy do jednostki hydrogeologicznej IX 3 Podregion Zachodnio-mazowiecki. Dominują tu głównie wody podziemne bardzo zasobne w utworach czwartorzędowych. Zasilanie podstawowego i najbardziej podatnego na zanieczyszczenia antropogeniczne - czwartorzędowego poziomu wodonośnego na tym obszarze - odbywa się głównie poprzez infiltrację opadów atmosferycznych, podziemny dopływ boczny oraz sporadycznie poprzez dopływ z głębszych poziomów wodonośnych. Zasilanie typu infiltracyjnego najintensywniej występuje w tam gdzie na powierzchni terenu dominują bezpośrednio utwory przepuszczalne. Wody czwartorzędowego piętra wodonośnego w rejonie Wymysłowa są drenowane przez większe cieki powierzchniowe. 3.7. Główne zbiorniki wód podziemnych (GZWP) obszary ONO i OWO. Eksploatowane zasoby wód podziemnych na pograniczu Gminy Mszczonów i Gminy Radziejowice w rejonie Bud Mszczonowskich, z uwagi na charakter wód i występowanie, należą generalnie do wydzielonych jednostek hydrogeologicznych tzw. głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). Cały trzeciorzędowy (oligoceński) poziom wodonośny, wg Mapy obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce, wymagających szczególnej ochrony został zaklasyfikowany do trzeciorzędowego GZWP 215A (Subniecka Warszawska). Z uwagi na sprzyjające ochronie warunki hydrogeologiczne tego poziomu praktycznie na całym obszarze nie zachodzi w praktyce potrzeba wydzielenia dla tego poziomu wodonośnego dodatkowych obszarów (ONO) o najwyższej ochronie, jak i (OWO) o wysokiej ochronie. Z uwagi na warunki hydrogeologiczne, nie zachodziła konieczność wydzielenia dla tego poziomu wodonośnego dodatkowego odrębnego obszaru (ONO) o najwyższej ochronie. 3.8. Warunki klimatyczne. 32