Program wsparcia budownictwa socjalnego - uwarunkowania, doświadczenia, zmiany Forum Mieszkalnictwa i Rewitalizacji V edycja Rybnik, 21-22 maja 2009 r. Stanisław Kudroń Ministerstwo Infrastruktury
Cele programu zwiększenie zasobu lokali oraz pomieszczeń słuŝących zaspokajaniu potrzeb osób najuboŝszych tworzenie zasobów o określonym minimalnym standardzie technicznym, zintegrowanych z przestrzenią miejską i zapewniających integrację społeczną ich najemców
Program pilotaŝowy Ustawa z dnia 29 kwietnia 2004 r. o finansowym wsparciu tworzenia w latach 2004-2006 lokali socjalnych, noclegowni i domów dla bezdomnych Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 13 lipca 2004 r. w sprawie wniosku o dzielenie finansowego wsparcia, kryteriów i trybu jego oceny oraz wzoru formularza rozliczenia Podstawowe zasady: program kierowany do gmin dotacja do przedsięwzięcia przewidującego utworzenie lokali socjalnych, noclegowni lub domów dla bezdomnych wysokość wsparcia - maksymalnie 35 % kosztów realizacji przedsięwzięcia obsługa programu przez BGK w ramach Funduszu Dopłat środki na realizację z budŝetu państwa 84,5 mln zł (pierwotnie ograniczenie do 50 mln zł) termin zakończenia i rozliczenia przedsięwzięć objętych wsparciem w okresie 2006/2007 (pierwotnie do końca 2005 r.)
Program pilotaŝowy - realizacja Finansowe wsparcie udzielono 170 gminom na kwotę 83,0 mln zł W latach 2005 2007 finansowanie 5 497 lokali socjalnych, miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych, w tym: 496 miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych (dofinansowanie w kwocie 2,9 mln zł) 5 001 lokali socjalnych (dofinansowanie w kwocie 80,1 mln zł) Struktura przedsięwzięć dotyczących lokali socjalnych: budowa - 2 198 lokali przy wsparciu na kwotę 42,7 mln zł adaptacja - 1 848 lokali przy wsparciu na kwotę 25,2 mln zł remont - 955 lokali przy wsparciu na kwotę 12,2 mln zł
Program pilotaŝowy - realizacja (2) 29,5% 83,1 281,6 5.502 203 170 Razem 31,2% 6,8 21,8 497 14 11 zachodniopomorskie 16. 27,4% 5,5 20,1 303 17 12 wielkopolskie 15. 29,6% 3,4 11,6 191 8 8 warmińsko-mazurskie 14. 31,4% 2,4 7,8 166 6 6 świętokrzyskie 13. 30,7% 7,8 25,5 518 21 17 śląskie 12. 25,7% 5,6 21,8 382 20 16 pomorskie 11. 24,6% 1,7 7,0 198 4 2 podlaskie 10. 29,7% 2,4 8,1 270 8 8 podkarpackie 9. 32,8% 4,6 14,2 282 7 7 opolskie 8. 33,1% 15,0 45,2 832 29 23 mazowieckie 7. 26,8% 4,1 15,4 262 10 9 małopolskie 6. 33,3% 3,4 10,3 205 6 6 łódzkie 5. 29,1% 3,3 11,5 172 6 6 lubuskie 4. 30,9% 0,6 1,9 62 5 4 lubelskie 3. 25,9% 11,1 42,7 812 26 20 kujawsko-pomorskie 2. 31,1% 5,2 16,6 350 16 15 dolnośląskie 1. %-wy udział wsparcia w koszcie Kwota finansowego wsparcia (mln PLN) Koszt zrealizowanych przedsięwzięć (mln PLN) Liczba lokali/miejsc w noclegowych Liczba przedsięwzięć Liczba gmin Województwo
Program finansowego wsparcia tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych
Podstawy prawne Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251 poz. 1844 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie finansowego wsparcia na tworzenie lokali socjalnych i mieszkań chronionych Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2007 r. w sprawie finansowego wsparcia na tworzenie noclegowni i domów dla bezdomnych szczegółowy tryb i terminy składania oraz rozpatrywania wniosków o finansowe wsparcie zakres informacji, jakie powinien zawierać wniosek minimalne wymagania w zakresie wyposaŝenia lokali kryteria oceny wniosków wzór formularza rozliczenia udzielonego wsparcia
Zasady programu (1) wnioski składane w Banku Gospodarstwa Krajowego dwie edycje w ciągu roku 1 marca 31 marca kaŝdego roku 1 września 30 września źródłem finansowania Fundusz Dopłat w przypadku niedoboru środków kwalifikacja na podstawie kryteriów określonych w rozporządzeniach koszt realizacji przedsięwzięcia stopa bezrobocia intensywność finansowego wsparcia standard powierzchniowy lokali energooszczędność potrzeby gminy w zakresie lokali socjalnych Wyniki kwalifikacji ogłaszane przez Bank w BIP odpowiednio do 30 czerwca lub 31 grudnia danego roku
Zasady programu (2) Dla kogo? Podmioty, których ustawowe lub statutowe zadania obejmują zapewnienie schronienia lub mieszkania dla najuboŝszych: gminy, związki międzygminne, powiaty, organizacje poŝytku publicznego Z tytułu jakich przedsięwzięć? Budowa budynku na nieruchomości stanowiącej własność inwestora lub będącej w jego uŝytkowaniu wieczystym Remont lub przebudowę budynku przeznaczonego na pobyt ludzi, będącego własnością Inwestora i przeznaczonego na pobyt ludzi albo części takiego budynku Zmiana sposobu uŝytkowania (adaptacja) budynku będącego własnością inwestora albo części takiego budynku, wymagającej dokonania remontu lub przebudowy Kupno lokalu mieszkalnego wraz z remontem Budowa budynku, remont, przebudowa lub adaptacja realizowane przez towarzystwo budownictwa społecznego (partycypacja w kosztach)
Zasady programu (3) W jakiej wysokości? Od 20% do 40% kosztów przedsięwzięcia (dla wniosków złoŝonych do 31 marca 2009 r.), zróŝnicowana w zaleŝności od rodzaju inwestycji WyŜszy poziom wsparcia: pod względem rzeczowym przedsięwzięcia związane z noclegowniami i domami dla bezdomnych pod względem rodzaju prac przedsięwzięcia polegających na remontach i adaptacjach
Rodzaj inwestycji Lokale socjalne Noclegownie i domy dla bezdomnych Mieszkania chronione Inwestor gmina gmina, związek międzygminny, organizacje poŝytku publicznego gmina, powiat budowa budynku 20% 30% remont lub przebudowa budynku lub jego części 30% 40% zmiana sposobu uŝytkowania budynku lub jego części 30% 40% kupno lokalu mieszkalnego 20% 20% 1 kupno + remont lokalu mieszkalnego 30% 30% 1 Lokale mieszka lne realizo wane przez TBS budowa budynku remont lub przebudowa zmiana sposobu uŝytkowania 30% 2 40% 2 40% 2 30% 40% 40% 1) - takŝe organizacje poŝytku publicznego 2) - takŝe związek międzygminny Opracowanie BGK
Zasady programu (4) Wyłączenia? Finansowe wsparcie nie przysługuje na przedsięwzięcia których realizacja: współfinansowana jest ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego współfinansowana jest ze środków UE rozpoczęła się przed zawarciem z BGK umowy o finansowe wsparcie
Efekty realizacji edycje 2007 i 2008 Liczba zakwalifikowanych przedsięwzięć Liczba finansowanych lokali / miejsc Kwota finansowego wsparcia Lokale socjalne i mieszkania chronione 252 4.596 98,79 mln zł Noclegownie i domy dla bezdomnych 14 386 6,45 mln zł Razem 266 4.982 105,24 mln zł Dane BGK ZałoŜenia programu: utworzenie w ciągu 8-10 lat około 100 tys. lokali socjalnych lub mieszkań chronionych oraz 20 tys. nowych miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych
Struktura udzielonego wsparcia w podziale na poszczególne województwa 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Dane BGK śląskie mazowieckie kujawsko-pomorskie dolnośląskie zachodniopomorskie wielkopolskie lubelskie podkarpackie warmińsko-mazurskie opolskie małopolskie świętokrzyskie lubuskie łódzkie pomorskie podlaskie Razem 13,1% 12,5% 11,1% 9,6% 8,7% 7,6% 6,7% 6,3% 5,2% 4,5% 3,8% 3,3% 2,4% 2,2% 2,1% 0,9% 100,0%
Program finansowego wsparcia tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych - nowelizacja ustawy Uchwalona z inicjatywy rządu w dniu 12 lutego 2009 r. (projekt skierowany do Sejmu we wrześniu 2008) Wejście ustawy w Ŝycie 1 kwietnia 2009 r. MoŜliwość składania wniosków o finansowe wsparcie na nowych zasadach począwszy od edycji jesiennej br. (wrzesień 2009 r.) Podstawowe cele: likwidacja ograniczeń/barier wynikających z dwuletniego okresu realizacji poprawa efektywności wykorzystania gminnych zasobów mieszkaniowych (właściwa alokacja zasobów gminnych) poprawa efektów rzeczowych (właściwa realizacja ustawowych zadań gmin, eliminacja istotnych ryzyk dla rozwoju prywatnego budownictwa na wynajem)
Podstawowe zmiany 1. MoŜliwość pozyskiwania lokali komunalnych przy wykorzystaniu finansowego wsparcia warunkiem ekwiwalentne zwiększenie liczby i powierzchni lokali socjalnych lub mieszkań chronionych (co do zasady na bazie posiadanego zasobu mieszkaniowego) 2. PodwyŜszenie maksymalnego poziomu finansowego wsparcia z 20-40% do wysokości 30-50% (w zaleŝności od rodzaju tworzonego zasobu i rodzaju przedsięwzięcia) 3. Rezygnacja z finansowania w ramach programu budowy uzbrojenia terenu 4. MoŜliwość zakupu całych budynków mieszkalnych 5. Refinansowanie kosztów zakupu lokalu (budynku) mieszkalnego jeŝeli dokonany 12 miesięcy przed złoŝeniem wniosku 6. Wprowadzenie moŝliwości tworzenia mieszkań chronionych przez gminy i powiaty (objęcie wsparciem na zasadach programu) 7. Zrównanie do 24 miesięcy okresu realizacji wszystkich przedsięwzięć, z wyłączeniem przedsięwzięć prowadzonych przez Towarzystwa Budownictwa Społecznego
Wysokość finansowego wsparcia przed nowelizacją 20 % - budowa nowych budynków z lokalami, zakup lokali 30 % - tworzenie lokali w istniejącym zasobie, zakup lokali połączony z remontem, budowa budynku przez tbs, budowa noclegowni i domów dla bezdomnych po nowelizacji 30 % - budowa nowych budynków z lokalami, zakup lokali i budynków (takŝe w połączeniu z remontem) 40 % - tworzenie lokali w istniejącym zasobie, budowa budynku przez tbs, budowa noclegowni i domów dla bezdomnych 40 % - tworzenie noclegowni i domów dla bezdomnych w istniejącym zasobie, tworzenie lokali przez tbs w istniejącym zasobie 50 % - tworzenie noclegowni i domów dla bezdomnych w istniejącym zasobie, tworzenie lokali przez tbs w istniejącym zasobie
Rezygnacja z finansowania w ramach programu budowy uzbrojenia terenu Problemy interpretacyjne w zakresie stosowania dotychczasowych przepisów Znaczenie ograniczone - na 251 przedsięwzięć pozycja występowała w 36 przypadkach Rodzaj przedsięwzięcia Ilość przedsięwzi ęć Ilość przedsięwzięć w których stwierdzono koszty uzbrojenia technicznego Koszt przedsięwzięć w których stwierdzono koszty uzbrojenia technicznego (w zł) Koszty uzbrojenia technicznego (w zł) Udział kosztu uzbrojenia technicznego w koszcie przedsięwzięcia budowa budynku 120 26 54 398 808,21 1 559 688,65 2,87% Remont lub przebudowa 39 3 6 185 620,10 115 675,00 1,87% zmiana sposobu uŝytkowania 90 7 5 841 504,48 172 990,45 2,96% budowa budynku TBS 1 0 0 0 0,00% kupno lokalu + remont 1 0 0 0 0,00% Razem 251 36 66 425 932,79 1 848 354,10 2,78% Zmiana komplementarna do równoczesnego podwyŝszenia wskaźników wsparcia 10% vs. ok. 3% Jednocześnie preferencyjny kredyt na infrastrukturę towarzysząca budownictwu mieszkaniowemu, jako równoległy program wsparcia
Uprawnione podmioty Rodzaje przedsięwzięć objętych wsparciem (1) przed nowelizacją gminy na budowę, remont, przebudowę oraz zmianę sposobu uŝytkowania budynków, jeśli w wyniku czego powstaną lokale socjalne po nowelizacji gminy, powiaty oraz organizacje poŝytku publicznego na budowę, remont, przebudowę oraz zmianę sposobu uŝytkowania budynków, w wyniku czego powstaną lokale socjalne lub mieszkania komunalne (w przypadku gmin) lub mieszkania chronione (w przypadku gmin, powiatów oraz organizacji poŝytku publicznego)
Uprawnione podmioty Rodzaje przedsięwzięć objętych wsparciem (2) przed nowelizacją gminy, powiaty i organizacje poŝytku publicznego - na zakup lokali mieszkalnych (z moŝliwością ich remontu) z przeznaczeniem na lokale socjalne (w przypadku gmin) lub mieszkania chronione (w przypadku gmin, powiatów i organizacji poŝytku publicznego) po nowelizacji gminy, powiaty i organizacje poŝytku publicznego - na zakup lokali i budynków mieszkalnych (z moŝliwością ich remontu) z przeznaczeniem na lokale socjalne lub mieszkania komunalne (w przypadku gmin) lub mieszkania chronione (w przypadku gmin, powiatów i organizacji poŝytku publicznego)
Uprawnione podmioty Rodzaje przedsięwzięć objętych wsparciem (3) przed nowelizacją gminy, związki międzygminne i powiaty na tworzenie w ramach inwestycji realizowanej przez towarzystwa budownictwa społecznego lokali mieszkalnych pełniących rolę socjalnych (w przypadku gmin i związków międzygminnych) lub mieszkań chronionych (w przypadku gmin i powiatów) po nowelizacji gminy, związki międzygminne i powiaty na tworzenie w ramach inwestycji realizowanej przez towarzystwa budownictwa społecznego lokali mieszkalnych pełniących rolę socjalnych (w przypadku gmin i związków międzygminnych) lub mieszkań chronionych (w przypadku gmin, powiatów i związków międzygminnych) lub mieszkań komunalnych (w przypadku gmin)
Uwarunkowania realizacji w 2009 r. Ograniczone finansowanie programu w planie finansowym FD planowane 20 mln zł Wnioski złoŝone I edycja 2009 Liczba złoŝonych wniosków 70 Liczba miejsc/lokali 1.037 Kwota finansowego wsparcia 24 mln zł W 2009 r. pierwsza edycja do której będą zastosowane procedury kwalifikacji wniosków do finansowania, zgodnie z oceną na podstawie kryteriów (pomoc z FD w I edycji 2009 r. otrzyma ok. 40 % przedsięwzięć będących przedmiotem wniosków)
Dziękuję za uwagę