ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne przyznane w 2012 roku z powodu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Warszawa 2013

Opracował: Andrzej Kania Andrzej Czajkowski Akceptowała: Izabela Tomczyk Wicedyrektor Departamentu 3

Spis treści Nr strony 1. Wprowadzenie...5 2. Poszkodowani w wypadkach przy pracy dane GUS...9 3. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacane przez ZUS...15 4. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane przez ZUS w 2012 roku..19 5. Renty rodzinne wypłacane przez ZUS...71 6. Renty rodzinne wypadkowe przyznane przez ZUS w 2012 roku...75 4

1. WPROWADZENIE Problematyka wypadków przy pracy i chorób zawodowych jest przedmiotem wielu regulacji prawnych, w tym dotyczących kwalifikacji tych zdarzeń, procedur postępowania przy ustalaniu ich okoliczności i przyczyn oraz uprawnień poszkodowanych do świadczeń z ubezpieczenia społecznego i odszkodowań określonych w przepisach prawa pracy. W myśl obowiązujących od 1 stycznia 2003 r. przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.) oraz z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674 z późn. zm.), osobie ubezpieczonej, która uległa wypadkowi przy pracy lub u której stwierdzono chorobę zawodową, a także członkom rodziny w przypadku śmierci ubezpieczonego wskutek takiego wypadku lub choroby - przysługują następujące świadczenia: zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, u którego stwierdzono czasową niezdolność do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego z tytułu wypadku lub choroby zawodowej jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, lub dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej. 5

Poniższe opracowanie zawiera analizę świadczeń długookresowych przyznanych poszkodowanym w skutek wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, tj.: rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych ubezpieczonemu z orzeczoną całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, rent rodzinnych wypadkowych członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty. * * * Pojęciem wypadku przy pracy określa się zdarzenie nagłe, nieplanowane i niepożądane, wywołane przyczyną zewnętrzną, którego skutkiem jest uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, a także: podczas podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie samoobrony lub przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje się w protokole powypadkowym w odniesieniu do pracowników albo w karcie wypadku przy pracy w odniesieniu do pozostałych ubezpieczonych w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy oraz rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298). Podmioty ustalające okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy to m.in.: pracodawca w stosunku do pracowników, Zakład Ubezpieczeń Społecznych w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących, w tym przypadku zgłoszenia wypadku przy pracy dokonuje się niezwłocznie w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu, właściwej ze względu na siedzibę prowadzenia działalności. Podstawą przyznania i wypłaty świadczenia długoterminowego jest orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, który stwierdza na podstawie posiadanej dokumentacji (protokołu powypadkowego, karty wypadku) związek niezdolności do pracy z wypadkiem. 6

Tryb uznawania zdarzenia za wypadek przy pracy, kwalifikacja prawna zdarzenia, wzór karty wypadku i termin jej sporządzania są określone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002r. (Dz.U. nr 236, poz. 1992). Zgodnie z Kodeksem pracy za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych narażeniem zawodowym. Przy czym rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych. Wykaz 26 chorób, które są uznawane za zawodowe, szczegółowe zasady postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznania i stwierdzenia chorób zawodowych oraz podmioty właściwe w tych sprawach zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 30.06.2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. nr 105, poz. 869). Podstawę do przyznania świadczeń z tytułu choroby zawodowej stanowi decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej wydana przez właściwego inspektora sanitarnego, który w celu wydania decyzji wykorzystuje: materiał dowodowy, ocenę narażenia zawodowego pracownika, orzeczenie lekarza orzecznika o stopniu i trwałości naruszenia sprawności organizmu powodującego utratę zdolności do pracy i jego związku z chorobą. * * * Źródłem danych do niniejszego opracowania było przeprowadzone w poszczególnych oddziałach ZUS pełne ankietowe badanie statystyczne, w wyniku którego zgromadzono dane o 1 824 osobach, którym w 2012 r. przyznano rentę wypadkową z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz dane o 471 rodzinnych rentach wypadkowych. 7

2. POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY DANE GUS

Dane GUS TABL. 1 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W LATACH 2011-2012 Wyszczególnienie Ogółem W wypadkach a rok poprzedni = 100 b na 1000 pracujących w liczbach bezwzględnych w odsetkach śmiertelnych ciężkich lekkich OGÓŁEM 2011 97 223 100,0 404 683 96 136 2012 91 000 100,0 348 602 90 050 a 93,6 x 86,1 88,1 93,7 b 7,78 x 0,030 0,05 7,70 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 2011 1 507 1,6 26 17 1 464 i rybactwo 2012 1 417 1,6 21 14 1 382 a 94,0 x 80,8 82,4 94,4 b 12,09 x 0,179 0,12 11,79 Górnictwo i wydobywanie 2011 2 908 3,0 29 21 2 858 2012 2 687 3,0 26 12 2 649 a 92,4 x 89,7 57,1 92,7 b 14,27 x 0,138 0,06 14,07 Przetwórstwo przemysłowe 2011 33 431 34,4 85 255 33 091 2012 30 243 33,2 60 229 29 954 a 90,5 x 70,6 89,8 90,5 b 12,48 x 0,025 0,09 12,36 Wytwarzanie i zaopatrywanie 2011 1 082 1,1 11 17 1 054 w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 2012 1 011 1,1 8 10 993 gorącą wodę i powietrze do układów a 93,4 x 72,7 58,8 94,2 klimatyzacyjnych b 7,55 x 0,060 0,07 7,42 Budownictwo 2011 9 222 9,5 99 141 8 982 2012 8 145 9,0 82 131 7 932 a 88,3 x 82,8 92,9 88,3 b 9,06 x 0,091 0,15 8,82 Handel i naprawy 2011 11 703 12,0 36 74 11 593 2012 11 423 12,6 27 54 11 342 a 97,6 x 75,0 73,0 97,8 b 5,27 x 0,012 0,02 5,24 Transport i gospodarka magazynowa 2011 6 827 7,0 57 57 6 713 2012 6 402 7,0 60 45 6 297 a 93,8 x 105,3 78,9 93,8 b 8,64 x 0,081 0,06 8,50 Administracja publiczna i obrona 2011 4 603 4,7 17 16 4 570 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 2012 4 412 4,8 5 16 4 391 społeczne a 95,9 x 29,4 100,0 96,1 b 6,27 x 0,007 0,02 6,24 Edukacja 2011 4 641 4,8 4 12 4 625 2012 4 724 5,2 6 14 4 704 a 101,8 x 150,0 116,7 101,7 b 4,39 x 0,006 0,01 4,37 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2011 8 057 8,3 6 10 8 041 2012 7 699 8,5 7 13 7 679 a 95,6 x 116,7 130,0 95,5 b 10,00 x 0,009 0,02 9,97 *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2012r marzec 2013. 11

Dane GUS TABL. 2 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI ORAZ WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W 2012 R. Wyszczególnienie Sektor publiczny Sektor prywatny a razem własność własność b w tym śmiertelnych ogółem ogółem prywatna c w tym ciężkich państwowa komunalna mieszana krajowa zagraniczna mieszana OGÓŁEM a 26 774 10 845 14 762 1 167 64 226 41 756 19 526 2 944 b 77 45 26 6 271 230 31 10 c 90 36 47 7 512 410 85 17 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo a 468 462 5 1 949 833 99 17 i rybactwo b 1 1 - - 20 17 3 - c 4 4 - - 10 8 2 - Górnictwo i wydobywanie a 1 775 1 370 1 404 912 418 56 438 b 15 12-3 11 5 2 4 c 7 3-4 5 - - 5 Przetwórstwo przemysłowe a 974 662 15 297 29 269 17 785 10 162 1 322 b 3 3 - - 57 46 9 2 c 8 6-2 221 164 52 5 Wytwarzanie i zaopatrywanie a 632 234 245 153 379 277 14 88 w energię elektryczną, gaz, parę b 5 3 1 1 3 1 1 1 wodną, gorącą wodę i powietrze c 7 4 3-3 2-1 do układów klimatyzacyjnych Budownictwo a 302 230 58 14 7 843 6 814 761 268 b 3 2 1-79 70 6 3 c 2 1 1-129 118 9 2 Handel i naprawy a 46 32 7 7 11 377 6 275 4 929 173 b 1-1 - 26 22 4 - c - - - - 54 46 7 1 Transport i gospodarka a 3 214 2 090 1 057 67 3 188 2 027 1 065 96 magazynowa b 15 10 4 1 45 43 2 - c 5 3 2-40 32 7 1 Administracja publiczna i obrona a 4 403 2 607 1 796-9 9 - - narodowa; obowiązkowe b 5 2 3 - - - - - zabezpieczenia społeczne c 16 9 7 - - - - - Edukacja a 4 537 762 3 775-187 186 1 - b 6 3 3 - - - - - c 13-13 - 1 1 - - Opieka zdrowotna i pomoc a 6 951 1 546 5 382 23 748 595 72 81 społeczna b 7 1 6 - - - - - c 10 3 7-3 3 - - *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2012r marzec 2013. 12

POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY DANE GUS Wypadki przy pracy są jednym z obszarów szeroko rozumianych warunków pracy badanych przez GUS. Badanie to pozwala na gromadzenie informacji o zaistniałych wypadkach przy pracy oraz o osobach poszkodowanych w tych wypadkach, jak również na analizę rozmiarów, struktury zdarzeń, przyczyn oraz konsekwencji wypadków przy pracy. Dane o wypadkach przy pracy, poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie, uzyskiwane są ze statystycznej karty wypadku przy pracy i obejmują wszystkie wypadki przy pracy jak również wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy. Za jeden wypadek przy pracy liczy się wypadek każdej pracującej osoby poszkodowanej w wypadku zarówno indywidualnym, jak i zbiorowym. W 2012 roku według badania GUS nastąpił spadek liczby wypadków przy pracy (poza rolnictwem indywidualnym). Ogólna liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy oraz wypadkach traktowanych na równi z wypadkami przy pracy wyniosła 91,0 tys. osób, tj. o 6,4% mniej w stosunku do ubiegłego roku. Na spadek ogólnej liczby poszkodowanych w wypadkach przy pracy wpłynęło przede wszystkim zmniejszenie liczby wypadków ciężkich o 11,9%, oraz mniejsza o 6,3% liczba wypadków lekkich. Zmniejszyła się także liczba wypadków śmiertelnych, którym uległo 0,3 tys. osób, tj. o 13,9% mniej niż w roku poprzednim. Wskaźnik częstości wypadków przy pracy (poza gospodarstwami indywidualnymi w rolnictwie), tj. liczba osób poszkodowanych na 1000 pracujących, ogółem w Polsce zmniejszył się z 8,35 w 2011r. do 7,78 w 2012r. Tak jak w latach ubiegłych również w 2012 roku liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy w sektorze prywatnym była znacznie wyższa niż liczba poszkodowanych w sektorze publicznym. Szczególnie dużą różnicę możemy zaobserwować w przetwórstwie przemysłowym gdzie liczba poszkodowanych na skutek wypadków w sektorze prywatnym wyniosła 29 269 podczas gdy w sektorze publicznym tylko 974. Podobnie kształtowała się sytuacja w takich sekcjach jak handel i naprawy oraz budownictwo. W sekcjach tradycyjnie należących do sektora publicznego czyli opiece zdrowotnej i pomocy społecznej oraz edukacji sytuacja była odwrotna. Najlepiej można to było zaobserwować w edukacji gdzie liczba poszkodowanych w sektorze publicznym wynosiła 4 537 a w prywatnym tylko 187. 13

14

3. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS 15

16

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 3 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY OGÓŁEM I RENTY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS W LATACH 2011-2012 Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. Przeciętna miesięczna wypłata renty**) w zł. renty z tytułu niezdolności 2011 1 174,5 1 323,19 do pracy ogółem 2012 1 121,3 1 408,26 a 95,5 106,4 w tym: renty z tytułu niezdolności 2011 209,3 2 466,08 do pracy wypadkowe 2012 204,1 2 572,14 a 97,5 104,3 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Łącznie z emeryturą, w przypadku zbiegu uprawnień 17

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 4 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS W 2012 R. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. OGÓŁEM 204,1 renty z tytułu wypadku przy pracy 87,3 renty z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy**) 13,9 renty z tytułu choroby zawodowej 102,9 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Dotyczy tylko rent przyznanych na skutek wypadku w drodze do lub z pracy, który miał miejsce przed 2003 r. Rys. 1 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych wypłacanych przez ZUS w 2012 r. 50,4 % 6,8 % 42,8 % Przyczyna przyznania renty wypadki przy pracy wypadki w drodze do lub z pracy choroby zawodowe 18

4. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE PRZEZ ZUS W 2012 ROKU 19

20

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 5 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2011 2012 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2011 1 932 1 528 404 2012 1 824 1 463 361 a 94,4 95,7 89,4 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2011 1 418 1 217 201 2012 1 415 1 202 213 a 99,8 98,8 106,0 chorób zawodowych 2011 514 311 203 2012 409 261 148 a 79,6 83,9 72,9 *) Ponadto: w 2011 r. jak i w 2012 r. przyznano 3 renty z tytułu niezdolności do pracy powstałej na skutek wypadków w drodze do lub z pracy, które zaistniały jeszcze w 2002 r. (tj. przed wejściem od 1 stycznia 2003 r. nowej ustawy wypadkowej). Rys. 2 Struktura rent wypadkowych według okoliczności powstania niezdolności do pracy w latach 2011-2012 2011 2012 26,6 % 22,4 % 73,4 % 77,6 % Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 21

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 6 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I PŁCI RENCISTÓW Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 77,6 82,2 59,0 choroby zawodowe 22,4 17,8 41,0 TABL. 7 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 80,2 19,8 z tego: wypadki przy pracy 100,0 84,9 15,1 choroby zawodowe 100,0 63,8 36,2 22

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 8 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2011 2012 WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM*) 2011 1 932 52 306 1 574 2012 1 824 53 274 1 497 a 94,4 101,9 89,5 95,1 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2011 1 418 46 268 1 104 2012 1 415 47 246 1 122 a 99,8 102,2 91,8 101,6 chorób zawodowych 2011 514 6 38 470 2012 409 6 28 375 a 79,6 100,0 73,7 79,8 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. 23

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 9 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA I STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 77,6 88,7 89,8 74,9 choroby zawodowe 22,4 11,3 10,2 25,1 TABL. 10 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w % ogółem OGÓŁEM 100,0 2,9 15,0 82,1 z tego: wypadki przy pracy 100,0 3,3 17,4 79,3 choroby zawodowe 100,0 1,5 6,8 91,7 24

Renty wypadkowe Stopień niezdolności Rys. 3 Struktura rent wypadkowych przyznanych w 2012 r. według stopnia niezdolności do pracy i okoliczności jej powstania całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji 15,0 % choroby zawodowe 11,3 % 82,1 % 2,9% wypadki przy pracy 88,7 % całkowita niezdolność do pracy 2,9 % choroby zawodowe 10,2 % 82,1 % 15,0% wypadki przy pracy 89,8 % częściowa niezdolność do pracy 2,9 % choroby zawodowe 25,1% 15,0 % 82,1% wypadki przy pracy 74,9 % Stopień niezdolności do pracy 32,1 % 85,8 % 59,8 11,8 % całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy 25

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 11 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2011-2012 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW, OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY I OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2011 1 932 1 528 404 2012 1 824 1 463 361 a 94,4 95,7 89,4 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2011 1 719 1 368 351 2012 1 663 1 342 321 a 96,7 98,1 91,5 trwałej 2011 213 160 53 2012 161 121 40 a 75,6 75,6 75,5 w związku z: wypadkiem przy pracy 2011 1 418 1 217 201 2012 1 415 1 202 213 a 99,8 98,8 106,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2011 1 366 1 172 194 2012 1 378 1 170 208 a 100,9 99,8 107,2 trwałej 2011 52 45 7 2012 37 32 5 a 71,2 71,1 71,4 chorobą zawodową 2011 514 311 203 2012 409 261 148 a 79,6 83,9 72,9 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2011 353 196 157 2012 285 172 113 a 80,7 87,8 72,0 trwałej 2011 161 115 46 2012 124 89 35 a 77,0 77,4 76,1 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. 26

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 12 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI, OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ PŁCI RENCISTÓW Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 91,2 91,7 88,9 trwałej 8,8 8,3 11,1 w związku z: wypadkiem przy pracy 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 97,4 97,3 97,7 trwałej 2,6 2,7 2,3 chorobą zawodową 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 69,7 65,9 76,4 trwałej 30,3 34,1 23,6 27

Renty wypadkowe Okres przyznania rent Rys. 4 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2012 r. według okoliczności powstania niezdolności i okresu przyznania rent ogółem 91,2% 8,8% 97,4 % wypadki przy pracy choroby zawodowe 69,7 % 2,6 % 30,3 % Renty z tytułu niezdolności do pracy okresowej trwałej 28

TABL. 13 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG WIEKU I PŁCI RENCISTÓW Renty wypadkowe Wiek i płeć Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,2 0,1 0,3 20 24 2,7 3,2 0,5 25 29 4,3 4,8 2,5 30 34 6,6 6,9 5,3 35 39 8,0 8,2 7,2 40 44 8,5 8,8 7,5 45 49 11,3 11,4 11,1 50 54 17,2 16,8 18,5 55 59 23,4 21,9 29,4 60 64 11,9 12,3 10,5 65 lat i więcej 5,9 5,6 7,2 TABL. 14 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG PŁCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 80,2 19,8 19 lat i mniej 100,0 66,7 33,3 20 24 100,0 95,9 4,1 25 29 100,0 88,6 11,4 30 34 100,0 84,2 15,8 35 39 100,0 82,2 17,8 40 44 100,0 82,6 17,4 45 49 100,0 80,6 19,4 50 54 100,0 78,6 21,4 55 59 100,0 75,2 24,8 60 64 100,0 82,6 17,4 65 lat i więcej 100,0 75,9 24,1 29

Renty wypadkowe Wiek i okoliczności powstania niezdolności TABL. 15 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG WIEKU RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,2 0,2-20 24 2,7 3,5-25 29 4,3 5,5 0,2 30 34 6,6 8,3 0,7 35 39 8,0 9,9 1,5 40 44 8,5 10,2 2,4 45 49 11,3 13,2 4,7 50 54 17,2 17,9 14,7 55 59 23,4 21,6 29,8 60 64 11,9 8,9 22,5 65 lat i więcej 5,9 0,8 23,5 TABL. 16 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 77,6 22,4 19 lat i mniej 100,0 100,0-20 24 100,0 100,0-25 29 100,0 98,7 1,3 30 34 100,0 97,5 2,5 35 39 100,0 95,9 4,1 40 44 100,0 93,5 6,5 45 49 100,0 90,8 9,2 50 54 100,0 80,8 19,2 55 59 100,0 71,4 28,6 60 64 100,0 57,8 42,2 65 lat i więcej 100,0 11,1 88,9 30

Renty wypadkowe Wiek i płeć Rys. 5 Struktura osób, którym w 2012 r. przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową według płci i wieku wiek 65 lat i więcej 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 19 lat i mniej j 40 30 20 10 0 10 20 30 40 % mężczyźni kobiety 31

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 17 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 1 824 1 463 361 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 56 50 6 Górnictwo i wydobywanie 121 121 - Przetwórstwo przemysłowe 547 456 91 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 9 9 - gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 16 14 2 związana z rekultywacją Budownictwo 376 368 8 Handel i naprawy 169 118 51 Transport i gospodarka magazynowa 161 153 8 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 19 13 6 Informacja i komunikacja 7 6 1 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 9 5 4 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 9 5 4 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 17 12 5 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 58 41 17 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 17 9 8 społeczne Edukacja 104 30 74 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 83 19 64 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 14 10 4 Pozostała działalność usługowa 32 24 8 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. 32

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 18 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa OGÓŁEM*) 1 824 1 415 409 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 56 44 12 Górnictwo i wydobywanie 121 49 72 Przetwórstwo przemysłowe 547 405 142 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 9 7 2 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 16 16 - związana z rekultywacją Budownictwo 376 363 13 Handel i naprawy 169 162 7 Transport i gospodarka magazynowa 161 146 15 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 19 19 - Informacja i komunikacja 7 5 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 9 8 1 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 9 8 1 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 17 16 1 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 58 51 7 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 17 16 1 zabezpieczenia społeczne Edukacja 104 20 84 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 83 39 44 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 14 11 3 Pozostała działalność usługowa 32 30 2 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. 33

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 19 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 1 824 100,0 0,157 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 56 3,1 0,485 Górnictwo i wydobywanie 121 6,6 0,693 Przetwórstwo przemysłowe 547 30,0 0,225 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 9 0,5 0,063 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 16 0,9 0,112 związana z rekultywacją Budownictwo 376 20,6 0,427 Handel i naprawy 169 9,3 0,078 Transport i gospodarka magazynowa 161 8,8 0,220 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 19 1,0 0,081 Informacja i komunikacja 7 0,4 0,027 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 9 0,5 0,026 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 9 0,5 0,046 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 17 0,9 0,032 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 58 3,2 0,138 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 17 0,9 0,027 zabezpieczenia społeczne Edukacja 104 5,7 0,096 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 83 4,5 0,107 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 14 0,8 0,092 Pozostała działalność usługowa 32 1,8 0,147 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. **) poza rolnictwem indywidualnym. 34

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 6 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2012 r według sekcji gospodarki narodowej 38,0% 3,1% 10,0% 20,6% 4,5% 5,7% 8,8% 9,3% Sekcje gospodarki narodowej rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo przemysł*) budownictwo handel i naprawy transport i gospodarka magazynowa edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna pozostałe sekcje *) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 35

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 7 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2012 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,485 przemysł**) 0,240 budownictwo 0,427 handel i naprawy 0,078 transport i gospodarka magazynowa 0,220 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,081 informacja i komunikacja 0,027 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,026 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,046 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,027 edukacja 0,096 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,107 * )poza rolnictwem indywidualnym **) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 36

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 20 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI**) POSZKODOWANYCH Zawody i specjalności Ogółem wypadek przy pracy Okoliczności powstania niezdolności choroba zawodowa OGÓŁEM*) 1 824 1 415 409 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 4 4 - Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 13 13 - Kierownicy do spraw produkcji i usług 37 36 1 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 36 33 3 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 14 7 7 Specjaliści do spraw zdrowia 42 21 21 Specjaliści nauczania i wychowania 98 2 96 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 12 11 1 Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych 1 1 - Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 4-4 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 43 33 10 Średni personel do spraw zdrowia 13 8 5 Średni personel do spraw biznesu i administracji 25 23 2 Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 8 7 1 Technicy informatycy - - - Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 4 4 - Pracownicy obsługi klienta 1-1 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 25 21 4 Pozostali pracownicy obsługi biura 15 13 2 Pracownicy usług osobistych 43 42 1 Sprzedawcy i pokrewni 62 58 4 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 3 3 - Pracownicy usług ochrony 21 19 2 Rolnicy produkcji towarowej 14 13 1 Leśnicy i rybacy 15 10 5 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby - - - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 257 239 18 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 239 169 70 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 17 9 8 Elektrycy i elektronicy 59 54 5 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 98 79 19 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 211 127 84 Monterzy 25 21 4 Kierowcy i operatorzy pojazdów 206 192 14 Pomoce domowe i sprzątaczki 24 20 4 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 6 6 - Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 107 95 12 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 2 2 - Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach 1 1 - Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 18 18 - Uczniowie 1 1 - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. **) zawody i specjalności według Klasyfikacji wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r.) 37

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 21 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI*) POSZKODOWANYCH ORAZ OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Zawody i specjalności Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy w odsetkach choroba zawodowa OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 0,2 0,3 - Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 0,7 0,9 - Kierownicy do spraw produkcji i usług 2,0 2,6 0,2 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 2,0 2,3 0,7 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 0,8 0,5 1,7 Specjaliści do spraw zdrowia 2,3 1,5 5,2 Specjaliści nauczania i wychowania 5,4 0,1 23,5 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 0,6 0,8 0,2 Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych 0,1 0,1 - Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 0,2-1,0 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 2,3 2,3 2,5 Średni personel do spraw zdrowia 0,7 0,6 1,2 Średni personel do spraw biznesu i administracji 1,4 1,6 0,5 Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 0,4 0,5 0,2 Technicy informatycy - - - Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 0,2 0,3 - Pracownicy obsługi klienta 0,1-0,2 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 1,4 1,5 1,0 Pozostali pracownicy obsługi biura 0,8 0,9 0,5 Pracownicy usług osobistych 2,3 3,0 0,2 Sprzedawcy i pokrewni 3,4 4,1 1,0 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 0,2 0,2 - Pracownicy usług ochrony 1,1 1,3 0,5 Rolnicy produkcji towarowej 0,8 0,9 0,2 Leśnicy i rybacy 0,8 0,7 1,2 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby - - - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 14,1 16,9 4,4 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 13,1 11,9 17,1 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 0,9 0,6 2,0 Elektrycy i elektronicy 3,2 3,8 1,2 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 5,4 5,6 4,7 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 11,6 9,0 20,6 Monterzy 1,4 1,5 1,0 Kierowcy i operatorzy pojazdów 11,3 13,6 3,4 Pomoce domowe i sprzątaczki 1,3 1,4 1,0 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 0,3 0,4 - Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 5,9 6,7 2,9 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki 0,1 0,1 - Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach 0,1 0,1 - Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 1,0 1,3 - Uczniowie 0,1 0,1 - *) zawody i specjalności według Klasyfikacji wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r.). 38

Renty wypadkowe Województwa TABL. 22 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Województwa Ogółem Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 1 824 100,0 0,157 Dolnośląskie 188 10,3 0,203 Kujawsko-pomorskie 141 7,7 0,244 Lubelskie 96 5,3 0,193 Lubuskie 69 3,8 0,237 Łódzkie 100 5,5 0,132 Małopolskie 95 5,2 0,097 Mazowieckie 232 12,7 0,118 Opolskie 13 0,7 0,048 Podkarpackie 75 4,1 0,139 Podlaskie 21 1,1 0,076 Pomorskie 98 5,4 0,142 Śląskie 335 18,4 0,216 Świętokrzyskie 37 2,0 0,118 Warmińsko-mazurskie 33 1,8 0,092 Wielkopolskie 231 12,7 0,199 Zachodniopomorskie 60 3,3 0,127 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 21. **) poza rolnictwem indywidualnym. 39

Renty wypadkowe Województwa Rys. 8 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2012 r. według województw w przeliczeniu na 1000 pracujących*) Pomorskie Zachodniopomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Kujawsko-Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie ** poniżej 0,050 (1) 0,050-0,109 (3) 0,110-0,169 (6) 0,170-0,229 (4) 0,230 i więcej (2) *) poza rolnictwem indywidualnym **) liczba województw 40

Renty wypadkowe Województwa Rys. 9 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2012 r. według województw i okoliczności powstania niezdolności do pracy Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 41

Renty wypadkowe Staż TABL. 23 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG STAŻU I PŁCI RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 8,0 8,5 6,1 6 10 9,0 9,4 7,5 11 15 8,3 8,6 7,2 16 20 10,5 10,1 12,2 21 25 10,0 10,3 8,9 26 30 14,6 14,4 15,2 31 35 17,7 17,0 20,5 36 lat i więcej 21,9 21,7 22,4 Przeciętny staż 24,9 24,7 26,0 TABL. 24 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG PŁCI I STAŻU RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 80,2 19,8 5 lat i mniej 100,0 84,9 15,1 6 10 100,0 83,5 16,5 11 15 100,0 82,9 17,1 16 20 100,0 77,0 23,0 21 25 100,0 82,5 17,5 26 30 100,0 79,3 20,7 31 35 100,0 77,1 22,9 36 lat i więcej 100,0 79,7 20,3 *) Staż zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 42

Renty wypadkowe Staż TABL. 25 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG STAŻU RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 8,0 10,2 0,5 6 10 9,0 11,4 0,7 11 15 8,3 10,4 1,2 16 20 10,5 12,1 4,9 21 25 10,0 10,9 6,8 26 30 14,6 14,6 14,7 31 35 17,7 15,1 26,7 36 lat i więcej 21,9 15,3 44,5 Przeciętny staż 24,9 22,4 33,6 TABL. 26 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2012 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I STAŻU RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 77,6 22,4 5 lat i mniej 100,0 98,6 1,4 6 10 100,0 98,2 1,8 11 15 100,0 96,7 3,3 16 20 100,0 89,5 10,5 21 25 100,0 84,7 15,3 26 30 100,0 77,4 22,6 31 35 100,0 66,3 33,7 36 lat i więcej 100,0 54,4 45,6 *) Staż zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 43

Renty wypadkowe Staż Rys. 10 Struktura według stażu *) i płci osób, którym przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową w 2012 r. staż 36 lat i więcej 31--35 26--30 21--25 16--20 11--15 6--10 5 lat i mniej 35 30 25 20 15 10 5 0 5 10 15 20 25 30 35 % mężczyżni kobiety *) staż bez stażu hipotetycznego Rys. 11 Struktura stażu osób, którym przyznano renty wypadkowe w 2012 r. Staż ogółem 76,5 % 7,1 % 16,4 % okresy składkowe okresy nieskładkowe staż hipotetyczny 44

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 27 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG WYDARZEŃ BĘDĄCYCH ODCHYLENIEM OD STANU NORMALNEGO*), POWODUJĄCYCH WYPADKI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ. wydarzenia będące odchyleniem od stanu normalnego: Wyszczególnienie Ogółem Odchylenie związane z elektrycznością, pożar, wybuch Wyrzut wyciek, emisja substancji szkodliwych Uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego Utrata kontroli nad: maszyną środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem Poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby Ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym (prowadzący na ogół do urazu wewnętrznego) Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 415 20 22 314 305 465 124 97 68 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 44 1-14 9 12 1 3 4 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 49 2 2 17 6 12 2 6 2 Przetwórstwo przemysłowe 405 4 7 92 109 106 49 16 22 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 7 2-2 - 2-1 - energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 16-1 6 3 4 2 - - ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 363 5 3 101 54 146 17 20 17 Handel i naprawy 162 4 4 28 31 55 19 16 5 Transport i gospodarka 146 1 2 17 53 44 10 11 8 magazynowa Działalność związana 19-1 6 5 6-1 - zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 5 - - 1 3 1 - - - Działalność finansowa 8 - - 1 2 1-3 1 i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 8 - - 2 2 3-1 - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 16 - - 1 5 5-5 - naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 51 1-10 9 18 6 5 2 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 16-1 1 2 6 2 3 1 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 20 - - 4 1 8 3 3 1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 - - 3 5 17 10 1 3 Działalność związana z kulturą, 11-1 2 1 5 1-1 rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 30 - - 6 5 14 2 2 1 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 45

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 28 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG WYDARZEŃ POWODUJĄCYCH URAZ*) I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ wydarzenia powodujące uraz: Wyszczególnienie Ogółem Kontakt z prądem elektrycznym, temperaturą, niebezpiecznymi substancjami i preparatami chemicznymi Tonięcie, zakopanie, zamknięcie Zderzenie z / uderzenie w nieruchomy obiekt Uderzenie przez obiekt w ruchu Kontakt z przedmiotem ostrym, szorstkim, chropowatym Uwięzienie, zmiażdżenie Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 415 38 13 368 346 137 131 313 69 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 44 2-12 13 5 3 8 1 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 49 2-12 17 2 8 6 2 Przetwórstwo przemysłowe 405 13 2 81 95 58 62 72 22 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 7 2-2 1-1 1 - energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 16 1 1 1 4 4 2 3 - ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 363 7 10 120 84 33 22 72 15 Handel i naprawy 162 6-49 39 8 13 38 9 Transport i gospodarka 146 2-33 52 6 10 36 7 Magazynowa Działalność związana 19 - - 5 3 2 2 5 2 zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 5 - - 1 1 1 1 1 - Działalność finansowa 8 - - 3 3 - - 1 1 i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 8 - - 4 1 - - 3 - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 16 - - 1 5 1-9 - naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 51 1-15 9 4 4 15 3 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 16 1-4 1 1 1 7 1 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 20 - - 3 5 2 1 8 1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 - - 11 5 3 1 15 4 Działalność związana z kulturą, 11 1-3 1 2-4 - rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 30 - - 8 7 5-9 1 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń powodujących uraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 46

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej TABL. 29 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM*) 1 415 100,0 0,122 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 44 3,1 0,381 Górnictwo i wydobywanie 49 3,5 0,281 Przetwórstwo przemysłowe 405 28,6 0,167 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę 7 0,5 0,049 wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 16 1,1 0,112 działalność związana z rekultywacją Budownictwo 363 25,7 0,413 Handel i naprawy 162 11,4 0,075 Transport i gospodarka magazynowa 146 10,3 0,199 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 19 1,3 0,081 Informacja i komunikacja 5 0,4 0,020 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 8 0,6 0,023 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 8 0,6 0,041 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16 1,1 0,030 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 51 3,6 0,121 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 16 1,1 0,025 zabezpieczenia społeczne Edukacja 20 1,4 0,018 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 2,8 0,050 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 11 0,8 0,072 Pozostała działalność usługowa 30 2,1 0,138 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) poza rolnictwem indywidualnym. 47

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej Rys. 12 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w 2012 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,381 przemysł**) 0,165 budownictwo 0,413 handel i naprawy 0,075 transport i gospodarka magazynowa 0,199 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,081 informacja i komunikacja 0,020 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,023 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,041 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,025 edukacja 0,018 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,050 * )poza rolnictwem indywidualnym **) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 48

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 30 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012R.WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 1 415 1 202 213 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 964 833 131 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 94 71 23 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 57 46 11 Choroby oka i przydatków oka 25 24 1 Choroby układu krążenia 16 14 2 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 22 18 4 zachowania Brak danych 217 178 39 TABL. 31 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZYZNANYCH W 2012 R. PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 68,1 69,3 61,5 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 6,6 5,9 10,8 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 4,0 3,8 5,2 Choroby oka i przydatków oka 1,8 2,0 0,5 Choroby układu krążenia 1,1 1,2 0,9 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 1,6 1,5 1,9 zachowania Brak danych 15,3 14,8 18,3 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 49

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 32 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 1 415 47 246 1 122 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 964 36 177 751 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 94-13 81 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 57 4 8 45 Choroby oka i przydatków oka 25-4 21 Choroby układu krążenia 16-4 12 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 22 1 4 17 zachowania Brak danych 217 6 29 182 TABL. 33 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANYCH W 2012R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy w % ogółem częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 100,0 3,3 17,4 79,3 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 100,0 3,7 18,4 77,9 Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 100,0-13,8 86,2 Choroby układu nerwowego 100,0 7,0 14,0 79,0 Choroby oka i przydatków oka 100,0-16,0 84,0 Choroby układu krążenia 100,0-25,0 75,0 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 100,0 4,5 18,2 77,3 Brak danych 100,0 2,8 13,3 83,9 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 50

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe Rys. 13 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w latach 2011-2012 według wybranych grup chorobowych Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 932 964 choroby ukłądu kostnostawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 94 106 choroby układu nerwowego 57 50 choroby oka i przydatków oka 25 39 choroby układu krążenia 16 31 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 22 37 0 200 400 600 800 1000 1200 liczba rent 2011 2012 51

Renty z tytułu wypadków przy pracy Województwa TABL. 34 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2012 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Województwa Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM 1 415 100,0 0,122 Dolnośląskie 142 10,0 0,153 Kujawsko-pomorskie 115 8,1 0,199 Lubelskie 63 4,5 0,126 Lubuskie 53 3,8 0,182 Łódzkie 90 6,4 0,119 Małopolskie 73 5,2 0,075 Mazowieckie 194 13,7 0,099 Opolskie 11 0,8 0,041 Podkarpackie 61 4,3 0,113 Podlaskie 19 1,3 0,068 Pomorskie 78 5,5 0,113 Śląskie 231 16,3 0,149 Świętokrzyskie 26 1,8 0,083 Warmińsko-mazurskie 30 2,1 0,084 Wielkopolskie 173 12,2 0,149 Zachodniopomorskie 56 4,0 0,118 *) poza rolnictwem indywidualnym 52