ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki i Prognoz Aktuarialnych Renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne przyznane w 2011 roku z powodu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Warszawa 2012

Opracował: Andrzej Kania Andrzej Czajkowski Akceptowała: Hanna Zalewska Dyrektor Departamentu 3

Spis treści Nr strony 1. Wprowadzenie...5 2. Poszkodowani w wypadkach przy pracy dane GUS...9 3. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacane przez ZUS...13 4. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2011 roku...17 5. Renty rodzinne wypłacane przez ZUS...67 6. Renty rodzinne wypadkowe przyznane w 2011 roku...71 7. Podsumowanie...86

1. WPROWADZENIE Następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej może być śmierć ubezpieczonego, czasowa lub długotrwała niezdolność do pracy lub powstanie uszczerbku na zdrowiu. Fakty te mogą stanowić podstawę roszczeń ubezpieczonych do wypłaty im świadczeń z tytułu ubezpieczenia wypadkowego. Zasady przyznawania i wypłaty świadczeń wypadkowych od 1 stycznia 2003 r. regulują ustawy: ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zabezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674). Ubezpieczonym, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także członkom rodziny w przypadku śmierci ubezpieczonego wskutek takiego wypadku lub choroby, przysługują następujące świadczenia: zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, u którego stwierdzono czasową niezdolność do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego z tytułu wypadku lub choroby zawodowej jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, lub dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej, 5

dodatek pielęgnacyjny - dla ubezpieczonego uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowej, na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. Przedmiotem analizy w poniższym opracowaniu są tylko świadczenia długookresowe przyznane poszkodowanym wskutek wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, tj.: renta z tytułu niezdolności do pracy wypadkowa ubezpieczonemu z orzeczoną całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, renta rodzinna wypadkowa - członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty. * * * W myśl obowiązujących przepisów za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, a także: podczas podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie samoobrony lub przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje się w protokole powypadkowym w odniesieniu do pracowników albo w karcie wypadku przy pracy w odniesieniu do pozostałych ubezpieczonych w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy oraz rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298). Tryb uznawania zdarzenia za wypadek przy pracy, kwalifikacja prawna zdarzenia, wzór karty wypadku i termin jej sporządzania są określone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002r. (Dz.U. nr 236, poz. 1992). 6

Za chorobę zawodową uważa się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, która została określona w wykazie chorób zawodowych, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009r. (Dz.U. Nr 105, poz. 869). W załączniku do rozporządzenia zostało wykazanych 26 chorób, które są uznawane za zawodowe oraz określono okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego. Podstawę do przyznania świadczeń z tytułu choroby zawodowej stanowi decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej wydana przez właściwego inspektora sanitarnego oraz orzeczenie lekarza orzecznika o stopniu i trwałości naruszenia sprawności organizmu powodującego utratę zdolności do pracy i jego związku z chorobą. * * * Niniejsze opracowanie powstało na podstawie pełnego ankietowego badania statystycznego przeprowadzonego w oddziałach ZUS w wyniku którego zgromadzono dane o 1 932 osobach, którym w 2011r. przyznano rentę wypadkową z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub choroby zawodowej oraz dane o 522 osobach, którym przyznano rodzinne renty wypadkowe. 7

2. POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY DANE GUS

Dane GUS TABL. 1 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W LATACH 2010-2011 Wyszczególnienie Ogółem W wypadkach a rok poprzedni = 100 b na 1000 pracujących w liczbach bezwzględnych w odsetkach śmiertelnych ciężkich lekkich OGÓŁEM 2010 94 207 100,0 444 625 93 138 2011 97 223 100,0 404 683 96 136 a 103,2 x 91,0 109,3 103,2 b 8,35 x 0,035 0,06 8,25 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 2010 1 494 1,6 19 12 1 463 i rybactwo 2011 1 507 1,6 26 17 1 464 a 100,9 x 136,8 141,7 100,1 b 13,01 x 0,224 0,15 12,64 Górnictwo i wydobywanie 2011 3 175 3,4 26 24 3 125 2011 2 908 3,0 29 21 2 858 a 91,6 x 111,5 87,5 91,5 b 16,07 x 0,160 0,12 15,79 Przetwórstwo przemysłowe 2010 31 734 33,7 73 230 31 431 2011 33 431 34,4 85 255 33 091 a 105,3 x 116,4 110,9 105,3 b 13,64 x 0,035 0,10 13,50 Wytwarzanie i zaopatrywanie 2010 1 200 1,3 8 19 1 173 w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 2011 1 082 1,1 11 17 1 054 gorącą wodę i powietrze do układów a 90,2 x 137,5 89,5 89,9 klimatyzacyjnych b 7,27 x 0,074 0,11 7,09 Budownictwo 2010 9 098 9,7 112 132 8 854 2011 9 222 9,5 99 141 8 982 a 101,4 x 88,4 106,8 101,4 b 10,50 x 0,113 0,16 10,23 Handel i naprawy 2010 11 822 12,5 41 52 11 729 2011 11 703 12,0 36 74 11 593 a 99,0 x 87,8 142,3 98,8 b 5,33 x 0,016 0,03 5,28 Transport i gospodarka magazynowa 2010 6 548 7,0 63 49 6 436 2011 6 827 7,0 57 57 6 713 a 104,3 x 90,5 116,3 104,3 b 9,66 x 0,081 0,08 9,50 Administracja publiczna i obrona 2010 4 284 4,5 33 8 4 243 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 2011 4 603 4,7 17 16 4 570 społeczne a 107,4 x 51,5 200,0 107,7 b 6,43 x 0,024 0,02 6,39 Edukacja 2010 4 690 5,0 9 17 4 664 2011 4 641 4,8 4 12 4 625 a 99,0 x 44,4 70,6 99,2 b 4,31 x 0,004 0,01 4,30 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2010 7 826 8,3 8 18 7 800 2011 8 057 8,3 6 10 8 041 a 103,0 x 75,0 55,6 103,1 b 10,62 x 0,008 0,01 10,60 *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2011r marzec 2012. 11

Dane GUS TABL. 2 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI ORAZ WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W 2011 R. Wyszczególnienie Sektor publiczny Sektor prywatny a razem własność własność b w tym śmiertelnych ogółem ogółem prywatna c w tym ciężkich państwowa komunalna mieszana krajowa zagraniczna mieszana OGÓŁEM a 28 338 12 154 15 080 1 104 68 885 45 253 20206 3 426 b 80 53 23 4 324 275 35 14 c 116 69 41 6 567 453 87 27 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo a 498 491 7-1 009 898 94 17 i rybactwo b 3 3 - - 23 21 1 1 c 6 6 - - 11 10 1 - Górnictwo i wydobywanie a 1 847 1 699 3 145 1 061 359 37 665 b 14 14 - - 15 5 1 9 c 16 15-1 5 2-3 Przetwórstwo przemysłowe a 1 348 969 21 358 32 083 19 620 10 941 1 522 b 7 5 1 1 78 60 16 2 c 10 10 - - 245 177 55 13 Wytwarzanie i zaopatrywanie a 722 265 233 224 360 256 18 86 w energię elektryczną, gaz, parę b 7 5 1 1 4 4 - - wodną, gorącą wodę i powietrze c 12 6 1 5 5 - - 5 do układów klimatyzacyjnych Budownictwo a 359 264 76 19 8 863 7 737 818 308 b 2 2 - - 97 90 7 - c - - - - 141 133 5 3 Handel i naprawy a 50 38 7 5 11 653 6 621 4 818 214 b 1 1 - - 35 31 4 - c - - - - 74 63 11 - Transport i gospodarka a 3 610 2 353 1 153 104 3 217 2 129 967 121 magazynowa b 13 12 1-44 41 3 - c 10 7 3-47 39 7 1 Administracja publiczna i obrona a 4 596 2 728 1 868-7 7 - - narodowa; obowiązkowe b 17 10 7 - - - - - zabezpieczenia społeczne c 16 11 5 - - - - - Edukacja a 4 466 859 3 607-175 173 1 1 b 4-4 - - - - - c 12 4 8 - - - - - Opieka zdrowotna i pomoc a 7 262 1 591 5 646 25 795 685 49 61 społeczna b 3-3 - 3 2-1 c 9 1 8-1 1 - - *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2011r marzec 2012. 12

3. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS 13

14

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 3 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY OGÓŁEM I RENTY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS W LATACH 2010-2011 Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. Przeciętna miesięczna wypłata renty**) w zł. renty z tytułu niezdolności 2010 1 228,3 1 261,35 do pracy ogółem 2011 1 174,5 1 323,19 a 95,6 104,9 w tym: renty z tytułu niezdolności 2010 214,7 2 367,72 do pracy wypadkowe 2011 209,3 2 466,08 a 97,5 104,2 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Łącznie z emeryturą, w przypadku zbiegu uprawnień 15

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 4 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS W 2011 R. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. OGÓŁEM 209,3 renty z tytułu wypadku przy pracy 89,4 renty z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy**) 14,3 renty z tytułu choroby zawodowej 105,6 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Dotyczy tylko rent przyznanych na skutek wypadku w drodze do lub z pracy, który miał miejsce przed 2003 r. Rys. 1 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych wypłacanych przez ZUS w 2011 r. 50,5 % 6,8 % 42,7 % Przyczyna przyznania renty wypadki przy pracy wypadki w drodze do lub z pracy choroby zawodowe 16

4. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE PRZEZ ZUS W 2011 ROKU 17

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 5 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2010 2011 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2010 2 282 1 721 561 2011 1 932 1 528 404 a 84,7 88,8 72,0 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2010 1 583 1 351 232 2011 1 418 1 217 201 a 89,6 90,1 86,6 chorób zawodowych 2010 699 370 329 2011 514 311 203 a 73,5 84,1 61,7 *) Ponadto: w 2010 r. przyznano 10 rent z tytułu niezdolności do pracy powstałej na skutek wypadków w drodze do lub z pracy, które zaistniały jeszcze w 2002 r. (tj. przed wejściem od 1 stycznia 2003 r. nowej ustawy wypadkowej); natomiast w 2011 r. przyznano 3 renty z tego tytułu. Rys. 2 Struktura rent wypadkowych według okoliczności powstania niezdolności do pracy w latach 2010-2011 2010 2011 30,6 % 26,6 % 69,4 % 73,4 % Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 19

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 6 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I PŁCI RENCISTÓW Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 73,4 79,6 49,8 choroby zawodowe 26,6 20,4 50,2 TABL. 7 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 79,1 20,9 z tego: wypadki przy pracy 100,0 85,8 14,2 choroby zawodowe 100,0 60,5 39,5 20

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 8 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2010 2011 WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM*) 2010 2 282 66 324 1 892 2011 1 932 52 306 1 574 a 84,7 78,8 94,4 83,2 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2010 1 583 59 269 1 255 2011 1 418 46 268 1 104 a 89,6 78,0 99,6 88,0 chorób zawodowych 2010 699 7 55 637 2011 514 6 38 470 a 73,5 85,7 69,1 73,8 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 21

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 9 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA I STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 73,4 88,5 87,6 70,1 choroby zawodowe 26,6 11,5 12,4 29,9 TABL. 10 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w % ogółem OGÓŁEM 100,0 2,7 15,8 81,5 z tego: wypadki przy pracy 100,0 3,2 18,9 77,9 choroby zawodowe 100,0 1,2 7,4 91,4 22

Renty wypadkowe Stopień niezdolności Rys. 3 Struktura rent wypadkowych przyznanych w 2011 r. według stopnia niezdolności do pracy i okoliczności jej powstania całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji 15,8 % choroby zawodowe 11,5 % 81,5 % 2,7% wypadki przy pracy 88,5 % całkowita niezdolność do pracy 2,7 % choroby zawodowe 12,4 % 81,5 % 15,8% wypadki przy pracy 87,6 % częściowa niezdolność do pracy 2,7 % choroby zawodowe 29,9% 15,8 % 81,5% wypadki przy pracy 70,1 % Stopień niezdolności do pracy 32,1 % 85,8 % 59,8 11,8 % całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy 23

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 11 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2010-2011 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW, OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY I OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2010 2 282 1 721 561 2011 1 932 1 528 404 a 84,7 88,8 72,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2010 2 013 1 521 492 2011 1 719 1 368 351 a 85,4 89,9 71,3 trwałej 2010 269 200 69 2011 213 160 53 a 79,2 80,0 76,8 w związku z: wypadkiem przy pracy 2010 1 583 1 351 232 2011 1 418 1 217 201 a 89,6 90,1 86,6 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2010 1 522 1 295 227 2011 1 366 1 172 194 a 89,8 90,5 85,5 trwałej 2010 61 56 5 2011 52 45 7 a 85,2 80,4 140,0 chorobą zawodową 2010 699 370 329 2011 514 311 203 a 73,5 84,1 61,7 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2010 491 226 265 2011 353 196 157 a 71,9 86,7 59,2 trwałej 2010 208 144 64 2011 161 115 46 a 77,4 79,9 71,9 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 24

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 12 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI, OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ PŁCI RENCISTÓW Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 89,0 89,5 86,9 trwałej 11,0 10,5 13,1 w związku z: wypadkiem przy pracy 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 96,3 96,3 96,5 trwałej 3,7 3,7 3,5 chorobą zawodową 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 68,7 63,0 77,3 trwałej 31,3 37,0 22,7 25

Renty wypadkowe Okres przyznania rent Rys. 4 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2011 r. według okoliczności powstania niezdolności i okresu przyznania rent 89,0% ogółem 11,0% 96,3 % wypadki przy pracy choroby zawodowe 68,7 % 3,7 % 31,3 % Renty z tytułu niezdolności do pracy okresowe stałe 26

TABL. 13 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG WIEKU I PŁCI RENCISTÓW Renty wypadkowe Wiek i płeć Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,1 0,2-20 24 2,4 3,0 0,5 25 29 5,2 5,8 2,9 30 34 6,1 6,8 3,7 35 39 7,5 7,9 5,9 40 44 9,1 9,3 8,2 45 49 10,9 11,5 8,7 50 54 19,0 17,5 24,5 55 59 22,6 21,1 28,0 60 64 10,7 11,0 9,4 65 lat i więcej 6,4 5,9 8,2 TABL. 14 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG PŁCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 79,1 20,9 19 lat i mniej 100,0 100,0-20 24 100,0 95,7 4,3 25 29 100,0 88,1 11,9 30 34 100,0 87,3 12,7 35 39 100,0 83,4 16,6 40 44 100,0 81,1 18,9 45 49 100,0 83,4 16,6 50 54 100,0 73,0 27,0 55 59 100,0 74,1 25,9 60 64 100,0 81,6 18,4 65 lat i więcej 100,0 73,2 26,8 27

Renty wypadkowe Wiek i okoliczności powstania niezdolności TABL. 15 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG WIEKU RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,1 0,2-20 24 2,4 3,3-25 29 5,2 6,9 0,6 30 34 6,1 8,1 0,6 35 39 7,5 9,9 1,0 40 44 9,1 11,2 3,1 45 49 10,9 12,7 6,0 50 54 19,0 18,1 21,4 55 59 22,6 21,0 26,9 60 64 10,7 7,4 19,8 65 lat i więcej 6,4 1,2 20,6 TABL. 16 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 73,4 26,6 19 lat i mniej 100,0 100,0-20 24 100,0 100,0-25 29 100,0 97,0 3,0 30 34 100,0 97,5 2,5 35 39 100,0 96,6 3,4 40 44 100,0 90,9 9,1 45 49 100,0 85,3 14,7 50 54 100,0 70,0 30,0 55 59 100,0 68,3 31,7 60 64 100,0 50,5 49,5 65 lat i więcej 100,0 13,8 86,2 28

Renty wypadkowe Wiek i płeć Rys. 5 Struktura osób, którym w 2011 r. przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową według płci i wieku wiek 65 lat i więcej 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 19 lat i mniej j -40-30 -20-10 0 10 20 30 40 % mężczyźni kobiety 29

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 17 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 1 932 1 528 404 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 76 71 5 Górnictwo i wydobywanie 155 149 6 Przetwórstwo przemysłowe 581 489 92 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 13 1 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 27 27 - związana z rekultywacją Budownictwo 391 388 3 Handel i naprawy 155 108 47 Transport i gospodarka magazynowa 158 150 8 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 13 7 6 Informacja i komunikacja 9 7 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 12 7 5 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 3 - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16 12 4 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 40 26 14 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 24 15 9 społeczne Edukacja 139 21 118 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 94 21 73 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 6 4 2 Pozostała działalność usługowa 19 10 9 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 30

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 18 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa OGÓŁEM*) 1 932 1 418 514 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 76 59 17 Górnictwo i wydobywanie 155 61 94 Przetwórstwo przemysłowe 581 417 164 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 14 - gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 27 26 1 związana z rekultywacją Budownictwo 391 362 29 Handel i naprawy 155 150 5 Transport i gospodarka magazynowa 158 153 5 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 13 13 - Informacja i komunikacja 9 7 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 12 11 1 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 3 - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16 15 1 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 40 37 3 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 24 21 3 zabezpieczenia społeczne Edukacja 139 10 129 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 94 39 55 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 6 5 1 Pozostała działalność usługowa 19 15 4 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 31

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 19 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 1 932 100,0 0,167 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 76 3,9 0,673 Górnictwo i wydobywanie 155 8,0 0,883 Przetwórstwo przemysłowe 581 30,1 0,238 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 0,7 0,092 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 27 1,4 0,188 związana z rekultywacją Budownictwo 391 20,2 0,440 Handel i naprawy 155 8,0 0,071 Transport i gospodarka magazynowa 158 8,2 0,222 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 13 0,7 0,055 Informacja i komunikacja 9 0,5 0,036 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 12 0,6 0,035 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 0,2 0,015 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 16 0,8 0,033 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 40 2,1 0,098 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 24 1,2 0,038 zabezpieczenia społeczne Edukacja 139 7,2 0,129 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 94 4,9 0,123 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 6 0,3 0,040 Pozostała działalność usługowa 19 1,0 0,094 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. **) poza rolnictwem indywidualnym. 32

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 6 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2011 r według sekcji gospodarki narodowej 40,2% 3,9% 7,4% 20,2% 4,9% 7,2% 8,2% 8,0% Sekcje gospodarki narodowej rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo przemysł*) budownictwo handel i naprawy transport i gospodarka magazynowa edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna pozostałe sekcje *) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 33

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 7 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2011 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,673 przemysł**) 0,267 budownictwo 0,440 handel i naprawy 0,071 transport i gospodarka magazynowa 0,222 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,055 informacja i komunikacja 0,036 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,035 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,015 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,038 edukacja 0,129 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,123 * )poza rolnictwem indywidualnym **) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 34

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 20 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI**) POSZKODOWANYCH Zawody i specjalności Ogółem wypadek przy pracy Okoliczności powstania niezdolności choroba zawodowa OGÓŁEM*) 1 932 1 418 514 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 3 3 - Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 4 4 - Kierownicy do spraw produkcji i usług 43 41 2 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 26 25 1 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 22 13 9 Specjaliści do spraw zdrowia 26 11 15 Specjaliści nauczania i wychowania 160 5 155 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 9 7 2 Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych - - - Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 10 9 1 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 58 38 20 Średni personel do spraw zdrowia 8 3 5 Średni personel do spraw biznesu i administracji 23 22 1 Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 6 5 1 Technicy informatycy 2 1 1 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 4 3 1 Pracownicy obsługi klienta 3 2 1 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 25 24 1 Pozostali pracownicy obsługi biura 8 8 - Pracownicy usług osobistych 23 19 4 Sprzedawcy i pokrewni 63 60 3 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 14 7 7 Pracownicy usług ochrony 9 9 - Rolnicy produkcji towarowej 10 10 - Leśnicy i rybacy 27 19 8 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby - - - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 271 247 24 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 254 170 84 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 23 13 10 Elektrycy i elektronicy 50 46 4 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 127 100 27 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 232 131 101 Monterzy 23 21 2 Kierowcy i operatorzy pojazdów 206 197 9 Pomoce domowe i sprzątaczki 25 21 4 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 3 2 1 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 105 96 9 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki - - - Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach - - - Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 25 24 1 Uczniowie 2 2 - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. **) zawody i specjalności według Klasyfikacji wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r.) 35

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 21 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI*) POSZKODOWANYCH ORAZ OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Zawody i specjalności Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy w odsetkach choroba zawodowa OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni 0,2 0,2 - Kierownicy do spraw zarządzania i handlu 0,2 0,3 - Kierownicy do spraw produkcji i usług 2,2 2,9 0,4 Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych 1,3 1,8 0,2 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 1,1 0,9 1,7 Specjaliści do spraw zdrowia 1,3 0,8 2,9 Specjaliści nauczania i wychowania 8,3 0,4 30,2 Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 0,5 0,5 0,4 Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych - - - Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 0,5 0,6 0,2 Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 3,0 2,7 3,9 Średni personel do spraw zdrowia 0,4 0,2 1,0 Średni personel do spraw biznesu i administracji 1,2 1,6 0,2 Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny 0,3 0,4 0,2 Technicy informatycy 0,1 0,1 0,2 Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 0,2 0,2 0,2 Pracownicy obsługi klienta 0,2 0,1 0,2 Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 1,3 1,7 0,2 Pozostali pracownicy obsługi biura 0,4 0,6 - Pracownicy usług osobistych 1,2 1,3 0,8 Sprzedawcy i pokrewni 3,3 4,2 0,6 Pracownicy opieki osobistej i pokrewni 0,7 0,5 1,4 Pracownicy usług ochrony 0,5 0,6 - Rolnicy produkcji towarowej 0,5 0,7 - Leśnicy i rybacy 1,4 1,3 1,6 Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby - - - Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 14,0 17,4 4,7 Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 13,1 12,0 16,3 Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni 1,2 0,9 1,9 Elektrycy i elektronicy 2,6 3,2 0,8 Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 6,6 7,1 5,2 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 12,0 9,2 19,6 Monterzy 1,2 1,5 0,4 Kierowcy i operatorzy pojazdów 10,7 13,9 1,7 Pomoce domowe i sprzątaczki 1,3 1,5 0,8 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie 0,2 0,1 0,2 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie 5,4 6,8 1,7 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki - - - Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach - - - Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 1,3 1,7 0,2 Uczniowie 0,1 0,1 - *) zawody i specjalności według Klasyfikacji wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz. U. Nr 82 z dnia 17 maja 2010 r.). 36

Renty wypadkowe Województwa TABL. 22 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Województwa Ogółem Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 1 932 100,0 0,167 Dolnośląskie 160 8,3 0,174 Kujawsko-pomorskie 128 6,6 0,220 Lubelskie 82 4,2 0,166 Lubuskie 79 4,1 0,269 Łódzkie 88 4,6 0,116 Małopolskie 108 5,6 0,111 Mazowieckie 181 9,4 0,093 Opolskie 5 0,3 0,019 Podkarpackie 87 4,5 0,164 Podlaskie 30 1,5 0,109 Pomorskie 130 6,7 0,190 Śląskie 384 19,9 0,249 Świętokrzyskie 31 1,6 0,100 Warmińsko-mazurskie 64 3,3 0,177 Wielkopolskie 329 17,0 0,287 Zachodniopomorskie 46 2,4 0,098 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. **) poza rolnictwem indywidualnym. 37

Renty wypadkowe Województwa Rys. 8 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2011 r. według województw w przeliczeniu na 1000 pracujących*) Pomorskie Zachodniopomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Kujawsko-Pomorskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie ** poniżej 0,04 (1) 0,04-0,12 (6) 0,12-0,20 (5) 0,20-0,28 (3) 0,28 i więcej (1) *) poza rolnictwem indywidualnym **) liczba województw 38

Renty wypadkowe Województwa Rys. 9 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2011 r. według województw i okoliczności powstania niezdolności do pracy Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 39

Renty wypadkowe Staż pracy TABL. 23 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG STAŻU PRACY I PŁCI RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 8,6 9,4 5,5 6 10 6,8 7,3 4,7 11 15 8,6 8,7 8,4 16 20 8,9 9,5 6,9 21 25 11,0 11,2 10,1 26 30 15,4 15,4 15,6 31 35 18,4 15,7 28,7 36 lat i więcej 22,3 22,8 20,1 Przeciętny staż 25,3 24,8 27,0 TABL. 24 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG PŁCI I STAŻU PRACY RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 79,1 20,9 5 lat i mniej 100,0 86,7 13,3 6 10 100,0 85,5 14,5 11 15 100,0 79,6 20,4 16 20 100,0 83,8 16,2 21 25 100,0 80,7 19,3 26 30 100,0 78,9 21,1 31 35 100,0 67,3 32,7 36 lat i więcej 100,0 81,2 18,8 *) Staż pracy zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 40

Renty wypadkowe Staż pracy TABL. 25 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG STAŻU PRACY RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 8,6 11,6 0,2 6 10 6,8 9,0 0,8 11 15 8,6 11,1 1,8 16 20 8,9 10,9 3,7 21 25 11,0 12,7 6,2 26 30 15,4 13,5 20,6 31 35 18,4 15,0 27,6 36 lat i więcej 22,3 16,2 39,1 Przeciętny staż 25,3 22,4 33,2 TABL. 26 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2011 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I STAŻU PRACY RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 73,4 26,6 5 lat i mniej 100,0 99,4 0,6 6 10 100,0 96,9 3,1 11 15 100,0 94,6 5,4 16 20 100,0 89,0 11,0 21 25 100,0 84,9 15,1 26 30 100,0 64,4 35,6 31 35 100,0 60,0 40,0 36 lat i więcej 100,0 53,3 46,7 *) Staż pracy zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 41

Renty wypadkowe Staż pracy Rys. 10 Struktura według stażu *) pracy i płci osób, którym przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową w 2011 r. staż 36 lat i więcej 31--35 26--30 21--25 16--20 11--15 6--10 5 lat i mniej -35-30 -25-20 -15-10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 % mężczyżni kobiety *) staż pracy bez stażu hipotetycznego Rys. 11 Struktura stażu pracy osób, którym przyznano renty wypadkowe w 2011 r. Staż pracy ogółem 77,2 % 7,4 % 15,4 % okresy składkowe okresy nieskładkowe staż hipotetyczny 42

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 27 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG WYDARZEŃ BĘDĄCYCH ODCHYLENIEM OD STANU NORMALNEGO*), POWODUJĄCYCH WYPADKI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ. wydarzenia będące odchyleniem od stanu normalnego: Wyszczególnienie Ogółem Odchylenie związane z elektrycznością, pożar, wybuch Wyrzut wyciek, emisja substancji szkodliwych Uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego Utrata kontroli nad: maszyną środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem Poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby Ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym (prowadzący na ogół do urazu wewnętrznego) Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 418 35 26 320 329 446 122 79 61 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 59 1 1 14 10 20 5 3 5 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 61 8 7 15 16 7 5 2 1 Przetwórstwo przemysłowe 417 5 4 103 132 113 29 17 14 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 14 1 1 2 3 5 1-1 energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 26 1 1 6 4 9 3 2 - ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 362 11 9 106 49 144 13 14 16 Handel i naprawy 150 2 2 25 37 48 24 8 4 Transport i gospodarka 153 2 1 24 48 39 14 16 9 magazynowa Działalność związana 13 1-1 1 4 2 2 2 zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 7 1 - - 2 2 1 1 - Działalność finansowa 11 - - 1 3 4-2 1 i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 3 - - 1-2 - - - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 15 - - 3 3 7-2 - naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 37 - - 5 10 14 6 1 1 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 21 1-8 4 6 2 - - narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 10 - - 1 1 5 2-1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 - - 3 1 12 13 6 4 Działalność związana z kulturą, 5 - - - 1 2 1 1 - rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 15 1-2 4 3 1 2 2 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 43

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 28 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG WYDARZEŃ POWODUJĄCYCH URAZ*) I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ wydarzenia powodujące uraz: Wyszczególnienie Ogółem Kontakt z prądem elektrycznym, temperaturą, niebezpiecznymi substancjami i preparatami chemicznymi Tonięcie, zakopanie, zamknięcie Zderzenie z / uderzenie w nieruchomy obiekt Uderzenie przez obiekt w ruchu Kontakt z przedmiotem ostrym, szorstkim, chropowatym Uwięzienie, zmiażdżenie Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 418 49 15 364 371 144 128 287 60 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 59 1-11 19 6 6 12 4 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 61 11 1 9 23 4 3 9 1 Przetwórstwo przemysłowe 417 10 1 79 113 64 64 70 16 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 14 1-3 3 3 2 2 - energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 26 2 1 7 3 3 4 5 1 ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 362 14 7 126 82 35 30 54 14 Handel i naprawy 150 3 3 37 36 14 7 43 7 Transport i gospodarka 153 2 1 36 58 5 8 40 3 Magazynowa Działalność związana 13 1-2 2 1-3 4 zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 7 1-3 1-1 1 - Działalność finansowa 11 - - 3 4 - - 3 1 i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 3 - - 2 - - - 1 - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 15 - - 7 3 1 1 2 1 naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 37-1 12 9 4-10 1 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 21 1-8 6 2-4 - narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 10 - - 6 1 - - 2 1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 1-8 3-1 24 2 Działalność związana z kulturą, 5 - - 2 2 1 - - - rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 15 1-3 3 1 1 2 4 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń powodujących uraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 44

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej TABL. 29 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM*) 1 418 100,0 0,123 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 59 4,2 0,523 Górnictwo i wydobywanie 61 4,3 0,347 Przetwórstwo przemysłowe 417 29,4 0,171 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę 14 1,0 0,092 wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 26 1,8 0,181 działalność związana z rekultywacją Budownictwo 362 25,5 0,407 Handel i naprawy 150 10,6 0,069 Transport i gospodarka magazynowa 153 10,8 0,215 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 13 0,9 0,055 Informacja i komunikacja 7 0,5 0,028 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 11 0,8 0,032 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 3 0,2 0,015 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 15 1,0 0,031 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 37 2,6 0,090 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 21 1,5 0,033 zabezpieczenia społeczne Edukacja 10 0,7 0,009 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 39 2,8 0,051 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 5 0,4 0,034 Pozostała działalność usługowa 15 1,0 0,074 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) poza rolnictwem indywidualnym. 45

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej Rys. 12 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w 2011 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,523 przemysł**) 0,178 budownictwo 0,407 handel i naprawy 0,069 transport i gospodarka magazynowa 0,215 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,055 informacja i komunikacja 0,028 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,032 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,015 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,033 edukacja 0,009 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,051 * )poza rolnictwem indywidualnym **) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 46

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 30 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011R.WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 1 418 1 217 201 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 932 810 122 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 106 80 26 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 50 37 13 Choroby oka i przydatków oka 39 37 2 Choroby układu krążenia 31 25 6 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 37 32 5 zachowania Brak danych 196 175 21 TABL. 31 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZYZNANYCH W 2011 R. PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 65,7 66,6 60,7 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 7,5 6,6 12,9 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 3,5 3,0 6,5 Choroby oka i przydatków oka 2,8 3,0 1,0 Choroby układu krążenia 2,2 2,1 3,0 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 2,6 2,6 2,5 zachowania Brak danych 13,8 14,4 10,4 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 47

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 32 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 1 418 46 268 1 104 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 932 28 184 720 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 106 2 19 85 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 50 5 5 40 Choroby oka i przydatków oka 39-3 36 Choroby układu krążenia 31 1 10 20 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 37 2 7 28 zachowania Brak danych 196 8 36 152 TABL. 33 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANYCH W 2011R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy w % ogółem częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 100,0 3,2 18,9 77,9 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 100,0 3,0 19,7 77,3 Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 100,0 1,9 17,9 80,2 Choroby układu nerwowego 100,0 10,0 10,0 80,0 Choroby oka i przydatków oka 100,0-7,7 92,3 Choroby układu krążenia 100,0 3,2 32,3 64,5 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 100,0 5,4 18,9 75,7 Brak danych 100,0 4,1 18,4 77,5 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 48

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe Rys. 13 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w latach 2010-2011 według wybranych grup chorobowych Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 932 1051 choroby ukłądu kostnostawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 106 89 choroby układu nerwowego 50 62 choroby oka i przydatków oka 39 56 choroby układu krążenia 31 36 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 28 37 0 200 400 600 800 1000 1200 liczba rent 2010 2011 49

Renty z tytułu wypadków przy pracy Województwa TABL. 34 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2011 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH Województwa Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM 1 418 100,0 0,123 Dolnośląskie 119 8,4 0,129 Kujawsko-pomorskie 98 6,9 0,169 Lubelskie 52 3,7 0,105 Lubuskie 63 4,4 0,215 Łódzkie 72 5,1 0,095 Małopolskie 66 4,6 0,068 Mazowieckie 133 9,4 0,068 Opolskie 5 0,3 0,019 Podkarpackie 76 5,4 0,143 Podlaskie 25 1,8 0,091 Pomorskie 110 7,8 0,161 Śląskie 233 16,4 0,151 Świętokrzyskie 24 1,7 0,078 Warmińsko-mazurskie 58 4,1 0,160 Wielkopolskie 245 17,3 0,214 Zachodniopomorskie 39 2,7 0,083 *) poza rolnictwem indywidualnym 50

Renty z tytułu wypadków przy pracy Województwa Rys. 14 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w 2011r. według województw w przeliczeniu na 1000 pracujących*) Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie ** poniżej 0,020 (1) 0,020-0,080 (3) 0,080-0,140 (5) 0,140-0,200 (5) 0,200 i więcej (2) *) poza rolnictwem indywidualnym **) liczba województw 51

Renty z tytułu chorób zawodowych Płeć TABL. 35 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ CHOROBĄ ZAWODOWĄ PRZYZNANE W 2011R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I RODZAJU CHORÓB* Choroby zawodowe Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 514 311 203 Zatrucia ostre albo przewlekłe 4 2 2 Gorączka metaliczna 1 1 - Pylice płuc 99 94 5 Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu 15 10 5 Zapalenie oskrzeli 10 10 - Astma oskrzelowa 4 4 - Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych - - - Ostre uogólnione reakcje alergiczne 1 1 - Byssinoza - - - Beryloza 5 5 - Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych 2 2 - Alergiczny nieżyt nosa 4 3 1 Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym 4-4 Przedziurawienie przegrody nosa - - - Choroby narządu głosu 156 27 129 Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego 1 1 - Nowotwory złośliwe 24 21 3 Choroby skóry 17 9 8 Choroby układu ruchu 35 22 13 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 17 4 13 Uszkodzenia słuchu 72 68 4 Zespół wibracyjny 14 14 - Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego - - - Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia - - - Choroby układu wzrokowego 3 3 - Choroby zakaźne 26 10 16 *) Choroby zawodowe zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. (Dz. U. Nr 105, poz. 869) 52

Renty z tytułu chorób zawodowych Płeć TABL. 36 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ CHOROBĄ ZAWODOWĄ PRZYZNANYCH W 2011R. WEDŁUG RODZAJU CHORÓB* I PŁCI RENCISTÓW Choroby zawodowe Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 Zatrucia ostre albo przewlekłe 0,8 0,6 1,0 Gorączka metaliczna 0,2 0,3 - Pylice płuc 19,3 30,2 2,4 Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu 2,9 3,2 2,4 Zapalenie oskrzeli 1,9 3,2 - Astma oskrzelowa 0,8 1,3 - Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych - - - Ostre uogólnione reakcje alergiczne 0,2 0,3 - Byssinoza - - - Beryloza 1,0 1,6 - Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych 0,4 0,6 - Alergiczny nieżyt nosa 0,8 1,0 0,5 Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym 0,8-2,0 Przedziurawienie przegrody nosa - - - Choroby narządu głosu 30,3 8,7 63,6 Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego 0,2 0,3 - Nowotwory złośliwe 4,7 6,8 1,5 Choroby skóry 3,3 2,9 3,9 Choroby układu ruchu 6,8 7,1 6,4 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 3,3 1,3 6,4 Uszkodzenia słuchu 14,0 21,9 2,0 Zespół wibracyjny 2,7 4,5 - Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego - - - Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia - - - Choroby układu wzrokowego 0,6 1,0 - Choroby zakaźne 5,0 3,2 7,9 *) Choroby zawodowe zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. (Dz. U. Nr 105, poz. 869) 53