PROGRAM PPRZEPROWADZONYCH PRAC KONSERWATORSKICH OBIEKT: Kapliczka przydrożna LOKALIZACJA: Gliwice-Łabędy, ul. Rzeczycka / Pszenna, dz. ewid. 325, 347 INWESTOR: Miasto Gliwice Wydział Przedsięwzięć Gospodarczych i Usług Komunalnych 44-100 Gliwice, ul. Zwycięstwa 21 WYKONAWCA: Konserwacja Zabytkowej Architektury dr arch. Bronisław Mzyk 42-605 Tarnowskie Góry, ul. Zwycięstwa 35 KIEROWNIK PRAC: Dariusz Makosz OPRACOWANIE: Milena Mzyk-Makosz Dariusz Makosz grudzień 2016
Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest sprawozdanie z postępowania konserwatorskiego kapliczki przydrożnej u zbiegu ulic Rzeczyckiej i Pszennej w Gliwicach-Łabędach. Podstawy formalne opracowania Podstawą formalną wykonanych prac była umowa nr PU.414.15.2016 zawarta z Inwestorem Miastem Gliwice na opracowanie dokumentacji oraz wykonanie prac renowacyjnych. Program prac konserwatorskich został pozytywnie zaopiniowany pismem Wydziału Architektury i Budownictwa UM w Gliwicach z dnia 4 października 2016 r. Termin realizacji prac Październik - listopad 2016. Przeprowadzone postępowanie konserwatorskie W celu przeprowadzenia prac w obrębie fundamentów rozebrano nawierzchnię z kostki betonowej i kamiennej wraz z podbudową. Odkopano fundamenty do głębokości ich posadowienia. Dla wykonania izolacji murów fundamentowych od strony wnętrza kapliczki rozebrano posadzkę i warstwy podposadzkowe oraz dokonano wymiany gruntu na piasek. Brakujący odcinek fundamentów pod progiem wejścia do kapliczki uzupełniono, domurowując z łączeniem na strzępia. W związku ze stwierdzeniem braku fundamentów pod murowanym ołtarzykiem konstrukcję zrekonstruowano w murze ceglanym na nowym fundamencie. Odsłonięte fundamenty z kamienia łamanego i polnego oczyszczono i wykonano konieczne miejscowe naprawy murowe. Kawerny od strony powierzchni wypełniono zaprawą
z dodatkiem środka uszczelniającego Mörteldicht MD III prod. Remmers. Pionowe powierzchnie ścian fundamentowych, po zagruntowaniu preparatem krzemionkującym Kiesol prod. Remmers, przespoinowano i obrapowano zaprawą mineralną z dodatkiem środka uszczelniającego. Obrzutkę zagruntowano preparatem krzemionkującym Kiesol. W strefie przygruntowej oraz od strony wewnętrznej murów fundamentowych wykonano izolację mineralną Dichtschlämme, a następnie założono izolację pionową z emulsji polimerowo-bitumicznej Multi-Baudicht prod. Remmers. Ze względu na charakter muru (kawerny murze mieszanym) brak było możliwości wykonania izolacji poziomej metodą nawiertów. We wnętrzu wykonano warstwę wyrównawczą z chudego betonu z poziomą izolacją przeciwwodną z folii PE. Przestrzeń podposadzkową wypełniono piaskiem jałowym ubijanym warstwami. Na warstwie chudego betonu i izolacji przeciwwodnej z folii PE wykonano płytę żelbetową, zbrojoną przeciwskurczowo. Pod warstwą wykończeniową wykonano izolację mineralną w systemie Kiesol. W narożach wklęsłych ukształtowano fasety. Posadzkę wykonano na wzór odkrytej posadzki historycznej z płytek ceglanych. Od strony zewnętrznej wykopy zasypano ziemią z ubiciem gruntu warstwami, a następnie odtworzono warstwy odsączające i podbudowy. Odtwarzane nawierzchnie ukształtowano ze spadkiem w kierunku przeciwnym do obiektu. Skuto tynki strefy cokołowej do wysokości ok. 1.0 m, a także fragmenty tynków odspojonych od muru. Z pozostałych powierzchni tynków i profili ciągnionych usunięto warstwy farb. Powierzchnię starych tynków zaimpregnowano gruntując preparatem Spezial- Fixativ prod. Keim. Z odsłoniętych murów usunięto nienośne fugi i oczyszczono ich powierzchnię. Zniszczone fragmenty muru naprawiono metodą przemurowań. Obszary długotrwale zawilgocone zdezynfekowano środkiem biobójczym o działaniu bakterio-, grzybo- i glonobójczym BFA prod. Remmers. Odkryte spękania murów skotwiono prętami spiralnymi w systemie Brutt Saver średnicy 8 mm, na zaprawie klejącej BRUTT POWDER S. Do wysokości ok. 1.0 m wykonano tynki renowacyjne w systemie WTA na obrzutce z zaprawy z cementu trasowego.
Powyżej strefy obecnego zawilgocenia założono lekki tynki wapienno-trasowy Optosan TrassPutz TLM prod. Optolith. Całość powierzchni tynków gładkich wykończono drobnoziarnistą zaprawą zbrojoną mikrowłóknami Keim Universalputz-Fein. Profile ciągnione zreprofilowano. Pozbawione obróbek blacharskich elementy zahydrofobizowano środkiem Funcosil SL prod. Remmers. Tynki zewnętrzne pomalowano farbą krzemianową Keim Granital z utrzymaniem wcześniejszej dyspozycji kolorystycznej. Ściany wewnętrzne pomalowano farba krzemianową do wnętrz Keim Optil w kolorze starej bieli. Kolorystykę sklepienia utrzymano w odcieniu błękitnym. Półkę odtworzonego ołtarza nakryto płytami piaskowca. Wykonano opierzenie szczytu z blachy cynkowej. Skorygowano opierzenia gzymsów. Ze względu na stwierdzone osadzenie gąsiorów i dachówek na zaprawie klejowej odstąpiono od wymiany gąsiorów. Kamienny współczesny krzyż ze szczytu kapliczki zdemontowano. Stwierdzono spękania wywołane korozją rdzewiejącego pręta montażowego. Ponowny montaż wykonano na kotwę ze stali nierdzewnej. Powierzchnię kamienia po oczyszczeniu zahydrofobizowano roztworem małocząsteczkowego alkiloakoksysilanu - środkiem Funcosil SL prod. Remmers. Figurę Maryi z ołtarza kapliczki poddano renowacji poprzez oczyszczenie powierzchni z zanieczyszczeń, uzupełnienie ubytków formy oraz przywrócenie pierwotnej kolorystyki.
DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA Fot. Nr 1. Kapliczka u zbiegu ulic Rzeczyckiej i Pszennej. Widok ogólny obiektu przed rozpoczęciem prac.
Fot. nr 2. Skuwanie tynków w strefie cokołowej. Widoczne pozostałości starszych tynków i warstw malarskich pod tynkiem Fot. nr 3. Usunięte tynki cokołu i oczyszczone podłoże murowe.
Fot. nr 4. Historyczna posadzka ceglana odsłonięta spod płytek cementowych. Fot. nr 5. Brak fundamentów pod progiem wejścia do kapliczki.
Fot. nr 6. Brak fundamentu pod murowanym ołtarzem we wnętrzu. Fot. nr 7. Odgrzybianie muru w miejscu skutych tynków wewnętrznych oraz na odkopanych fundamentach.
Fot. nr 8. Impregnacja fundamentów preparatem krzemionkującym. Fot. nr 9. Wypełnianie kawern w mieszanym murze fundamentowym.
Fot. nr 10. Kotwienia fundamentów i cokołu prętami spiralnymi. Fot. nr 11. Izolacje mineralne fundamentów.
Fot. nr 12. Uzupełniony fundament pod progiem. Fot. nr 13. Zagęszczanie ziemi w wykopie przyfundamentowym.
Fot. nr 14. Izolacje mineralne fundamentów i wylewki we wnętrzu. Fot. nr 15. Zagęszczanie piasku we wnętrzu.
Fot. nr 16. Zbrojenie wylewki podposadzkowej. Fot. nr 17. Izolacje podposadzkowe na wylewce cementowej.
Fot. nr 18, 19. Naprawy murowe ościeży drzwiowych.
Fot. nr 20. Usunięte fragmenty głuchych tynków. Fot. nr 21. Oczyszczone miejsca spękań tynku.
Fot. nr 22. Ujawnione po oczyszczeniu ubytki profili ciągnionych. Fot. nr 23. Pozostałości starych farb odsłaniane przy oczyszczaniu współczesnego tynku.
Fot. nr 24. Powierzchnia starych tynków w trakcie oczyszczania pod wykonanie tynków cienkowarstwowych. Fot. nr 25. Impregnacja powierzchni starego tynku.
Fot. nr 26. Data na szczycie odsłonięta spod współczesnych tynków. Fot. nr 27. Odsłonięta data nad wejściem.
Fot. nr 28. Zakładanie tynków renowacyjnych wyrównawczych we wnętrzu - w strefie cokołowej. Fot. nr 29. Impregnacja wzmacniająca oczyszczone tynki we wnętrzu przed nałożeniem tynku cienkowarstwowego.
Fot. nr 30. Zakładanie podkładowych tynków renowacyjnych w strefie cokołowej elewacji kapliczki. Fot. nr 31. Zakładanie właściwych tynków renowacyjnych w strefie cokołowej elewacji kapliczki.
Fot. nr 32. prac. Elewacja frontowa kapliczki. Stan po zakończeniu
Fot. nr 33. Szczyt po zakończeniu renowacji.
Fot. nr 34. Elewacja południowa kapliczki. Stan po zakończeniu prac.
Fot. nr 35. Widok ogólny obiektu po zakończeniu renowacji.
Fot. nr 36. Elewacja wschodnia. Widok po zakończeniu prac.
Fot. nr 37. Wnętrze obiektu po renowacji.
Fot. nr 38. renowacją. Figura Maryi. Stan przed Fot. nr 39. rzeźby. Uzupełnienia ubytków
Fot. nr 40. Figura Maryi po renowacji.