DOKUMENTACJA TECHNICZNA

Zakład Usług Technicznych KLIMAX Sp. z o. o. 61-333 Poznań, ul. Staszowska 23 Tel/Fax.: (0-61) 2-231-484 www.klimax.com.pl i n f o @ k l i m a x. c o m. p l DOKUMENTACJA TECHNICZNA PROJEKT : Instalacja centralnego ogrzewania STADIUM : Remont OBIEKT : Budynek mieszkalny wielorodzinny ADRES : Poznań INWESTOR : Wspólnota Mieszkaniowa ul. Szamarzewskiego 4,6 ZARZĄDCA : MPGM S.A ul. Rybaki 18A 61-884 Poznań PROJEKTANT : inż. Aleksander Grembowski upr. 143/80/Pw OPRACOWAŁ : inż. Przemysław Kędziora Poznań, sierpień 2014 r. Projektowanie * badania * ekspertyzy * doradztwo techniczne * inwentaryzacja * wdrażanie * rozruch * wykonawstwo technika cieplna * technologie przemysłowe * ciepłownictwo * ogrzewnictwo * wentylacja * klimatyzacja * wodociągi * kanalizacja * ochrona powietrza i wód * ochrona termiczna * instalacje elektryczne * elektronika * remonty instalacji sanitarnych i technologicznych

Spis treści 1. Dane ogólne... 4 1.1. Przedmiot opracowania... 4 1.2. Materiały wyjściowe do projektowania... 4 1.3. Zakres opracowania... 4 2. Stan istniejący... 4 3. Projektowana instalacja centralnego ogrzewania... 4 3.1. Rozwiązanie techniczne instalacji c.o.... 4 3.2. Grzejniki w instalacji c.o.... 5 3.3. Regulacja instalacji c.o.... 5 3.4. Izolacja przewodów instalacji c.o.... 5 3.5. Kompensacja przewodów instalacji c.o.... 6 3.6. Odpowietrzenie oraz spust wody z instalacji c.o... 7 3.7. Napełnianie i uzupełnianie instalacji c.o.... 7 4. Obliczenia instalacja centralnego ogrzewania... 7 4.1. Zestawienie wartości współczynników przenikania ciepła... 7 4.2. Założenia do obliczeń projektowanej straty ciepła oraz projektowanego obciążenia cieplnego... 8 4.3. Wyniki obliczeń projektowanej straty ciepła dla pomieszczeń... 8 4.4. Charakterystyka cieplna budynku... 9 4.5. Parametry techniczne instalacji centralnego ogrzewania... 9 5. Warunki wykonania instalacji centralnego ogrzewania... 10 5.1. Prowadzenie przewodów instalacji c.o... 10 5.2. Podpory stałe i przesuwne... 10 5.3. Tuleje ochronne... 10 5.4. Montaż grzejników... 10 5.5. Próba szczelności instalacji centralnego ogrzewania... 10 6. Uwagi końcowe... 11 Załączniki 1. Uprawnienia projektanta 2. Oświadczenie projektanta Zestawienie rysunków skala 1. Rzut piwnicy instalacja c.o. 1 : 100 2. Rzut parteru instalacja c.o. 1 : 100 3. Rzut I piętra instalacja c.o. 1 : 100 4. Rzut II piętra instalacja c.o. 1 : 100 5. Rzut III piętra instalacja c.o. 1 : 100 6. Rzut IV piętra instalacja c.o. 1 : 100 7. Rzut V piętra instalacja c.o. 1 : 100 2

8. Rozwinięcie pionów 1-5 1 : 100 9. Rozwinięcie pionów 6-10 1 : 100 10. Rozwinięcie pionów 11-13 1 : 100 11. Schemat napełniania oraz uzupełniania instalacji c.o. - 3

1. Dane ogólne 1.1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest remont instalacji centralnego ogrzewania w budynku mieszkalnym wielorodzinnym na ulicy Szamarzewskiego 4,6 w Poznaniu. 1.2. Materiały wyjściowe do projektowania Archiwalne rzuty architektoniczno budowlane. Wizja lokalna, wytyczne i uzgodnienia z Inwestorem. Informacje techniczne producentów urządzeń. Obowiązujące normy, przepisy i wytyczne w zakresie projektowania instalacji centralnego ogrzewania. 1.3. Zakres opracowania W zakres opracowania wchodzą opis wyjaśniający przyjęte rozwiązania projektowe, wyniki obliczeń oraz rysunki. 2. Stan istniejący Przedmiotowy budynek posiada ogrzewanie wodne, centralne, zasilane z lokalnej kotłowni. Poziomy prowadzone są pod stropem piwnic, piony - przez poszczególne mieszkania. Instalacja wykonana jest z rur stalowych. Grzejniki żeliwne i/lub stalowe płytowe. 3. Projektowana instalacja centralnego ogrzewania 3.1. Rozwiązanie techniczne instalacji c.o. Projekt obejmuje przebudowę instalacji centralnego ogrzewania tj. wymianę grzejników, wymianę przewodów, zapewnienie regulacji hydraulicznej instalacji. Instalację należy podłączyć pod istniejący rozdzielacze zlokalizowane w pomieszczeniu kotłowni w piwnicy. Przewody rozprowadzające prowadzić pod stropem piwnic. Piony prowadzić w mieszkaniach w miejscu istniejących pionów w bruzdach ściennych (po wcześniejszym demontażu). Główne poziomy od rozdzielacza do zaworów podpionowych wykonać z rur stalowych bez szwu wg PN-73/H-74219. Odcinki poziome w piwnicy od głównego rozprowadzenia (od zaworów podpionowych), piony oraz podejście do grzejników wykonać z rur miedzianych o połączeniu lutowanym. Projektuje się instalacje o parametrach 80/60 C. 4

3.2. Grzejniki w instalacji c.o. Straty ciepła w poszczególnych pomieszczeniach pokryte będą za pomocą stalowych grzejników płytowych, zasilanych z boku COSMO kompakt oraz za pomocą grzejników drabinkowych w łazienkach COSMO Standard, firmy Vogel&Noot lub inne równoważne. Wielkość grzejników oraz ich lokalizację podano w części rysunkowej (rzuty oraz rozwinięcia). 3.3. Regulacja instalacji c.o. Regulacja hydrauliczna instalacji centralnego ogrzewania odbywać się będzie za pomocą termostatycznych zaworów grzejnikowych RA-N dn15 (typ zaworów prosty czy kątowy ustalić na etapie wykonywania prac) oraz podpionowych, automatycznych zaworów równoważących. Na przewodzie powrotnym należy zamontować zawór ASV-PV, na przewodzie zasilającym zawór ASV-M. Nastawy na zaworach termostatycznych podano na rozwinięciu instalacji. Na zaworze ASV-PV wykonać nastawę zgodnie z rysunkiem (rzut piwnic). Średnica zaworów ASV- M tak sama jak ASV-PV (rzut piwnic). Regulacja temperatury w pomieszczeniu odbywać się będzie za pomocą głowic termostatycznych z czujnikiem wbudowanym. Należy zamontować głowice RAW 5116 z ograniczeniem temperatury do +16º C. Dla grzejników na klatkach schodowych należy zamontować głowice wzmocnione RA 2920. 3.4. Izolacja przewodów instalacji c.o. Projektuje się izolację ciepłochronną wszystkich przewodów instalacji centralnego ogrzewania. Izolację przewodów wykonać z materiału o współczynniku przewodzenia ciepła 0,035 W/mK o następującej grubości: Tabela 1. Grubość izolacji cieplnej Średnica przewodu Grubość izolacji [mm] Przewody miedziane 15x1,0 20 18x1,0 20 22x1,0 20 28x1,5 30 35x1,5 30 Przewody stalowe dn32 30 dn40 40 dn50 55 dn65 70 5

Grubość izolacji dla przewodów przechodzących przez ściany i stropy oraz ułożone w komponentach budowlanych między ogrzewanymi pomieszczeniami różnych użytkowników należy zmniejszyć o połowę. Przy zastosowaniu materiału izolacyjnego o innym współczynniku przewodzenia ciepła niż 0,035 W/mK należy skorygować grubość warstwy izolacyjnej. 3.5. Kompensacja przewodów instalacji c.o. Kompensacja wydłużeń przewodów centralnego ogrzewania realizowana będzie poprzez naturalne załamania rurociągów. Na przewodach stalowych należy zamontować podpory przesuwne. Maksymalne odległości między podporami dla rur stalowych podano w tabeli 2. Tabela 2. Odległość między podporami dla przewodów stalowych Średnica Przewód montowany przewodu pionowo poziomo dn20 2,0 1,5 dn25 2,9 2,2 dn32 3,4 2,6 dn40 3,9 3,0 dn50 4,6 3,5 dn65 4,9 3,8 Na pionach miedzianych należy zamontować kompensatory mieszkowe prod. Meibes, punkty stałe oraz punkty przesuwne. Odległość między punktami stałymi powinna wynosić maksymalnie 5,0 m. Przy montażu pionów ciężar rury nie może spoczywać na wydłużce. Kompensator musi być poprzedzony punktem stałym lub przed i za kompensatorem należy zamontować punkty przesuwne. Punkty przesuwne umożliwiają ruch osiowy bez możliwości wyboczeń. Odległość pomiędzy kompensatorem a punktem stałym lub przesuwnym powinna wynosić odległość dwóch średnic rury. Podpory przesuwne należy zamontować w następujących odległościach: Tabela 3. Odległość między podporami dla przewodów miedzianych Średnica przewodu Przewód montowany pionowo poziomo 15x1,0 1,6 1,2 18x1,0 2,0 1,5 22x1,0 2,6 2,0 28x1,5 2,9 2,2 6

3.6. Odpowietrzenie oraz spust wody z instalacji c.o. Odpowietrzenie instalacji obywać się będzie za pomocą automatycznych odpowietrzników pływakowych 3/8 zamontowanych w najwyższych punktach instalacji oraz ręcznych odpowietrzników grzejnikowych. W celu prawidłowego odpowietrzenia, instalację należy napełniać od powrotu. Przewody zasilające od pionu do grzejników należy wykonać ze spadkiem w stronę grzejnika. Gałązki powrotne od grzejnika do pionu wykonać ze spadkiem w kierunku pionu. W najniższych punktach instalacji oraz pod każdym pionem należy zmontować zawory spustowe ze złączką do węża. Przewody prowadzić z minimalnym spadkiem 0,3% w kierunku zaworów spustowych. 3.7. Napełnianie i uzupełnianie instalacji c.o. Z uwagi na modernizację instalacji centralnego ogrzewania należy wykonać instalację do napełniania oraz uzupełnienia zładu. Modernizowana instalacja wykonana będzie z rur stalowych (główne rozprowadzenie) oraz z rur miedzianych (piony). Istniejące grzejniki żeliwne wymienione zostaną na stalowe grzejniki płytowe oraz drabinkowe. Projektuje się układ uzdatniania wody wodociągowej, w skład którego wchodzą: - filtr narurowy na wymienne wklady typ 9FP1/9FCPS20, - zmiękczacz jonowymienny RIDER 20-760, sól pastylkowa, - zestaw dozujący ZD-DLXB-VFT 0210 Dn20: - pompa dozująca - wodomierz kontaktowy - inżektor wtryskowy - zbiornik 60 dm 3 - inhibitor korozji Hydro-X E10. W celu zabezpieczenia instalacji wodociągowej przed przepływem zwrotnym z instalacji c.o. zaprojektowano izolator przepływów zwrotnych typ BABM o średnicy DN25. Układ do napełniania i uzupełniania instalacji c.o zamontować w kotłowni. Uzupełnienie instalacji wykonać wodą wodociągową. 4. Obliczenia instalacja centralnego ogrzewania 4.1. Zestawienie wartości współczynników przenikania ciepła Wartości współczynników przenikania ciepła wyznaczono zgodnie z normą EN-ISO 6946 oraz PN-EN 12831. W obliczeniach uwzględniono również liniowe mostki cieplne. 7

Tabela 4. Współczynnik przenikania ciepła Nr typu przegrody Opis warstw U W/m 2 K SW (10) ściana wewnętrzna 2,57 SW (25) ściana wewnętrzna 1,71 SZ 25 ściana zewnętrzna 0,26 SZ 40 ściana zewnętrzna 0,25 SZ 30 ściana zewnętrzna 1,79 STw strop wewnętrzny (przenikanie w górę) 2,15 STw strop wewnętrzny (przenikanie w dół) 1,65 SD dach 1,68 OZ okno 2,00 DZ drzwi zewnętrzne 2,60 DW drzwi wewnętrzne 2,60 4.2. Założenia do obliczeń projektowanej straty ciepła oraz projektowanego obciążenia cieplnego Projektowane straty ciepła oraz projektowane obciążenie cieplne zostało wyznaczone zgodnie z normą PN-ISO 12831 przy następujących założeniach: - projektowana temperatura zewnętrzna: -18 C (II strefa klimatyczna), - średnia roczna temperatura zewnętrzna: +7,9 C, - projektowana temperatura wewnętrzna: - klatka schodowa: +8 C, - łazienka: +24 C, - pokój, kuchnia, przedpokój:+20 C, - krotność wymiany powietrza wewnętrznego, wynikająca z różnicy ciśnień 50 Pa między wnętrzem a otoczeniem budynku: 4 w/h, - współczynnik osłonięcia: - dla jednego otworu w przestrzeni ogrzewanej: 0,03 - dla więcej niż jednego otworu w przestrzeni ogrzewanej: 0,05 - współczynnik poprawkowy ze względu na wysokość przestrzeni ogrzewanej ponad poziomem terenu: 1,2 lub 1,0 - minimalny strumień objętości powietrza ze względów higienicznych: 0,5 w/h. 4.3. Wyniki obliczeń projektowanej straty ciepła dla pomieszczeń Całkowite straty ciepła dla poszczególnych pomieszczeń podano w części rysunkowej, na rzutach oraz na rozwinięciu instalacji centralnego ogrzewania. 8

4.4. Charakterystyka cieplna budynku Współczynniki strat ciepła Współczynnik strat ciepła przez przenikanie: do otoczenia przez obudowę budynku ΣHT,ie 1529 do otoczenia przez przestrzeń nieogrzewaną ΣHT,iue 253 do gruntu ΣHT,ig 0 do sąsiedniego budynku ΣHT,ij 220 Współczynnik strat ciepła na wentylację ΣHV 688 Sumaryczny współczynnik strat ciepła ΣH 2691 Straty ciepła budynku Sumaryczna strata ciepła przez przenikanie ΣΦT 73577 Strata ciepła na wentylację minimalną ΣΦV,min 25158 Strata ciepła przez inflitrację 0,5 ΣΦV,inf 5168 Strata ciepła przez wentylację mechaniczną, nawiewną ΣΦV,su 0 Strata ciepła w wyniku działania instalacji wywiewnej ΣΦV,mech,inf 0 Sumaryczna strata ciepła na wentylację ΣΦV 25158 Obciążenie cieplne budynku Projektowe obciążenie cieplne budynku ΦHL 98735 Własności budynku Obciąż. cieplne / ogrz. pow. budynku A ogrz,bud 1484 m² Obciąż. cieplne / ogrz. kub. budynku V ogrz,bud 4050 m³ ΦHL / A ogrz,bud ΦHL / V ogrz,bud W/K W W 66,5 W/m² 24,4 W/m³ 4.5. Parametry techniczne instalacji centralnego ogrzewania Temperatura pracy instalacji: 80/60 [ C] Ciśnienie dyspozycyjne: 23,7 [kpa] Całkowita pojemność instalacji: 1159 [dm 3 ] 9

5. Warunki wykonania instalacji centralnego ogrzewania 5.1. Prowadzenie przewodów instalacji c.o. - przewody poziome prowadzić ze spadkiem w kierunku zaworów spustowych, - przewody prowadzić w sposób zapewniający samokompensacje, - przewody zasilający i powrotny, prowadzone obok siebie, układać równolegle, - przewody pionowe należy prowadzić tak, aby maksymalne odchylenie od pionu nie przekroczyło 1 cm na kondygnację, - przewód zasilający pionu powinien znajdować się z prawej strony, powrotny z lewej (dla patrzącego na ścianę) - obejście pionów gałązkami grzejnikowymi należy wykonać od strony pomieszczenia. 5.2. Podpory stałe i przesuwne - w instalacji stosować podpory stałe i przesuwne zgodnie z punktem 3.5. 5.3. Tuleje ochronne - przy przejściach rurą przez przegrodę budowlaną należy stosować tuleje ochronne, - w tulei ochronnej nie może znajdować się żadne połączenie rury, - tuleja ochronna powinna być rurą o średnicy wewnętrznej większej od średnicy zewnętrznej przewodu co najmniej o 2 cm, przy przejściu przez przegrodę pionową oraz co najmniej o 1 cm przy przejściu przez strop, - tuleja ochronna powinna być dłuższa niż grubość przegrody pionowej o około 5 cm z każdej strony, a przy przejściu przez strop powinna wystawać około 2 cm powyżej posadzki, - przestrzeń między rurą przewodu a tuleją ochronną powinna być wypełniona materiałem trwale plastycznym nie działającym korozyjnie na rurę, umożliwiającym jej wzdłużne przemieszczenie się i utrudniającym powstanie w niej naprężeń ścinających. 5.4. Montaż grzejników - grzejniki montować w płaszczyźnie równoległej do powierzchni ściany, - grzejniki montować do ściany zgodnie z instrukcją producenta, - wsporniki i uchwyty grzejnikowe powinny być osadzone w przegrodzie budowlanej w sposób trwały, - grzejniki powinny opierać się na wszystkich wspornikach, - grzejniki należy łączyć z gałązkami grzejnikowymi w sposób umożliwiający montaż i demontaż bez uszkodzenia gałązek i naruszenia wykończenia przegród budowlanych. 5.5. Próba szczelności instalacji centralnego ogrzewania - badanie szczelności przeprowadzić przed wykonaniem izolacji cieplnej, - badanie szczelności przeprowadzić wodą, - podczas badania szczelności instalacja powinna być odłączona od źródła ciepła, - przed przystąpieniem do badania szczelności instalację skutecznie wypłukać wodą, 10

- przed napełnieniem wodą nie należy wkręcać kompletnych automatycznych odpowietrzników, lecz jedynie ich zawory stopowe. Do chwili skutecznego wypłukania instalacja powinna być odpowietrzana poprzez ręczne otwieranie zaworów stopowych, - po napełnieniu instalacji wodą zimną i po odpowietrzenie należy przy ciśnieniu statycznym słupa wody, dokonać starannego przeglądu instalacji, w celu sprawdzenia czy nie występują przecieki wody, - po stwierdzeniu gotowości zładu do podjęcia badania szczelności należy zwiększyć ciśnienie do wartości ciśnienia próbnego tj. ciśnienie robocze + 2 bary, lecz nie mniej niż 4 bary, - instalację można uznać za szczelną, jeżeli po czasie co najmniej 30 minut nie występują przecieki oraz manometr nie wykaże spadku ciśnienia, - do badania szczelności należy użyć manometru tarczowego (średnica tarczy minimum 150mm) o zakresie o 50% większym od ciśnienia próbnego. 6. Uwagi końcowe Wszystkie materiały zastosowane do montażu instalacji muszą posiadać niezbędne atesty, dopuszczające je do stosowanie na terenie Polski. Urządzenia i armaturę podłączyć zgodnie z DTR tych urządzeń dostarczonymi przez producentów. Instalację wykonać zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru instalacji ogrzewczych COBRIT INSTAL. Wszystkie prace wykonać z zachowaniem zasad bhp i ppoż. 11