Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Instytut Archeologii 3-letnie studia dzienne licencjackie na kierunku ARCHEOLOGIA Program studiów Wrocław 2005
I. CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW Studia pierwszego stopnia na kierunku archeologia trwają 3 lata (6 semestrów) i kończą się nadaniem tytułu zawodowego licencjata. Łączna liczba godzin zajęć wynosi 2592 (180 punktów ECTS), w tym 900 godzin (90 punktów ECTS) zajęć z przedmiotów określonych w standardach nauczania. Do zaliczenia każdego roku potrzebne jest zdobycie 60 punktów. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent powinien posiadać umiejętności posługiwania się wiedzą w zakresie przedmiotów ogólnych, podstawowych i kierunkowych, objętych programem. Winien też znać język w stopniu pozwalającym na porozumiewanie się i posługiwanie słownictwem specjalistycznym z zakresu archeologii. Powinien uzyskać wiedzę ogólną w zakresie archeologii poszczególnych epok i okresów oraz propedeutyki archeologii. Powinien też posiadać znajomość metod i technik wykopaliskowych oraz dokumentacyjnych. Powinien posiadać wiedzę źródłoznawczą w zakresie chronologii i przynależności kulturowej znalezisk archeologicznych oraz znajomość podstawowych zabiegów konserwacji zabytków i zasad muzealnego opracowania zbiorów. Nabyte umiejętności powinny umożliwić absolwentom wykonywanie prac technicznych w trakcie badań archeologicznych i prac laboratoryjnoinwentaryzacyjnych w placówkach gromadzących zbiory zabytków archeologicznych.
Program 3-letnich studiów zawodowych (licencjackich) na kierunku ARCHEOLOGIA. Studia dzienne H/ALD 0.0 Przedmioty ogólne (705 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. lab. Egz./zal. ECTS 0.01 Język łaciński 60 E, Z 3 0.02 Język niemiecki 180 E, Z 4 0.03 Język obcy nowożytny (do wyboru) 180 E, Z 1 0.04 Etnologia 30 Z 4 0.05 Historia starożytna 30 Z 2 0.06 Historia średniowiecza 30 Z 2 0.07 Zarys filozofii starożytnej 30 Z 1,5 0.08 Zarys filozofii średniowiecznej 30 Z 1,5 0.09 Podstawy informatyki dla humanistów 30 Z 1 0.10 Wychowanie fizyczne 60 Z 0 H/ALD 1.0 Przedmioty podstawowe (360 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. lab. Egz./zal. ECTS 1.01 Geografia fizyczna i kartografia 30 Z 1,5 1.02 Geomorfologia i gleboznawstwo 30 Z 1,5 1.03 Antropologia fizyczna 30 15 E, Z 3 1.04 Archeozoologia 30 Z 2 1.05 Proseminarium 60 Z 9 1.06 Technologia informacyjna 30 E, Z 3 1.07 Wstęp do historii sztuki 30 30 E, Z 3 1.08 Podstawy numizmatyki starożytnej 30 E, Z 3 1.09 Podstawy numizmatyki średniowiecznej 30 E, Z 3
H/ALD 2.0 Przedmioty kierunkowe (990 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. lab. Egz./zal. ECTS 2.01 Propedeutyka archeologii 30 30 E, Z 6 2.02 Zarys archeologii pradziejowej 60 60 E, Z 14 2.03 Archeologia powszechna 180 180 E, Z 50 2.04 Archeologia klasyczna 30 30 E, Z 6 2.05 Dokumentacja fotograficzna i rysunkowa 30 Z 1,5 2.06 Źródłoznawstwo archeologiczne 60 Z 6 2.07 Metodyka badań archeologicznych 30 Z 4 2.08 Muzealnictwo i ochrona zabytków 30 30 E, Z 6 2.09 Seminarium licencjackie 60 E (licencjacki) 10 2.10 Klasyfikacja materiałów 60 Z 1 archeologicznych 2.11 Konserwacja zabytków archeologicznych 30 Z 1,5 2.12 Konwersatoria specjalistyczne 60 Z 8 H/ALD 3.0 Zawodowe ćwiczenia terenowe i muzealne (612 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. Egz./zal. ECTS 3.01 Terenowe wycieczki badawcze 108 Z 3 3.02 Ćwiczenia terenowe 432 Z 8 3.03 Ćwiczenia muzealne 72 Z 1
III. TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA Przedmioty ogólne: 1. Język łaciński Opanowanie języka na poziomie podstawowym, umożliwiającym dokonywanie prostych tłumaczeń tekstów źródłowych. 2, 3. Języki obce Czynne opanowanie dwu języków w mowie i piśmie. Oprócz języka ogólnego studenci zapoznają się także z fachową terminologią archeologiczną. 4. Etnologia Wprowadzenie w problematykę etnologii jako nauki o człowieku istocie społecznej i twórcy kultury. Ukazanie zróżnicowania kulturowego ludzkości podstawowych uwarunkowań i mechanizmów rozwoju. Poznanie różnorodnych etosów kulturowych plemiennych i chłopskich oraz uniwersalnych cech kultury. 5. Historia starożytna Historia starożytnej Grecji i Rzymu wybrane zagadnienie. 6. Historia średniowiecza Zapoznanie z kluczowymi zagadnieniami średniowiecznych dziejów państw europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem Polski i jej regionu, przybliżenie zagadnienia analizy źródeł pisanych. 7,8. Zarys filozofii starożytnej; średniowiecznej Ogólna charakterystyka filozofii starożytnej i średniowiecznej, główne kierunki filozoficzne, rola filozofii w kulturze antycznej i w średniowieczu, niektóre poglądy filozoficzne i ich wyraz w sztuce. 9. Podstawy informatyki dla humanistów Wprowadzenie w technikę obsługi komputera i posługiwania się nowymi programami.
10. Wychowanie fizyczne Udział w zajęciach sportowo-rekreacyjnych. Przedmioty podstawowe: 1. Geografia fizyczna i kartografia Procesy geologiczne jako podstawa rekonstrukcji środowiska geograficznego; zmiany środowiska geograficznego w czwartorzędzie, wpływ człowieka na te zmiany; geografia osadnicza; mapy, ich rodzaje i sposób opracowywania. 2. Geomorfologia i gleboznawstwo Zapoznanie z podstawowymi cechami procesów geomorfologicznych i typami środowiska sedymentacyjnego oraz zdobycie ogólnej wiedzy na temat rozwoju i zróżnicowania gleb. 3. Antropologia fizyczna Antropologia jako nauka o człowieku, ontogeneza, zróżnicowanie przedstawicieli rodzaju Homo, oznaczanie wieku i płci na podstawie szczątków kostnych, anatomia człowieka. 4. Archeozoologia Związki zachodzące w przeszłości między człowiekiem a zwierzęciem na tle przemian środowiska przyrodniczego w czwartorzędzie. Metody badań stosowanych we współczesnej archeozoologii. Oznaczanie szczątków fauny i sposoby interpretacji. 5. Proseminarium Wprowadzenie w zagadnienia teoretyczne i praktyczne pracy naukowej. Zapoznanie z technikami zbierania materiałów, sporządzania bibliografii, analizy publikacji i właściwego korzystania z literatury przedmiotu. Uczestnicy nabywają umiejętność samodzielnego formułowania problemów badawczych, metod analizy i weryfikacji wniosków w archeologii. 6. Technologia informacyjna Umiejętność budowania baz danych i analizy zbiorów metodami statystycznymi, przy zastosowaniu technik informatycznych.
7. Wstęp do historii sztuki Sztuka (termin, istota, funkcja, granice, dzieło sztuki, podział sztuki, sztuki plastyczne); historia sztuki (specyfika, dzieje dyscypliny, metody). W ramach zajęć do wyboru przez studentów grupy tematyczne poświecone architekturze, rzeźbie lub malarstwu. 8,9. Podstawy numizmatyki starożytnej i średniowiecznej Zapoznanie z teoretyczną wiedzą, terminologią oraz metodami i polem badawczym numizmatyki. Wynalezienie monety i jej funkcjonowanie w gospodarce i społeczeństwie. Czyszczenie monet, zabezpieczanie przed korozją, opis i klasyfikacja. Przedmioty kierunkowe: 1. Propedeutyka archeologii Podstawowe informacje dotyczące głównych pojęć i przedmiotu badań archeologii, historii archeologii oraz kształtowania się koncepcji i kierunków badawczych.. 2. Zarys archeologii pradziejowej Zarys rozwoju zjawisk kulturowych od epoki kamienia po wczesne średniowiecze na terenie ziem polskich. 3. Archeologia powszechna poszczególnych epok i okresów Zarys rozwoju zjawisk kulturowych od epoki kamienia po czasy nowożytne w Europie. 4. Archeologia klasyczna Studenci zapoznają się z ogólnym obliczem kultur starożytnych na Bliskim Wschodzie, na obszarze Grecji oraz obszarze Imperium Rzymskiego. 5. Dokumentacja fotograficzna i rysunkowa Znajomość wykonywania dokumentacji graficznej zgodnie z normami prezentacji źródeł archeologicznych.
6. Źródłoznawstwo archeologiczne Rozpoznawanie cech morfologicznych, technologicznych i stylistycznych znalezisk archeologicznych, uczenie się umiejętności określania ich wieku i przynależności kulturowej. 7. Metodyka badań archeologicznych Metody badań terenowych, ze szczególnym uwzględnieniem technik wykopaliskowych i zasad dokumentowania wykopalisk. 8. Muzealnictwo i ochrona zabytków Podstawowe informacje dotyczące muzealnictwa, roli muzeów i zasad ich funkcjonowania, zwłaszcza w zakresie gromadzenia, przechowywania i udostępniania zabytków archeologicznych. Ogólna wiedza na temat funkcjonowania systemu ochrony zabytków. 9. Seminarium licencjackie W ramach seminarium powstają prace licencjackie o charakterze źródłoznawczym, w zakresie wybranym przez studentów w ramach wydzielonych epok i okresów. 10. Klasyfikacja materiałów archeologicznych Praktyczne ćwiczenia sposobów inwentaryzowania, dokumentowania, opisywania i interpretowania źródeł archeologicznych, pozyskanych w trakcie bieżących badań wykopaliskowych, lub materiałów archeologicznych. 11. Konserwacja zabytków archeologicznych Znajomość podstawowych metod konserwacji zabytków archeologicznych. 12. Konwersatoria specjalistyczne Pogłębienie i rozszerzenie wiedzy na temat wybranych zagadnień z zakresu archeologii.
Zawodowe ćwiczenia terenowe i muzealne: 1. Terenowe wycieczki badawcze Zapoznanie z metodami badań powierzchniowych i ratowniczych oraz z technikami dokumentowania badań w ramach AZP, lokalizacji stanowisk na mapach metodami tradycyjnymi i GPS. Badania terenowe mikroregionów osadniczych. 2. Ćwiczenia terenowe Praktyczny udział w badaniach wykopaliskowych na stanowiskach archeologicznych. Zapoznanie z metodami badań obiektów archeologicznych z różnych okresów chronologicznych. Nauka prowadzenia dokumentacji naukowej, organizacji iadministrowania pracami badawczymi. 3. Ćwiczenia muzealne Przechowywanie zbiorów oraz ich praktyczne katalogowanie i inwentaryzacja, organizacja ekspozycji, przygotowanie materiałów do celów ekspozycyjnych i dydaktycznych.
ARCHEOLOGIA PLAN STUDIÓW LICENCJACKICH STUDIA DZIENNE I rok, semestr 1 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 2.01 Propedeutyka archeologii 60 30 30 6 E, Z 2.02 Archeologia Polski 60 30 30 7 E, Z epoka kamienia 2.03 Archeologia powszechna paleolit i mezolit 60 30 30 8 E, Z 2.05 Dokumentacja fotograficzna i rysunkowa 30 30 1,5 Z 1.01 Geografia fizyczna i kartografia 30 30 1,5 Z 0.04 Etnologia 30 30 4 Z 0.09 Podstawy informatyki dla 30 30 1 Z humanistów 0.01 Język łaciński 30 30 0 Z 0.02 Język niemiecki 60 60 0 Z 3.02 Ćwiczenia terenowe 0 144 144 2 Z Razem 31 I rok, semestr 2 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 2.02 Archeologia Polski epoki metali 60 30 30 7 E, Z 2.03 Archeologia powszechna neolit 60 30 30 8 E, Z 2.07 Metodyka badań archeologicznych 30 30 4 Z 0.05 Historia starożytna 30 30 2 Z 0.07 Zarys filozofii starożytnej 30 30 1 Z 0.01 Język łaciński 30 30 3 E, Z 0.02 Język niemiecki 60 60 0 Z 3.01 Wycieczka badawcza 36 36 1 Z 3.02 Ćwiczenia terenowe 144 144 3 Z Razem 29
II rok, semestr 3 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 2.03 Archeologia powszechna 60 30 30 9 E, Z epoka brązu 2.04 Archeologia klasyczna 60 30 30 6 E, Z 2.06 Źródłoznawstwo archeologiczne 60 60 6 Z 1.05 Proseminarium 30 30 3 Z 2.08 Muzealnictwo i ochrona zabytków 60 30 30 6 E, Z 0.02 Język niemiecki 60 60 4 E, Z 0.03 Język obcy do wyboru 60 60 0 Z 0.10 Wychowanie fizyczne 30 30 0 Z Razem 34 II rok, semestr 4 Nr Nazwa przedmiotu Kurs u 2.03 Archeologia powszechna Liczba godzin zajęć R W S Ć L Punkty ECTS Forma zaliczenia 60 30 30 9 E, Z okres halsztacki i lateński 1.05 Proseminarium 30 30 6 Z 1.06 Technologia informacyjna 30 30 3 Z 1.02 Geomorfologia i gleboznawstwo 30 30 1,5 Z 0.03 Język obcy do wyboru 60 60 0 Z 0.07 Zarys filozofii starożytnej 30 30 1,5 Z 3.01 Wycieczka badawcza 36 36 1 Z 3.02 Ćwiczenia terenowe 144 144 3 Z 3.03 Ćwiczenia muzealne 72 72 1 Z 0.10 Wychowanie fizyczne 30 30 0 Z Razem 26
III rok, semestr 5 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 2.03 Archeologia powszechna okres wpływów rzymskich 60 30 30 8 E, Z 2.09 Seminarium licencjackie 30 30 3 Z 2.10 Klasyfikacja materiałów 30 30 1 Z archeologicznych 2.11 Konserwacja zabytków archeologicznych 30 1,5 Z 2.12 Konwersatoria specjalistyczne 60 60 8 Z 1.03 Antropologia fizyczna 45 30 15 3 E, Z 1.04 Archeozoologia 30 30 2 Z 1.08 Podstawy numizmatyki starożytnej 30 30 3 Z 0.03 Język obcy do wyboru 60 60 1 E, Z Razem 30,5 III rok, semestr 6 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 2.03 Archeologia powszechna średniowiecze 60 30 30 8 E, Z 2.09 Seminarium licencjackie 30 30 13 Z, E licencjacki 2.10 Klasyfikacja materiałów archeologicznych 30 30 1 Z 1.08 Podstawy numizmatyki średniowiecznej 30 30 3 Z 0.06 Historia średniowiecza 30 30 2 Z 0.08 Zarys filozofii średniowiecznej 30 30 1,5 Z 3.01 Wycieczka badawcza 36 36 1 Z Razem 29,5
Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Instytut Archeologii 2-letnie studia dzienne magisterskie na kierunku ARCHEOLOGIA Program studiów Wrocław 2005
I. CHARAKTERYSTYKA STUDIÓW Studia drugiego stopnia (magisterskie) na kierunku archeologia trwają 2 lata (4 semestry) i kończą się nadaniem tytułu zawodowego magistra (suma godzin 942). W czasie studiów należy zebrać 120 punktów ECTS, z czego 260 godzin (30 punktów ECTS) przyporządkowano przedmiotom w standardach. Do zaliczenia każdego roku potrzebne jest zdobycie 60 punktów. II. SYLWETKA ABSOLWENTA Absolwent powinien posiadać gruntowną i wszechstronną wiedzę w zakresie wybranych specjalności i specjalizacji archeologii oraz znajomość metod i osiągnięć dyscyplin pomocniczych archeologii, tak w zakresie nauk humanistycznych, jak i przyrodniczych, a także umiejętność posługiwania się tymi osiągnięciami. Powinien posiadać również umiejętność zastosowania i rozwijania wiedzy specjalistycznej, zarówno w sferze źródłoznawczej, jak i teoretycznej. Powinien posiadać znajomość zasad organizowania i funkcjonowania zespołów badawczych, w zakresie umożliwiającym wykonywanie zawodu archeologa, zgodnie z obowiązującym prawem, tj. przepisami wykonawczymi do Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Program uzupełniających studiów magisterskich na kierunku ARCHEOLOGIA H/AMD 0.0 Przedmioty ogólne (120 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. Egz./zal. ECTS 0.01 Wykład ogólnouniwersytecki 120 Z 4 H/AMD 1.0 Przedmioty podstawowe (180 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. Egz./zal. ECTS 1.01 Archeologia Nowego Świata 30 30 Z 4 1.02 Archeologia nowożytna 30 30 E, Z 4 1.03 Metodologia i historia archeologii 30 30 E, Z 2 H/AMD 2.0 Przedmioty kierunkowe (390 godzin) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. Egz./zal. ECTS 2.01 Seminarium 60 Z 10 2.02 Seminarium magisterskie 60 Z 27 2.03 Wykład specjalizacyjny I 60 E 10 (absolutorium) 2.04 Wykład specjalizacyjny II 60 Z 5 (do wyboru przez studentów) 2.05 Konwersatoria specjalistyczne 120 Z 39 z archeologii pradziejowej (do wyboru przez studentów) 2.06 Nauki pomocnicze archeologii 30 30 E 4
H/AMD 3.0 Zawodowe ćwiczenia terenowe (252 godziny) Nr Nazwa przedmiotu w. k. ćw. Egz./zal. ECTS 3.01 Ćwiczenia terenowe 216 Z 5 3.02 Wycieczka badawcza 36 Z 1
III. TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA Przedmioty ogólne: 1. Wykład ogólnouniwersytecki W zależności od zainteresowania studenta daje możliwość uzyskania wiedzy z zakresu: filozofii, logiki, historii, antropologii kulturowej, etnologii, socjologii. Przedmioty podstawowe: 1. Archeologia Nowego Świata Zasiedlenie Ameryki, rozwój paleoindiańskich społeczności aż do początków pierwszych państw. 2. Archeologia nowożytna Aspekty gospodarcze i życia codziennego w miastach, dworach i na wsi od XVI do XIX wieku. 3. Metodologia i historia archeologii Podstawy myśli teoretycznej oraz historia i zarys współczesnych tendencji metodologicznych w archeologii. Przedmioty kierunkowe 1. Seminarium Analiza kolejnych etapów procedury badawczej i zasad redakcji dzieła naukowego z równoległym precyzowaniem tematu i zakresu merytorycznego poszczególnych rozpraw magisterskich. Zbieranie źródeł z sukcesywnym referowaniem stanu zbioru, ich wstępnej oceny, zasad selekcji. 2. Seminarium magisterskie Realizacja i prezentacja etapów analitycznych materiału ruchomego i nieruchomego w ramach jednej lub kilku jednostek czasowo-przestrzennych. Redakcja pracy magisterskiej.
3. Wykłady specjalizacyjne Poszczególne gałęzie archeologii oraz zarys archeologii określonych regionów w szerokim przekroju chronologicznym oraz stref kulturowych i cywilizacyjnych o zasięgu ponadregionalnym. 4. Nauki pomocnicze archeologii Zarys metod specjalistycznych i osiągnięć dyscyplin pomocniczych archeologii, rozszerzających możliwości oceny wartości poznawczej źródeł archeologicznych. Zawodowe ćwiczenia terenowe 1. Ćwiczenia terenowe Realizowane na różnych stanowiskach archeologicznych. W programie realizacji ćwiczeń poznanie strategii działań organizacyjnych, podejmowanych w związku z realizacją badań terenowych, możliwość zdobycia przez studentów doświadczenia w zakresie samodzielnego prowadzenia prac na odcinku badań i kierowania zespołami ludzkimi. 2. Wycieczka badawcza Badania terenowe mikroregionów osadniczych, nabieranie przez studentów praktyki kierowania zespołem ludzkim, posługiwania się sprzętem pomiarowym i fotograficznym.
ARCHEOLOGIA PLAN STUDIÓW MAGISTERSKICH STUDIA DZIENNE I rok, semestr 1 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 0.01 Wykład ogólnouniwersytecki 30 30 1 Z 1.03 Metodologia i historia archeologii 60 30 30 2 E, Z 2.01 Seminarium 30 30 5 Z 2.03 Wykład specjalizacyjny I 30 30 5 Z 2.04 Wykład specjalizacyjny II 30 30 2,5 Z 2.05 Konwersatorium specjalistyczne 30 30 10 Z 3.01 Ćwiczenia terenowe 0 72 72 2 Z Razem 27,5 I rok, semestr 2 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 0.01 Wykład ogólnouniwersytecki 30 30 1 Z 2.01 Seminarium 30 30 5 Z 2.03 Wykład specjalizacyjny I 30 30 5 E, Z 2.04 Wykład specjalizacyjny II 30 30 2,5 Z 2.05 Konwersatorium specjalistyczne 30 30 10 Z 2.01 Seminarium 30 30 5 Z 3.02 Wycieczka badawcza 36 36 1 Z 3.01 Ćwiczenia terenowe 144 144 3 Z Razem 32,5
II rok, semestr 3 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 0.01 Wykład ogólnouniwersytecki 30 30 1 Z 1.01 Archeologia Nowego Świata 60 30 30 4 Z 1.02 Archeologia nowożytna 30 30 30 4 E, Z 2.05 Konwersatorium specjalistyczne 30 30 10 Z 2.02 Seminarium magisterskie 30 30 7 Z 2.06 Nauki pomocnicze archeologii 30 30 4 E Razem 30 II rok, semestr 4 Nr Nazwa przedmiotu Liczba godzin zajęć Punkty Forma R W S Ć L ECTS zaliczenia 0.01 Wykład ogólnouniwersytecki 30 30 1 Z 2.05 Konwersatorium specjalistyczne 30 30 9 Z 2.02 Seminarium magisterskie 30 30 20 Z, E absolutorium Razem 30