18. 02. 2014 r. Wielkopolskie Centrum Konferencyjne w Licheniu Starym www.pstrag.eu
J. Szarek 1, I. Babińska 1, K.A. Skibniewska 1, J. Guziur 1, K. Goryczko 2, A. Wiśniewska 1, J. Zakrzewski 1, J. Koc 1, A. Andrzejewska 3, B. Szynaka 3, S. Dobosz 2, K.A. Siwicki 1, E. Terech- Majewska 1, E. Strzyżewska 1, E. Siemianowska 1, M. Sidoruk 1 Katedra Patofizjologii, Weterynarii Sądowej i Administracji, UWM w Olsztynie 2
1 Uniwersytet Warmińsko- Mazurski w Olsztynie 2 Instytut Rybactwa Śródlądowego im. S. Sakowicza w Olsztynie Zakład Hodowli Ryb Łososiowatych w Rutkach 3 Uniwersytet Medyczny w Białymstoku 3
L.P. ZESPÓŁ BADAWCZY KOORDYNATORZY 1. technologiczno hodowlany prof. zw. dr hab. Krzysztof Goryczko, prof. dr hab. Janusz Guziur, dr hab. Stefan Dobosz 2. immunologiczny prof. dr hab. Andrzej K. Siwicki, prof. zw. 3. 4. patomorfo- logiczny chemiczny, sensoryczny i konsumencki makroskopowy i mikroskopowy ultrastrukturalny histochemiczny prof. dr hab. Józef Szarek, prof. zw. prof. dr hab. Anna Andrzejewska, dr hab. B. Szynaka dr Izabella Babińska prof. dr hab. Krystyna A. Skibniewska 4
05. 08. 2009 r. _ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 ustanawiające szczegółowe zasady dotyczące ekologicznej produkcji w sektorze akwakultury. 02. 11. 2010 r. _ początek badań 5
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 _ Ekologiczna produkcja zwierzęca w sektorze akwakultury powinna zapewniać zwierzętom zaspokojenie ich potrzeb gatunkowych. _ Należy ustanowić szczegółowe przepisy uwzględniające szeroki wachlarz gatunków o szczególnych potrzebach. 6
_ Szczegółowy opis warunków hodowli i działań producenta wymaganych dla uzyskania certyfikatu NATURLAND organiczności pstrąga zawiera publikacja Krysińskiego _ referowana w Jastrzębiej Górze w 2008 r. 7
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 _ Opieka nad zdrowiem zwierząt powinna przede wszystkim opierać się na zapobieganiu chorobom. 8
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 _ Biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie konsumentów produktami z ekologicznej akwakultury, oczekuje się, że coraz więcej jednostek produkcji w sektorze akwakultury będzie przechodzić na produkcję ekologiczną. 9
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Otoczenie gospodarskie zwierząt akwakultury powinno być zaprojektowane w taki sposób, aby zgodnie ze szczególnymi potrzebami określonych gatunków zwierzęta akwakultury: a) miały wystarczają przestrzeń zapewniającą im dobrostan; 10
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 b) były utrzymywane w wodzie dobrej jakości z odpowiednią zawartością tlenu, oraz c) były utrzymywane w temperaturze i warunkach oświetlenia zgodnie z wymogami dla danego gatunku z uwzględnieniem lokalizacji geograficznej; 11
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 d) w przypadku ryb słodkowodnych rodzaj dna powinien być możliwie zbliżony do występującego w warunkach naturalnych; e) w przypadku karpia dno powinna stanowić naturalna gleba. 12
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Uwzględniając wpływ gęstości obsady na dobrostan utrzymywanych ryb, należy monitorować stan ryb: - (uszkodzenia płetw, inne zranienia, tempo wzrostu, zachowanie i ogólny stan zdrowia) - oraz jakość wody. 13
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Projekt i budowa zamkniętych systemów wodnych powinny uwzględniać: - przepływy wody, - parametry fizyko- chemiczne zapewniające zwierzętom dobry stan zdrowia i dobrostan - oraz zaspokajać ich potrzeby behawioralne. 14
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Wszelkie czynności przy zwierzętach akwakultury należy ograniczyć do minimum i wykonywać je bardzo ostrożnie przy użyciu odpowiednich narzędzi i procedur, dzięki którym: - unika się stresu - i szkód fizycznych związanych z tymi czynnościami. 15
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Z każdym osobnikiem należy obchodzić się w taki sposób, aby: - ograniczyć do minimum szkody fizyczne i stres, - zastosować znieczulenie - jeżeli wskazane. 16
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Działania związane z sortowaniem ogranicza się do minimum i na tyle, ile wymaga zapewnienie rybom dobrostanu. 17
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 W celu zapewnienia zwierzętom dobrostanu i zdrowia zezwala się na napowietrzanie, pod warunkiem, że mechaniczne napowietrzacze są w miarę możliwości zasilane energią ze źródeł odnawialnych. Stosować pomiar tlenu w wodzie - sondy tlenowe. 18
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Jeżeli pomimo środków zapobiegawczych, aby zapewnić zdrowie zwierząt zgodnie z art. 15 ust. 1 lit. f) ppkt (i) rozporządzenia (WE) nr 834/2007, występuje problem zdrowotny, można stosować leczenie weterynaryjne zgodnie z następującą hierarchią: 19
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 a) substancje roślinne, zwierzęce lub mineralne w roztworze homeopatycznym; b) rośliny i wyciągi z nich bez działania znieczulającego, i c) substancje takie jak: pierwiastki śladowe, metale, naturalne immunostymulanty lub dozwolone probiotyki. 20
_ Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009 Dzięki postępowi technicznemu coraz częściej w produkcji w sektorze akwakultury używa się zamkniętych systemów z recyrkulacją wody systemów zależnych od dostaw z zewnątrz oraz wysokich nakładów energii, ale pozwalających na ograniczenie zrzutów odpadów i zapobieganie ucieczce zwierząt. 21
Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 710/2009: Zgodnie z tym aktem normatywnym nie zezwala się na używanie takich systemów (systemu recyrkulacji wody przypisek autorów) w produkcji ekologicznej do czasu uzyskania szerszej wiedzy. Wyjątkowo dopuszcza się ich stosowanie w szczególnych sytuacjach produkcyjnych na etapie wylęgarni i podchowalni. 22
Baza poznawcza - to wnikliwe poznanie środowiska chowu pstrąga końcowego produktu - efektu chowu: " ekstensywnego na wodzie przepływowej: OOH, " intensywnego przy użyciu recyrkulacji wody: RAS. 23
Badania zmierzają w myśl wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) z 2008 r. do zapewnienie rybom: optymalnych warunków życia, szybkiego wzrostu, dobrej kondycji i zdrowia, dobrej żywotności. Mają na względzie lepszą pozycję pstrąga tęczowego na rynku. 24
25
Akwakultura na śródlądziu to 22% wielkości produkcji całej akwakultury w Europie. Na liście 10 głównych gatunków ryb znajdują się dwa śródlądowe: pstrąg (blisko 200 tys. ton) karp (70 tys. ton). Ich łączna wartość stanowi ok. ¼ wartości. całej unijnej produkcji akwakultury. 26
UE ma ogromny deficyt w obrocie rybami. UE importuje 60% konsumowanych ryb, a powinniśmy się sami wyżywić! Około 25% wszystkich ryb i owoców morza konsumowanych w UE pochodzi z chowu i hodowli (produkcja unijna plus import). 27
Wg danych FAO już połowa ryb i owoców morza spożywanych na świecie pochodzi z chowu i hodowli, a do 2030 r. będzie ona stanowić 65%. Akwakultura jest i powinna pozostać najszybciej rozwijającym się segmentem produkcji żywności. 28
W Polsce istnieją dwie dobrze rozwinięte technologie chowu: " ekstensywny na wodzie przepływowej: OOH, " intensywny przy użyciu recyrkulacji wody: RAS. 29
Obecnie wysokie standardy środowiskowe, dotyczące jakości i bezpieczeństwa produktu, oraz dobrostanu ryb, powodują, że produkcja ryb na terenie UE jest droższa niż poza nią. 30
31
32