JAK SIĘ ZACZĘŁO? Robert Schuman przedstawił swój plan 9 maja 1950 r. Co roku tego dnia obchodzimy Dzień Europy, a jego stałym elementem jest tzw. parada Schumana.
ETAPY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 1951 r. Podpisanie traktatu paryskiego i powołanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali przez: Belgię, Francję, Holandię, Luksemburg, Republikę Federalną Niemiec i Włochy. 1957 r. Podpisanie traktatów rzymskich i powołanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej przez te same państwa; obok wspólnej polityki gospodarczej państwa te rozpoczęły też koordynację w zakresie pokojowego wykorzystania energii atomowej. 1973 r. Przystąpienie Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii. 1981 r. Przystąpienie Grecji. 1986 r. Dołączenie Hiszpanii i Portugalii. 1986 r. Podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego, co oznaczało wprowadzenie w przyszłości zasad swobodnego przepływu towarów, usług, ludzi i kapitału.
cd. 1992 r. Podpisanie w Maastricht Traktatu o Unii Europejskiej, w którym przedstawiono etapy wprowadzania Unii Gospodarczej i Walutowej ( I filar), Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (II filar), oraz Współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych (III filar); wprowadzono także obywatelstwo Europejskie 1995 r. Przyjęcie do UE Austrii, Finlandii i Szwecji 2002 r. Większość krajów UE przystępuje do Unii Walutowej, czyli wprowadza wspólną walutę-euro 2004 r. Przystąpienie 10 państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry 2007 r. Przystąpienie Bułgarii i Rumunii 2007 r. Podpisanie Traktatu Lizbońskiego 2013 r. Przystąpienie Chorwacji
SYMBOLE UNII EUROPEJSKIEJ Flaga-autorami projektu flagi UE byli hiszpański dyplomata Madriaga y Rojo i francuski plastyk Arsene Hertz. Dwanaście złotych gwiazd rozłożonych w okręgu na chabrowym tle symbolizuje solidarność i harmonię między narodami Europy. Liczba gwiazd nawiązuje do starożytnej symboliki liczby 12, oznaczającej doskonałość i całość, i nie zależy od liczby krajów członkowskich. Koło jest m.in. symbolem jedności. Na łożu śmierci autor-plastyk wyznał, że tworząc projekt, wzorował się na obrazie Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, na którym widnieje postać Maryi na ciemnoniebieskim tle, a wokół jej głowy znajduje się dwanaście gwiazd w kształcie okręgu.
cd. Hymn-hymnem UE jest Oda do radości muzyka hymnu to fragment IX symfonii Ludwiga van Beethovena, zaś słowa napisał Friedrich von Schiller (niemiecki poeta i filozof) Motto Unii Europejskiej: Zjednoczona w różnorodności Maskotką UE jest Syriusz.
GŁÓWNE CELE UNII EUROPEJSKIEJ Promowanie harmonijnego rozwoju działalności gospodarczej przez ciągły i zrównoważony rozwój gospodarczy. Tworzenie wspólnej polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa przez zapewnienie jednolitej tożsamości UE na arenie międzynarodowej oraz ochrona praw i interesów obywateli krajów członkowskich. Zachowanie i budowa europejskiego dorobku prawnego przy jednoczesnym zacieśnieniu związków między państwami.
GŁÓWNE ZASADY Unia Europejska w realizacji swoich celów koncentruje się na określonych zasadach, spośród których duże znaczenie mają zasady pomocniczości i solidarności. Zasada pomocniczości (inaczej: subsydiarności) oznacza, że decyzje są podejmowane na poziomie możliwie najbliższym obywatelowi. W dziedzinach, które nie podlegają całkowicie Unii, może ona podejmować działania tylko wtedy, jeśli państwa członkowskie same nie mogą zrealizować celów zamierzonych w tych działaniach. Zasada solidarności oznacza, że podstawowe wartości Unii Europejskiej są nadrzędne w stosunku do interesów poszczególnych państw członkowskich. Państwa członkowskie mają się powstrzymać od działań mogących zaszkodzić realizacji celów Wspólnoty. Nie mogą one także powoływać się na interesy narodowe lub trudności wewnętrzne w razie niewykonania prawa wspólnotowego.
NAJWAŻNIEJSZE INSTYTUCJE Rada Europejska-najważniejsza instytucja polityczna Unii, której zadaniem jest inicjowanie dalszej integracji oraz określanie ogólnych kierunków polityki Unii. Szczegółowe kompetencje Rady dotyczą wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Rada składa się z przewodniczącego Komisji Europejskiej, szefów rządów lub przywódców państw członkowskich, a przewodniczy jej szef rządu (państwa) kraju sprawującego aktualnie prezydencję w Unii Europejskiej. Rada Unii Europejskiej-główny organ decyzyjny i prawodawczy Unii Europejskiej. W posiedzeniach Rady uczestniczy jeden minister z każdego kraju członkowskiego. To, który minister uczestniczy w danym spotkaniu, zależy od omawianej tematyki.
cd. Parlament Europejski-uczestniczy w procesie uchwalania prawa, ale nie posiada pełni władzy ustawodawczej jak parlamenty narodowe innych państw, uczestniczy w tworzeniu budżetu Unii Europejskiej, powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich. To jedyny organ Unii Europejskiej pochodzący z wyborów powszechnych i bezpośrednich. Wybory odbywają się co pięć lat. Komisja Europejska-organ wykonawczy Unii Europejskiej, który kontroluje wykonywanie prawa wspólnotowego przez kraje członkowskie (lub określone przedsiębiorstwa), zarządza finansami funduszami europejskimi, posiada inicjatywę ustawodawczą. Komisja składa się z 28 komisarzy (po jednym z każdego kraju członkowskiego), ale nie reprezentują oni swoich państw, lecz odpowiadają za poszczególne sektory działalności.
Prawa przysługujące obywatelom UE Prawo do swobodnego poruszania się i przebywania na terytorium wszystkich państw należących do UE; Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego; Czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach do samorządu; Prawo do korzystania z opieki dyplomatycznej i konsularnej; Prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego; Prawo do zwracania się do Rzecznika Praw Obywatelskich UE; Prawo zwracania się w formie pisemnej do Instytucji Wspólnot Europejskich; Prawo dostępu do dokumentów niektórych instytucji Europejskich; Inne prawa, np. ochrona przed dyskryminacją, swoboda przepływu pracowników, swoboda świadczenia usług.
Układ z Schengen Układ z Schengen, podpisany 14 czerwca 1985 w luksemburskim mieście Schengen między Belgią, Francją, Holandią, Niemcami (wówczas RFN) i Luksemburgiem (w tej postaci znany jako tzw. Porozumienie z Schengen, następnie od 1990 tzw. Konwencja z Schengen). Dotyczy stopniowego znoszenia kontroli na granicach między tymi państwami i wprowadzania zasad swobodnego przepływu obywateli wymienionych 5 państw i obywateli reszty członków Unii. Układ uzupełniono 5 lat później i ostatecznie zaczął on obowiązywać od 26 marca 1995. Do Układu z Schengen przystąpiły również: Włochy (1990), Hiszpania i Portugalia (1991), Grecja (1992), Austria (1995) oraz Dania, Finlandia i Szwecja (1996). Specjalne stosunki z grupą Schengen posiadają także od 1996 Islandia i Norwegia. Do układu, spośród państw unijnych nie przystąpiły Wielka Brytania i Irlandia. Kraje należące do grupy określa się często mianem obszaru Schengen. 21 grudnia 2007 do strefy dołączyła także Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Słowacja, Słowenia, Czechy, Węgry i Malta. Podstawowe cele układu to likwidacja kontroli paszportowej na granicach wewnętrznych, zastępowanej ściślejszą kontrolą na granicach zewnętrznych, wspólna polityka azylowa i wizowa oraz utworzenie tzw. Systemu Informacji Schengen SIS.
Ojcowie założyciele Konrad Adenauer (Niemcy) pierwszy kanclerz Republiki Federalnej Niemiec.
Winston Churchill (Wielka Brytania) - były oficer wojska, korespondent wojenny i premier Wielkiej Brytanii (w latach 1940 45 i 1951 55), jako jeden z pierwszych nawoływał do utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy.
Alcide de Gasperi (Włochy) - W latach 1945 1953 włoski premier i minister spraw zagranicznych. Wielokrotnie propagował inicjatywy na rzecz zjednoczenia Europy Zachodniej.
Walter Hallstein (Niemcy) był pierwszym przewodniczącym Komisji Europejskiej urzędującym w latach 1958-1967, zaangażowanym Europejczykiem i gorącym orędownikiem integracji europejskiej.
Jean Monnet (Francja) - doradca ds. gospodarczych i politycznych, poświęcił swoje życie sprawie integracji europejskiej. To on zainspirował prace nad planem Schumana, który był zapowiedzią integracji zachodnioeuropejskiego przemysłu ciężkiego.
Robert Schuman (Francja), mąż stanu, dyplomowany prawnik i francuski minister spraw zagranicznych w latach 1948 1952 uznawany jest za jednego z ojców jedności europejskiej. We współpracy z Jeanem Monnetem opracował znany na całym świecie plan Schumana, ogłoszony 9 maja 1950 r., którą to datę uznaje się za symboliczną datę narodzin Unii Europejskiej.
Paul-Henri Spaak (Belgia) - odegrał on wiodącą rolę przy redagowaniu treści Traktatu Rzymskiego. Na konferencji mesyńskiej w 1955 r. sześć rządów uczestniczących w niej państw mianowało go przewodniczącym komitetu przygotowującego tekst traktatu.
Altiero Spinelli (Włochy) - kierował pracami nad wnioskiem Parlamentu Europejskiego dotyczącym traktatu w sprawie federalnej Unii Europejskiej zwanym także planem Spinellego. W 1984 r. został on przyjęty przez Parlament przeważającą większością głosów.
Erasmus Program Erasmus+ wszedł w życie 1 stycznia 2014 r. i zastąpił dotychczasowe programy: Uczenie się przez całe życie (oraz jego programy sektorowe Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius i Grundtvig), akcję Jean Monnet, program Młodzież w działaniu oraz pięć innych programów (m.in. Erasmus Mundus i Tempus). Po raz pierwszy w historii programów edukacyjnych Unii Europejskiej, wspierane będą również inicjatywy związane ze sportem. Realizacja programu zaplanowana jest na siedem lat, czyli do roku 2020. Program Erasmus+ oferuje wsparcie finansowe dla instytucji i organizacji działających w obszarze edukacji i szkoleń, młodzieży oraz sportu w Europie. Odpowiadając na wyzwania nakreślone przez dokumenty strategiczne europejskiej polityki (przede wszystkim strategię Europa 2020), program ma się przyczyniać do rozwijania umiejętności jego uczestników oraz zwiększania ich szans na zatrudnienie, a także modernizacji systemów edukacji, szkoleń i wspierania młodzieży.
Europa Wolności i Demokracji (EFD) - siódma, najmniej liczna frakcja w PE. Jej deputowani to głównie konserwatyści, konserwatywni liberałowie, narodowi konserwatyści, narodowi katolicy i eurosceptycy. Frakcje Parlamentu Europejskiego Europejska Partia Ludowa (Chrześcijańscy Demokraci) (EPP) najliczniejsza obecnie frakcja w PE. Składa się z polityków o poglądach: umiarkowanie konserwatywnych, chadeckich i konserwatywno-liberalnych. Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów (S&D) druga co do wielkości grupa w PE. Skupia deputowanych o poglądach: socjalistycznych i socjaldemokratycznych. Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy (ALDE) trzecia co do wielkości grupa w PE. Reprezentuje deputowanych o orientacji: liberalnej i demokratycznej. Zieloni - Wolny Sojusz Europejski (Greens/EFA) - czwarta co do wielkości frakcja w PE. Zasiadają w niej deputowani reprezentujący nurty zielonej polityki, pacyfizmu oraz regionalizmu. Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (ECR) - piąta pod względem wielkości siła polityczna w PE. Zrzesza deputowanych o poglądach: konserwatywnych, konserwatywno-liberalnych, narodowo-konserwatywnych, katolicko-narodowych i część o orientacji eurosceptycznej. Zjednoczona Lewica Europejska - Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL) - szósta pod względem wielkości frakcja w PE. Gromadzi deputowanych o poglądach: komunistycznych i socjalistycznych.
Fundusze Europejski Bank Inwestycyjny jest własnością 28 państw UE. Bank pozyskuje środki finansowe na rynkach kapitałowych i pożycza je, naliczając niskie stopy procentowe, z przeznaczeniem na projekty służące poprawie infrastruktury, dostaw energii lub norm środowiskowych zarówno w UE, jak i w krajach sąsiedzkich lub rozwijających się.. Europejski Fundusz Inwestycyjny ustanowiono w 1994 roku, by służył pomocą małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP). Jego większościowym udziałowcem jest Europejski Bank Inwestycyjny, wraz z którym tworzy Grupę EBI. Europejski Fundusz Inwestycyjny zapewnia kapitał podwyższonego ryzyka małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP), zwłaszcza nowym i ukierunkowanym na nowe technologie. Udziela on gwarancji kredytowych instytucjom finansowym (np. bankom) na pożyczki udzielane przez nie MŚP.
Europa dla obywateli Program Europa dla Obywateli na lata 2007-2013 ma na celu wspieranie aktywności obywateli krajów Europejskich oraz pomoc w realizacji międzynarodowych projektów społecznych, edukacyjnych i kulturalnych. Program adresowany jest przede wszystkim do pracowników administracji samorządowej, przedstawicieli organizacji pozarządowych, instytucji publicznych lub pożytku publicznego, którzy rozumiejąc potrzeby społeczności lokalnej, potrafią najbardziej efektywnie odpowiadać na jej oczekiwania i angażować do działania jej członków. Dotacje Programu wspierają zarówno konkretne inicjatywy oddolne o wymiarze międzynarodowym, jak i działalność operacyjną organizacji społeczeństwa obywatelskiego, pracujących na poziomie europejskim. Działający w Polsce Punkt Kontaktowy, udostępnia materiały informacyjne w języku polskim, prowadzi także bezpłatne szkolenia oraz konsultacje wniosków o dofinansowanie.
KONIEC! Opracowały: Justyna Dębska i Lidia Żurańska