Polska i Świat w 2017 roku

Polska i Świat w 2017 roku Marcin Kujawski Ekonomista na region Europy Środkowo-Wschodniej Biuro Analiz Ekonomicznych Styczeń 2017

Perspektywy na 2017 rok Światowy wzrost gospodarczy w 2017 roku będzie mocniejszy niż w roku ubiegłym jednak skala przyspieszenia będzie niewielka. Spodziewamy się wyższego tempa wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych na świecie głównie w związku z droższymi surowcami. Ekspansywna polityka fiskalna w USA będzie wspierać wzrost gospodarczy ale i napędzać inflację. W efekcie oczekujemy dwóch podwyżek stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych w tym roku. Koniunktura w strefie euro nieco osłabnie ale pozostanie solidna. Podobnie w Chinach oczekujemy stabilizacji sytuacji gospodarczej. Dysparytet stóp procentowych między Fed-em a EBC spowoduje naszym zdaniem spadek EURUSD do 1.00. Wzrost gospodarczy w Polsce będzie w 2017 roku oscylował w okolicach 2.5% r/r. Będzie to wynikiem pozycji cyklicznej gospodarki i obniżającego się potencjalnego tempa wzrostu gospodarczego w Polsce. Przewidujemy wyraźne przyspieszenie inflacji CPI w Polsce w nadchodzących miesiącach. Uważamy że tempo wzrostu cen dóbr i usług konsumpcyjnych może osiągnąć wynoszący 2.5% cel NBP już w I kwartale. Mimo wyższej inflacji nie oczekujemy w tym roku zmian stóp procentowych w Polsce. Naszym zdaniem umiarkowane tempo wzrostu PKB skłoni RPP do utrzymania stóp procentowych na obecnym poziomie. EURPLN może charakteryzować się dużą zmiennością jednak prognoza BNP zakłada osłabienie kursu złotego wobec euro do około 4.50 na koniec roku. 24 January 2017 2

Ropa naftowa: Droższa 150 550 125 Indeks S&P GSCI metale (USD, prawa skala) S Ropa brent (USD/bbl) 500 450 100 400 75 350 300 50 250 200 25 150 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 100 Źródło: Macrobond, IEA, BGZ BNP Paribas Po spadku do 30$ na początku 2016 roku ceny ropy naftowej zaczęły rosnąć. Obecnie koszt baryłki ropy naftowej wzrósł do 55$. Ograniczenie podaży przez kraje OPEC wraz z mocniejszym globalnym wzrostem gospodarczym w tym roku sugerują, że cena ropy naftowej może dalej rosnąć w nadchodzących miesiącach. Analitycy BNP zakładają, że ropa naftowa może zdrożeć do około 60$ za baryłkę pod koniec bieżącego roku. Ceny ropy naftowej są skorelowane z cenami metali szlachetnych, co sugeruje wzrost cen surowców w najbliższym czasie. 24 stycznia 2017 3

Światowe ceny żywności: W ślad za cenami ropy naftowej Źródło: Macrobond, MFW, BGZ BNP Paribas Ceny żywności na światowych rynkach są w dużej mierze zależne od cen ropy naftowej. Oprócz bezpośredniego efektu wynikającego z np. wyższych kosztów transportu istotny jest również wpływ cen ropy naftowej na koszty różnego rodzaju nawozów mineralnych itp. Efekty ten widoczny jest w cenach żywności dopiero po pewnym czasie, dlatego dla cen żywności znaczenie ma nie tylko bieżący koszt ropy naftowej ale także jej cena z przeszłości. Wzrost gospodarczy na świecie wskazuje na nieznaczny wzrost cen żywności w tym roku. 24 stycznia 2017 4

Świat: Nieznacznie szybszy wzrost PKB Źródło: Macrobond, OECD, MFW, BGZ BNP Paribas Wskaźniki wyprzedzające w głównych gospodarkach światowych nieznacznie poprawiły się w ostatnim czasie. Wyższe ceny surowców będą przekładać się jednak na wzrost inflacji, co będzie zmniejszać realną silę nabywczą gospodarstw domowych. W efekcie przyspieszenie wzrostu PKB w tym roku na świecie będzie niewielkie. 24 stycznia 2017 5

USA: Wzrost napędzany przez politykę fiskalną -3.5-2.5-1.5-0.5 0.5 1.5 2.5 3.5 USA: Wskaźnik Warunków Finansowych i Monetarnych (+6m, odwrócona skala) USA: PKB (% r/r, prawa skala) 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 -4 4.5-5 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 Źródło: Macrobond, BEA, Markit, BGZ BNP Paribas Wybór Donalda Trumpa na prezydenta USA może oznaczać poluzowanie polityki fiskalnej (niższe podatki) i w rezultacie szybszy wzrost PKB oraz wyższą inflację w Stanach Zjednoczonych. Oczekiwania na stymulus fiskalny zostały odzwierciedlone w ostatnich wskaźnikach wyprzedzających. Jednocześnie warunki finansowe i monetarne uległy nieznacznemu zacieśnieniu, co sugerowałoby nieco słabsze perspektywy wzrostu gospodarczego w USA. 24 stycznia 2017 6

USA: Podwyżki stóp procentowych Źródło: Macrobond, Rezerwa Federalna, BEA, BGZ BNP Paribas Inflacja CPI wyraźnie przyspieszyła w ostatnim czasie i zbliżyła się do 2% celu inflacyjnego Banku Rezerwy Federalnej. Amerykańska gospodarka osiągnęła pełne zatrudnienie. Impuls popytowy związany z luźniejszą polityką fiskalną może w konsekwencji przełożyć się na dalszy wzrost cen dóbr i usług konsumpcyjnych. Bank centralny w USA planuje zacieśnienie polityki pieniężnej by przeciwdziałać zbyt szybkiemu wzrostowi cen. Oczekujemy dwóch podwyżek stóp procentowych po 25pb każda w drugiej połowie bieżącego roku. Bardziej restrykcyjna polityka Fed będzie przekładać się również na wzrost rynkowych stóp procentowych. 24 stycznia 2017 7

Strefa euro: Lepsza koniunktura? Źródło: Macrobond, Komisja Europejska, Eurostat, MFW, BGZ BNP Paribas Wzrost gospodarczy w strefie euro utrzymuje się poniżej 2% r/r. Odbicie wskaźników koniunktury w ostatnich miesiącach sugeruje jednak, że wzrost PKB w strefie euro może przyspieszyć w najbliższym czasie. Wyższa inflacja wynikająca głównie z droższych paliw i żywności będzie jednak negatywnie wpływać na realny dochód do dyspozycji gospodarstw domowych. W efekcie sądzimy, że tempo wzrostu PKB zwolni w strefie euro do 1.5% r/r w tym roku z 1.7% r/r w roku ubiegłym. Inflacja bazowa powinna przyspieszać w dłuższej perspektywie. Oczekujemy jednak kontynuacji luźnej polityki pieniężnej prowadzonej przez Europejski Bank Centralny w bieżącym roku. 24 stycznia 2017 8

Chiny: Stagnacja Źródło: Macrobond, NBS, BGZ BNP Paribas Wzrost gospdoarczy w Chinach obniżył się do około 6.5-7%. Nie spodziewamy się ożywienia gospodarczego w tym roku. Zbyt wysoka stopa oszczędności wraz z przeinwestowaniem gospodarki w ostatnich latach jest spójne z naszą prognozą. By pobudzić aktywność gospodarczą konieczne są reformy strukturalne. Po 5 latach skończyła się deflacja cen prodcuentów. 24 stycznia 2017 9

EURUSD: Parytet Źródło: Macrobond, BEA, Eurostat, BGZ BNP Paribas Czynniki fundamentalne takie jak relatywne tempo wzrostu cen jest spójne z wyraźnym wzrostem kursu EURUSD. Ekonomiści BNP Paribas spodziewają się jednak zacieśnienia polityki pieniężnej w USA i wzrostu stopy Fed do poziomu 2.00 2.25% pod koniec przyszłego roku. Stopy procentowe EBC pozostaną natomiast bez zmian. Różnica krótkoterminowych stóp procentowych jest dobrym prognostykiem kursu EURUSD od 2005 roku. Stratedzy BNP Paribas przewidują w efekcie, że kurs EURUSD osiągnie parytet do końca 2017 roku. 24 stycznia 2017 10

Polska: Słabszy wzrost gospodarczy w 2016 roku Źródło: GUS, Komisja Europejska, BGZ BNP Paribas Dane o aktywności gospodarczej za okres od października do grudnia sugerują, że tempo wzrostu PKB spadło do 2% r/r w ostatnim kwartale zeszłego roku z 2.5% r/r w III kwartale 2016 roku. W efekcie prognozujemy, że w ubiegłym roku tempo wzrostu PKB w Polsce zwolniło do około 2.7% r/r z 3.6% r/r w 2015 roku. Wskaźniki wyprzedzające zapowiadają odbicie tempa wzrostu gospodarczego w bieżącym roku jednak my zakładamy, że wzrost PKB będzie dalej oscylować wokół 2.5% r/r. 24 stycznia 2017 11

Polska: Cykliczne spowolnienie Źródło: Macrobond, GUS, OECD, Markit, BGZ BNP Paribas Tempo wzrostu gospodarczego w Polsce wykazuje dużą cykliczność. Po okresach boomu gospodarczego następuje spowolnienie a dynamika PKB oscyluje wokół trendu. Cykl koniunkturalny najczęściej jest skutkiem dużych wahań popytu inwestycyjnego. Przy dobrej koniunkturze przedsiębiorcy często nadmiernie inwestują przeszacowując przyszły popyt, co z kolei prowadzi do konieczności ograniczenia wydatków kapitałowych w kolejnych okresach. Pozycja cykliczna gospodarki jest dobrze określana przez poziom zapasów. 24 stycznia 2017 12

Polska: Odbicie inwestycji? Źródło: Macrobond, GUS, Eurostat, BGZ BNP Paribas Bardzo słaby napływ funduszy europejskich rzutował na dynamikę inwestycji w ubiegłym roku. Dane za listopad były jednak bardziej optymistyczne jeśli chodzi o transfery z Unii Europejskiej, co może zapowiadać wyższy napływ unijnych środków w bieżącym roku a w konsekwencji szybsze tempo wzrostu inwestycji. Dane o produkcji budowlano-montażowej za ostatni kwartał ubiegłego roku poprawiły się, co również może sugerować lepsze perspektywy wzrostu wydatków kapitałowych w najbliższych miesiącach. 24 stycznia 2017 13

Polska: Odbicie inwestycji? Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych znacząco osłabł w drugiej połowie ubiegłego roku, co nie najlepiej wróży inwestycjom w polskiej gospodarce. Badania ankietowe wśród ekspertów gospodarczych również jest spójne z raczej niskimi wydatkami kapitałowymi w kolejnych miesiącach. W efekcie o ile inwestycje sektora rządowego powinny mocno odbić po zeszłorocznej stagnacji to inwestycje sektora prywatnego (krajowego i zagranicznego) mogą okazać się niskie.. Źródło: Macrobond, GUS, NBP, Ifo, BGZ BNP Paribas 24 stycznia 2017 14

Polska: Mocna konsumpcja gospodarstw domowych Źródło: Macrobond, GUS, BGZ BNP Paribas Konsumpcja gospodarstw domowych była głównym motorem wzrostu gospodarczego w Polsce w ubiegłym roku. Sądzimy że wydatki konsumpcyjne pozostaną istotnym czynnikiem napędzającym gospodarkę również w nadchodzących kwartałach. Spożycie indywidualne jest wspierane przez dobrą sytuację na rynku pracy (wpływającą na wzrost wynagrodzeń) jak i politykę prorodzinną (program Rodzina 500+) Badania ankietowe gospodarstw domowych są spójne z wysoką dynamiką konsumpcji prywatnej w kolejnych miesiącach. 24 stycznia 2017 15

Polska: Rynek pracownika Źródło: Macrobond, GUS, Eurostat, BGZ BNP Paribas Wynagrodzenia powinny mocno rosnąć w bieżącym roku. Sytuacja na rynku pracy wspiera żądania płacowe pracowników. Firmy raportują dużą liczbę wakatów przy jednoczesnych dużych problemach ze znalezieniem odpowiednich kandydatów. Jednocześnie wzrost płac powinien być napędzany przez podwyżkę płacy minimalnej o 8.1% w styczniu 2017 roku. Historycznie przełożenie płacy minimalnej na średnie wynagrodzenie w gospodarce wynosi 20-30%. Wysoka dynamika dochodów gospodarstw domowych dobrze wróży popytowi konsumpcyjnemu. 24 stycznia 2017 16

Polska: Droższe paliwa Źródło: Macrobond, GUS, BGZ BNP Paribas Wyraźny wzrost cen ropy naftowej w ostatnich miesiącach będzie mocno wpływał na inflację cen dóbr i usług konsumpcyjnych (CPI) w Polsce. Spodziewamy się, że ceny paliw mogą rosnąć o około 20% r/r pod koniec I kwartału bieżącego roku. Wyższe koszty ropy naftowej są też widoczne w cenach producentów które rosną o 3% r/r i wyprzedzają zmiany indeksu CPI o około 2 miesiące. 24 stycznia 2017 17

Polska: Wyższe ceny żywności Źródło: Macrobond, GUS, BGZ BNP Paribas Po wyraźnym spadku w 2015 roku dynamika cen żywności odbiła i obecnie wynosi +2.5% r/r. Oczekiwania co do cen sprzedaży w sektorze spożywczym sugerują utrzymanie takiego tempa wzrostu cen przynajmniej w krótkim terminie. Obserwowany w ostatnim czasie wzrost cen mięsa (wieprzowiny i wołowiny) również zapowiada, że żywność może drożeć w perspektywie kilku najbliższych miesięcy. W dłuższym czasie kluczowe dla cen żywności będą tegoroczne zbiory oraz sytuacja na rynku światowym. 24 stycznia 2017 18

Polska: Podwyżki cen energii Źródło: Macrobond, GUS, Eurostat, BGZ BNP Paribas Od początku roku Urząd Regulacji Energetyki podniósł ceny prądu dla odbiorców detalicznych o 4%. Jednocześnie ceny gazu zostały obniżone o 7%. Uważamy jednak, że obniżki cen gazu są krótkotrwałe i biorąc pod uwagę sytuację na Towarowej Giełdzie Energii w dalszej części roku spodziewamy się ich podwyżek. Podwyżka cen gazu dla przedsiębiorców o 12% również wskazuje na przejściowy charakter niższych rachunków za gaz dla gospodarstw domowych. 24 stycznia 2017 19

Polska: Inflacja bazowa do góry Źródło: Macrobond, GUS, NBP, Komisja Europejska, BGZ BNP Paribas Wzrost presji płacowej oraz utrzymujący się wysoki popyt konsumpcyjny będą wspierać wzrost inflacji bazowej w bieżącym roku. Badania ankietowe przedsiębiorców wskazują, że firmy planują podwyżki cen. Spodziewamy się, że inflacja bazowa osiągnie 1.5% r/r na koniec roku. 24 stycznia 2017 20

Stopy procentowe: Perspektywy Źródło: Macrobond, GUS, NBP, BGZ BNP Paribas Od 2004 roku, funkcja reakcji RPP obejmuje realne tempo wzrostu PKB oraz stopy inflacji CPI. Ostatnie projekcje NBP są spójne z zacieśnieniem polityki pieniężnej w najbliższych latach. W przeszłości RPP zawsze podnosiły stopy procentowe, kiedy tempo wzrostu cen konsumenckich przekraczało cel inflacyjny NBP. Spodziewamy się, że inflacja znajdzie się powyżej celu w 2017 roku, jednakże głównie za sprawą czynników podażowych. W konsekwencji, i biorąc pod uwagę umiarkowane tempo wzrostu PKB, nasz scenariusz bazowy zakłada, że RPP utrzyma stopy procentowe na niezmienionym poziomie w br. 24 stycznia 2017 21

Stopy procentowe: Wycena rynkowa Źródło: Macrobond, NBP, BGZ BNP Paribas Rynek przestał wyceniać obniżki stóp procentowych w Polsce w sierpniu 2016 roku. Od tego czasu czynniki globalne, takie jak wzrost rynkowych stóp procentowych w najważniejszych gospodarkach na świecie, a także wygasająca w Polsce deflacja spowodowały pojawienie się oczekiwań na podwyżki stóp procentowych przez RPP. Obecnie rynek spodziewa się zacieśnienia polityki pieniężnej w Polsce o 15-20pb stóp w perspektywie 9 miesięcy oraz o 40-50pb w ciągu najbliższych 2 lat. 24 stycznia 2017 22

Stawki IRS: Czynniki krajowe Źródło: Macrobond, GUS, BGZ BNP Paribas Biorąc pod uwagę przyspieszającą inflację uważamy, że rynek może zacząć wyceniać większą skalę podwyżek stop procentowych na wiosnę 2017 roku. Oczekiwania bardziej restrykcyjnej polityki pieniężnej w Polsce są spójne z wyższymi krótkoterminowymi rynkowymi stopami procentowymi. 24 stycznia 2017 23

Stawki IRS: Czynniki zewnętrzne Źródło: Macrobond, BGZ BNP Paribas Średnio- i długoterminowe rynkowe stopy procentowe w Polsce kształtują się w dużej mierze pod wpływem czynników globalnych. Dalszy wzrost rentowności obligacji oraz stawek IRS na rynkach bazowych sugeruje wyższe rentowności krajowych papierów dłużnych oraz poziomy złotowych stawek IRS. 24 stycznia 2017 24

EURPLN: EURUSD i różnica stóp procentowych Źródło: Macrobond, EBC, Eurostat, NBP, GUS, BGZ BNP Paribas W ostatnich latach osłabienie euro wobec dolara było często tożsame z deprecjacją krajowej waluty, także względem euro. Prognoza kursu EURUSD jest spójna z osłabieniem złotego w horyzoncie nadchodzących kwartałów. Ponowny spadek różnicy realnych stóp procentowych między Polską a strefą euro sugeruje, że złoty może tracić na wartości również w najbliższych tygodniach. 24 stycznia 2017 25

EURPLN: Inwestycje portfelowe Źródło: Macrobond, EBC, NBP, BGZ BNP Paribas Napływ netto inwestycji portfelowych do Polski dobrze objaśniał kierunek zmian kursu EURPLN od czasu globalnego kryzysu finansowego w latach 2008-2009. Różnica krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych pomiędzy Polską a strefą euro wskazuje na zbilansowane saldo przepływów portfelowych netto. 24 stycznia 2017 26

EURPLN: Inwestycje portfelowe (akcje) Źródło: Macrobond, GUS, NBP, BGZ BNP Paribas Kurs EURPLN jest silnie skorelowany z polskim rynkiem akcji. Silne odbicie cen akcji w ostatnim czasie wskazuje na możliwość umocnienia złotego wobec euro. 24 stycznia 2017 27

EURPLN: Produktywność w sektorze przemysłowym Źródło: Macrobond, GUS, NBP, BGZ BNP Paribas Ostatnie wzrosty cen akcji wskazują również na potencjalnie lepsze perspektywy dla sektora przetwórstwa przemysłowego w Polsce, a pośrednio także na wyższą produktywność. Produktywność w sektorze przemysłowym jest niezłym prognostykiem kursu EURPLN od 2009 roku. Ostatnie dane z sektora wskazują na konsolidację kursu złotego wobec euro w przedziale 4.30-4.40. 24 stycznia 2017 28

EURPLN i USDPLN: Długookresowe relacje Źródło: Macrobond, GUS, Eurostat, MFW, BGZ BNP Paribas W dłuższym horyzoncie czasowym kurs złotego powinien wynikać z czynników fundamentalnych, takich jak relatywne zmiany PKB/produktywności oraz cen konsumpcyjnych. Relatywnie wyższy poziom PKB jest spójny z mocniejszym kursem złotego, podczas gdy relatywnie wyższa inflacja wskazuje na osłabienie krajowej waluty. Jednocześnie zmiany bilansu płatniczego oraz czynniki globalne, takie jak ceny surowców, pozostaną zapewne istotnymi determinantami kursu walutowego. 24 stycznia 2017 29

Prognoza BGŻ BNP Paribas 13 14 15 16 (1) 17 (1) 18 (1) PKB 1.2 3.3 3.6 2.7 2.5 2.8 Konsumpcja pryw atna 0.8 2.6 3.1 3.4 3.6 2.4 Inw estycje -0.4 10.3 6.6-4.0 3.3 5.7 Eksport 6.1 6.4 6.8 9.8 6.3 6.3 Import 1.7 10.1 6.4 9.8 6.4 6.2 Inflacja CPI 0.9 0.0-0.9-0.6 2.5 2.0 Inflacja bazow a 1.2 0.6 0.3-0.3 0.9 1.7 Stopa bezrobocia (%) 13.5 12.3 10.5 8.9 8.3 7.0 Bilans handlow y (mld EUR) -0.3-3.3 2.1 1.5-0.5 1.4 Rachunek bieżacy (mld EUR) -5.0-8.3-1.0-3.2-6.5-4.6 Rachunek biezacy (% PKB) -1.2-2.1-0.2-0.7-1.5-1.0 Deficyt sektora fin. publ. (% PKB) -4.0-3.3-2.6-2.5-3.0-3.2 Dług publiczny (% PKB) 56.0 50.5 51.3 52.3 52.9 53.5 Stopa referencyjna (%) (2) 2.50 2.00 1.50 1.50 1.50 1.50 EURPLN (2) 4.16 4.30 4.29 4.42 4.51 4.60 Przypis: (1) Prognoza (2) Koniec okresu Dane wyrażaja procentowa zmiane rok do roku chyba że zaznaczono inaczej Źrodlo: BGZ BNP Paribas 24 stycznia 2017 30

WAŻNA INFORMACJA: Niniejsze opracowanie ma charakter wyłącznie informacyjny i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BGŻ BNP Paribas SA. Przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BGŻ BNP Paribas SA i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. Bank BGŻ BNP Paribas Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Kasprzaka 10/16, 01-211 Warszawa, zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000011571, posiadający NIP 526-10-08-546 oraz kapitał zakładowy w wysokości 84 238 318 zł w całości wpłacony.