10 WSKAZÓWEK DLA CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE PŁUCA Rozp oznanie choroby nowotworowej wiąże się z dużym obciążeniem psychicznym i fizycznym. Obecność kogoś bliskiego, pielęgniarki i innych chorych pomoże Ci poradzić sobie w tych trudnych chwilach. Poniższy tekst pozwoli Ci zapoznać się z zagadnieniami dotyczącymi nowotworów złośliwych płuca. Na samym początku poznaj anatomię swoich płuc. Człowiek ma dwa płuca: lewe i prawe. Płuca zbudowane są z oskrzeli, oskrzelików, pęcherzyków płucnych, tkanki śródmiąższowej. Płuco prawe składa się z trzech płatów / górnego, środkowego, dolnego/ a płuco lewe z dwóch płatów / górnego i dolnego/. W obrębie płatów wyodrębnić można jeszcze fragmenty miąższu płucnego segmenty. Jakie objawy powinny Cię zaniepokoić? 1.W nowotworach płuca występują mało charakterystyczne objawy, które bardzo często są lekceważone, nie tylko przez nas samych, ale także i przez lekarzy. Objawy, jakie powinny Cię zaniepokoić to: przewlekły kaszel, powtarzające się zapalenia płuc, ból w klatce piersiowej, duszności, krwiolpucie. Jeśli zauważysz takie objawy u siebie natychmiast zgłoś się do lekarza rodzinnego, albo onkologa. Jakie są przyczyny? 2. Przyczyną powstawania nowotworów płuca jest przede wszystkim palenie papierosów zarówno czynne jak i bierne. / czynne- palisz sam-a, biernewdychasz dym z papierosów palonych przez innych. Dotyczy zarówno dymu tytoniowego jak i dymu wydychanego przez osobę palącą/, czynniki zawodowe / związki, które powstają przy produkcji koksu, związki ołowiu, chromu, niklu, azbestu, smoła/, czynniki środowiskowe / zanieczyszczenie powietrza spalinami/, uwarunkowania dziedziczne. Jakie badania? 3 1 / 7
. W celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności nowotworu złośliwego lekarz może skierować Cię na następujące badania: badanie radiologiczne płuc - rtg klatki piersiowej, tomografia komputerowa CT, bronchoskopia / polega na wprowadzeniu giętkiej rurki do tchawicy i dalej do oskrzeli, aby móc pobrać kawałki tkanki w celu rozpoznania rak/, biopsja / nakłucie guza w celu zbadania jego komórek/, pobranie węzłów chłonnych śródpiersia / mediastinoskopia/, badanie cytologiczne plwociny. Jak leczymy? 4. Po rozpoznaniu nowotworu złośliwego i określeniu stopnia zaawansowania choroby lekarze proponują choremu leczenie. Istnieją trzy podstawowe metody leczenia nowotworów płuca: - operacyjne, - chemioterapia, - radioterapia. Przed każdym zabiegiem operacyjnym, radioterapią czy chemioterapią lekarz wytłumaczy Ci, na czym będzie polegało leczenie, jakich dolegliwości możesz się spodziewać i jaki sposób leczenia będzie najskuteczniejszy. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości 2 / 7
pamiętaj- pytaj!!! Często brak wiedzy budzi niepokój czy strach. Pielęgniarka czy lekarz są po to, aby Ci pomóc. 5.Leczenie operacyjne- Nie ma jednej metody leczenia operacyjnego. W zależności od umiejscowienia nowotworu czy jego rozległości stosuje się różne zabiegi operacyjne. I tak możesz mieć usunięte całe płuco, płat albo segment płuca. Po zabiegu operacyjnym otrzymasz leki przeciw bólowe, które wyeliminują ból pooperacyjny. Zawsze możesz poprosić o dodatkowe leki przeciw bólowe. Będziesz także otrzymywał/ a antybiotyki, leki przeciw zakrzepowe, nawodnienie. Pamiętaj, że po zabiegu operacyjnym bardzo ważna jest rehabilitacja. Opiera się ona przede wszystkim na gimnastyce oddechowej i wczesnej pionizacji. Rehabilitacja będzie prowadzona przez rehabilitanta oraz personel pielęgniarski. Jeśli chodzi o oddychanie Twój organizm sam dostosuje się do zaistniałej sytuacji. Po zabiegu operacyjnym niewielki procent leczonych ma powikłania charakterystyczne dla tego typu leczenia w postaci krwawienia, temperatury czy trudności w gojeniu rany. 6.Chemioterapiamożna stosować ją zarówno przed jak i po leczeniu operacyjnym oraz jako osobną metodę leczenia. Leki stosowane w chemioterapii lekarz dobiera w zależności od rodzaju choroby nowotworowej, masy ciała, wzrostu a także wyników badań krwi. Powikłaniami występującymi po chemioterapii mogą być nudności, wymioty, biegunki, zaparcia. Musisz pamiętać, że wszystkie te dolegliwości można kontrolować za pomocą leków. Najbardziej nieprzyjemnym, szczególnie dla kobiet skutkiem ubocznym, po chemioterapii jest wypadanie włosów. Jednak nie wszystkie rodzaje chemii to powodują. Jeśli wypadną Ci włosy to do momentu, kiedy nie wyrosną nowe możesz nosić perukę. 7.Radioterapiapolega na promieniowaniu jonizującym, czyli naświetlaniu. Jej zadaniem jest zniszczenie komórek nowotworowych. Radioterapię stosuje się zarówno przed jak i po zabiegach operacyjnych czy chemioterapii. Ilość cykli napromieniania obszaru guza oraz dawkę ustala lekarz radiolog. Najczęstszym powikłaniem po radioterapii jest oparzenie popromienne skóry. 3 / 7
Skóra może być zaczerwieniona, może łuszczyć się, czasami pojawia się także wydzielina. Stosowane maści i kremy, pozwolą Ci złagodzić podrażnienia skóry. 8. Badania kliniczne nad nowymi lekami Wciąż poszukiwane są nowe metody leczenia, które są testowane na pacjentach podczas badań klinicznych (ang. clinical trial). Może zdarzyć się, że zostaniesz poproszona/-ny o wzięcie udziału w takim badaniu. Lekarze nie narażają badanych osób na ryzyko i nie proszą pacjentów o udział, gdy nie są przekonani, że nowe leczenie nie jest przynajmniej tak dobre, jak postępowanie standardowe. Każde takie badanie musi zaakceptować Komisja Bioetyczna składająca się z niezależnych ekspertów. Jeśli wyrazisz zgodę na udział w takim badaniu zapewne otrzymasz broszurę informacyjną oraz czas na przemyślenie swojego udziału w tym badaniu. I co dalej? 9. Po zakończonym leczeniu nie obawiaj się, że zostaniesz sam /-a/. Nadal będziesz objęty /-a/ opieką onkologiczną. W każdym momencie, jeśli poczujesz się źle lub, gdy zaniepokoją Cię jakieś objawy możesz skontaktować się z lekarzem i pielęgniarką albo przyjechać do Centrum Onkologii. 4 / 7
Nowotwór płuca to nie powód do tego, aby uciekać przed światem i samym sobą. Nie dręcz się myślami czy przekonaniami, że to Twoja wina, że zachorowałeś na nowotwór. Pokochaj siebie takim, jakim jesteś. Zaakceptuj swoją chorobę. Jeśli będziesz umiał /-a/ z nią żyć wiele problemów wyda Ci się błahych a z wieloma łatwiej sobie poradzisz. Rozwijaj swoje zainteresowania, spełniaj marzenia, wierz we własne siły. Szukaj w sobie nowych talentów i nowych dróg realizacji. Pamiętaj, że rodzina też żyje Twoja chorobą, boi się o Ciebie. Najbliżsi będą z Tobą na tyle na ile im na to pozwolisz. Masz prawo do chwil słabości, płaczu. Inni muszą to uszanować. Gdzie szukać pomocy? 10. Wiele osób poradziło sobie z choroba nowotworową. Potrafią cieszyć się życiem i realizować swoje marzenia. Doceniają to, czego nie widzieli przedtem. Jeśli chcesz z kimś porozmawiać na temat nowotworów, poniżej podajemy Ci numery telefonów i adresy osób, którzy Ci pomogą. Zespół Wsparcia Dla Pacjentów Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, 02-781, ul. Roentgena 5, 5 / 7
Informacja nr tel. 022 546 29 21 Pomoc psychologa nr tel. 022 546 29 28 Porady telefoniczne Bezpłatna infolinia dla chorych na nowotwory złośliwe i ich bliskich: 0 800 49 34 94 (pn.- czw. od godz.16:00 do 22:00) Fundacja Instytut Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej ul. Nowogrodzka 62a lok 315, 02-002 Warszawa, tel. 022 474 1522 ; fax 022 4741523 Ks. Arkadiusz Nowak Dyrektor Instytutu. Opracowali Mgr Monika Galicka Dr n.med. Wiktor Chmielarczyk Samodzielna Pracownia Edukacji Onkologicznej Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie 6 / 7
Warszawa 2007 7 / 7