B iuletyn nr 2 Dobre praktyki - studia przypadków Przypadek 1. Pracownik zakładu rzemieślniczego zagrożony zwolnieniem Z akład rzemieślniczy zatrudnia pięciu pracowników. W okresie ostatnich miesięcy wzrosły koszy działalności. Właściciel zakładu ocenił, że obniżenie kosztów można uzyskać przez obniżenie wydatków na płace. Oczywistym rozwiązaniem było zwolnienie jednego pracownika, wykonującego pracę, na którą obecnie jest mniejsze zapotrzebowania (aczkolwiek za kilka miesięcy sytuacja może ulec zmianie). Pracownik ten długo pracował w zakładzie, jest solidnym fachowcem, odpowiedzialnym i związanym z zakładem. Ponadto łączą go dobre stosunki z właścicielem. Właściciel zakładu rozważył też inne opcje, gdyż nie chciał zwolnić pracownika. W zaistniałej sytuacji możliwe były następujące rozwiązania: - zwolnienie pracownika za wypowiedzeniem. Rozwiązanie oczywiste, lecz pozostaje moralny dylemat. Pracownik przysłużył się zakładowi, więc trudno tak po prostu zwolnić go, - pomoc pracownikowi w znalezieniu pracy w innym zakładzie, - wysłanie pracownika na urlop bezpłatny. Rozwiązanie byłoby korzystne dla zakładu, lecz pracownik pozostałby bez dochodów. Pracodawca wybrał rozwiązanie drugie. Postanowił pomóc mu znaleźć pracę w innym zakładzie. Skontaktował się z Biurem wsparcia w cechu 1 i umówił z pracownikiem biura. Pracownik udał się do biura wsparcia. Tam opisano jego kwalifikacje i preferencje oraz zamieszczono je w bazie danych Platformy informatycznej flexicurity 2. Pracownik biura wsparcia porównał jego kwalifikacje z ofertami zamieszczonymi na tzw. Tablicy ogłoszeń 3. Na tablicy ogłoszeń znaleziono 2 oferty pasujące do kwalifikacji pracownika. Niestety oferty były w miejscu oddalonym od miejsca zamieszkania pracownika i ten odrzucił je. Po tygodniu zgłosił się do biura wsparcia inny rzemieślnik, który poszukiwał pracownika o podobnych kwalifikacjach. Pracownik biura wsparcia umówił go z pracownikiem zagrożonym utratą pracy. 1 Biuro wsparcia w cechach utworzone stanowisko z pracownikiem, wyposażone w zestaw różnego rodzaju materiałów, z dostępem do serwera zainstalowanego w izbie rzemieślniczej. 2 Platforma informatyczna flexicurity - program komputerowy zawierający informatyczne komponenty platformy oraz moduł szyfrowania danych zabezpieczający przed dostępem do nich osób niepowołanych. 3 Tablica ogłoszeń baza regionalnych ofert pracy w małych i średnich przedsiębiorstwach zbierana i aktualizowana przez pracowników biur wsparcia w cechach.
Przypadek 2. Dwóch pracowników zakładu rzemieślniczego zagrożonych kilkumiesięcznym urlopem bezpłatnym W zakładzie rzemieślniczym nastąpił spadek liczby zleceń. Właściciel zakładu wiąże to z okresowym spadkiem sezonowym. Musi podjąć decyzję o obniżeniu kosztów. Za jedyny sposób uznał obniżenie kosztów płac 2 pracowników. Pracownicy ci są jednak wysokiej klasy fachowcami. Wysłanie ich na urlop bezpłatny lub zwolnienie nie byłoby dobrym rozwiązaniem. Wiąże się to jednak z ryzykiem, że zatrudnią się gdzie indziej lub podejmą pracą na czarno. Za kilka miesięcy pracownicy ci będą znowu potrzebni w zakładzie. W zaistniałej sytuacji możliwe byłyby następujące rozwiązania: - zwolnienie pracowników. Rozwiązanie to obniża koszty działalności, jednak istnieje zagrożenie trwałej utraty pracowników, a nawet przejścia ich do konkurencji. Za kilka miesięcy będą potrzebni w zakładzie i raczej niemożliwe będzie ich ponowne zatrudnienie, - wysłanie pracowników na urlop bezpłatny. Tak jak w pierwszym przypadku następuje obniżenie kosztów, ale istnieje zagrożenie, że po urlopie bezpłatnym nie wrócą do zakładu. - wypożyczenie pracowników na 2-3 miesiące do innego zakładu rzemieślniczego.
W zaistniałej sytuacji pracodawca wybrał trzecie rozwiązanie. Zgłosił pracowników do biura wsparcia w cechu. Pracownik cechu spisał ich kwalifikacje i umieścił w bazie danych platformy informatycznej flexicurity. Po kilku dniach zgłosiło się 2 pracodawców (rzemieślników) chcących wypożyczyć tych pracowników na 2-3 miesiące. Podczas negocjacji okazało się, ze jeden z pracodawców oferuje podobne warunki pracy jak w macierzystym zakładzie pracowników. Drugi natomiast oferuje płace znacznie niższe. Ponadto pierwszy pracodawca jest dobrym znajomym pracodawcy pragnącego wypożyczyć pracowników. Za pośrednictwem biura uzgodniono, że pracownicy wezmą urlop bezpłatny na 2 miesiące i zatrudnią się na czas określony w innym zakładzie. Nie skorzystano w tym przypadku z wypożyczenia z uwagi na brak możliwości prawnych, chociaż dla obydwu pracodawców taki wariant byłby najkorzystniejszy
Przypadek 3. Pracownik młodociany, po zdaniu egzaminu czeladniczego, poszukuje pracy P racownik młodociany, zatrudniony u rzemieślnika w celu nauki zawodu, zdał egzamin czeladniczy i uzyskał tytuł czeladnika. Znalazł inny zakład skłonny go zatrudnić na stanowisku pracy nie w pełni odpowiadający jego kwalifikacjom. Otrzymał informację, że zostałby zatrudniony, ale oprócz zadań zawodowych z wyuczonego zawodu musiałby zdobyć dodatkowe kwalifikacje z zawodu innego (zbliżonego). W zaistniałej sytuacji możliwe byłyby następujące rozwiązania: - pracownik rezygnuje i szuka innej pracy. Z uwagi na trudności z jej znalezieniem może to być złe rozwiązanie, - pracownik znajduje kurs organizowany przez firmę szkoleniową, zapisuje się i kończy go. Czas trwania kursu jest stosunkowo długi i mało intensywny. W tym czasie nie zarabia. Po skończeniu kursu oferta może być nieaktualna, - pracownik udaje się do biura wsparcia w cechu, gdzie może uzyskać wsparcie w postaci zaoferowania krótkiego kursu dokształcającego.
Pracownik wybrał trzecie rozwiązanie. Udaje się do biura wsparcia w cechu. Pracownik biura dobiera dla niego odpowiedni kurs na kwalifikacje cząstkowe, otrzymuje poradnik do samodzielnego przygotowania teoretycznego oraz adres zakładu rzemieślniczego, który może go przeszkolić praktycznie. Szkolenie pod opieka instruktora trwa 2 tygodnie. Po tym okresie zdaje egzamin sprawdzający przed komisją izby rzemieślniczej z kwalifikacji cząstkowej i otrzymuje zaświadczenia. Po otrzymaniu zaświadczenia zostaje zatrudniony na okres próbny.
Przypadek 4. Firma rzemieślnicza może wykonać intratne zlecenie, ale ma zbyt mało pracowników F irma rzemieślnicza może wykonać intratne zlecenie, ale ma zbyt mały potencjał do jego wykonania. Potrzebowałaby dodatkowo kilku pracowników, w tym jednego o wysokich i specjalistycznych kwalifikacjach. Termin wykonania stosunkowo krótki. Przewidywany okres realizacji zlecenia ok. 3 miesiące. W zaistniałej sytuacji możliwe byłyby następujące rozwiązania: - poszukanie i zatrudnienie na okres 3 miesięcy odpowiednich pracowników. Rozwiązanie to niesie pewne ryzyko, że nowi pracownicy nie są sprawdzeni i nie ma pewności co do ich wysokich kwalifikacji, - zlecić część zadań innemu wykonawcy. Rozwiązanie to może okazać się niekorzystne z uwagi na koszty. Podwykonawca, oprócz kosztów płac swoich pracowników doliczy koszty ogólne oraz zysk, - wypożyczyć pracowników z innego zakładu. Rozwiązanie to niesie pewne ryzyko. Czy znajdzie się zakład gotowy wypożyczyć swoich pracowników i czy pracownicy wyrażą zgodę.
W zaistniałej sytuacji pracodawca wybrał trzecie rozwiązanie. Zgłosił się do biura wsparcia w cechu. Tam umieszczono jego ofertę w bazie pracowników potrzebnych do wypożyczenia na 3 miesiące. Przeszukano bazę pracowników gotowych do wypożyczenia. Z zakładu o podobnym profilu działania można było wypożyczyć 2 pracowników o odpowiednich kwalifikacjach. Skontaktowano obydwu pracodawców. Następnie podpisano odpowiednią umowę. Pracownicy ci wzięli urlop bezpłatny i zostali zatrudnieni w nowym zakładzie na czas określony. Na ofertę dotyczącą pracownika o specjalistycznych kwalifikacjach odpowiedział inny pracodawca. W tym przypadku nie doszło do wypożyczenia z uwagi na brak zaufania. Gdy pracodawca dowiedział się gdzie i co ma robić jego pracownik odmówił współpracy.
Przypadek 5. Zakład rzemieślniczy ogranicza dotychczasową działalność i uruchamia inną W związku ze spadkiem liczby zleceń zakład rzemieślniczy uruchamia dodatkową działalność i ogranicza dotychczasową. Musi on dokonać zmian w zatrudnieniu. Musi ograniczyć liczbę pracowników z dotychczasowymi kwalifikacjami i zatrudnić pracowników z innymi, odpowiadającymi nowemu profilowi działalności. W zaistniałej sytuacji możliwe byłyby następujące rozwiązania: - zwolnic dwóch pracowników i zatrudnić dwóch innych. Rozwiązanie to nie jest korzystne, gdyż szkoda mu zwalniać dobrych i sprawdzonych pracowników. Istnieją również obawy, że przejdą do konkurencji lub podejmą pracę na czarno. Praca na czarno dodatkowo mogłaby obniżyć liczbę zleceń w dotychczasowej działalności, - przekwalifikować dwóch swoich pracowników posyłając ich na kurs organizowany przez firmę szkoleniową. W tym przypadku przeszkolenie trwałoby zbyt długo oraz wymagało by poniesienia dodatkowych kosztów, - skorzystać z przeszkolenia, które odbyłoby się w innym zakładzie rzemieślniczym. Problemem może okazać się znalezienie odpowiedniego zakładu gotowego zorganizować przeszkolenia.
W zaistniałej sytuacji pracodawca wybrał trzecie rozwiązanie. Udał się do biura wsparcia w cechu. Tam określono jego potrzeby w zakresie kwalifikacji pracowników i porównano je z już posiadanymi. Następnie zaproponowano krótkie kursy na kwalifikacje cząstkowe, realizowane w innym zakładzie rzemieślniczym. Program tych kursów obejmował po 2 wybrane kwalifikacje cząstkowe z różnych zawodów. Pracownicy otrzymali poradniki do samodzielnego przygotowania teoretycznego i odbyli 2 tygodniowe kursy praktyczne w innym zakładzie rzemieślniczym. Po skończeniu zdali egzaminy sprawdzające i otrzymali zaświadczenia o posiadanych kwalifikacjach. Przeszkolenie praktyczne odbyli w zaprzyjaźnionym zakładzie rzemieślniczym.
Przypadek 6. Rzemieślnik kształci młodocianego pracownika, z którym wiąże nadzieje na przyszłość R zemieślnik podpisał umowę z pracownikiem młodocianym w celu nauki zawodu. W trzecim roku nauki postanowił, że zatrudni go po skończeniu nauki i zdobyciu tytułu czeladnika. Chciałby jednak podwyższyć jego kwalifikacje o dodatkowe umiejętności z pokrewnego zawodu. Pragnie bowiem mieć pracownika uniwersalnego, tak aby mógł wykonywać szersze spektrum zadań zawodowych, niż te które uzyskał podczas nauki zawodu. W zaistniałej sytuacji możliwe byłyby następujące rozwiązania: - skierowanie go na kurs organizowany przez firmę szkoleniową. Czas trwania kursu jest stosunkowo długi i mało intensywny. Umiejętności nabyte na takim kursie mogą nie odpowiadać tym, jakie potrzebne będą w zakładzie. - przeszkolenie pracownika w innym zakładzie rzemieślniczym. W tym przypadku istnieje obawa, że nie uda się znaleźć odpowiedniego zakładu, gotowego przyjąć na jakiś czas pracownika z innego zakładu. Ponadto pracownik może nie wrócić do zakładu macierzystego, - przeszkolić pracownika w ramach organizowanych przez cech kursów na kwalifikacje cząstkowe. Rozwiązanie może okazać się trudne do zrealizowania z uwagi na fakt, że w granicach działania cechu raczej nie ma odpowiedniego zakładu rzemieślniczego.
W zaistniałej sytuacji pracodawca wybrał trzecie rozwiązanie. Udał się do biura wsparcia w cechu. Opisał umiejętności, w jakie powinien być wyposażony pracownik. Pracownik biura wsparcia porównał je z umiejętnościami opisanymi w programach kursów na kwalifikacje cząstkowe. Po kilku korektach ułożono odpowiedni program nauczania, składający się z dwóch kursów na kwalifikacje cząstkowe. Następnie pracownik biura wsparcia znalazł w bazie platformy informatycznej dwa zakłady, które mogłyby przeszkolić pracownika. Negocjacje z tymi zakładami przyniosły połowiczny sukces. Jeden z zakładów zgodził się przeszkolić pracownika, a drugi nie. Po negocjacjach zakład ten zgodził się dodatkowe przeszkolić pracownika w drugiej kwalifikacji, lecz nie w pełni. Zmodernizowano program. Pracownik otrzymał poradniki do przygotowania teoretycznego, odbył kurs, zdał egzamin sprawdzający w zakresie jednej kwalifikacji cząstkowej. Po zdaniu egzaminu czeladniczego został zatrudniony na czas określony. Po półrocznym doświadczeniu zdał również egzamin sprawdzający z drugiej kwalifikacji cząstkowej. Lider Projektu Związek Rzemiosła Polskiego ul. Miodowa 14, 00-246 Warszawa http://www.zrp.pl tel. 22 504 42 48 tel. kom. 603 222 633 Partner Projektu Izba Rzemieślnicza Małej i Średniej Przedsiębiorczości al. Wojska Polskiego 78, 70-482 Szczecin http://www.irszczecin.pl tel. 91 422 22 58