OCENA STANU SANITARNEGO I SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ POWIATU NOWOSOLSKIEGO W ROKU 29. LUTY 21 r. 1
Państwowa Inspekcja Sanitarna jest organem powołanym w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych oraz zapobiegania powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych. Zgodnie z ustawą z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U.z 26 r. Nr 122, poz.851 z późn. zm.) sprawuje nadzór nad warunkami: - higieny środowiska, - higieny pracy w zakładach pracy, - higieny procesów nauczania i wychowania, - higieny wypoczynku i rekreacji, - zdrowotnymi żywności,żywienia i przedmiotów użytku - higieniczno-sanitarnymi, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Nowej Soli realizuje powyższe zadania, sprawując zapobiegawczy i bieżący nadzór sanitarny oraz prowadząc działalność zapobiegawczą i przeciwepidemiczną w zakresie chorób zakaźnych, a także działalność w zakresie promocji zdrowia. Przekazując Państwu poniższe opracowanie wyrażam nadzieję, że będzie ono źródłem informacji, pomocnych w podejmowaniu działań, skutkujących dalszą poprawą w zakresie zdrowia publicznego w powiecie. Z poważaniem Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny Maria Małgorzata Szablowska 2
SPIS TREŚCI strona I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych...4 II. Stan sanitarno higieniczny obiektów opieki zdrowotnej.2 III Warunki zdrowotne środowiska bytowania mieszkańców powiatu.....25 III.1. Stan sanitarny obiektów wodnych..3 III.2. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej...36 IV. Stan sanitarno- higieniczny obiektów żywnościowo - żywieniowych.. 42 V. Warunki higieniczno sanitarne środowiska pracy..46 VI. Warunki sanitarne w szkołach i innych placówkach oświatowo - wychowawczych 68 VII. Działalność w zakresie oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia 73 VIII. Działalność w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego 88 IX. Działalność laboratoryjna 89 X. Interwencje.93 Przygotowano w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Nowej Soli przez zespół autorski: Rozdział I - Józefa Meissner Rozdział II - Elżbieta Raszczuk, Ewa Kociołek Rozdział III - Krzysztof Karpiński, Ewelina Lisik Rozdział IV - Jerzy Korytkowski Rozdział V - Irena Bogacz, Elżbieta Małolepsza, Izabela Grządko Rozdział VI - Renata Berczuk, Iwona Marciniszyn Rozdział VII - Mariola Poźniak Rozdział VIII - Joanna Kwaśna Rozdział IX - Ilona Dobkiewicz 3
I. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie chorób zakaźnych Działalność w zakresie zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych oraz ograniczania ich skutków, prowadzona jest głównie poprzez ciągłe monitorowanie sytuacji epidemiologicznej, wdrażanie postępowania przeciwepidemicznego i profilaktycznego, w tym nadzór nad szczepieniami ochronnymi. Niemałe znaczenie w zapobieganiu zachorowaniom odgrywa również działalność informacyjno-edukacyjna. Podstawę oceny zagrożeń oraz planu działań przeciwepidemicznych, stanowią informacje o zachorowaniach w powiecie oraz sytuacja epidemiologiczna w kraju. Dla niektórych jednostek chorobowych o zasięgu globalnym, istotna jest również sytuacja epidemiologiczna w Europie i na świecie. Zgodnie z przewidywaniem epidemiologów, w II kwartale 29 roku w wielu krajach wszystkich kontynentów pojawiły się ogniska grypy, wywołanej nowym typem wirusa A(H1N1). W czerwcu Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła szósty, tj. najwyższy stan zagrożenia, równoznaczny z pandemią grypy. Zachorowania wywołane nowym wirusem zarejestrowano również u mieszkańców powiatu nowosolskiego. Ponadto na świecie wciąż rejestrowane są pojedyncze zachorowania i zgony z powodu zakażenia ludzi wirusem grypy ptaków A(H5N1). W 29 roku w powiecie nowosolskim nie notowano chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, w tym określanych jako importowane. I. Zakażenia szerzące się drogą krwi. I.1.W roku 29 nie wystąpiły w powiecie nowosolskim zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B, natomiast rok wcześniej zarejestrowano 1 przypadek przewlekłego wzw typu B (zap.1,15). Do roku 25 wskaźnik zapadalności na wzw typu B w powiecie nowosolskim był wyższy od notowanego w województwie i w Polsce. Sytuacja uległa poprawie w 26r., w którym nie zarejestrowano żadnego przypadku wzw typu B, a w kolejnych latach zapadalność na HBV w powiecie nowosolskim była nieco niższa od notowanej w woj. lubuskim i trzykrotnie niższa od zapadalności w kraju. Powyższą sytuację przedstawia wykres nr 1. 4
Wykres nr 1. Zapadalność na wzw typu B w powiecie nowosolskim, w porównaniu do woj. lubuskiego i Polski w latach 25-29 1 8 6 4 2 8,7 4,5 4,42 3,83 3,48 3,85 3,66 1,15 1,29 1,15 1,39 1,78 1,59 25 26 27 28 29 powiat Nowa Sól woj.lubuskie Polska I.2. W 29 roku zwiększyła się liczba zachorowań wywołanych wirusem zapalenia wątroby typu C. Jedną z przyczyn takiego stanu, nie związaną z sytuacją epidemiologiczną, jest zmiana sposobu kwalifikowania przypadków HCV. Od 1. 1. 29r. przypadki bezobjawowego zakażenia HCV, kwalifikowane są jako zachorowanie na wirusowe zapalenia wątroby typu C. W dalszym ciągu rejestrowane są także objawowe przypadki wzw typu C, wg definicji przyjętej w 25 roku. Łącznie, według obu definicji zachorowanie na wzw typu C rozpoznano u 9 osób, tj. 3 kobiet i 6 mężczyzny. Zakażenie wirusem wzw typu C mogło mieć związek z zabiegami medycznymi (stomatologicznym, operacyjnymi w szpitalu, iniekcjami ambulatoryjnymi, testami alergologicznymi), którym podawani byli chorzy w różnym czasie, przed ujawnieniem wzw. Zakażenie większości osób powiązane było z narażeniem z kilku źródeł jednocześnie. W 28r. zgłoszono 4 zachorowania na wzw typu C (zap.4,6) oraz 13 przypadków bezobjawowego zakażenia HCV (zap.14,96), rejestrowanych wówczas jako nosicielstwo wirusa. Sytuację epidemiologiczną wzw typu C w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce na przestrzeni ostatnich pięciu lat przedstawiono na wykresie Nr 2. Ze względu na konieczność zapewnienia porównywalności z danymi z wcześniejszych lat, z zachorowań zarejestrowanych w roku 29, na wykresie uwzględniono tylko przypadki objawowe, ponieważ tylko takie podlegały rejestracji do końca roku 28. 5
Wykres nr 2. Zapadalność na wzw typu C w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce, w latach 25-29 2 15 1 5 16,13 11,1 7,85 2,68 1,15 7,69 5,76 2,78 7,21 4,6 3,17 4,71 6,91 5,755,2 25 26 27 28 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Analiza danych z roku sprawozdawczego, wskazuje na analogię z sytuacją epidemiologiczną z roku 25, w którym wskaźniki zapadalności na wzw typu C w powiecie nowosolskim były wyższe niż w woj. lubuskim i w Polsce, aczkolwiek w 29r. różnice w zapadalności nie były aż tak znaczące. Biorąc pod uwagę przypadki rejestrowane wg definicji z 29r. zapadalność na wzw typu C w powiecie nowosolskim (1,36), była również wyższa od wartości wojewódzkiej (7,73) i dwukrotnie przewyższała zapadalność w Polsce ( 4,95). Rozkład liczbowy zachorowań na wzw typu C ze względu na płeć i środowisko w 29 roku obrazują wykresy nr 3 i nr 4: Wykres nr 3.Rozkład zachorowań ze względu na płeć Wykres nr 4.Rozkład zachorowań ze względu na środowisko 6 3 kobiety mężczyźni 1 8 miasto wieś Liczbę osób chorych na wzw typu C w zależności od wieku przedstawiono na wykresie Nr 5 6
Wykres nr 5. Liczba zachorowań na wzw typu C w grupach wiekowych w powiecie nowosolskim w 29r. 2,5 2 1,5 1,5 1-14 lat 15-19 lat 4-44 lat 5-54 lat 55-59 lat 75 lat i powyżej I.3. AIDS zespół nabytego upośledzenia odporności. Do roku 29 w Polsce systematycznie wzrastała liczba nowo wykrywanych zakażeń HIV. W 26r. zarejestrowano 63 osoby zakażone bezobjawowo (zap.1,57), w 27r.- 699 (zap.1,82), a w 28r. - 954 przypadki HIV (zap.2,48).odmienną tendencję zaobserwowano w roku sprawozdawczym, w którym w całym kraju zarejestrowano o 276 przypadków HIV mniej niż rok wcześniej (678 zakażeń zapadalność 1,78). W województwie lubuskim w ciągu ostatnich czterech lat zarejestrowano: w 26r.- 21 nowych zakażeń HIV (zap.2,8), w 27r. - 29 (zap.2,88), w 28r.-24 (zap.2, 38) a w 29r. 29 (zap.2,87). Na terenie powiatu nowosolskiego w roku 26 nie notowano przypadków zakażenia HIV, natomiast w latach 27-29 rejestrowano corocznie po 2 osoby zakażone HIV (zap.1,58). Zakażenia zgłoszone w 29 roku rozpoznano u 2 mężczyzn (29 i 3 lat). W jednym przypadku drogę zakażenia mogły stanowić ryzykowne kontakty seksualne, w drugim natomiast pozostają nieznane. Wykres nr 6. Zakażenia bezobjawowe HIV w powiecie Nowa Sól, w województwie lubuskim i Polsce w latach 26-29 (wskaźnik zapadalności na 1 mieszkańców) 3 2,5 2 1,5 2,8 1,57 2,3 2,38 1,82 2,3 2,8 2,48 2,3 2,87 1,78 1,5 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska 7
W zakresie zachorowań na AIDS sytuacja epidemiologiczna w Polsce nie odznaczała się tak wyraźną dynamiką. W latach 26 28 co roku notowano więcej zachorowań, jednak wzrost wskaźnika zapadalności nie ulegał istotnym zmianom. W roku 26 w całym kraju zarejestrowano 167 zachorowań (zap.,43), rok później 173 zachorowania (zap.,45), a w 28r.- 179 przypadków AIDS (zap.,47). W 29 roku w Polsce nastąpił spadek zachorowań na AIDS; zanotowano 129 przypadków (zap.,34). Podobnie przedstawiała się sytuacja w województwie lubuskim, gdzie w roku 26 wystąpiło 1 zachorowanie (zap.,1), w kolejnych latach rejestrowano rocznie po 8 zachorowań (zap.,79) a w 29 roku - 7 przypadków AIDS (zap.,69). Na terenie powiatu nowosolskiego w 26 roku nie notowano przypadków AIDS, natomiast w dwóch kolejnych latach zgłaszano co roku po 1 zachorowaniu (zap.,79). W roku 29 zarejestrowano 3 zachorowania na AIDS (w tym 1 zgon), przy zapadalności 3,45 która dziesięciokrotnie przewyższała zapadalność w Polsce i pięciokrotnie w województwie. Wśród chorych było 2 mężczyzn w wieku 41 i 33 lat, mieszkających w mieście oraz 24 letnia kobieta, żyjąca w środowisku wiejskim. Zakażenie dwojga osób mogło mieć związek z przyjmowaniem środków odurzających drogą iniekcji. Wykres nr 7. Zapadalność na AIDS w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i Polsce w latach 26-29 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5,43,1 1,15,79,45 1,15,79,49 3,45 26r. 27r. 28r. 29,69,34 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Z powyższej analizy wynika, że w ciągu ostatnich czterech lat w powiecie nowosolskim rejestrowano mniej osób zakażonych HIV niż województwie lubuskim, a w latach 26 i 28 - także mniej niż w Polsce. Zapadalność na AIDS natomiast (oprócz roku 26), była wyższa od notowanej w województwie lubuskim i w kraju. Od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 października 29 r. stwierdzono zakażenie HIV u 12.627 obywateli Polski, wśród których było co najmniej 5.57 zakażonych w związku z używaniem narkotyków. Ogółem odnotowano 2.296 zachorowań na AIDS; 1.22 chorych zmarło. II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. 8
II.1. W 29 roku zarejestrowano ogółem 1 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella (zapadalność 11,51), tj. o 1 przypadek mniej niż w roku porównawczym (12 zachorowań, zap. 12,66). Hospitalizowano 9 osób, tj. 9% wszystkich chorych. W ognisku zbiorowego zatrucia pokarmowego pałeczkami Salmonella uczestniczyły 3 osoby, natomiast pozostałe zachorowania zgłoszono jako przypadki indywidualne. Większość zachorowań (8% ogółu przypadków) wystąpiła w ciepłej porze roku - od maja do sierpnia. Zdecydowanie większą zapadalność odnotowano wśród mieszkańców wsi -2, (6 chorych), niż osób mieszkających w mieście 7,3 (4 osoby). Nieco mniej istotne różnice stwierdzono natomiast w zapadalności ze względu na płeć chorych. Salmonellozę rozpoznano u 6 mężczyzn (zap.14,28) i 4 kobiet (zap.8,9). Połowa zarejestrowanych przypadków Salmonellozy dotyczyła dzieci do lat 15, przy czym nie było zachorowań w grupie wiekowej -4 lata. Badaniom bakteriologicznym poddano wszystkie osoby, uzyskując w 9 przypadkach potwierdzenie zakażenia pałeczkami Salmonella Enteritidis (jeden wynik ujemny). Wielkość zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella, wyrażona wskaźnikiem zapadalności w przeliczeniu na 1 mieszkańców, w ostatnich pięciu latach przedstawia wykres nr 8. Wykres nr 8. Zapadalność na zatrucia pokarmowe wywołane pał. Salmonella w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i Polsce w latach 25-29 5 4 3 2 1 34,52 45,78 41,42 32,2 33,4 34,63 32,2 24,59 3,33 12,67 2,82 24,6 15,76 11,51 23,19 25 26 27 28 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Na przestrzeni ostatnich pięciu lat tylko raz (w 27 roku) wskaźnik zapadalności na salmonellozy pokarmowe powiecie nowosolskim był wyższy od wskaźników notowanych w województwie lubuskim i w Polsce. II.2. Wielkość zachorowań na salmonellozy determinowana jest głównie przez ogniska zatruć zbiorowych. W ciągu ostatnich pięciu lat na terenie powiatu nowosolskiego zarejestrowano 5 ognisk zatrucia zbiorowego (w 25r. 2 ogniska i po jednym w latach 26, 27 i 29), z łączną liczbą 23 chorych, w tym 4 dzieci do lat 14. 9
Dominowały małe ogniska, najczęściej tzw. ogniska rodzinne, które obejmowały osoby z jednego gospodarstwa domowego. Tego typu ognisko zatrucia zbiorowego zgłoszono również w 29 roku. Pomimo prowadzonego dochodzenia epidemiologicznego nie ustalono przyczyny zatrucia (nośnika zakażenia), wskazano jednak na uchybienia higieniczne przy sporządzaniu posiłków. Postępowanie przeciwepidemiczne, podejmowane w celu likwidacji ogniska i ustalenia źródła zakażenia, łączono z działalnością oświatową. II.3. Z innych zachorowań przebiegających z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi, na uwagę zasługują zakażenia wywołane przez bakterie Campylobacter. W Polsce kampylobakterioza jako odrębna jednostka chorobowa, podlega zgłaszaniu od roku 22, niemniej jednak diagnostyka tych zakażeń nie należy do powszechnie stosowanych. Badania w kierunku kampylobakteriozy wykonuje laboratorium szpitala w Nowej Soli, dlatego też, wskaźniki zapadalności w powiecie nowosolskim są znacząco wyższe od notowanych w województwie lubuskim i kraju, co obrazuje tabela nr 2. Tabela nr 2. Zapadalność na kampylobakteriozy w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce w latach 25 29. Rok Powiat Nowa Sól Woj. lubuskie Polska liczba liczba liczba zachorowań zapadalność zachorowań zapadalność zachorowań zapadalność 25 3 3,45 3,3 47,12 26 24 27,66 26 2,58 155,4 27 24 27,66 28 2,78 193,5 28 19 21,87 255 6,63 271,71 29 35 4,28 47 4,66 361,95 Udział pałeczek Salmonella, rotawirusów i bakterii Campylobacter w zachorowaniach i zakażeniach pokarmowych w ciągu ostatnich pięciu lat przedstawia wykres nr 9 Wielkość zatruć i zakażeń pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella, Campylobacter i rotawirusy na terenie powiatu Nowa Sól w latach 25-29, wyrażona w % 1% 8% 6% 4% 2% % 37,7 36,6 58,7 55,38 59,8 5,7 29,3 56,6 19 27,69 31,25 34,15 22,2 16,92 8,9 25r. 26r. 27r. 28r. 29 pałeczki Salmonella Campylobacter Rotawirusy 1
Od roku 26. w etiologii zatruć i zakażeń pokarmowych corocznie zmniejsza się udział pałeczek Salmonella, na rzecz rotawirusów, stanowiących najczęstszą przyczynę nieżytów jelitowych. Wskutek wdrożonej diagnostyki, wzrasta również odsetek zachorowań wywołanych przez bakterie z rodzaju Campylobacter. Jedną z form zapobiegania zakażeniom rotawirusowym są szczepienia ochronne, ujęte w Programie Szczepień Ochronnych jako zalecane (nie refundowane), które można zastosować jedynie u dzieci do szóstego miesiąca życia. W 29 r. na terenie powiatu nowosolskiego uodporniono przeciwko rotawirusom 122 dzieci. Odsetek poszczególnych zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych przez PSSE w Nowej Soli w 29 roku, przedstawia wykres nr1. Wykres nr 1. Rozkład zachorowań szerzących się drogą pokarmową, zarejestrowanych w powiecie Nowa Sól w 29r., wyrażony w % 13,43% 6,71% 8,72% 23,35% 2,71% 45,9% Salmonella Campylobacter rotawirusy inne bakt. zakaż. jelit. inne wirusowe zakaż.jelit biegunki II.4. Inne zatrucia i zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W 29 roku na terenie powiatu nowosolskiego nie notowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A, dur brzuszny i dury rzekome, czerwonkę, ani też zatruć jadem kiełbasianym i enterotoksyną gronkowcową. Nie było również przypadków zatrucia grzybami. III. Zachorowania, przeciwko którym prowadzone są szczepienia ochronne. W grupie chorób, przeciwko którym stosuje się uodpornienie, w 29 roku - podobnie jak rok wcześniej, nie zgłoszono żadnego zachorowania na błonicę, tężec, krztusiec, poliomyelitis i odrę. 11
III.1.Nagminne zapalenie przyusznic świnka W 29 roku zarejestrowano 5 zachorowań na świnkę (zap.5,75), przy 1 przypadkach (zap.11,51) zgłoszonych rok wcześniej. Żadnego z chorych nie hospitalizowano. Tendencja spadkowa zachorowań na nagminne zapalenie przyusznic utrzymuje się od roku 25. W województwie lubuskim zgłoszono 97 zachorowań (zap.9,61) a w całym kraju 2915 (zap.7,65). W 28r. w lubuskim wystąpiły 94 zachorowania (zap.9,32) a w Polsce 3271 (zap.8,58). Wykres nr 11. Zapadalność na świnkę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce, w latach 25-29 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 188,5 39,6 21,9 24,6 21,9 16,9 8,7 9,3 11,5 1,9 11,5 8,5 5,8 9,6 7,7 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska W ostatnich latach na terenie Polski spada zapadalność na świnkę. Nie występują również tak wyraźne okresowe zwyżki zachorowań, obserwowane co 3-4 lata. Ma to związek z wprowadzeniem pod koniec lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku szczepień ochronnych przeciwko śwince, które od końca 23 roku są obowiązkowe. Od 25 roku obowiązuje dwukrotne szczepienie dzieci w wieku 13-14 miesięcy i w 1 roku życia, szczepionką skojarzoną zapobiegającą odrze, śwince i różyczce. III.2 Różyczka W zachorowaniach na różyczkę nie zarejestrowano istotnych zmian. W 29 roku zgłoszono 17 przypadków tej choroby (zap.19,57), tj. o jedno zachorowanie więcej niż rok wcześniej (zap.18,4). Zachorowania przebiegały bez powikłań i nie wymagały hospitalizacji. Nie zanotowano przypadków różyczki wrodzonej. Spośród ogółu przypadków 82,4% stanowiły zachorowania u dzieci i młodzieży do lat 14. W grupie chorych 11 osób, tj. 64,7% ogółu zarejestrowanych, wcześniej zostało zaszczepionych jedną dawką szczepionki przeciwko różyczce. Wszystkie przypadki różyczki zostały zgłoszone wyłącznie w oparciu o objawy kliniczne, które mogą przypominać objawy występujące w przebiegu innych chorób wysypkowych wieku dziecięcego. 12
Zdecydowaną tendencję spadkową odnotowano natomiast w województwie lubuskim, w którym w 29 roku zgłoszono 164 zachorowania (zap.16,25), przy 27 chorych (zap.26,77) w roku poprzednim. Podobnie kształtowały się zachorowania w Polsce. W roku sprawozdawczym wystąpiło 7514 przypadków różyczki(zap. 19,71), przy 13145 (34,49) w roku 28. Zmniejszająca się liczba chorych na różyczkę może mieć związek ze szczepieniami ochronnymi, które jako obowiązkowe wprowadzono do PSO w roku 1987 - dla 13-letnich dziewczynek, a od 23 roku - dla całej populacji dzieci. Ocena wpływu powszechnych szczepień jest jednak utrudniona z powodu słabej diagnostyki zgłaszanych zachorowań. Istotą szczepień jest przede wszystkim zapobieganie przypadkom różyczki wrodzonej. Wykres nr 12. Zapadalność na różyczkę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25-29. 7 6 5 54,2 6, 4 3 2 1 8,1 2,8 14,2 13,8 27,3 1,4 16,9 26,8 18,4 34,2 19,6 16,3 19,7 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska III.3. Ospa wietrzna Ospa wietrzna należy do najbardziej zaraźliwych chorób wieku dziecięcego, występującą z epidemicznym nasileniem co 2-3 lata. W 29 roku w powiecie nowosolskim zaobserwowano istotny wzrost liczby chorych na ospę wietrzną. Zgłoszono 38 zachorowań (zap.437,37) przy 239 przypadkach ospy (zap.275,9) w roku ubiegłym. Nikogo nie hospitalizowano. W województwie lubuskim w 29r zarejestrowano 5279 osób chorych na ospę wietrzną (zap.523,21), z których 4 wymagały hospitalizacji, a w całym kraju 138 952 osoby (zap.365,55). W poprzednim roku wielkości te kształtowały się odpowiednio 4 664 zachorowań (zap. 462,5),)w woj. lubuskim i 129 662 (zap.34,18)) w Polsce. 13
Wykres nr 13. Zapadalność na ospę wietrzną w terenie nadzorowanym przez PSSE w Nowej Soli, woj. lubuskim i Polsce w latach 25-29 6 5 4 3 351,4 435,3 386,8 327,1 445, 37,4 573,9 462,5 473,4 419,9 355, 335,7 275,1 523,2 364,6 2 1 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska III.4. Grypa Grypa to jednostka, odznaczająca się najwyższym wskaźnikiem zapadalności wśród chorób zakaźnych, występujących w Polsce. W zależności od sezonu epidemicznego liczba zachorowań waha się od kilkuset tysięcy do kilku milionów. W 29 roku w powiecie nowosolskim zarejestrowano 9164 przypadki grypy i podejrzenia grypy (zap.7285,3), w tym 3764 zachorowań u osób w wieku -14 lat (zap.2644,5). W roku porównawczym zgłoszono ponad jedenastokrotnie mniej zachorowań, tj. 822 przypadki grypy (zap.946,1), w tym 311 przypadków u dzieci do lat 14. Rok 29 odznaczył się na terenie powiatu nowosolskiego najwyższą zapadalnością na grypę i zachorowania grypopodobne na przestrzeni ostatnich czterech lat. Wskaźnik zapadalności był prawie dwukrotnie wyższy od notowanego w woj. lubuskim i ponad 2,5-krotnie wyższy niż w Polsce. Wielkość zachorowań na grypę w latach 26-29 przedstawia wykres nr 14. Wykres nr 14. Zapadalność na grypę w powiecie nowosolskim, w woj. lubuskim i w Polsce w latach 26-29. 8 7 6 5 4 3 2 1 158 122 66 525 316 166 979 946 591 7285 26r. 27r. 28r. 29 3777 2837 PSSE w Nowej Soli woj. lubuskie Polska 14
Wszystkie przypadki zgłoszone do PSSE w Nowej Soli rozpoznano w oparciu o objawy kliniczne. Placówki lecznicze na terenie powiatu nowosolskiego nie uczestniczą w programie SENTINEL, w którym są prowadzone badania wirusologiczne w kierunku grypy. W 29 roku po ogłoszeniu pandemii nowej grypy A(H1N1), zgłoszono podejrzenie zachorowania u 11 mieszkańców powiatu nowosolskiego. Ostatecznie, po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych, potwierdzono zachorowanie u 4 osób, w tym u jednego dziecka do lat 2. Wszystkie osoby z podejrzeniem zakażenia wirusem A(H1N1), hospitalizowano w Oddziale Zakaźnym WS SPZOZ w Zielonej Górze. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca szczepienia ochronne przeciwko grypie, jako najskuteczniejszy środek nie tylko zapobiegający zachorowaniom ale również poważnym powikłaniom. Szczepienia nie są refundowane z budżetu; koszt szczepionki pokrywa pacjent. W 29r w powiecie Nowa Sól, przeciwko grypie zaszczepiło się 499 osób, tj.,5,7 % populacji powiatu, w tym w grupach wiekowych: - -4 lata -26 osób (4,2% wszystkich zaszczepionych) - 5-14 lat 344 osoby (7,%), - 15-64 lata 25osób (41,8%), - 65 lat i powyżej 239 osób (47,%). W powyższej liczbie 878 osób (18,1% wszystkich zaszczepionych) zostało uodpornionych w gabinecie szczepień PSSE w Nowej Soli, w tym 5 osób w ramach bezpłatnych szczepień zrefundowanych przez Urząd Miasta w Nowej Soli. IV. Choroba meningokokowa W roku sprawozdawczym w powiecie nowosolskim rozpoznano 2 zachorowania wywołane przez bakterie Neisseria meningitidis grupy C. U obu chorych (ojciec i syn) wystąpiło zapalenie opon mózgowych i posocznica. W roku 28 natomiast, nie zarejestrowano żadnego zachorowania o etiologii meningokokowej. W województwie lubuskim utrzymuje się tendencja spadkowa zachorowań; zarejestrowano ogółem 5 przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej (zap.,5), przy 7 zachorowaniach (zap.,69) zgłoszonych w roku 28. W całym kraju w roku 29 zachorowało 37 osób (zap.,81), przy 373 przypadkach (zap.,98) zanotowanych rok wcześniej. Z porównania wskaźników wynika, że sytuacja epidemiologiczna zachorowań o etiologii meningokokowej w powiecie nowosolskim, na tle kraju i województwa lubuskiego przedstawia się niekorzystnie. 15
3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 Wykres nr 15. Zapadalność na inwazyjną chorobę meningokokową w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25-29 3,46,4,54 1,15 1,19,61,99 1,3,96,69 25r. 26r. 27r. 28r. 29 2,3,81,5 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Działania zapobiegające zachorowaniom meningokokowym, polegają głównie na unikaniu kontaktów ze źródłem zakażenia oraz na szczepieniach ochronnych. Pracownicy PSSE w 29 roku kontynuowali działalność edukacyjno-oświatową w tym zakresie, przekazując placówkom medycznym, opiekuńczo-wychowawczym oraz szkołom, materiały edukacyjne opracowane przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Pomimo tego, szczepieniom zalecanym przeciwko meningokokom poddało się w omawianym roku 86 osób, tj. znacznie mniej niż w roku 28-158 osób. V. Zachorowania na choroby odzwierzęce. W 29r., podobnie jak rok wcześniej nie rejestrowano zachorowań na brucelozę. V.1. Choroba z Lyme borelioza Borelioza to choroba bakteryjna przenoszona przez kleszcze. W 29 roku w powiecie nowosolskim chorobę z Lyme rozpoznano u 17 osób (zap.19,57), tj. 2,5-krotnie więcej zachorowań niż rok wcześniej (7 przyp., zap.8,6). Zdecydowana większość chorych potwierdzała pokąsanie przez kleszcza. Wszystkie przypadki przebiegały z objawami charakterystycznymi dla boreliozy, choć o różnym stopniu nasilenia. Boreliozę rozpoznano u 14 kobiet (zap. 31,2) i 3 mężczyzn (zap.7,1). W mieście mieszkało 14 osób (zap.22,9), na wsi 4 (zap.13,3). Wśród chorych nie było osób związanych zawodowo z pracą w lesie. Większość zachorowań zarejestrowano w okresie aktywności kleszczy, od czerwca do października. Wszystkie zakażenia potwierdzone zostały badaniami serologicznymi. 16
Wykres nr 16. Zapadalność na boreliozę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polscew latach 25-29 3 28,25 27,6 25 2 15 1 1,4 12,19 11,35 11,79 17,5 1,4 13,88 2,26 8,6 19,63 21,44 19,57 5 3,46 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Do roku 29 poziom zachorowań na boreliozę w powiecie nowosolskim utrzymywał się na podobnym poziomie, nie przekraczając wskaźnika zapadalności 1,4 - odnotowanym w 25 i 2 7roku. Znaczący wzrost przypadków choroby z Lyme odnotowano także w woj. lubuskim. W roku 29 zgłoszono 285 zachorowań (zap.28,25), przy 198 zachorowaniach (zap.19,65) rok wcześniej. Tendencja wzrostowa zachorowań występuje także w Polsce. V.2. Wścieklizna. W roku 29, w stosunku do roku poprzedniego zanotowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób poddanych szczepieniom po narażeniu na wściekliznę. Do szczepienia zakwalifikowano 13 osób (zap.14,96), przy 6 osobach (zap.6,91), w roku 28. Decyzję o szczepieniu podjęto po pokąsaniu 11 osób przez nieznanego psa (85% ogółu przypadków) a dwóch pozostałych - przez nieznanego kota. Nikogo nie hospitalizowano, jak również nie było potrzeby podania surowicy odpornościowej. Na terenie województwa w 29 roku potrzebę szczepień przeciwko wściekliźnie uznano w stosunku do127 osób (zap.12,59), a w 28 roku -136 narażonych (zap. 13,49). Jeszcze więcej osób kwalifikowano do szczepienia na terenie kraju. W roku 29 uodpornieniu poddano 6 865 osób (zap.18,1), przy 6 919 osobach zaszczepionych rok wcześniej (zap.18,15). Częstotliwość szczepień przeciwko wściekliźnie (wyrażoną wskaźnikiem zapadalności), podejmowanych u osób narażonych, zamieszkałych w powiecie nowosolskim, w porównaniu z woj. lubuskim i terenem kraju, przedstawia wykres nr 17. 17
Wykres nr 17. Częstość podejmowanych szczepień p/ko wściekliźnie (jako zapadalność) w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25-29 25 2 15 1 5 11,5 9,81 2,2 9,21 13,47 19,7 9,21 13,98 18,5 6,91 13,49 17,91 14,96 12,59 18,1 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska Analiza ostatnich pięciu lat wykazała, że w powiecie nowosolskim decyzję o zastosowaniu szczepień przeciwko wściekliźnie podejmowano rzadziej niż w Polsce, a w niektórych latach również rzadziej niż w województwie lubuskim. Od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku w badaniach wykonywanych w laboratoriach inspekcji weterynaryjnej, nie stwierdzono wirusów wścieklizny u zwierząt bytujących na terenie powiatu nowosolskiego. Wyjątek stanowi pojedynczy przypadek z 21roku, w którym potwierdzono wściekliznę u nietoperza, znalezionego na jednym z nowosolskich osiedli mieszkaniowych. W Polsce obserwowany jest systematyczny spadek zachorowań na wściekliznę u zwierząt, wynikający z realizacji doustnych szczepień zwierząt dzikich. VI. Inne jednostki chorobowe. VI.1. Płonica (szkarlatyna) W 29 roku zaobserwowano znaczący wzrost zachorowań na płonicę. W omawianym roku zarejestrowano 115 zachorowań (zap.132,36) przy 37 przypadkach (zap.42,59) zgłoszonych w roku 28. Jedną osobę hospitalizowano. Tendencji takich nie zaobserwowano na terenie woj. lubuskiego ani też Polski, gdzie zapadalność na płonicę nie odbiegała w sposób istotny do notowanej w poprzednim roku. Okresem wzmożonych zachorowań była zima i wiosna; od stycznia do maja zgłoszono 92 przypadki płonicy, tj.8,8% ogółu zarejestrowanych. Biorąc pod uwagę środowisko, zdecydowanie częściej chorowały osoby mieszkające w mieście (zap.151,2) niż mieszkańcy wsi (zap.86,6). Ze względu na płeć nieco częściej płonicę rejestrowano u mężczyzn (zap.135.6) niż u kobiet (zap.122,5). Udział zachorowań dzieci i młodzieży do lat 15, w ogólnej liczbie przypadków płonicy zgłoszonych w 29 roku wyniósł 9,4% i był porównywalny z udziałem zachorowań tej grupy ludności w poprzednich latach. W województwie lubuskim w roku sprawozdawczym zarejestrowano 361 przypadków płonicy (zap.35,78), przy 369zachorowaniach (zap. 36,6) w roku 28. W Polsce natomiast w 29 roku zarejestrowano 13 845 zachorowań (zap. 36,32), przy 11 179 przypadkach płonicy (zap. 29,33) zgłoszonych rok wcześniej. 18
Wykres nr 18. Zapadalność na płonicę w powiecie nowosolskim, woj. lubuskim i w Polsce w latach 25-29 16 14 12 1 8 6 4 2 154,4 132,3 57,2 54,1 22,5 28,8 26, 27,8 33,4 28,1 3,2 36,6 35,8 36,3 29, 25r. 26r. 27r. 28r. 29 powiat Nowa Sól woj. lubuskie Polska VII Podsumowanie i wnioski Sytuację epidemiologiczną chorób zakaźnych w 29 roku w powiecie nowosolskim można określić jako średnio korzystną. Nie notowano wprawdzie chorób zakaźnych szczególnie niebezpiecznych, określanych jako importowane, nie zgłoszono również przypadków błonicy, krztuśca, odry i poliomyelitis (przeciwko którym prowadzona jest długoletnia profilaktyka szczepienna), niemniej jednak zarejestrowano 2 inwazyjne zachorowania o etiologii meningokokowej. Na terenie powiatu nowosolskiego zarejestrowano również liczne przypadki grypy i zachorowań grypopodobnych, w tym również 4 zachorowania wywołane wirusem A(H1N1). Wskaźnik zapadalności na grypę i zachorowania grypopodobne był prawie dwukrotnie wyższy od notowanego w woj. lubuskim i ponad 2,5-krotnie wyższy niż w Polsce. Analizowany przedział czasowy, w porównaniu z rokiem 28, charakteryzował się także wzrostem zakażeń jelitowych wywołanych przez bakterie Campylobacter, biegunek, oraz nieżytów jelitowych o etiologii rotawirusowej. Zachorowania wywołane pałeczkami Salmonella pozostały na niezmienionym poziomie, aczkolwiek odnotowano jedno (trzyosobowe) ognisko zatrucia zbiorowego. Niekorzystnie na tle kraju i województwa przedstawiała się także sytuacja w zakresie zachorowań na AIDS. W roku 29 zarejestrowano 3 przypadki AIDS (w tym 1 zgon), przy zapadalności 3,45 która dziesięciokrotnie przewyższała zapadalność w Polsce i pięciokrotnie w województwie. Pogorszeniu uległy również wskaźniki zapadalności na wzw typu C, szczególnie dla przypadków rejestrowanych wg definicji z 29 roku (bez objawów klinicznych), dla których zapadalność (1,36) była wyższa od wartości wojewódzkiej (7,73) i dwukrotnie przewyższała zapadalność w Polsce ( 4,95). Utrzymano natomiast korzystną sytuację w zakresie zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu B, których w 29 roku w powiecie nowosolskim nie zanotowano. 19
Na niskim poziomie pozostają również zachorowania wieku dziecięcego, przeciwko którym prowadzone są szczepienia. Dotyczy to głównie świnki i różyczki, gdzie w dalszym ciągu obserwowane są okresowe zwyżki zachorowań (związane z cyklami epidemicznymi), jednakże liczba chorych w okresach szczytów fali epidemicznej jest coraz niższa. Niewątpliwy wpływ na spadek zapadalności ma również utrzymujący się niż demograficzny, co zmniejsza możliwość transmisji zakażeń wśród dzieci. II. Stan sanitarno-techniczny obiektów opieki zdrowotnej. Na terenie powiatu nowosolskiego funkcjonują 144 zakłady opieki zdrowotnej, w tym: 2 szpitale: Wielospecjalistyczny Szpital SPZOZ Nowa Sól, Dolnośląskie Centrum Chorób Serca NZOZ MEDINET Filia Nowa Sól, 64 obiektów lecznictwa otwartego /przychodnie, poradnie, zakłady rehabilitacji, laboratorium i inne/, 78 indywidualnych i specjalistycznych praktyk lekarskich. W 29 roku w w/w obiektach w zakresie Sekcji Epidemiologii wykonano ogółem 96 kontroli w tym: 13 kontroli w szpitalu tj; 12 kontroli Wielospecjalistycznego Szpitala SP ZOZ 1 kontrolę Oddziału Kardiochirurgicznego NZOZ Medinet, 5 kontroli zakładów lecznictwa otwartego /47 w przychodniach,1 kontrola zakładu rehabilitacji,3 kontrole w innych zakładach / oraz 1 kontrolę w gabinecie fizykoterapii w Nowej Soli, 33 kontrole gabinetów indywidualnych i specjalistycznych praktyk lekarskich. Sprawowany przez pracowników PSSE nadzór nad w/w obiektami polegał przede wszystkim na sprawdzaniu przestrzegania przepisów dotyczących wymagań higieniczno-sanitarnych i technicznych określonych dla tych obiektów. W celu poprawy stanu sanitarno-technicznego placówek służby zdrowia PPIS wydał 6 decyzji administracyjnych-merytorycznych /1 w Wielospecjalistycznym Szpitalu w Nowej Soli, 2 w przychodniach, poradniach, ambulatoriach,1 w Laboratorium Bakteriologicznym w Nowej Soli, 2 w indywidualnych specjalistycznych praktykach lekarskich/. Za nieprzestrzeganie zasad aseptyki i czystości bieżącej nałożono 1 mandat karny na kwotę 3zł. Ponadto w 29 r. pracownicy Sekcji Epidemiologii dokonali oceny 3 urządzeń sterylizacyjnych,w tym 3 w szpitalu. Uzyskano wszystkie prawidłowe wyniki badań. Wielospecjalistyczny Szpital SP- ZOZ Nowa Sól 2
W strukturach szpitala funkcjonują następujące oddziały: noworodkowy, chirurgiczny, dziecięcy z pododdziałem neurologii dzieci i młodzieży, reumatologiczny, neurologiczny, położniczo-ginekologiczny, chirurgii plastycznej i oparzeń, neurochirurgii, internistyczny, kardiologiczny, intensywnej opieki medycznej, urologiczny, urazowo-ortopedyczny, rehabilitacji, stacja dializ oraz szpitalny oddział ratunkowy. W 29r. sekcja epidemiologii skontrolowała i oceniła następujące oddziały; noworodkowy, pracownię endoskopową, oddział chirurgii plastycznej i oparzeń, neurochirurgii, internistyczny, centralną sterylizatornię oraz stację dializ. Natomiast sekcja HK skontrolowała sposób postępowania z bielizną szpitalną, postępowanie z odpadami wytwarzanymi w szpitalu /zarówno medycznymi jak i komunalnymi/, ujęcie wody i stacje uzdatniania wody z wodociągu lokalnego stanowiącego podstawowe źródło zaopatrzenia, zaplecze szpitalne tj. szatnię dla personelu, zakład patomorfologii, pomieszczenia depozytu odzieży pacjentów. W 29r. wystawiono 1 decyzję administracyjną celem poprawy stanu sanitarnotechnicznego zniszczonych pomieszczeń w oddziale chirurgii plastycznej i oparzeń. Stan sanitarno-techniczny pozostałych skontrolowanych oddziałów w omawianym okresie oceniono jako dobry. W wyniku sukcesywnie prowadzonych prac remontowych stan techniczno-sanitarny poszczególnych oddziałów szpitalnych z roku na rok ulega znacznej poprawie. Podczas generalnych remontów oddziały są równocześnie dostosowywane do wymogów aktualnego rozporządzenia. Obecnie trwają prace modernizacyjne i adaptacyjne pomieszczeń dla potrzeb pracowni endoskopowej i oddziału IOM. Ponadto kontrole wykazały, iż większość oddziałów wymaga dostosowania do aktualnie obowiązujących wymogów, za wyjątkiem oddziału neurochirurgicznego i chirurgicznego, które są zmodernizowane. Zgodnie z aktualnym rozporządzeniem termin dostosowania szpitali do obowiązujących wymogów wyznaczono do dnia 31 grudnia 212 r. W związku z powyższym Wielospecjalistyczny szpital posiada program dostosowawczy pozytywnie zaopiniowany przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Gorzowie Wlkp. Przeprowadzone w 29r. kontrole w oddziałach nie wykazały bieżących uchybień sanitarnohigienicznych zarówno z zakresu sposobu przeprowadzania dezynfekcji jak i z zakresu przestrzegania zasad aseptyki. Dobór preparatów dezynfekcyjnych /do narzędzi, sprzętu i powierzchni/ jest właściwy, nie stwierdzono uchybień z zakresu sposobu stosowania roztworów dezynfekcyjnych. Kontrole wykazały jednocześnie, iż przygotowanie narzędzi i sprzętu do sterylizacji jest prawidłowe, przestrzegane są właściwe parametry procesów sterylizacji oraz warunki przechowywania sterylnego sprzętu. Wewnętrzne kontrole skuteczności sterylizacji prowadzone są na bieżąco i systematycznie. Ponadto kontrole nie wykazały uchybień z zakresu przechowywania bielizny czystej i brudnej. Nie stwierdzono również uchybień z zakresu postępowania z odpadami w oddziałach szpitalnych. W oddziałach opracowano i wdrożono procedury postępowania zapobiegające szerzeniu się zakażeń, które na bieżąco są uaktualniane. Ponadto PPIS w Nowej Soli ocenił jako dobrą działalność Zespołu Kontroli Zakażeń Zakładowych. Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę szpitala jest wodociąg lokalny, natomiast awaryjnym możliwość korzystania z sieci wodociągu publicznego Nowej Soli. W minionym 21
roku prowadzono nad jakością wody z sieci w zakresie podstawowego i przeglądowego. W 29 roku PPIS prowadził postępowanie administracyjne mające na celu wyegzekwowanie obowiązku nałożonego w 28r., a dotyczącego obniżenia zawartości manganu. Na wniosek zobowiązanego PPIS dwukrotnie zmieniał termin wykonania decyzji. Zmiana technologii uzdatniania wody pozwoliła na zapewnienie jej właściwej jakości. Jakość wody badanych próbek pod względem bakteriologicznym nie budziła zastrzeżeń. Dolnośląskie Centrum Chorób Serca Medinet NZOZ filia Nowa Sól Oddział kardiochirurgii zlokalizowany jest w budynku Wielospecjalistycznego Szpitala SPZOZ. Dla potrzeb oddziału wydzielono część bloku operacyjnego tj. jedną salę operacyjną, salę pooperacyjną oraz oddział łóżkowy. W 29r skontrolowano oddział łóżkowy. W analizowanym okresie oddział łóżkowy oceniono jako dobry. PPIS w Nowej Soli ocenia jednocześnie dobrą działalność Zespołu Kontroli Zakażeń Zakładowych w tym oddziale. W oddziale opracowano i wdrożono procedury postępowania zapobiegające szerzeniu się zakażeń. Stan sanitarno-techniczny oddziału nie budził zastrzeżeń. Stanowiska do mycia rąk personelu wyposażone są w pełne zestawy do higienizacji rąk. W związku z tym, że zakład funkcjonuje w obiekcie szpitala korzysta ze wszystkich mediów. NZOZ MEDINET posiada umowę na świadczone usługi sterylizacyjne, pralnicze oraz odbiór odpadów z Wielospecjalistycznym Szpitalem SP- ZOZ w Nowej Soli. Sprzątaniem pomieszczeń w oddziale zajmuje się firma TEX- MED. Kontrola nie wykazała uchybień z zakresu przechowywania bielizny czystej i brudnej oraz postępowania z odpadami medycznymi. Personel oddziału wyposażony jest w odpowiednią ilość i asortyment środków ochrony osobistej. Jednocześnie kontrola oddziału łóżkowego wykazała kilka niezgodności z wymogami aktualnego rozporządzenia. Zakład posiada program dostosowawczy pozytywnie zaopiniowany przez PWIS w Gorzowie Wlkp. Zakłady lecznictwa otwartego W ewidencji PSSE powiatu nowosolskiego w 29r. znajdowało się ogółem 64 obiekty typu otwartego, w tym; 54 zakładów lecznictwa otwartego to; przychodnie, ośrodki, poradnie, 1 Medyczne Laboratorium Diagnostyczne w Nowej Soli, 3 Zakład Rehabilitacji w Nowej Soli, 3 inne zakłady opieki zdrowotnej; NZOZ- Zespół Pielęgniarek Środowiskowych Med.- Szkol w Nowej Soli i NZOZ Geria- med. w DPS w Kożuchowie, 3 inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące ZO)Z- ami tj; 3gabinety rehabilitacji leczniczej w Nowej Soli, w Nowym Miasteczku i w Kolsku. W omawianym okresie pracownicy Sekcji Epidemiologii wykonali ogółem 47 kontroli sanitarnych oraz 11 kontroli skuteczności sterylizacji. 22
Większość placówek lecznictwa otwartego w powiecie nowosolskim nadal wymaga dostosowania do obowiązujących przepisów. Najczęściej stwierdzone rozbieżności między stanem technicznym istniejących zakładów lecznictwa otwartego a wymogami zawartymi w aktualnym rozporządzeniu to: brak dodatkowych pomieszczeń zapewniających właściwą funkcję /brak sterylizatornii/, budynki nie są przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych, brak właściwie zorganizowanego zaplecza /brak wydzielonych pomieszczeń gospodarczych/, brak właściwych grzejników co, przy umywalkach brak jest właściwej baterii uruchomianej bez kontaktu z dłonią. brak właściwej zmywalności ścian w gabinetach. W 29 roku 11 obiektów oceniono bardzo dobrze są to obiekty w pełni dostosowane do obowiązujących wymogów; 1. NZOZ Poradnia Stomatologiczna Bokszańska w Nowej Soli, 2. NZOZ Przychodnia Stomatologiczna DENTICO w Kożuchowie, 3. NZOZ Praktyka Lekarza Rodzinnego ARKA- MED w Kożuchowie, 4. NZOZ Przychodnia Rodzinna Centrum Medyczne w Bytomiu Odrzańskim /odbiór w 28r./, 5. NZOZ Przychodnia Stomatologiczna KOLEN- DENT w Nowej Soli /odbiór w 28r./, 6. NZOZ Praktyka lekarza Rodzinnego- Wł. B Hucko w Nowym Miasteczku /odbiór w 28r./, 7. NZOZ Praktyka Lekarza Rodzinnego w Konotopie /odbiór w 28r./, 8. NZOZ Medicus Nowa Sól ul. Kuśnierska 5/odbiór w 29r./, 9. NZOZ Eskulap Nowa Sól ul.9-go Maja/odbiór w 29r./, 1. NZOZ Praktyka Lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej- R. Betiuk Nowe Miasteczko/odbiór w 29r./, 11. NZOZ Poradnia Kardiologiczna Nowa Sól ul.1-go Maja 24 C/odbiór w 29r./ Natomiast na uchybienia sanitarno-techniczne w pozostałych obiektach wystawiono 2 decyzje administracyjne. Ponadto prolongowano terminy 2 decyzji wydanych w 28 r. Za nieprzestrzeganie zasad aseptyki i czystości bieżącej nałożono 1 mandat karny na kwotę 3 zł w jednej z przychodni stomatologicznych. Ponadto kontrole wykazały, iż stan sanitarno-higieniczny w powyższych zakładach uległ poprawie. Wszystkie w/w placówki stosują środki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu o odpowiednim zakresie i spektrum działania. Kontrole nie wykazały uchybień z zakresu doboru preparatów, stosowanych roztworów i sposobu wykonania dezynfekcji przez personel. Przychodnie i ambulatorium wyposażone są w 12 autoklawów parowo-ciśnieniowych. Niektóre obiekty posiadają umowę na usługi sterylizacyjne z Wojewódzkim Szpitalem w Zielonej Górze. Placówki te sterylizują w Centralnej Sterylizatorni wyłącznie drobny sprzęt medyczny. Pracownicy sekcji EP przebadali 11 urządzeń sterylizacyjnych, uzyskano prawidłowe wyniki badań. Każde urządzenie jest również monitorowane wewnętrznie w zakresie skuteczności sterylizacji tj: prowadzona jest wewnętrzna kontrola chemiczna każdego procesu, natomiast kontrola biologiczna średnio raz w miesiącu. 23
We wszystkich zakładach, prowadzona jest dokumentacja procesów sterylizacyjnych w formie rejestrów. Ponadto kontrole nie wykazały uchybienia z zakresu; przygotowywania sprzętu i materiału do sterylizacji, sposobu przechowywania materiału i sprzętu po sterylizacji, terminu ważności wysterylizowanych materiałów i sprzętu. Wyjątek stanowi jedna z przychodni stomatologicznych, gdzie za nieprzestrzeganie zasad aseptyki i czystości bieżącej nałożono mandat karny. Postępowanie z bielizną czystą i brudną w kontrolowanych zakładach jest prawidłowe. W każdym kontrolowanym obiekcie wydzielone są miejsca do przechowywania bielizny czystej i brudnej. Bielizna brudna prana jest głównie we własnym zakresie, w kilku przypadkach oddawana jest do pralni przyszpitalnych (dotyczy to głównie obiektów SPZOZ). We wszystkich kontrolowanych zakładach odpady medyczne są zbierane selektywnie w miejscu ich wytwarzania. Odpady o ostrych końcach zbierane są do sztywnych, nieprzemakalnych opakowań. Inne odpady zakaźne zbierane są do pojemników wielokrotnego użycia zaopatrzonych w czerwone worki i usuwane zgodnie z wymogami. We wszystkich obiektach postępowanie w tym zakresie jest właściwe-odpady składowano w wydzielonych pomieszczeniach w urządzeniach chłodniczych. Głównymi odbiorcami odpadów są przedsiębiorstwa posiadające wymagane zezwolenia tj. Przedsiębiorstwo Gospodarowania Odpadami TEW oraz RYMED Dąbie. Indywidualne i Specjalistyczne Praktyki Lekarskie Na terenie powiatu nowosolskiego w 29 r znajdowało się ogółem76 Indywidualnych i Specjalistycznych Praktyk Lekarskich. W analizowanym okresie pracownicy Sekcji Epidemiologii skontrolowali 33gabinety indywidualnych i specjalistycznych praktyk lekarskich. W 29 roku objęto nadzorem 2 nowo otwarte indywidualne i specjalistyczne praktyki lekarskie tj; 1. Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska Przemysław Kwiatkowski, Nowe Miasteczko ul. Kopernika 2. 2. Indywidualna Praktyka Lekarza Dentysty Agata Małek, Nowe Miasteczko ul. Kopernika 2. Stan sanitarno- techniczny większości skontrolowanych gabinetów jest dobry. Celem poprawy stanu sanitarno technicznego w dwóch praktykach wydano decyzje administracyjne. W/w decyzje dotyczyły zapewnienia właściwej powierzchni gabinetów badań lekarskich i zapewnienia właściwej wentylacji. Ponadto kontrole sprawdzające wykazały, iż obowiązki nałożone decyzjami w 28 roku zostały wykonane w całości. Stan techniczny pozostałych kontrolowanych praktyk oceniono jako dobry. We wszystkich ocenianych gabinetach nie stwierdzono uchybień z zakresu czystości bieżącej i przestrzegania zasad aseptyki. Ponadto na właścicieli gabinetów wydano 4 zalecenia, które dotyczyły głównie; uaktualnienia procedur /szczególnie procedury postępowania z odpadami/ i sporządzenia stanowiskowej instrukcji selektywnej zbiórki odpadów, Kontrole nie wykazały uchybień w zakresie dekontaminacji sprzętu medycznego. Wszystkie oceniane praktyki stosują środki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu o odpowiednim zakresie i spektrum działania. 24
Na wyposażeniu gabinetów Indywidualnych Praktyk Lekarskich znajdowało się 28 autoklawów parowo-ciśnieniowych, w omawianym okresie skontrolowano 16 urządzenia i uzyskano wszystkie wyniki prawidłowe. Kontrola chemiczna jak i mikrobiologiczna procesów sterylizacji prowadzona jest we wszystkich gabinetach systematycznie tj. badany jest każdy proces wskaźnikami chemicznymi, kontrola mikrobiologiczna prowadzona jest średnio raz w miesiącu. W każdym gabinecie praktyki prowadzona jest dokumentacja procesów sterylizacyjnych w formie rejestrów. Każdy z kontrolowanych gabinetów stosuje prawidłowe opakowania sterylizacyjne są to głównie rękawy i torebki foliowo-papierowe. W kontrolowanych gabinetach przestrzegane są zasady prawidłowego przechowywania pakietów sterylnych. Nie stwierdzono uchybień w zakresie postępowania zarówno z bielizną czystą jak i brudną. Każda z kontrolowanych praktyk posiada wydzielone miejsce do przechowywania bielizny czystej i brudnej. Stosowana jest głównie bielizna jednorazowa (fartuchy, prześcieradła itp.), która po zużyciu traktowana jest jako odpad medyczny. Wyłącznie fartuchy ochronne wielorazowe prane są we własnym zakresie. We wszystkich omawianych praktykach kontrole nie wykazały uchybień z zakresu gromadzenia i usuwania odpadów medycznych. Każdy z kontrolowanych wytwórców składał informację o wytwarzanych odpadach w danym starostwie. Odpady medyczne odbierane są przez Specjalistyczne Firmy tj. w powiecie nowosolskim głównie przez firmę TEW z Nowej Soli i przez firmę RYMED z Dębna. Nieczystości stałe z poszczególnych praktyk wywożone są przez Przedsiębiorstwa Gospodarowania Odpadami, natomiast nieczystości płynne usuwane są do kanalizacji. W/w praktyki zaopatrywane są w wodę z wodociągów publicznych. Wnioski 1. W analizowanym okresie stan sanitarno-techniczny oddziałów szpitalnych ulega sukcesywnej poprawie. Podczas generalnych remontów oddziały są równocześnie dostosowywane do wymogów aktualnego rozporządzenia. 2. Korzystne zmiany odnotowano w zakresie dostosowania zakładów opieki zdrowotnej lecznictwa otwartego do wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn. 1 listopada 26 r. W powiecie nowosolskim dostosowanych jest obecnie 11 obiektów, ilość ich zwiększa się z roku na rok. 3. Stan techniczny indywidualnych i specjalistycznych praktyk lekarskich z roku na rok ulega znacznej poprawie. 4. Bieżący stan sanitarno higieniczny kontrolowanych obiektów w 29 r., w stosunku do roku 28 nie uległ radykalnej zmianie. Większość obiektów utrzymanych jest w dobrym stanie sanitarnym i ulega ciągłej poprawie. III Warunki zdrowotne środowiska bytowania mieszkańców powiatu III.1. Stan sanitarny obiektów wodnych 25
W skład powiatu nowosolskiego wchodzi 8 gmin: Nowa Sól-gmina, Nowa Sólmiasto, Kolsko, Otyń, Siedlisko, Nowe Miasteczko, Bytom Odrzański oraz Kożuchów. Przy opracowaniu niniejszej oceny wykorzystano wyniki badań wykonanych w ramach prowadzonego zintegrowanego nadzoru sanitarnego nad jakością wody oraz nad obiektami służącymi do zaopatrzenia ludności w wodę, kąpieliskami i basenami kąpielowymi, a także materiały przekazane przez inne instytucje i placówki naukowo-badawcze, wyniki badań wykonanych przez właścicieli lub administratorów wodociągów publicznych wykonanych w ramach kontroli wewnętrznej jakości wody. Głównym celem prowadzonego nadzoru sanitarnego nad jakością wody jest zapewnienie konsumentom i użytkownikom wody o odpowiedniej jakości zdrowotnej. W minionym roku jakość wody z nadzorowanych wodociągów kontrolowano z częstotliwością i w zakresie określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 27 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 27r., Nr 61, poz. 417). Ww. rozporządzenie określa między innymi wymagania dotyczące jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w tym wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne, organoleptyczne, sposób oceny przydatności wody, minimalną częstotliwość badań wody i miejsca pobierania próbek wody do badań, zakres badania wody, sposób informowania konsumentów o jakości wody itd. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29. marca 27r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia precyzuje szczegółowo zasady i zakres prowadzenia kontroli jakości wody przez przedsiębiorstwa wodociągowe. W celu przybliżenia zapisów w nim w minionym roku na bieżąco kontaktowano się z właścicielami i administratorami wszystkich wodociągów publicznych, funkcjonujących na nadzorowanym terenie. Ponadto PPIS zatwierdził proponowane harmonogramy kontroli wewnętrznej (odrębnie dla każdego wodociągu). Działania realizowane przez Inspekcję Sanitarną oraz przedsiębiorstwa wodociągowe są niezbędne do ochrony zdrowia ludzkiego przed działaniem czynników szkodliwych. Liczbę ludności korzystającej z wodociągów nadzorowanych przez PPIS w Nowej Soli zestawiono w Tabeli nr 1: Lp. Powiat Liczba ludności ogółem Liczba wodociągów Ludność korzystająca z wody o kontrolowanej jakości Ludność korzystająca z wody o niekontrolowanej jakości liczba % liczba % 1. Nowa Sól 86 881 42 81 695 94, 5183 6, Z powyższego zestawienia wynika, że w 29 r. funkcjonowały 42 wodociągi nadzorowane przez PPIS w Nowej Soli. Stopień zwodociągowania powiatu jest bardzo wysoki 94, % - na 86 881 mieszkańców powiatu aż 81 695 korzysta z wody o kontrolowanej jakości. W porównaniu do lat poprzednich stopień zwodociągowania nie zmienił się. 26