Garłacz bawarski, czerwonopłowy z pasami

Garłacz bawarski, czerwonopłowy z pasami

Warto było pojechać do Kielc W ostatni weekend stycznia 2016 r. po raz pierwszy miałem możliwość obejrzeć polską Krajową Wystawę Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza w Kielcach i byłem pod ogromnym wrażeniem: przepiękna lokalizacja wystawy, bardzo piękna prezentacja zwierząt, wyśmienita organizacja i serdeczna gościnność. Po dłuższej podróży z lotniska w Warszawie, skąd zostałem odebrany przez panią Borawską, przybyliśmy około południa do Kielc. Po południu mogłem już podziwiać wystawę. Była to naprawdę przyjemność, podziwiać tak licznie zgromadzone i dobrze zaprezentowane zwierzęta. Polska jest krajem gołębi Szybko stało się dla mnie jasne, że Polska jest prawdziwie krajem gołębi. Na wystawie stały tysiące gołębi niezliczonych ras i bez wyjątku dobrej jakości. Liczne kluby wystawiały swoje gołębie w pięknych wolierach i w taki sposób prezentowały swój klub. Po środku odbywał się pokaz skoków królików przez przeszkody (Kanin Hop), który wzbudzał duże zainteresowanie. W innej hali zaprezentowano kilkaset kur i królików. Mnie zainteresowały szczególnie polskie zielononóżki, wystawiane licznie w dwóch odmianach barwnych. Duże wrażenie sprawił na mnie również dostęp do informacji, w szczególności dotyczący polskich ras. Dokładnie tak powinno być. Każdy kraj może i powinien być dumny ze swoich rodzimych ras oraz propagować je i wspierać. Imponująca ceremonia otwarcia Późnym popołudniem odbyła się oficjalna uroczystość otwarcia wystawy. Cieszyłem się, mogąc zaobserwować, jak dużą wagę przykłada się w Polsce do uroczystej ceremonii otwarcia. W oprawie muzycznej wygłaszano słowa powitań i różne przemówienia i co mnie oczywiście szczególnie ucieszyło, uhonorowano Mistrza Europy Wystawy Europejskiej w Metz. Główną atrakcją dla mnie osobiście było otrzymanie dużego upominku, deski z wizerunkiem polskiej zielononóżki, która zajmuje u mnie honorowe miejsce. Ponieważ przyjechałem samolotem, nie mogłem prezentu od razu zabrać ze sobą. Zdzisław Borawski przywiózł mi go później na konferencję europejską do Wiednia. Niewiarygodne, co zobaczyłem w niedzielę Chociaż bardzo podobała mi się sama wystawa, bardziej zaskakujący był targ małych zwierząt w niedzielę. Niedowierzając własnym oczom przeciskałem się wśród licznych kupujących i oferentów, szeregami klatek, w których można było zobaczyć wystawione do kupna gołębie, kury, kaczki, indyki, króliki, przepiórki i inne ptaki. Świadczy to o tym, że hodowla małych zwierząt ma w Polsce duże znaczenie, jednak wiele osób nie może sobie pozwolić lub nie chce wyłożyć pieniędzy na opłatę za stoisko na oficjalnej wystawie. Patrząc wstecz muszę powiedzieć, że Polacy przekonali mnie, że wiedzą jak organizować duże wystawy, a lokalizacja w Kielcach przygotowana jest na jeszcze większe pokazy. No i przede wszystkim Polacy wiedzą, co oznacza gościnność. W każdych okolicznościach opiekowano się mną wyśmienicie. Pełen nowych, pozytywnych wrażeń wyruszyłem w drogę powrotną do domu. Serdeczne dziękuję, drodzy polscy Przyjaciele to z pewnością nie była moja ostatnia wizyta w Polsce. Gion P. Gross Prezydent EE Tłum. Joanna Mitura

Zjazd Sprawozdawczy Delegatów PZHGRiDI str. 4-7 Klub Garłacza Brneńskiego str. 8-10 Jaki ten świat gołębi jest mały! str. 11-13 Srebrniak polski str. 14-16 Szanowne Koleżanki i Koledzy Hodowcy Tak jak wcześniej informowałem, ten numer Biuletynu jest 25 numerem w nowej formie. Ta forma biuletynu spotkała się z bardzo życzliwym przyjęciem przez liczne organizacje hodowców w Europie. Dziękuję wszystkim czytelnikom za wnikliwe czytanie każdego numeru. Wasze zapytania o kolejne wydania świadczą o zainteresowaniu tą formą przekazu informacji. Jedną z ważnych zasad Redakcji jest nie publikowanie artykułów, w których treść powodowała by skłócanie i wzajemne obrażanie hodowców. To się udaje. Na sprawy hodowlane jak i merytoryczne dyskusje jest i zawsze będzie miejsce. Ważnym wydarzeniem w życiu Związku był Sprawozdawczy Walny Zjazd Delegatów Polskiego Związku. (Sprawozdanie w dalszej części biuletynu). Informuję, że uchwalony na Zjeździe Statut z naniesionymi zmianami został wpisany do KRS w dniu 21.07.2017 r. Obecnie siedzibą PZHGRiDI jest Kraków. Statut Polskiego Związku jest dostępny w internecie na stronie związkowej w rubryce druki do pobrania. Ważnym wydarzeniem w działalności Polskigo Związku jest spotkanie Zarządu PZ z Prezesami organizacji zrzeszonych w PZ. Jesienne spotkanie zaproponował Poznański Związek w dniu 18 września 2016 roku w miejscowości Kórnik k. Poznania [zaproszenia zostały wysłane prezesom oraz dostępne są na stronie PZ]. Spotkanie połączone jest ze zwiedzaniem zabytkowych obiektów: Zamku Górków w Kórniku oraz Pałacu Raczyńskich w Rogalinie. Ważną informacją organizacyjną jest to, że zamówienia na obrączki na rok 2017 należy kierować do kolegi Godfryda Kuryły na dotychczasowych zasadach. Druk z naniesioną zmianą - do pobrania na stronie PZ. Realizacja dostaw nastąpi wg. kolejności złożonych zamówień jak i dokonanych terminowych wpłat. Wpłaty należy uiszczać po 02 stycznia 2017 roku na konto PZ z podaniem numeru faktury. Pierwsze zamówienia należy złożyć do 31 października 2016 r. Zachęcam do wzięcia udziału w wystawach zagranicznych: w dniach 26 27.11.2016 r. w Nitrze Słowacja [regulamin na stronie PZ]. w dniach 09 11.12.2016 r., w Dabas - Węgry [ zaproszenie na stronie PZ]. Wystawy krajowe: 10 11 grudzień 2016 r., Wystawa Krajowa Młodych Zwierząt w Gdańsku 28 29 styczeń 2017 r. Krajowa Wystawa Gołębi Rasowych i DI w Kielcach. 26 27 listopad 2016 r. Polska Wystawa Królików w Knurowie 19 20 listopad 2016 r. Międzynarodowy Konkurs Garłacza Górnośląskiego Koroniastego oraz I-sza Beskidzka Wystawa Królików w Kozach koło Bielska-Białej. Pozostałe wystawy regionalne wg nadesłanych zgłoszeń, są zamieszczone w wykazie wystaw w dalszej części biuletynu. Jan Pajka Prezes Zarządu Polskiego Związku Byliśmy u naszych Polskich przyjaciół by dostojnie świętować jubileusz Letni Przegląd Gołębi Młodych z Klubów: Hodowców Niemieckiego Wystawowego i Hodowców Gdańskiego Wysokolotnego Letnia wystawa gołębi Sitno k. Zamościa XVII Regionalna Wystawa Chełmża 2016 Szkolenie sędziów gołębi w Warszawie Klub Hodowców Rasy Srebrniak Polski im. R. Pawłowskiego Streszczenie Biuletynu Europejskiej Komisji Standaryzacyjnej ds. Drobiu Kuropatwa szara (Perdix perdix) Miasto z kogutem w herbie Typy grzebieni u kur Appenzeller czubaty Rola hodowców drobiu ozdobnego w utrzymaniu bioróżnorodności i ochrony cennych ras przed ich wyginięciem Jak rozpocząć naukę skakania królików Olbrzym srokacz RHDV-2 nadal się rozprzestrzenia Wpływ stanu przewodu pokarmowego na przebieg pierzenia się gołębi Kalendarz wystaw, komunikaty i informacje związkowe str. 17-20 str. 24-27 str. 28 str. 30-31 str. 32-35 str. 37 str. 38-41 str. 42-45 str. 46 str. 47-49 str. 50-52 str. 53-55 str. 56-58 str. 59-60 str. 61 str. 62-63 str. 64-66 WYDAWCA: Polski Związek Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza w Krakowie Adres: ul. Królewska 52/10, 30-045 Kraków, tel. 503 039 284 e-mail: pzhgridi@interia.pl; www. pzhgridi.pl PL. ISSN: 2082-4025; Nakład 3400 egzemplarzy Nr konta bankowego: PKO Bank Polski SA 29 1020 4027 0000 1402 0478 0260 Zdjęcie na okładce: Garłacz bawarski, czerwonopłowy z pasami samiec, hod. i fot. Layne Gardner Redaktor naczelny: Jan Pajka REDAKTORZY TEMATYCZNI: Andrzej Grabowski, Zbigniew Gilarski, Zdzisław Jakubanis, Stanisław Projs, Tomasz Orłowski, Krzysztof Stachurski. OPRACOWANIE GRAFICZNE: Łukasz Tumidajski Redakcja zastrzega sobie prawo do ewentualnych zmian treści, skrótów tekstów przyjętych do publikacji oraz terminów ich publikacji. Redakcja nie zwraca otrzymanych materiałów. Poglądy i opinie wyrażone w artykułach przez autorów niekoniecznie wyrażają punkt widzenia redakcji. Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść artykułów. Za treść ogłoszeń i reklam nie odpowiadamy. 3

Zjazd Sprawozdawczy Delegatów Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza 19 czerwca 2016 r., Andrespol k/łodzi W dniu 19 czerwca 2016 roku w Andrespolu k/łodzi odbył się Zwyczajny Sprawozdawczy Zjazd Delegatów Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobnego Inwentarza. Obrady zjazdu otworzył Prezes Polskiego Związku Jan Pajka, witając przybyłych na zjazd delegatów i zaproszonych gości. Następnie nastąpiło uroczyste wręczenie odznak Honorowego Członka PZHGRiDI. Odznaki Honorowego Członka PZHGRiDI otrzymali: Kazimierz Płaczkowski, Adam Wegner, Józef Gref, Zbigniew Rajski, Mieczysław Branicki, Ryszard Bielawski, Dominik Langiewicz, Wojciech Lewandowski, Godfryd Kuryło, Zdzisław Borawski, Zdzisław Gogolewski, Wojciech Spychała, Adam Zdeb, Zbigniew Gilarski, Manfred Uglorz, Stanisław Śliż. W przypadku nieobecności odznaczonego, odznakę odbierał prezes Związku, do którego należy odznaczony jak np. 4

za prof. Uglorza odebrał prezes Andrzej Liwczak lub zostanie doręczona w inny sposób. Panowie: Jerzy Cielepa, Jan Pajka, Zygmunt Woźniak i Stanisław Wójcik jako Honorowi Członkowie PZ od wielu lat, dopiero teraz otrzymali odznaki, ponieważ wcześniej nie było ustanowionej odznaki Honorowego Członka. GOŁĘBIE i drobny inwentarz Następny punkt porządku obrad przewidywał wybór przewodniczącego zjazdu, na którego prezes Pajka zaproponował kandydaturę kol. Godfryda Kuryłę. Delegaci zaakceptowali pana Kuryłę jako przewodniczącego zjazdu. Innych kandydatów nie zgłoszono. Przewodniczący zjazdu podziękował delegatom za okazane mu zaufanie i obiecał, że postara się przeprowadzić obrady sprawnie bez zbędnej straty czasu, otwierając dyskusję nad programem i porządkiem obrad. Z sali zgłoszono wnioski dotyczące drobnych spraw w regulaminie obrad, które zostały uwzględnione i przegłosowane do realizacji. Zgodnie z par. 5 pkt. 2 regulaminu zjazdu, przewodniczący ogłasza wybory wiceprzewodniczącego zjazdu, dwóch sekretarzy i dwóch mężów zaufania. Na wiceprzewodniczącego zjazdu zgłoszono kol. Edwarda Gersztyna, na sekretarzy: Andrzeja Grabowskiego i Karola Sarneckiego, a na mężów zaufania: Zygmunta Woźniaka i Ryszarda Bielawskiego. Zgłoszone kandydatury zostały jednogłośnie przyjęte przez delegatów na wymienione funkcje. Do zadań sekretarzy Zjazdu należy sporządzenie protokółu z obrad Zjazdu, a do mężów zaufania czuwanie nad przestrzeganiem regulaminu i realizacją porządku obrad. Następny punkt porządku obrad dotyczył wyboru Komisji Mandatowo-Skrutacyjnej i Komisji Uchwał i Wniosków, każda w trzy osobowym składzie. Wybory członków wymienionych komisji odbywały się w głosowaniu jawnym. Do Komisji Mandatowo-Skrutacyjnej zostali wybrani: Krzysztof Stachurski, Grzegorz Mazurek i Marek Pawelec, a do Komisji Uchwał i Wniosków: Andrzej Bujak, Robert Cierpiałowski i Roman Matłosz. Kolejnym punktem porządku obrad było złożenie sprawozdania z działalności Zarządu Głównego Polskiego Związku za okres od 29 czerwca 2015 roku do 19 czerwca 2016 roku. Sprawozdanie w imieniu Zarządu przedstawił prezes Jan Pajka. Prezes powiedział, że w okresie sprawozdawczym Zarząd odbył 9 posiedzeń i jedno zebranie robocze z prezesami. Podjął 22 uchwały. Aktualnie do Polskiego Związku należą 73 organizacje, które liczą łącznie 3460 członków. Od października 2015 roku został zmieniony adres Polskiego Związku z Tarnowa na Kraków. Aktualny adres to: ul. Królewska 52/10, 30-045 Kraków. Nowy adres zostanie zatwierdzony na obecnym zjeździe i w statucie. Poprzednie zmiany statutu umożliwiają współpracę i powoływanie sekcji. Zarząd pozytywnie ocenia działalność kierownictwa sekcji drobiu. W ubiegłym tygodniu w uzgodnieniu z sekcją drobiu podpisaliśmy umowę z Komisją Standaryzacji Federacji Europejskiej dotyczącej współpracy i przyjęcie europejskiego wzorca drobiu. Niestety z hodowcami królików współpraca w tym zakresie jest niewystarczająca. Dobrze natomiast funkcjonuje wprowadzony przez Zarząd system znakowania królików. Prezes poinformował, że wszystkie wzorce królików zostały rozprowadzone, a Federacja Europejska wysoko je oceniła. Polski Związek, jak co roku uczestniczył w Walnym Zgromadzeniu Federacji Europejskiej, które w tym roku odbyło się w Wiedniu. Z satysfakcją należy podkreślić, że pozycja Polskiego Związku w Europie znacząco rośnie. Na zjeździe w Wiedniu, były słyszane zewsząd życzliwe podziękowania za udaną wystawę jubileuszową w Kielcach, jej wspaniałą organizację i dobrą jakość wystawianych na niej zwierząt. Prezes Pajka z dumą poinformował, że pozytywnie został zakończony proces rejestracji w EE rysia polskiego pod nazwą ryś staropolski /EE-69/. Pozostałe12 polskich ras gołębi /białostocki tarczowy lotny, krótkodzioby tomaszowski, krótkodzioby pasiak łapciasty, orlik białostocki, rzeszowski wystawowy, sroka mazowiecka białoogoniasta, stawak małopolski, stawak polski, śląski tarczowy, widyn, winerek, zamojski/ są na etapie zakończenia procesu rejestracji w EE. Prezes podziękował zespołowi ludzi, którzy zgromadzili i przytowali dokumentację w języku niemieckim, niezbędlipiec-wrzesień 2016 5

ną do procesu rejestracji tych ras gołębi, oraz hodowcom, którzy te gołębie zaprezentowali na wystawie krajowej w Kielcach. Prace zespołu koordynował przewodniczący Kolegium Sędziów kol. Edward Gersztyn. Następnie Prezes Pajka podziękował kol. Krzysztofowi Stachurskiemu za projekt i wykonanie medalu, którym zostali wyróżnieni Członkowie Honorowi Polskiego Związku. W 2015 roku Kolegium Sędziów przeprowadziło cykl szkoleń sędziów, i tak: sędziów drobiu w Poznaniu, sędziów gołębi w Warszawie, dwa razy w Renicach i w Białymstoku. Na jesieni w Andrespolu odbyło się szkolenie sędziów wszystkich trzech grup zwierząt podsumowujące rok szkoleniowy. W roku bieżącym pięciu asystentów otrzymało uprawnienia sędziowskie: 1 gołębie, 1 drób i 3 króliki. Egzamin asystencki zdało 13 kandydatów: 6 gołębie, 6 drób rasowy i 1 króliki. W tym roku zostało rozprowadzone ponad 274 tyś. obrączek i ponad 11 tyś. identyfikatorów dla królików. Liczby te świadczą o wielkości hodowli tych zwierząt przez członków Związku. Kończąc swoje wystapienie, prezes Pajka podziękował wszystkim hodowcom za organizację wystawy krajowej w Kielcach, którą uznał za bardzo udaną, o czym świadczą liczne podziękowania nadesłane przez związki hodowców z zagranicy biorących udział w wystawie. Szczególne słowa podziękowania GOŁĘBIE i drobny inwentarz należą się Targom Kielce S.A., które czynią starania, aby każda wystawa była na najwyższym poziomie organizacyjnym. W następnym punkcie obrad, sprawy finansowe Polskiego Związku przedstawił wiceprezes ds. finansowych Stanisław Wójcik. Poinformował zebranych, że na bieżącym koncie znajduje się kwota pow. 142 tys. zł, a na lokacie terminowej kwota 150 tys. zł. W imieniu Komisji Rewizyjnej sprawozdanie za okres sprawozdawczy przedstawił jej Przewodniczący Kazimierz Zmorzyński. Członek Komisji Andrzej Bujak przedstawił wnioski pokontrolne z prac Komisji, która stwierdziła, że istnieje potrzeba utworzenia stałej siedziby Związku w postaci wydzierżawienia pomieszczenia lub pomieszczeń na cele biurowe i archiwalne, a nawet zatrudnienie pracownika do prowadzenia spraw administracyjnych. Komisja Rewizyjna nie stwierdziła niedociągnięć w księgowości Związku. Sprawozdanie Głównego Sądu Koleżeńskiego za okres sprawozdawczy przedstawił jego przewodniczący Krzysztof Stachurski, który poinformował, że w okresie od 06.2015 06.2016r. nie wpłynęły do Sądu żadne sprawy do rozpatrzenia. Sprawozdanie Komisji Mandatowej- -Skrutacyjnej dotyczące prawidłowości zwołania Zjazdu, wydania mandatów i skuteczności uchwał odczytał jej przewodniczący Krzysztof Stachurski. Komisja stwierdziła, że delegaci zostali prawidłowo powiadomieni o terminie zwołania zjazdu. Komisja sprawdziła wszystkie dokumenty i stwierdziła, że w zjeździe uczestniczy 73 delegatów na 124 uprawnionych co daje udział 58% uprawnionych do głosowania delegatów. W związku z powyższym i zgodnie ze statutem, zjazd podejmuje uchwały zwykłą większością głosów. Przewodniczący zjazdu przedstawił treść uchwały dotyczącej udzielenia absolutorium i przyjęcia sprawozdania finansowego Związku za 2015 rok. Zjazd zaakceptował przedstawione uchwały. Kolejnym punktem obrad było rozpatrzenie wniosku o nadanie imienia Eugeniusza Czepczyńskiego Głównemu Kolegium Sędziów PZ. Wniosek został zgłoszony na Walnym Zjeździe Delegatów w dniu 28.06.2015 r. w Skaryszewie przez przewodniczącego Głównego Kolegium Sędziów Polskiego Związku 6

kol. Edwarda Gersztyna i przyjęty przez zjazd do realizacji. Poznański Związek przekazał do Zarządu Głównego umotywowany wniosek wraz ze zgodą rodziny na użycie imienia i nazwiska śp. Eugeniusza Czepczyńskiego, znanego sędziego gołębi, pierwszego Przewodniczącego Ogólnopolskiego Kolegium Sędziów i wieloletniego członka Polskiego Związku. Zjazd przegłosował przedstawiony wniosek i podjął uchwałę. Nowa nazwa otrzymuje brzmienie: Główne Kolegium Sędziów PZHGRiDI im. Eugeniusza Czepczyńskiego. W punkcie spraw różnych i bieżących, pp. Kazimierz Majer i Bogdan Kwiczała pytali o zasady doboru sędziów gołębi na wystawę krajową w Kielcach. Opowiedzi udzielił Przewodniczący KS Edward Gersztyn, który powiedział, że sędziowie są dobierani do oceny gołębi zgodnie ze swoimi specjalizacjami w rasach i poszczególnych grupach. Następnym punktem zjazdu było sprawozdanie Komisji Uchwał i Wniosków, które przestawił Przewodniczący Komisji kol. Andrzej Bujak. Zgłoszone zostały trzy wnioski: 1. Wniosek Komisji Rewizyjnej złożony przez kol. Andrzej Bujaka do Zarządu PZ o wynajęcie pomieszczenia na biuro i archiwum Polskiego Związku w Krakowie i ewentualne zatrudnienie pracownika do prowadzenia spraw administracyjnych i archiwalnych. 2. Wniosek złożony przez kol. Krzysztofa Stachurskiego o objęcie patronatem przez Polski Związek wyjazdu reprezentacji polskich hodowców i gołębi ras budapeszteńskich i wiedeńskich na europejską wystawę tych ras gołębi w Dabas /Węgry/ w tym roku. 3. Wniosek złożony przez kol. Gotfryda Kuryło o przyznawanie odznaczeń honorowych członków PZHGRi- DI na podstawie umotywowanych wniosków macierzystych związków i stowarzyszeń do Zarządu Głównego PZ. Wszystkie zgłoszone wnioski oraz zmiany w statucie Polskiego Związku zostały przez delegatów pozytywnie przegłosowane. Po wyczerpaniu wszystkich spraw ujętych w porządku obrad, Przewodniczący Zjazdu kol. Gotfryd Kuryło podziękował delegatom i członkom komisji zjazdowych za owocną współpracę i zamknął obrady Zjazdu Delegatów PZHGRiDI. Należy nadmienić, że obrady były prowadzone bardzo sprawnie, w miłej atmosferze, rzeczowej, merytorycznej dyskusji i wzajemnym zrozumieniu. Po zakończeniu obrad, wszyscy uczestnicy stanęli do pamiątkowej fotografii. Zarząd Główny PZ Fot. Zdzisław Jakubanis 7

Granice mają coraz mniejsze znaczenie. W wielu krajach hodowcy gołębi lub hodowcy jakiejś rasy czy grupy ras gołębi stowarzyszają się w specjalnych związkach. Nazywają się klubem, stowarzyszeniem specjalnym (SV) lub związkiem specjalnym. Klub Hodowców Garłacza Brneńskiego powstał w Niemczech w 1910 roku. Zainteresowanie małym, proporcjonalnym i smukłym garłaczem było zawsze ogromne! Już jako młody sędzia wystawowy w 1970 roku, byłem zainteresowany zdobyciem wiedzy na temat tego ptaka. Niemcy, jak nam wiadomo, były wówczas podzielone. Mimo to udało mi się nawiązać kontakt korespondencyjny z ówczesnym Prezesem Klubu, Franzem Bürkle, proboszczem mieszkającym na południu Niemiec. Wysłał mi pierwsze wydania czasopisma klubowego Brünner Aktuell. Z treści szybko się zorientowałem, że Zarząd Klubu troszczy się o swoich członków i umożliwia im dostęp do wiedzy i informacji. Jest jeszcze coś, za co jestem wdzięczny, właśnie temu klubowi. W latach 80-tych członkowie zachodnich klubów wykorzystywali każdą nadarzającą się okazję, by organizować wystawy w byłej CSSR. Odnaleźli tam czeskich sojuszników wspólnej idei. Dzięki temu wschodnio niemieccy hodowcy mogli uczestniczyć w wystawach, spotykać się z zaprzyjaźnionymi hodowcami i przyczynić się do rozwoju tej rasy. Owo współistnienie hodowców i gołębi ponad granicami krajów, pielęgnuje obecnie Klub Europejski Garłaczy Brneńskich. Oczywiście, wiem o tym i dobrze znam od lat Prezesa. Poprosiłem go więc, by Klub Europejski przedstawić naszym polskim miłośnikom gołębi, ponieważ garłacze brneńskie GOŁĘBIE i drobny inwentarz Klub Garłacza Brneńskiego Wzorcowy garłacz brneński z opisem są szczególnie lubiane przez naszych wschodnich przyjaciół. Erwin Sedlmeier przychylił się do tej prośby. Z jego archiwum pochodzą też wszystkie zdjęcia załączone do artykułu. Martin Zerna Droga do garłacza brneńskiego Klub Europejski Co wspólnego ma Klub Europejski Hodowców Garłaczy Brneńskich z aktualną polityką europejską? Garłacz brneński, samica izabelowata, hod. Manfred Bartl, D Nic prostszego! Do klubu europejskiego ciągną jak po sznurku wszystkie krajowe stowarzyszenia specjalne wraz z zarządami. To ważna kwestia. Nie zawsze było to tak oczywiste. Obecnie garłacz brneński jest bez wątpienia jedną z najbardziej znanych i lubianych ras gołębi na całym świecie. Najdelikatniejszy garłacz świata zdobył sobie zwolenników wokół całego globu. Szczególnie widoczne jest to na terenie Europy. W wyniku tak wielkiego Garłacz brneński, hod. Patrick Schallon, Francja. Fot. Erwin Sedlmeier zainteresowania organizuje się wystawy międzynarodowe garłaczy brneńskich. Niestety, ze względów finansowych nie można określić tych pokazów mianem Wystawy Europejskiej. Jednak z pewnością stały się one przyczynkiem do powstania Klubu Europejskiego. Pierwszy z tych tzw. przeglądów europejskich garłaczy brneńskich odbył się w 1984 roku przy okazji wystawy INTER- TAU w Brnie, /CSSR/. Była to wielka wystawa naszych czeskich miłośników garłacza brneńskiego, połączona ze wspaniałym wieczornym spotkaniem dla hodowców. Przy okazji tej wystawy po raz pierwszy od wzniesienia muru berlińskiego spotkali się młodzi hodowcy z obydwu części Niemiec, RFN i NRD. Międzynarodowe spotkanie uzupełnili hodowcy zaproszeni z Węgier i gospodarze wystawy, ówczesnej Czechosłowacji. Myślę, że to była bardzo ważna wystawa dla europejskich hodowców garłacza brneńskiego, ponieważ do tego czasu nie było prawie żadnych kontaktów pomiędzy hodowcami ze Wschodu i Zachodu. Dobre doświadczenia, zebrane w Brnie prowadziły do dalszych międzynarodowych wystaw w Czechosłowacji, mianowicie w miejscowościach Pisek, Penzin i dwukrotnie w Mikulov. Były to wspaniałe wystawy, gromadzące hodowców z różnych krajów Europy. Szczególnie utkwiła nam w pamięci wystawa w 1989 roku w Penzinie, w Czechach. Odbywała się ona dokładnie w ten weekend, w który na stałe otworzono wewnętrzną granicę pomiędzy NRD a RFN. Ja osobiście czuję jeszcze dziś gęsią skórkę na plecach, kiedy wspominam, jak to podczas wieczoru galowego podawano sobie z ust do ust wiadomość o otwarciu granicy. Naturalnie nie można nie wspomnieć o wspaniałych międzynarodowych wystawach we Francji, jak również 8

w Hagenau, Ohlungen i Illkirchen, które zostały bardzo dobrze przyjęte. Wielu przeżyć dostarczyła nam fantastyczna wystawa Oneto w Enschede, w Holandii. Niestety nie mogłem obejrzeć ówczesnej Wystawy Europejskiej w Herning, w Danii. Uczestnicy byli nią zachwyceni. Również wspaniała była 7. Wystawa Europejska w 2001 roku w mieście Tulln, w Austrii. Nasza dotychczas największa ilość wystawianych gołębi przypadła na rok 1991 z okazji Międzynarodowej Wystawy Garłacza Brneńskiego w bawarskim Essenbach. Pokazano tu 1650 garłaczy brneńskich we wszystkich sklasyfikowanych kolorach. Wystawcy reprezentowali wówczas siedem krajów, pochodzili mianowicie z Danii, Francji, Holandii, Austrii, Czech, Szwajcarii i Niemiec. Do 2010 roku odbyło się w sumie 12 Wystaw Europejskich. Większość z nich w latach 1984-2001. Tylko, że wtedy czasy nie dojrzały jeszcze do utworzenia europejskiego klubu garłaczy brneńskich. Przeszkodą była jakoby zbyt duża dominacja hodowców zachodnioniemieckich. Znacznie istotniejszą sprawą były dla mnie wówczas problematyczne zalecenia celno-weterynaryjne, jak też brak jednolitego standardu garłacza brneńskiego. Każdy kraj wypracował sobie za pomocą własnych standardów własną wykładnię rasy. Dziś kiedy granice polityczne otworzyły się na wspólną Europę, zaszło wiele pozytywnych zmian. Wspólne wystawy nie są już takim wyzwaniem. Różnice jakości garłacza brneńskiego pomiędzy ptakami z różnych krajów prawie nie są lub wcale nie są już zauważalne. Jest to moim największym osiągnięciem w UE. Udało się wypracować jednolity wspólny standard dla naszego garłacza brneńskiego. Standard, który pozwala naszego garłacza oceniać we wszystkich krajach europejskich w ten sam sposób. Fantastyczna sytuacja! GOŁĘBIE i drobny inwentarz Garłacz brneński, samica żółta, hod. Nick Dawyd, GB Nadszedł czas! Tak więc nadszedł czas na utworzenie stowarzyszenia europejskich hodowców garłacza brneńskiego. Przy okazji historycznej Wystawy Europejskiej w 2010 roku w Essenbach dokonano podpisania aktu założycielskiego. 61 hodowców z dziesięciu krajów (Belgii, Danii, Anglii, Francji, Holandii, Austrii, Hiszpanii, Słowacji, Czech i Niemiec) wpisało się dnia 5 listopada 2010 roku na zebraniu założycielskim na listę obecności,. Z pomocą honorowego przewodniczącego klubu niemieckiego, Wolfganga Schreibera, który przewodniczył zebraniu założycielskiemu i jednocześnie ponownie przedstawił zalety stowarzyszenia tego typu, wybrano pierwszy zarząd nowego Europejskiego Klubu Garłacza Brneńskiego (Brüner-Kröpfer Europaclub). Pierwszym Przewodniczącym został Erwin Sedlmeier z Niemiec, zastępcą Przewodniczącego Jirka Veltrusky z Czech. Pełnomocnikami regionów Zachód względnie Wschód wybrano Gregora Mathieu z Belgii i Rudolfa Baswalda z Austrii. Ustalono również, że dotychczasowi przewodniczący klubów poszczególnych krajów, jak również wybrani reprezentanci, z mocy swojej funkcji, zasiadać będą bezpośrednio w Zarządzie Europejskiego Klubu Garłacza Brneńskiego. W celu finansowania nowo powstałego Klubu Europejskiego obecni na zebraniu przedstawiciele krajów członkowskich uzgodnili następujący tryb opłat: Kluby do 50 członków - opłata 10 rocznie Kluby do 200 członków - opłata 20 rocznie Kluby do 200 członków - opłata 50 rocznie Taką składkę roczną należy raz do roku przelać na konto Europejskiego Klubu Garłacza Brneńskiego po wezwaniu do zapłaty. Na podstawie tego trybu postępowania kluby z Belgii, Anglii, Francji, Holandii, Austrii, Czech i Niemiec natychmiast zostały członkami w Klubie Europejskim. Przedstawiciele Zarządu Klubu Garłacza Brneńskiego. Od lewej: Pełnomocnik na Europę Wschodnią Rudolf Baswald, Austria, 1 Przewodniczący Erwin Sedlmeier, Niemcy, 2 Przewodniczący Jirka Veltrusky, Czechy, Pełnomocnik na Europę Zachodnią Gregor Mathieu, Belgia 9

Garłacz brneński, samiec czerwony tygrysowaty, hod. Bischoff, D Cele i zadania Jakie cele i zadania stawia sobie Klub Europejski? Najważniejszym celem jest jednolite wdrożenie ustalonych standardów europejskich naszej rasy gołębi. Tego typu wdrożenie można osiągnąć poprzez wspólne wystawy, konferencje specjalistyczne, jak również poprzez pośredniczenie w wysokiej jakości hodowlach gołębi. Być może corocznie organizowana wystawa międzynarodowa (organizowanie europejskich wystaw poszczególnych ras, zostało odrzucone przez członków Stowarzyszenia EE) mogłaby umniejszyć wartość takiego wydarzenia, jednak ostatnie lata pokazały, że nie musi tak być. Tak więc w roku 2013 odbyła się wspólna Wystawa w Osthofen, w Niemczech, 2014 w Strakonicach w Czechach, a w 2015 roku w Houthalen w Belgii. Mimo to, podczas walnego zebrania w 2015 roku w Magdeburgu, w Niemczech, postanowiono, że w przyszłości międzynarodowe wystawy garłaczy brneńskich odbywać się będą tylko w odstępach co trzy lata. Wyjątki jednak zawsze są możliwe. Nasza następna międzynarodowa wystawa garłaczy brneńskich odbędzie się mianowicie w 2016 roku w Illkirchen, we Francji. Francuscy miłośnicy brneńskiego będą świętować tam w dniach 11 13 listopada swój jubileusz 30-lecia i zapraszają z tej okazji wszystkich europejskich miłośników brneńskiego wraz z ich gołębiami. Partnerem do kontaktów jest na miejscu pan Christian Klein, e- mail: christian. klein.83@orange.fr Garłacz brneński, samica czerwonopłowy szymel Na tej wystawie wyłoni się również czempiona Champions Legaue Sieger 2016 w ośmiu grupach gołębi. Zwycięzcą będzie posiadacz najlepszych czterech garłaczy brneńskich (1,1 młodych i 1,1 starych) tej samej barwy względnie rysunku. Zdobywca nagrody otrzyma pozłacaną figurkę garłacza brneńskiego, a jego nazwisko zostanie Garłacz brneński, samica czarna sercata, hod. Erwin Sedlmeier wypisane na talerzu Champions League. Ważne jest również, by Zarząd spotykał się raz do roku na płaszczyźnie europejskiej, by owocowało to pracą na rzecz naszego garłacza brneńskiego. Spotkanie to odbywa się obecnie corocznie, przy okazji niemieckich wystaw klubowych, ponieważ większość członków Zarządu jest wówczas obecna. Na spotkaniach porusza się problematyczne przypadki wdrażania standardów, zmiany standardów jak również organizację przyszłych wystaw międzynarodowych oraz wiele innych tematów. Chętnie przyjmiemy nowe kluby krajowe do Europejskiego Klubu Hodowców Garłacza Brneńskiego. Wszystko dla dobra naszej przepięknej rasy, która zarówno na zachodzie, wschodzie, północy jak i południu powinna być postrzegana jako delikatny gołąb, garłacz światowego formatu. Udanej hodowli garłacza brneńskiego życzy polskim hodowcom. Erwin Sedlmeier Prezes Europejskiego Klubu Garłacza Brneńskiego Nadesłał Martin Zerna Tłum. Joanna Mitura 10

Jaki ten świat gołębi jest mały! Miłośników gołębi można spotkać na całej kuli ziemskiej. Mamy te same ideały, mianowicie pielęgnowanie i propagowanie naszego hobby - gołębi lotnych i rasowych. Mój amerykański przyjaciel Layne Gardner z Kalifornii przysłał mi artykuł do publikacji w niemieckiej gazecie branżowej Die Rassentaube ( Gołąb rasowy ). Uznałem, że jest bardzo interesujący i zapytałem Layne a, czy zgodziłby się udostępnić swoje studium porównawcze polskim czytelnikom czasopisma Gołębie. Natychmiast się zgodził i dał do zrozumienia, że jego celem jest odwiedzić kiedyś koniecznie Krajową Wystawę Gołębi w Kielcach. W związku z tym pojawiły się konkretne plany. Aby polscy miłośnicy gołębi dowiedzieli się czegoś więcej o Layne Gardnerze, przedstawiam kilka informacji. W życiu zawodowym Layne jest muzykiem, kompozytorem i dyrygentem, osobą bardzo zaangażowaną w życie artystyczne. Poza swoim językiem ojczystym płynnie mówi po niemiecku. W USA, w dziedzinie naszego hobby, należy Amerykanin Layne Gardner był w ubiegłym roku w grudniu na Wystawie Związku Hodowców Gołębi w Lipsku jako aktywny fotograf. Jest autorem niniejszego artykułu do renomowanych fotografów gołębi! To tylko jedynie jako hobby, nic ponadto. Zdjęcia do swojego artykułu oczywiście wykonał samodzielnie. Layne Gardner regularnie przyjeżdża na wystawy do Niemiec i wówczas również fotografuje gołębie, jak parę miesięcy temu, w Lipsku. Gołębie od dziesięcioleci towarzyszą jego życiu. Jest hodowcą indywidualnym, ale jest aktywny również jako członek Towarzystw Hodowli Gołębi - hoduje staro holenderskie kapucyny, garłacze brneńskie, garłacze bawarskie, garłacze saksońskie i modeny niemieckie Schietti. Obecnie jest przewodniczącym bardzo prężnego Amerykańskiego Klubu Hodowców Garłaczy Brneńskich. Layne jest człowiekiem bardzo skromnym, uprzejmym, wielostronnie utalentowanym, ma wiedzę o tym, o czym mówi lub pisze. To wielkie szczęście, że są tego rodzaju miłośnicy gołębi! Martin Zerna Amerykańskie wystawy gołębi w porównaniu do pokazów niemieckich W Niemczech, jak i w Polsce, co obserwuję podczas moich odwiedzin na wystawach, obok gołębi rasowych prezentowane są kury, indyki, ptactwo wodne i ozdobne. W Ameryce tak się nie dzieje. Na naszych amery- Mewka jednokolorowa /sówka afrykańska/ czerwony szymel samica, hod. John Decarlo Garłacz siodłaty łapciasty, czerwony, hod. Frank Soto Pawik, biały, hod. Cosby-Pritchet 11

Tak to wygląda w Ameryce podczas sędziowania. John Heppner, wieloletni Prezes NPA ocenia okazy w klatce wybiegowej a wystawcy się przyglądają kańskich wystawach gołębi prezentuje się wyłącznie gołębie rasowe, poza tym czasem jeszcze gołębie afrykańskie i gołąbki diamentowe. Na wielkich wystawach nie widzi się kur, co może wydawać się dziwne niemieckim zwiedzającym. Ale tak dzieje się u nas już od dziesiątków lat. Inaczej też przeprowadzane jest ocenianie. Gołębiom nie przyznaje się ocen, lecz miejsca, a więc 1. miejsce, 2. miejsce itd. Tyle tylko, że wystawcy i odwiedzający nie pozyskają wiedzy o jakości wszystkich wystawianych gołębi. To trzeba sobie jasno powiedzieć. Także zamiast oceniania gołębi bezpośrednio w ich klatkach, są one przenoszone do tzw. strefy oceniania i tam weryfikowane przez sędziów. Wystawcy mogą być obecni podczas oceny, a sędziowie wyjaśniają ustnie, dlaczego jakiś gołąb jest wysoko oceniany, a inny nie. Miłośnicy poszczególnych ras są szkoleni, by wiedzieć, na co zwracać uwagę, przynosząc do oceny ptaka. Na przykład podczas oceny garłaczy można łatwo zaobserwować, dlaczego gołąb nie plasuje się wśród najlepszych, ponieważ po prostu nie wystarczająco wydyma wole. Zaletą systemu amerykańskiego jest ustawienie klatek w dwóch rzędach, tak, by pomieścić więcej ptaków w niezbyt dużej hali. Jednak gołębie, których klatki stoją niżej, nie są przez sędziów tak dokładnie oglądane jak te wyżej. Problem ten jest dyskutowany również w Niemczech. Wystawy objazdowe oddalone od siebie o tysiące kilometrów Analogicznie do Wystawy Związku Hodowców odbywającej się w Niemczach, w USA ma miejsce coroczna Wystawa Związkowa, która jako wystawa objazdowa jest organizowana co roku w innym mieście. Wystawa ta nosi nazwę NPA Grand National. W przeciwieństwie do Niemiec terytorium Ameryki jest bardzo duże, a odległości pomiędzy hodowcami, a wystawami sięgają tysięcy kilometrów. By przywieźć gołębie na Grand National, trzeba długie godziny spędzić w samochodzie lub lecieć samolotem. Kiedy chciałem pojechać do Springfield, Massachusetts, wziąłem 14 gołębi, które musiały przebywać w specjalnym transporterze. Sam lot z Kalifornii do Bostonu trwał siedem godzin, kolejne dwie godziny jechałem samochodem. Wprawdzie taki wyjazd pochłania dużo czasu i pieniędzy, ale daje w zamian wiele przyjemności i ogromną satysfakcję. A o to przecież chodzi. Zakonniczka angielska, brązowa samica, hod. John Heppner Mewka turbit, czerwonopłowa z pasami samica, hod. Rick Barker 12

Modena niemiecka schietti, niebieska z białymi pasami samica, hod. Layne Gardner Wystawa Grand National trwa u nas trzy dni i odbywa się od czwartku do soboty. W czwartek najpóźniej do godziny 16 wszystkie gołębie muszą zostać umieszczone w klatkach, w sobotę około 16 można je już zabrać. Tak to odbywa się u nas, mimo dużych odległości. W piątek wieczorem zgodnie z tradycją organizowany jest bankiet, na którym spotykają się wystawcy, sędziowie i zainteresowani miłośnicy gołębi, by zawierać przyjaźnie i wspólnie biesiadować. Interesujący wydaje się być inny aspekt. W związku ze zmianą terytorium wystaw można zaobserwować wpływ regionalnie hodowanych ras. Raz przeważają liczne rasy Angielski szlachetny wystawowy, niebieski z czarnymi pasami, hod. John Heppner garłaczy lub barwnych, na innej wystawie prezentuje się np. liczne modeny lub kingi. Zależy to od miejsca, gdzie w danym roku odbywa się Grand National. Podobnie dzieje się z ilością zgłaszanych gołębi. W Kalifornii odbywają się największe wystawy! Najliczniejsza dotychczas wystawa liczyła 8.900 wystawianych gołębi. Grand National w styczniu 2015 została zorganizowana przez Pigeon Club w Los Angeles. Odwiedziło nas wielu zagranicznych gości i wystawiano prawie 8000 gołębi. Wystawcy i goście chętnie przyjeżdżają do mojej ojczyzny, Kalifornii, z powodu łagodnego, słonecznego klimatu i pewności, że nie napotkają na opady śniegu! Może się jeszcze spotkamy W stanie Oklahoma mieszka obecnie wielu hodowców gołębi, którzy są gospodarzami drugiej co do wielkości wystawy w Ameryce. W 2014 odbyła się Krajowa Wystawa w Oklahoma City, gromadząca ponad 6000 wystawianych gołębi. Oklahoma leży w centrum Stanów Zjednoczonych i dlatego wystawcom jest łatwiej tam dotrzeć. W styczniu tego roku Grand National odbywała się w Springfield, Massachusetts. W wystawie uczestniczyło jedynie 3.300 gołębi, co naturalnie jest znacznie mniejszą ilością. Mimo mniejszej ilości zgłoszeń wystawa sprawiła dużo radości Modena angielska gazzi, brązowopłowy grochowy samiec, hod. Dennis Weyrauch zwiedzającym i przysporzyła nowych doświadczeń. W nadchodzącym okresie wystawienniczym Grand National, planowana jest w Vancouver, Washington. Będzie to prawdopodobnie mniejsza wystawa, przypuszczalnie około 4000 gołębi. Ale wielkość wystawy nie jest najważniejsza, liczy się radość uczestnictwa, korzystanie z każdej okazji do rozmowy z innymi hodowcami, możliwość wspólnego oceniania gołębi oraz dyskusji. Zwiedzający są zawsze mile widziani i serdecznie witani. Ja osobiście bardzo ucieszyłbym się, gdybym mógł powitać gości z Europy i już dziś cieszy mnie myśl, że się poznamy. Tekst i fot. Layne Gardner Kalifornia Tłum. Joanna Mitura Kapucyn staroholenderski, niebieski z czarnymi pasami samiec, hod. Layne Gardner Garłacz brneński, czerwony tygrysowaty samiec, czempion, hod. J & J Loft 13

Srebrniak polski Nie ulega wątpliwości, że srebrniaki to najpopularniejsza i najliczniej w Polsce hodowana rasa gołębi. Popularność ta jest historycznym następstwem zakorzenionych w niektórych regionach kraju tradycji hodowlanych związanych właśnie z tą rasą. Największymi i dominującymi a przy tym od zawsze ze sobą rywalizującymi ośrodkami hodowli były i są nadal Kraków i Warszawa. Do tej rywalizacji włączyły się mniejsze ośrodki jak Kielce, Radom i Częstochowa oraz duży i prężny region łódzki. Ilościową dominację srebrniaka w tych regionach widać wyraźnie na wystawach i giełdach gołębi. W innych regionach kraju srebrniaki są znane i hodowane, lecz nigdy nie zdobyły dużej popularności i nie zdominowały ras lokalnych. SREBRNIAK POLSKI rasa zarejestrowana w EE pod numerem 0802/PL (grupa rasowa Polski Długodzioby Lotny, skrót PDL). Grupa IX LOTNE obrączka 7 mm. Nazwa w języku niemieckim Polnische Langschnäbelige Tümmler, francuskim Culbutant Polonais à bec long, angielskim Polish Long Faced Tumbler, rosyjskim Польский длинноклювый турман W poszukiwaniu korzeni srebrniaka musimy cofnąć się kilka wieków wstecz. Przodkowie współczesnego srebrniaka z całą pewnością pochodzą ze starożytnych wysoko rozwiniętych cywilizacji wschodu a na terytorium Polski dotarły dawnymi szlakami handlowymi łączącymi daleki wschód z zachodem. Najważniejszym prastarym traktem handlowym łączącym Polskę z krajami orientu był szlak czarnomorski, który poprzez porty leżące nad morzem Czarnym pozwalał utrzymywać ożywione kontakty z całym ówczesnym cywilizowanym światem. Jeden z traktów rozpoczynał się w Białogrodzie nad Dniestrem /Biełgorod Dniestrowskij/ a drugi w Kilii/Kilija/ nad ujściem Dunaju do morza Czarnego. Oba te porty miały utarte szlaki prowadzące do Lwowa a stamtąd przez Przemyśl do Jarosławia. Przemyśl i Jarosław należą do miast, które swoje znaczenie i rozwój zawdzięczają dogodnemu położeniu geograficznemu z dodatkowym dobrodziejstwem w postaci spławnej rzeki San. Rzeką San a dalej Wisłą spławiano transporty zboża i innych płodów rolnych do Gdańska. Jarosław słynął w Europie z wielkich jarmarków na które przybywali kupcy z Niemiec (Lipsk, Jena, Bamberg Norymberga), Rosji, Włoch, Węgier, Armenii, Turcji Grecji, Persji, sporadycznie bywali też Duńczycy, Fryzowie, Francuzi Szwedzi, Norwegowie, Hiszpanie, Anglicy, Portugalczycy i Arabowie. Wielkie znaczenie miał trakt ruski prowadzący ze Lwowa do Krakowa. Traktem ruskim /krakowskim/ wysyłano olbrzymie transporty bydła do Wrocławia, Saksonii i Hamburga. W Krakowie szlak ruski krzyżował się ze szlakiem bursztynowym prowadzącym z Gdańska do Koszyc i dalej na południe Europy. Jeżeli uwzględnimy fakt, że Jarosław pełnił też rolę tranzytową /etapową/ dla jarmarków organizowanych we Lwowie, Krakowie, Lublinie i Zamościu, to możemy sobie uzmysłowić strategiczną rolę tego miasta w wymianie handlowej między północą a południem Europy. Znajomość realiów historycznych pozwoli nam zrozumieć skąd i jakimi drogami dotarły do nas przed wiekami różne rasy gołębi w tym też przodkowie srebrniaka. Możemy z dużym prawdopodobieństwem założyć, że przodkowie srebrniaka dotarli do Warszawy szlakiem wodnym a do Krakowa traktem ruskim i w tych dwóch ośrodkach gołębie te hodowane były niezależnie od siebie, i selekcjonowane były pod kątem lokalnych upodobań hodowców. Jest też możliwe, że przodków, srebrniaka wywieziono z Krakowa do Warszawy jeszcze przed rozbiorami Polski. Jest to teza dość prawdopodobna, gdyż właśnie w ten sposób trafił do Warszawy bliski krewniak srebrniaka krakus czyli sroka polska. Z czasem też powstały pewne, nieznaczne różnice w budowie i nazewnictwie tych gołębi. Różnice te pogłębiły się jeszcze w okresie zaborów, gdyż główne ośrodki hodowlane zostały odizolowane nowymi granicami, co w sposób poważny utrudniało ujednolicenie kierunku hodowlanego. Poza tym w tamtym czasie nie istniały jeszcze żadne stowarzyszenia hodowlane a skromna literatura specjalistyczna dostępna była tylko nielicznej elicie. 14

Po odzyskaniu niepodległości (w 1918 r), zniknęły dawne granice, lecz pozostały pewne podziały i odrębności dotyczące różnych dziedzin życia w tym i gołębiarstwa. Na podstawie zachowanych i udokumentowanych źródeł pochodzących z okresu zaborów i dwudziestolecia międzywojennego postaram się przedstawić prawdziwą historię naszego srebrniaka. Na początku jednak postaram się wyjaśnić kontrowersyjną i często negowaną nazwę siwek, używaną w języku potocznym przez hodowców z Małopolski. Otóż wydaje mi się, że staropolskie określenie siwek jest właściwe i tożsame z nazwą srebrniak, gdyż odnosi się zarówno do barwy jak i do tej samej rasy gołębia. Nikt przecież nie neguje potocznych określeń typu: siwy włos, siwy koń, siwa maść, siwy starzec, siwy jak gołąbek, siwy dym, i nikt też nie uważa za niewłaściwe określeń typu: srebrny włos, srebrna maść, srebrny dym itp. Są to związki frazeologiczne, które na trwałe zadomowiły się w polskiej mowie. Dlatego uważam, że nazwy siwek i srebrniak są synonimami i nie naruszają poprawności językowej. Najstarsza wzmianka o siwkach znajduje się w sprawozdaniu z Wystawy drobiu, gołębi, oraz królików, zorganizowanej w Jarosławiu w 1899 roku, przez I Galicyjskie Towarzystwo Hodowców Drobiu, Gołębi oraz Królików ; autorem sprawozdania zamieszczonego w miesięczniku Hodowca Drobiu (nr 4/1900), jest Stanisław Kwieciński, c. k. weterynarz powiatowy w Jarosławiu, który napisał: Siwki krakowskie, piękne okazałe, wystawił Stanisław Baranowski z Krakowa, Karol Dziadoń ze Lwowa i Kazimierz Miciński z Krakowa. (Kon. cyt.) Kolejna wzmianka o siwkach, pochodzi z 1900 roku i znajduje się w KATALOGU I WYSTAWY DROBIU, GOŁĘBI I INNE- GO PTACTWA ORAZ KRÓLIKÓW, zorganizowanej we Lwowie w dniach 1-4 czerwca 1900 roku. Gołębie te wystawione są tam pod nazwą: Pląsacze długo-dzióbe, Siwki krakowskie. Na tej wystawie zaprezentowano; srebrzyste z czarnymi dzióbami 8 szt. wystawca Karol Dziadoń ; srebrzyste z czarnymi dzióbami czubate 4 szt., wystawca Jan Garnowski; srebrzyste z czarnymi dzióbami i czarnymi pasami - 2 szt. wystawca Jan Franz; perłowe z jasnymi dzióbami - 6 szt. - wystawca Oskar Wiktor Domiczek. Ponadto osobno wystawiono 8 szt. krakusów (żółte, czerwone, niebieskie, czarne) pod nazwą Pląsacze długo-dzióbe, Krakusy kolorowe (Sroczki) Jak widać już w tym czasie hodowcy z Małopolski Wschodniej uważali, że siwki i krakusy to rasy krakowskie, czemu dali wyraz w opisie katalogowym. Natomiast wyraźnie widać, że odmiany srebrzyste i perłowe, traktowane były jako odmiany barwne siwka krakowskiego tak samo GOŁĘBIE i drobny inwentarz zresztą jak odmiana srebrzysta czubata. Pojawienie się przy nazwie siwka, określenia; srebrzyste z czarnymi dzióbami - jest dowodem na to, że już w tym czasie operowano przemiennie nazwami: siwy-siwek ; srebrzysty-srebrnik-srebrniak i nazwy te funkcjonowały w języku potocznym w odniesieniu do tej samej rasy. O rasie tej pisał w 1900 roku Stanisław Łodzia-Baranowski w swoim opracowaniu pt. Projekt do terminologii gołębi polskich ( Hodowca Drobiu, nr 11/1900), podkreślał on, że jest to rdzennie polska rasa pospolicie u nas zwana Siwką, i zalecał używanie oficjalnej nazwy srebrniak jako najodpowiedniejszej dla tej rasy i od dawna już używanej w Warszawie. Kolejny polskojęzyczny opis srebrniaka autorstwa dr B. Obfidowicza, zamieszczony został w wydawanym we Lwowie miesięczniku HODOWCA DROBIU /nr 1/1904/, (oraz w wydanej w tym samym roku broszurce pt. POLSKIE GOŁĘBIE RASOWE I ICH CHÓW ), gdzie autor pisze:cyt. Prym pod tym i innymi względami wiedzie nasz siwek polski, a jak go Niemcy w ostatnich latach nazwali Galizier Eiselster nazwa zdaniem mojem niewłaściwa, bo Galicya jest i w Hiszpanii, lepiej nazywać go polnische Silber Elster i nazwę tę można znów wprowadzić w użycie, wysyłając siwki na wystawy pozakrajowe i oznaczając jako: poln. Silber-Elster. (Kon. cyt.) Tekst ten ozdobiony jest czarno-białą ryciną gołębia podpisaną: Siwka (sroka czarnodziób srebrnik krakowski) Z tego jednoznacznie wynika, że historyczna i najstarsza nazwa tego gołębia to siwek, choć już w tym czasie pojawia się nazwa- srebrnik krakowski, (oraz Silber Elster, )co może wskazywać, że nazwy te funkcjonowały równolegle i były tożsame. W dalszej części autor pisze: cyt. Rasa ta jest bardzo mądrą i wysoko szlachetną; nie da się jastrzębiowi złapać, bo zobaczywszy go wzbija się tak wysoko, że pojedyncze gołębie wyglądają jak płatki śniegu. Choć i bez jastrzębia latają bardzo dobrze, jeśli są ku temu tresowane. Nie rozumiem wprost niektórych hodowców, którzy siwki w zimie zamykają z obawy przed jastrzębiem: siwek w niewoli trzymany traci własność dobrego lotu, podobnie jak koń wyścigowy, trzymany w stajni bez należytego ruchu traci chody; traci obwódkę czarną, która jaśnieje na szarą i traci postawę. Jeśli ktoś nie ma czasu na tresurę, to niech siwki puszcza wolno a jastrzębie okażą się jako znakomici nauczyciele wysokiego lotu!. (kon. cyt.) Z analizy porównawczej wynika; że siwki w owym czasie hodowane były zarówno we Lwowie jak i w Krakowie, jednak za cetrum hodowli tych gołębi uważany był Kraków. Z opisu wynika, że już w tym czasie zarysowywały się nieznaczne różnice pokrojowe w budowie tych ptaków. Niezwykle ciekawa jest też wzmianka o występowaniu wśród siwków i perłowych odmiany koroniatej /czubatej/ ; odmiany te przetrwały i do dzisiaj są hodowane w Warszawie i okolicach, niestety mimo tak starego rodowodu, gołębie te nie doczekały się uznania i nie mają opracowanego wzorca. Prawdopodobnie z tych gołębi i krzyżówek z innymi rasami/ być może bocianami /, uzyskano odmiany koroniate- łapciate; polski perłowy łapciaty i polski srebrzysty łapciaty oraz ich różne odmiany barwne. Kolejny wiarygodny opis tej rasy autorstwa E. A. Terleckiego zamieszczony jest w książce pt. CHÓW GOŁĘBI (Lwów 1907), gdzie wspomniany autor pisze: Siwek polski, czyli sroczka polska srebrzysta, polski latawiec (pląsacz) srebrniak (Kon. cyt.). W swojej książce autor tak opisuje siwka: cyt. Cały gołąb średniej wielkości, raczej mały niż duży, posiada kształt wysmukły, zgrabny, a postawę piękną, wyprostowaną, o obliczu nader inteligentnem. Wzrok bystry pełen wyrazu, znamionujący wysoką inteligencję. Głowa długa o niskim czole, gładka, nie powinna mieć żadnych wypukłości; bywają niekiedy siwki koroniaste lub czubate. Dziób długi, czarny, tworzy z płaską i wąską głową nieprzerwaną linię. Im dłuższy dziób tym lepszy. (...) 15

Dziób musi być koniecznie czarny, tylko u perłowych siwków jest on jasny lub jasno- -cielisty. Oczy jasne, perłowe, ciemnym pierścieniem obwiedzione u czarnodziobych (...) Szyja długa i cienka zwłaszcza u samic; samce miewają zwykle t. z. żyłkę, tj. fałd skóry pod szyją, co niektórzy uważają za ozdobę. Pierś piękna, okrągła, grzbiet w barkach szeroki opada i ścieńcza się ku ogonowi, który jest miernie długi i zaopatrzony na końcu na 2 cm szeroką pręgą. Skrzydła lekko z przodu odstające od tułowia, posiadają długie lotki, stykające się nad ogonem i mające barwę nieco ciemniejszą. Nogi wysokie, karminowo czerwone, nieupierzone. (...) Rasa ta jest wysoko szlachetną i nadzwyczaj mądra, przytem wytrzymałą na wszelkie wpływy atmosferyczne, nadaje się więc zupełnie dobrze do hodowli tak w mieście, jakoteż i na wsi. Siwek polski jest wybornym, a przytem i nadzwyczaj wytrwałym latawcem. Koziołkować mu jednak nie wolno. Jest, więc par exelence gołębiem lotnym, nie powinien być nigdy trzymany zamknięty w gołębnikach. (...) A więc ruch przedewszystkiem, swoboda i wolność- to warunki konieczne do jego rozwoju rasowego i ukształtowania się. (kon. cyt-pisownia oryg.) Bardzo interesująca jest wzmianka o żyłce (fałdzie skórnym pod szyją samców), gdyż świadczy to o orientalnym pochodzeniu przodków siwka i pokrewieństwie z hodowanymi do dzisiaj w krajach arabskich gołębimi które posiadają tą charakterystyczną cechę rasową. Ta cecha występowała też u naszego listonosza licznie hodowanego niegdyś w całej Małopolsce. Według wiarygodnych źródeł pisanych (J. Stoch), niektórzy hodowcy krakowscy z powodzeniem uszlachetniali srebrniaka krzyżując go właśnie z listonoszem polskim. Dość dużo artykułów o srebrniaku znajduje się w periodyku POLSKI DRÓB, wydawanym w okresie międzywojennym. Słowa uznania należą się tym hodowcom i miłośnikom gołębi, którzy w trudnym okresie budowania państwowości polskiej nie zapomnieli o rodzimych rasach gołębi, które były i są nadal żywą cząstką kultury materialnej i dziedzictwem naszego narodu. Tam też znalazłem wzmiankę, że pierwszy wzorzec srebrniaka opracowany został w Warszawie w 1922 roku. Datę tą potwierdza również Maurycy Trybulski w swojej książce pt. GOSPODARSKI I AMATOR- SKI CHÓW GOŁĘBI OPASOWYCH, POCZTOWYCH I OZDOBNYCH (W-wa 1932) Na łamach Polskiego Drobiu, hodowcy toczyli polemiki odnośnie kierunków hodowli, standardu, lotu etc. Spór dotyczył również pochodzenia srebrniaka, jego nazwy, a nawet przynależności do grupy srok. Przypomnę tylko, że od zarania na terenie Małopolski gołębie te nazywano GOŁĘBIE i drobny inwentarz siwkami, natomiast w regionie warszawskim srebrniakami lub potocznie mówiono na nie jasne. Pozytywnym efektem tej polemiki było wspólne opracowanie i zatwierdzenie w dniu 17 marca 1934 roku, nowego wzorca srebrniaka. Wzorzec ten nie tylko uznał nazwę srebrniak za obowiązującą ale też w sposób jednoznaczny ujednolicił typ i wytyczył właściwy kierunek hodowli. Ojcem chrzestnym tego przedsięwzięcia był znany działacz i popularyzator drobiarstwa i gołębiarstwa Maurycy Trybulski, pełniący w tym czasie funkcję prezesa Centralnej Komisji do Spraw Hodowli Drobiu w Polsce. Najprawdopodobniej w 1931 roku na warszawskiej wystawie gołębi zastosowano po raz pierwszy stu punktowy system oceny srebrniaka, który wg. opinii M. Trybulskiego pozwolił na obiektywną ocenę każdego ptaka. Taki sam system zastosowano też do oceny rysia polskiego. Dawne srebrniaki oprócz wytrwałego lotu odznaczały się też znakomitą orientacją przestrzenną. Ciekawy przypadek opisuje Emil Schayer, który w 1926 roku przeprowadził się z Rzeszowa do Stanisławowa wraz ze swoimi gołębiami. Po miesiącu gdy je wypuścił, wszystkie pozostały na nowym miejscu za wyjątkiem jednej pary srebrniaków, która powróciła do Rzeszowa pokonując dystans ok. 300 km. Jest to wyczyn godny odnotowania i chyba niemożliwy dzisiaj do powtórzenia. Roczniki Polskiego Drobiu, są nieocenioną kopalnia wiedzy o naszym gołębiarskim światku. Znaleźć tam możemy m. in. relacje z wystaw gołębi rasowych, opisy dotyczące różnych ras, ogłoszenia dot. kupna-sprzedaży i wiele innych ciekawych materiałów dot. hodowli gołębi. Wielkie zasługi w propagowaniu drobiarstwa i gołębiarstwa w przedwojennej Polsce wniósł wspomniany już p. Maurycy Trybulski, jest to postać nieprzeciętna wręcz wybitna i zasługująca na to, aby być wzorem i duchowym przewodnikiem dla nowych pokoleń hodowców. W okresie powojennym nastąpiło niekontrolowane przyśpieszenie ewolucji srebrniaka, czyli jego modernizacja z gołębia typowo użytkowego w gołębia salonowego, czyli wystawowego. Odbyło się to z wielką szkodą dla tej pięknej rasy, gdyż ulotna uroda nie jest wstanie zastąpić emocji związanych z podziwianiem fascynującego i niepowtarzalnego lotu tych ptaków. Należy pamiętać, że wszystko co dotyczy historii srebrniaka, dotyczy również skoligaconych z nim ras należących do grupy PDL, gdyż gołębie te miały wspólnych praprzodków a ich rozwój i hodowla rozwijała się równolegle. Odrębne opisywanie każdej z tych ras to niepotrzebne powielanie tematu. Do tej grupy należą: srebrniak polski, pasiak srebrzysty, pasiak srebrzysty szaroloty, pasiak srebrzysty jarzębiaty, pasiak srebrzysty jarzębiaty szaroloty, perłowy, pasiak perłowy, pasiak perłowy brązowoloty, pasiak perłowy jarzębiaty, pasiak perłowy jarzębiaty brązowoloty, biały czarnodzioby, biały perłowodzioby oraz kontrowersyjna sroka łowicka. Ze względu na pokrewieństwo i przesłanki historyczne grupa Polski długodzioby lotny, powinna być podzielona na; sroki polskie długodziobe i pozostałe długodziobe. Zainteresowanych hodowlą tej rasy informuję, że w Polsce dość aktywnie działa Klub Srebrniaka strona internetowa; www. klub-srebrniaka.pl Zbigniew Gilarski-Polen Ps. W ramach propagacji polskiego dziedzictwa hodowlanego, powyższe opracowanie kol. Zbigniewa Gilarskiego, opublikowane było w niemieckojęzycznym czasopiśmie; Geflügelzeitung - nr 5/2013 - Polnische Langschnablige Tummler (str. 8-11) 16