Załącznik nr2 do Uchwały Nr 7/VII/15 Zarządu Banku Spółdzielczego w Końskich z dnia 20 lutego 2015 r. Załącznik do Uchwały Nr 12/I/15 Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Końskich z dnia 20 lutego 2015 r. Polityka angażowania środków w inwestycje finansowe Banku Spółdzielczego w Końskich Końskie, luty 2015
1. Wprowadzenie 1. 1. Politykę angażowania środków w inwestycje finansowe Banku Spółdzielczego w Końskich opracowuje Zespół ryzyk i analiz ekonomicznych(zra), zgodnie z wytycznymi zawartymi w przepisach nadzorczych odnoszących się do koncentracji zaangażowań oraz w Rekomendacji B. 2. Projekt polityki przedkładany jest Zarządowi Banku do akceptacji i Radzie Nadzorczej do zatwierdzenia. 3. ZRA jest odpowiedzialny za przegląd i aktualizację polityki przynajmniej raz w roku, w szczególności w przypadku zmiany strategii Banku i tworzenia planu finansowego na dany okres obrachunkowy. 4. Polityka angażowania środków w inwestycje finansowe oraz jej realizacja podlega corocznemu przeglądowi zarządczemu, który jest przeprowadzany przez Komisję ds. przeglądów zarządczych. 5. Polityka angażowania środków w inwestycje finansowe obejmuje następujące zagadnienia: cele Banku w zakresie angażowania środków w inwestycje finansowe, struktura inwestycji finansowych Banku, akceptowany poziom ryzyka inwestycji, zasady budowy portfela inwestycji, metody monitorowania ryzyka inwestycji. 2. 1. Inwestycje (zaangażowania) to inwestowanie środków finansowych Banku w celu powiększenia ich wartości (osiągnięcia korzyści finansowych) poprzez wszelkie długoterminowe zaangażowanie w instrumenty rynku kapitałowego, pieniężnego, nieruchomości lub wszelkie inne przedsięwzięcia mogące przynosić zyski bankowi. 2. Do instrumentów finansowych można zaliczyć wszelkie papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, wkłady i udziały w spółkach i spółdzielniach, dopłaty do kapitału w spółkach, inwestycje w instrumenty rynku pieniężnego, nabywanie nieruchomości, gwarantowanie emisji i inne zaangażowania. 3. Postanowienia niniejszej Polityki nie dotyczą zasad lokowania środków finansowych w akcję kredytową oraz w lokaty w banku zrzeszającym. 4. Schemat organizacyjny angażowania środków w inwestycje finansowe Banku zawiera Załącznik do niniejszej Polityki. 2. Cele Banku w zakresie angażowania środków w inwestycje finansowe 3. 1. Podstawowym celem działalności inwestycyjnej Banku jest uzupełnienie bieżącej działalności i odpowiednie wykorzystanie nadwyżek finansowych z zamiarem zwiększenia rentowności działalności przy zachowaniu maksymalnego bezpieczeństwa i dywersyfikacji aktywów. 2. Dodatkowym celem inwestycyjnym jest budowa portfela aktywów płynnych celem zabezpieczenia zapasu aktywów płynnych. 3. Z reguły większemu ryzyku odpowiada większy potencjalny zysk, dlatego w działalności inwestycyjnej zmierzamy do ograniczania ryzyka do akceptowalnego poziomu. 4. Najważniejszymi sposobami obniżania ryzyka inwestycyjnego Banku jest inwestowanie w wiele różnych instrumentów finansowych oraz dokładna ocena potencjalnego ryzyka poszczególnych inwestycji. Nie oznacza to jednak, że w ten sposób można całkowicie wyeliminować ryzyko związane z inwestycjami. 1
5. Przy dywersyfikacji portfela inwestycyjnego Bank powinien uwzględniać w szczególności: - rodzaj inwestycji finansowych(w tym np. forma prawna podmiotu w który bank angażuje środki), - bieżącą i przewidywaną sytuację ekonomiczno finansową, - powiązania organizacyjne i kapitałowe podmiotów w które Bank angażuje się kapitałowo, - zaangażowanie kredytowe Banku w te podmioty, - termin wykupu przez emitenta dłużnych papierów wartościowych, z uwzględnieniem ewentualnej możliwości przedstawienia ich do wcześniejszego wykupu zarówno przez emitenta jak i nabywcę, - płynność dokonanych inwestycji finansowych, - oczekiwaną rentowność, - dywersyfikację branżową. 6. Głównym ryzykiem dla inwestycji Banku jest niebezpieczeństwo pogorszenia się sytuacji gospodarczej Polski, które może doprowadzić do niekorzystnych zmian cen na rynkach finansowych i obniżyć rentowność inwestycji Banku. Szczególnie groźne dla rentowności inwestycji mogą być takie zjawiska jak zahamowanie wzrostu gospodarczego, narastanie deficytu na rachunku obrotów bieżących, długu publicznego i wzrost inflacji. Istotna dla Polski jest też sytuacja gospodarcza i polityczna w innych krajach powiązanych z Polską, która może niekorzystnie wpływać na sytuację gospodarczą i polityczną w naszym kraju. 4. W celu ograniczania ryzyka inwestycji finansowych Bank ustala system limitów stanowiący jednocześnie akceptowany poziom ryzyka inwestycji i będący elementem niniejszej Polityki. 3. Struktura inwestycji finansowych Banku 5. 1. Przeważająca część aktywów Banku poza działalnością kredytową i lokatami w banku zrzeszającym jest inwestowana w bezpieczne papiery wartościowe. Decydującym czynnikiem wpływającym na opłacalność takich inwestycji są zmiany stóp procentowych. 2. Zasady zarządzania portfelem inwestycyjnym zawiera Instrukcja angażowania środków w inwestycje finansowe. 6. 1. Bank angażuje się w następujące instrumenty finansowe: a) akcje banku zrzeszającego, b) obligacje banku zrzeszającego, c) jednostki uczestnictwa w Union Investment TFI S.A. oraz BPS TFI S.A., d) obligacje komunalne, e) obligacje skarbowe, f) obligacje komercyjne podmiotów (w tym banków) o dobrej kondycji finansowej notowane na aktywnym rynku lub zabezpieczone, g) bony pieniężne. 2. Bank w celu dywersyfikacji portfela posiadanych instrumentów finansowych i minimalizacji ryzyka może angażować środki w : a) certyfikaty depozytowe banku zrzeszającego, 2
b) jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych innych niż wymieniony w ust.1 lit. c) niniejszego paragrafu. 3. W zakresie inwestycji służących podniesieniu rentowności Banku, dopuszcza się z uwagi na bezpieczeństwo Banku i środków deponowanych przez klientów, inwestowanie w instrumenty finansowe wymienione w ust.1 li.b) g) oraz w ust.2 niniejszego paragrafu, z zachowaniem limitów maksymalnego zaangażowania określonych w 10. 4. W zakresie inwestycji służących budowie portfela aktywów płynnych dokonuje się inwestycji w instrumenty finansowe w postaci: a) instrumenty rynku pieniężnego (bony skarbowe i bony pieniężne), b) obligacje Skarbu Państwa. 5. Inwestycje dokonywane w celu budowy portfela aktywów płynnych dokonywane są w kwocie zapewniającej odpowiednie zabezpieczenie zapasu aktywów płynnych, w tym pokrycie wymogów płynnościowych. 6. Inwestycje dokonywane w celu budowy portfela aktywów płynnych uwzględniają wymogi odpowiednich przepisów prawa, regulacji i norm ostrożnościowych, w tym: a) Rozporządzenia UE nr 575/2013 b) Rekomendacji P wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego, c) innych przepisów prawnych, regulacji i norm ostrożnościowych krajowych, d) innych przepisów wydanych na podstawie delegacji zawartych w Dyrektywie UE nr 36/2013, a także Rozporządzeniu UE nr 575/2013. 4. Zasady budowy portfela inwestycji 7 Podstawową zasadą budowy portfela inwestycyjnego jest to, że powinien on odzwierciedlać przyjęte i zatwierdzone w Banku cele inwestowania, w tym założoną rentowność oraz gwarantować bezpieczeństwo środków zgromadzonych przez deponentów w Banku. 8 1. Zaangażowanie Banku w inwestycje w instrumenty finansowe powinno uwzględniać konieczność dokonywania tzw. godziwej wyceny tej inwestycji. Wycena powoduje, że nawet jeśli w dalszej perspektywie dana inwestycja może przynieść zysk, to jej bieżąca wycena może powodować generowanie straty i tym samym zmniejszanie bieżącego wyniku finansowego Banku. 2. Należy unikać nadmiernych inwestycji w instrumenty, których wycena bieżąca może powodować znaczne wahania wyniku finansowego. 9 1. Przy budowie portfela inwestycyjnego należy mieć na uwadze następujące czynniki: 1) z uwagi na występujące ryzyko kredytowe i inne rodzaje ryzyka, portfel powinien być właściwie zdywersyfikowany, 2) dywersyfikacja portfela powinna zapewniać możliwie wysokie bezpieczeństwo zainwestowanych funduszy, 3
3) inwestycje nie powinny prowadzić do przekroczenia obowiązujących limitów koncentracji, w tym w zakresie limitów dużych zaangażowań, 4) struktura portfela posiadanych przez bank inwestycji finansowych powinna umożliwiać odpowiednie regulowanie płynności, 5) kwota i rodzaj instrumentów w portfelu (struktura portfela) nie może spowodować naruszenia norm adekwatności kapitałowej, 6) kwota i rodzaj instrumentów w portfelu (struktura portfela) nie może spowodować, aby skala działalności handlowej Banku została uznana za znaczącą. 5. Akceptowany poziom ryzyka inwestycji 10. 1. W celu ograniczania ryzyka inwestycji finansowych, w tym kapitałowych, Bank ustala limity tych inwestycji. 2. Limity ustalane są dla rodzaju inwestycji (inwestycje w dany rodzaj instrumentu finansowego) oraz w stosunku do podmiotu w który Bank angażuje środki. 3. Bank ustala limit łącznego zaangażowania w stosunku do jednego podmiotu (emitenta instrumentu) w wysokości 10% funduszy własnych z zastrzeżeniem iż do limitu zalicza się 20 % zaangażowania wobec jednostki samorządu terytorialnego lub władz lokalnych państw członkowskich w przypadku, gdy tym należnościom przypisuje się, zgodnie z Załącznikiem Nr 4 do Uchwały w sprawie adekwatności kapitałowej banków, wagę ryzyka równą 20% oraz innych zaangażowań wobec takich jednostek samorządu terytorialnego lub władz lokalnych, lub gwarantowanych lub poręczanych przez nie, którym przypisuje się, zgodnie z Załącznikiem Nr 4 do Uchwały w sprawie adekwatności kapitałowej banków, wagę ryzyka równą 20% (dotyczy zaangażowań powstałych po 29 czerwca 2012 r.). 4. Bank ustala następujące limity dla rodzaju inwestycji finansowej, z zastrzeżeniem ust.3 : a) akcje banku zrzeszającego do 10 % funduszy własnych, b) certyfikaty depozytowe banku zrzeszającego - do 2 % funduszy własnych, c) obligacje banku zrzeszającego do 5 % funduszy własnych, d) obligacje komunalne- do 30% funduszy własnych, e) jednostki uczestnictwa w Union Investment TFI S.A.- do 30% funduszy własnych, z zastrzeżeniem limitów określonych w Rozdziale 5, f) obligacje komercyjne, w tym banków do 30% funduszy własnych, g) obligacje skarbowe do 150% funduszy własnych. 5. W przypadku podjęcia przez Zarząd Banku decyzji o zakupie instrumentów wymienionych w 6 ust.2 ZRA ustala limit dla danego instrumentu uwzględniając limity koncentracji w jednorodny instrument finansowy określone w odrębnych regulacjach wewnętrznych Banku. 6. Bank ustala następujące limity strat dla inwestycji finansowych: a) limit strat dla pojedynczej inwestycji w instrumenty notowane na aktywnym rynku (określający maksymalny, wyrażony w procentach, akceptowalny poziom straty na wartości danej transakcji), którego przekroczenie powoduje wycofanie się z inwestycji w wysokości 5% ; b) maksymalna skumulowana strata, jaką Bank może ponieść z tytułu inwestycji wymienionych w lit.a), w okresie od dnia zawarcia pierwszej transakcji do dnia sporządzenia ostatniej wyceny, nie może być większa niż 2,00 % funduszy własnych Banku. c) limit strat dla pojedynczych transakcji oraz straty skumulowanej dla portfela jednostek funduszy inwestycyjnych, obliczany jest wg metodologii określonej w Rozdziale 6 niniejszej Polityki.; 4
d) limit strat dla pojedynczej inwestycji w instrumenty nie notowane na aktywnym rynku, określony jako wysokość straty w postaci finansowego odpisu z tytułu utraty wartości po uwzględnieniu wartości zabezpieczeń należności, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, w wysokości 10% planowanego wyniku finansowego netto. 6. Wielkości limitów ograniczających inwestycje w jednostki uczestnictwa otwartych funduszy inwestycyjnych 11. Zawarte w niniejszej Polityce limity dotyczą globalnej pozycji zaangażowania Banku w jednostki uczestnictwa otwartych funduszy inwestycyjnych. 12. 1. Limity maksymalnego zaangażowania określają maksymalną akceptowalną wartość jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych w stosunku do wielkości funduszy własnych Banku. 2. Limit zaangażowania Banku w jednostki uczestnictwa pojedynczego funduszu inwestycyjnego wynosi maksymalnie 10% funduszy własnych. 3. Limity maksymalnego zaangażowania dla grupy funduszy wyrażają stosunek: 1) wartości jednostek uczestnictwa funduszy zaliczonych do danej grupy, 2) wartości funduszy własnych Banku. Wielkość limitów dla grup funduszy przedstawia poniższa tabela: GRUPA FUNDUSZY I SUBFUNDUSZY LIMITY 4. Akcyjne 5% Zrównoważone 15% Stabilnego wzrostu 25% Obligacji komercyjnych 30% Obligacji skarbowych 50% Rynku pieniężnego 50% Razem fundusze zawierające akcje w portfelu Fundusze, które zawierają w portfelu aktywa pierwotnie wyceniane walutach obcych 15% 0 4. Maksymalny limit zaangażowania w jednostki uczestnictwa wszystkich funduszy inwestycyjnych posiadanych przez Bank wynosi 50% wartości funduszy własnych. 5. Bank nie może nabywać jednostek uczestnictwa funduszy, jeżeli nabycie to spowodowałoby przekroczenie któregokolwiek z limitów maksymalnego zaangażowania. 5
6. Przekroczenie limitów maksymalnego zaangażowania o więcej niż 5 punktów procentowych, wynikające ze wzrostu wartości inwestycji lub zmniejszenia funduszy własnych, obliguje Bank do zmniejszenia pozycji, co najmniej do poziomu zapewniającego zgodność z limitami. 13. 1. Limity straty na poszczególnych transakcjach, określają maksymalne, wyrażone w procentach, akceptowalne poziomy straty na wartości danej transakcji jednostkami uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. 2. Przez transakcję jednostkami funduszy inwestycyjnych rozumie się jednorazowe nabycie określonej liczby jednostek uczestnictwa danego funduszu inwestycyjnego. 3. Poziom straty, służący do monitorowania wykorzystania limitów maksymalnej straty, oblicza się poprzez porównanie aktualnej wartości jednostek uczestnictwa, do większej z dwóch wartości: 1) wartości początkowej inwestycji lub 2) wartości maksymalnej inwestycji. 4. Poziomy straty wyliczane są odrębnie dla każdej transakcji, a nie dla pojedynczego funduszu lub grupy funduszy. Odpowiednich obliczeń dokonuje się w każdym dniu, w którym publikowana jest nowa wycena wartości jednostek uczestnictwa danego funduszu, według poniższego wzoru: n J t L = 1 100% ( 0, max ) t Max n J n J gdzie: L t poziom straty na wartości danej transakcji jednostkami uczestnictwa funduszy inwestycyjnych (L t prawidłowo obliczony nie powinien być większy niż 0%), n ilość jednostek uczestnictwa, nabyta w danej transakcji, J t aktualna wartość jednostek uczestnictwa funduszu, J 0 wartość jednostek uczestnictwa w dniu dokonania transakcji nabycia (bez opłat manipulacyjnych), J max najwyższa wartość jednostki uczestnictwa zanotowana w okresie od dnia zawarcia transakcji nabycia jednostek do dnia na który dokonuje się obliczeń włącznie. 5. W związku z przekroczeniem limitów straty Bank: 1) zmniejsza inwestycję wynikającą z transakcji danymi jednostkami uczestnictwa o 1/3, 2) sprzedaje jednostki uczestnictwa nabyte w danej transakcji jednostkami uczestnictwa. 6. Działania wyszczególnione w ust. 5 podejmowane są w zależności od poziomu straty na wartości danej transakcji jednostkami uczestnictwa (L t ) zgodnie z poniższą tabelą. GRUPA FUNDUSZY ZMNIEJSZENIE ZAANGAŻOWANIA L T MNIEJSZE LUB RÓWNE NIŻ: SPRZEDAŻ JEDNOSTEK UCZESTNICTWA (L T MNIEJSZE LUB RÓWNE NIŻ: Akcyjne [-10%] [-15%] Zrównoważone [-6%] [-9%] 6
Stabilnego wzrostu [-4%] [-6%] Obligacji komercyjnych [-4%] [-6%] Obligacji skarbowych [Brak] [Brak] Rynku pieniężnego [Brak] [Brak] 7. Wartości wyrażone w tabeli zamieszczonej w ust. 6 stanowią limity straty, o których mowa w ust. 1 14. 1. Maksymalna skumulowana strata, jaką Bank może ponieść z tytułu inwestycji w fundusze inwestycyjne, w okresie od dnia zawarcia pierwszej transakcji nabycia jednostek uczestnictwa do dnia sporządzenia ostatniej wyceny, nie może być większa niż 2,00 % funduszy własnych Banku. 2. Do strat poniesionych przez Bank z tytułu inwestycji w fundusze inwestycyjne zalicza się także opłaty manipulacyjne zapłacone w momencie nabycia jednostek uczestnictwa. 3. Przekroczenie poziomu wynikającego z ust. 1 obliguje Bank do sprzedaży wszystkich posiadanych przez Bank jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych i wstrzymania inwestycji w jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, co najmniej do końca następnego roku obrachunkowego. 4. Wznowienie inwestowania w jednostki uczestnictwa po upływie okresu wynikającego z ust. 3 następuje w wyniku decyzji Zarządu Banku. Limit maksymalnej skumulowanej straty, liczony po wydaniu w/w decyzji, nie uwzględnia strat poniesionych przed jej wydaniem. 15. 1. Limity koncentracji (płynności), określają udział wartości jednostek uczestnictwa posiadanych przez Bank w aktywach netto funduszu. 2. Wartość jednostek uczestnictwa będących własnością Banku nie powinna przekraczać 1 % aktywów netto funduszu w momencie ich zakupu i comiesięcznej wyceny. 16. W przypadku niemożności jednoznacznego zaklasyfikowania danego funduszu do jednej z wymienionych w 12 ust. 3 grup przyjmuje się, że należy on do grupy funduszy akcyjnych. 7.Metody monitorowania ryzyka inwestycji 17. 1. Bank prowadzi monitoring zawieranych transakcji oraz monitoring portfela inwestycji finansowych. 2. Monitoring pojedynczych transakcji prowadzony jest na zasadach określonych w Instrukcji angażowania środków w inwestycje finansowe w Banku Spółdzielczym w Końskich oraz w Polityce inwestycyjnej Banku Spółdzielczego w Końskich w zakresie zakupu jednostek uczestnictwa w otwartych funduszach inwestycyjnych. 3. Zespół ryzyk i analiz ekonomicznych (ZRA) odpowiedzialny jest za prowadzenie monitoringu w zakresie : a) ryzyka płynności, 7
b) ryzyka operacyjnego, c) ryzyka stopy procentowej, d) rentowności inwestycji. 4. ZRA sporządza w cyklach miesięcznych (jako element raportu z zarządzania ryzykiem kredytowym) informację o portfelu instrumentów finansowych posiadanych przez Bank dla Zarządu oraz Rady Nadzorczej zawierającą dane na temat: a)wielkości posiadanych przez Bank inwestycji w instrumenty finansowe ogółem i w podziale na poszczególnych emitentów, b)rentowności portfela i poszczególnych inwestycji, c)oceny przestrzegania limitów inwestycyjnych, d)ryzyka inwestycji w tym wyniki finansowe emitentów, ryzyko płynności instrumentów, inne czynniki ryzyka które mogłyby w sposób znaczący wpłynąć na ocenę danej inwestycji i przyszłą rentowność, e) wpływu inwestycji finansowych na wynik finansowy. 8. Postanowienia końcowe 18. Niniejsza Polityka oraz jej zmiany wchodzą w życie z dniem podjęcia uchwały przez Radę Nadzorczą Banku. 8
Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 7/VII/15 Zarządu Banku Spółdzielczego w Końskich z dnia 20 lutego 2015 r. ZAŁĄCZNIK SCHEMAT ORGANIZACYJNY ANGAŻOWANIA ŚRODKÓW W INWESTYCJE FINANSOWE BANKU Rada Nadzorcza Zarząd Wiceprezes ds.. Wiceprezes Wiceprezes ds ds. handlowych Prezes Zarządu Wiceprezes ds. finansowoksięgowych Stanowisko ds. produktów bankowych i marketingu Stanowisko ds. kontroli wewnętrznej Główny Księgowy Komisja ds. przeglądów zarządczych Stanowisko ds. analiz kredytowych i windykacji Zespół księgowo - informatyczny Komórka monitorująca - Zespół ryzyk i analiz ekonomicznych 9