Stowarzyszenie Wpływ zmian potencjału Ekonomistów polskiej floty Rolnictwa rybackiej na wyniki i Agrobiznesu gospodarki rybnej Roczniki Naukowe tom XVI zeszyt 4 189 Mirosława Marciniak Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wpływ zmian potencjału polskiej floty rybackiej na wyniki gospodarki rybnej THE IMPACT OF CAPACITY CHANGES OF THE POLISH FISHING FLEET ON RESULTS OF THE FISHING INDUSTRY Słowa kluczowe: gospodarka rybna, flota rybacka, połowy, rynek rybny Key words: fishing industry, fishing fleet, catches, fish market Abstrakt. Celem opracowania było przedstawienie wyników badań dotyczących restrukturyzacji polskiej floty rybackiej oraz jej wpływu na rynek rybny w Polsce. W pracy badawczej wykorzystano dane Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni, raporty rynkowe Instytutu Gospodarki Żywnościowej i Rolnictwa oraz dostępne źródła literaturowe i internetowe. Badanie obejmowało dane za lata 24-212 i dotyczyło takich zagadnień, jak: zmiany potencjału floty rybackiej, ocena wyników gospodarki rybnej, analiza struktury połowów i średnich cen zbytu wybranych asortymentów ryb. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że obecny potencjał polskiej floty rybackiej jest wystarczający i nie ma potrzeby dalszego jej redukowania. Zmiany potencjału floty nie miały bezpośredniego przełożenia na sytuację na polskim rynku rybnym, gdyż dostawy ryb i produktów rybnych pochodzą głównie z importu. Wstęp Do lat 7. ubiegłego wieku rybołówstwo morskie rozwijało się w dużym tempie, mając swobodny dostęp do łowisk, ograniczony wyłącznie barierami technologicznymi. Tak ekspansywna eksploatacja trwała do momentu wprowadzenia nowego prawa mórz (1982 rok), które ostatecznie usankcjonowało podział światowych łowisk i stworzyło podstawy nowego porządku zarządzania zasobami ryb na świecie. Około 9% łowisk zyskało swojego właściciela, wskutek czego część flot musiała opuścić dotychczas eksploatowane łowiska lub nawiązać współpracę z ich nowymi właścicielami bądź zrezygnować z działalności rybackiej. Nie rozwiązało to problemu przełowienia, gdyż nadal wiele krajów posiadało nadmiernie rozwinięte floty rybackie w stosunku do dostępnych zasobów rybnych [Kuzebski, Marciniak 29]. Problem ten dotyczył również polskiego rybołówstwa, które utraciło dostęp do wielu atrakcyjnych łowisk, co z kolei spowodowało upadek większości przedsiębiorstw dalekomorskich (np. Odra w Szczecinie). Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej (UE) w 24 roku niewątpliwie powstrzymało polskie rybołówstwo od całkowitego upadku. W ramach UE Polska nie tylko zyskała dostęp do nowych łowisk, ale także dzięki znacznemu unijnemu dofinansowaniu mogła przeprowadzić restrukturyzację przestarzałej floty rybackiej. W przypadku rybołówstwa bałtyckiego przyjęcie wspólnej polityki rybackiej oznaczało także przeniesienie do Komisji Europejskiej (KE) dotychczasowych kompetencji Międzynarodowej Komisji Rybołówstwa Morza Bałtyckiego (MKRMB) w zakresie określania limitów połowowych na wybrane gatunki ryb oraz technicznych środków ochrony zasobów. Zbadanie, w jaki sposób zmiany te wpłynęły na rynek rybny, zwłaszcza w zakresie połowów i handlu gatunkami ryb, na które obowiązują ustalane przez KE limity połowowe TAC 1, przyjęto jako główny cel pracy. 1 Całkowity dopuszczalny połów (ang. Total Allowable Catch TAC) są to limity połowowe (wyrażone w tonach lub w sztukach), które przyjmuje się w odniesieniu do większości zasobów ryb poławianych przemysłowo.
19 Mirosława Marciniak Materiał i metodyka badań Materiał badawczy stanowiły dane Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni (MIR) oraz dane udostępnione przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Warszawie dotyczące handlu zagranicznego rybami i produktami rybnymi. Ponadto wykorzystano dostępne źródła literaturowe i internetowe. W badaniach zastosowano metody analizy porównawczej, statystykę opisową oraz klasyczne metody wnioskowania. Wyniki badań Potencjał floty rybackiej, nazywany również zdolnością połowową, określa się jako zdolność statku lub grupy statków do połowu ryb [Greboval 1999]. Istnieją dwa podejścia do kwantyfikacji zdolności połowowej. Podejście ekonomiczne stawia znak równości pomiędzy zdolnością połowową statku lub grupy statków a maksymalną produkcją czy też maksymalną ilością ryb, które mogą potencjalnie być złowione w określonym przedziale czasu pod warunkiem, że statki są w pełni wykorzystywane, a zasoby rybne pozostają w dobrym stanie. Powszechnie praktykowana jest kwantyfikacja zdolności połowowej na podstawie pojemności ładowni statku (w GT) oraz mocy silnika statku (KW). Wskaźniki te ujęto w art. 3 Rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/22 z dnia 2 grudnia 22 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa [Dz.U. L 358, 31/12/22 P. 59-8], które przewiduje również możliwość zdefiniowania zdolności połowowej w kategoriach ilości i/lub wielkości narzędzi połowowych. Inne podejście powszechnie stosowane dla celów gospodarki rybackiej opiera klasyfikację zdolności połowowej na potencjale flot do dokonania wkładu w rybołówstwo pod względem powodowania śmiertelności połowowej. Ta kwantyfikacja maksymalnego potencjalnego wkładu może być oparta na charakterystyce statku lub narzędzi połowowych. Tę charakterystykę można również określić mianem parametrów zdolności połowowej. Dotychczas zdolność połowową klasyfikowano w ramach wspólnej polityki rybackiej na podstawie parametrów statku. Podejście to pochodzi z okresu wieloletnich programów orientacji przyjętych we wczesnych latach 8. XX wieku. Uwzględnianymi w tym czasie wskaźnikami zdolności połowowej były tonaż statku oraz moc silnika. Zgodnie z zaleceniami KE, zarządzanie zdolnością połowową flot rybackich krajów należących do Wspólnoty ma na celu osiągnięcie z biegiem czasu równowagi między zdolnością połowową flot a ich uprawnieniami do połowów. Wobec tego także w Polsce zaczęły obowiązywać wspólnotowe ograniczenia w zakresie kształtowania potencjału floty i został wprowadzony poziom referencyjny oraz tzw. system wejścia/wyjścia, dający możliwość wprowadzenia nowego statku pod warunkiem wcześniejszego wycofania bez pomocy publicznej podobnej wielkości jednostki [Kuzebski, Marciniak 29]. W Polsce proces redukcji potencjału floty rybackiej był finansowany głównie ze środków publicznych. W latach 25-211 dzięki wsparciu finansowemu z funduszy unijnych dokonano restrukturyzacji polskiej floty rybackiej, która polegała przede wszystkim na redukcji liczby statków przez ich fizyczną likwidację (złomowanie) bądź przeniesienie do innego rodzaju działalności. Na ten cel przeznaczono środki zaalokowane w dwóch specjalnych funduszach unijnych: Finansowym Instrumencie Wspierania Rybołówstwa (ang. Financial Instrument for Fisheries Guidance FIFG) oraz Europejskim Funduszu Rybackim (ang. European Fishing Found EFF). Malejące zasoby rybne oraz wysokie koszty działalności połowowej spowodowały wielkie zainteresowanie taką formą wsparcia finansowego i w efekcie do końca 29 roku zlikwidowano 383 statki oraz wycofano z polskiej floty prawie 6 jednostek rybackich. Koszt tej operacji wyniósł ponad 1,5 mld zł i został pokryty ze środków publicznych (z FIFG). Po wygaśnięciu funduszu FIFG w następnej perspektywie czasowej (lata 27-213) uruchomiono nowy instrument finansowy EFF, na który przeznaczono kwotę 4.3 mld euro [Marciniak 213]. Łącznie do końca 211 roku potencjał polskiej floty rybackiej zmniejszył się o 44% (446 jednostek rybackich), przy czym redukcja pojemności wyniosła 57%, a mocy silników 5%. Natomiast korzystając z EFF do końca 212 roku, wycofano z eksploatacji 78 jednostek rybackich na łączną kwotę ponad 17 56 tys. zł. Wyniki redukcji floty rybackiej przestawiono na rysunkach 1 i 2.
Wpływ zmian potencjału polskiej floty rybackiej na wyniki gospodarki rybnej 191 Aby określić wpływ zmian potencjału floty poddano szczegółowej analizie wyniki gospodarki rybnej z perspektywy dostaw rynkowych, uwzględniając wyniki połowów polskiej floty rybackiej oraz dane handlu zagranicznego rybami i produktami rybnymi (tab. 1). Analiza danych zawartych w tabeli 1 wykazała, że w porównaniu do 24 roku sytuacja polskiej gospodarki rybnej uległa poprawie. Dostawy ryb i produktów rybnych wzrosły o prawie 3% (57,3 tys. t), zwłaszcza dzięki wzrostowi importu o około 6% (167,2 tys. t). Poprawił się również bilans obrotów w handlu zagranicznym, który po raz pierwszy w 212 roku osiągnął wartość dodatnią. Eksport produktów rybnych podwoił się głównie za sprawą wzrostu eksportu z lądu (o około 4 379 143 tys. t), a także eksportu z burty (przeładunek ryb na morzu), który wzrósł o 29,7 tys. t. 4 379 35 335 Z kolei wyniki połowów polskiej floty rybackiej wykazywały różne tendencje, w zależności od rodzaju floty. 35 335 Połowy dalekomorskie po zapaści 3 w 25 roku 259 sukcesywnie wzrastały. Najwyższe wyniki odnotowano 3 259w 29 roku, po czym w kolejnych 25 latach utrzymywały 214 się na podobnym poziomie 25 (około 6 tys. t). Ostatecznie w porównaniu z 24 rokiem wykazały wzrost o 3,6%, co 214 2 175 przekłada się na zwiększenie masy złowionych ryb o 6,2 tys. t. Rybołówstwo bałtyckie poddane 2 15 175 13 intensywnej restrukturyzacji zmniejszyło efektywność połowową o ponad 91 2% (33,2 tys. t). 15 13 1 118 Redukcja wielkości połowów w tym przypadku spowodowana była głównie ograniczeniami 58 91 w 88 52 53 postaci limitów 1 3 połowowych narzuconych przez 58 5 52 KE (TAC) 53oraz niekorzystnymi cenami zbytu z powodu nadmiernej 5 podaży na rynku ryb pochodzących z importu. 3Poza 23 tym rybacy 31 33 nie byli aż -8 m 8-9,99 m 1-11,99 m 12-14,99 m 15-18,49 m 18,5-4 -8 m 379 8-9,99 m 1-11,99 m 12-14,99 m 15-18,49 m 18,5-2,49 m 2,5-25,49 m 25,5 m i 35 335 stan na dzień 1.5.24 r. (at the May 1st 214) więcej stan na koniec 21 3 stan na dzień 1.5.24 r. (at the May 1st 214) 259 stan na koniec 212 r. (at end of the year 212 25 214 2 175 15 13 18 118 91 16 984 88 1 18 16 984 58 52 16 53 147 88 5 16 147 88 3 23 31 33 14 14 12 15 478 99 849-8 m 8-9,99 m 1-11,99 m 12-14,99 m 15-18,49 m 18,5-2,49 m 2,5-25,49 m >25,5 m 96 i 616 98 96 12 15 478 9 99 849 1 96 616 98 96 więcej 1 klasa długości/length classes [m] 9 738 8 86 899 82 89 81 944 stan na dzień 1.5.24 r. (at the May 1st 214) stan 58 na 88 koniec 212 r. (at end of the year 212 Rysunek 1. Zmiany 8 potencjału polskiej floty rybackiej 6 58 88 według klas długości 45 567 statków 4 999 38 242 Figure 1. Changes 6 of capacity 45 567 of the Polish fishing fleet 4 by length classes of vessels 3 261 31 596 29 964 4 999 38 242 Źródło: opracowanie własne na podstawie 3 261 [Morska 31 596 37 266 gospodarka 29 2 964... w 25, 27, 28, 21, 33 377 211, 33213] 399 4 Source: own 2 study based on [Morska gospodarka... w 25, 27, 28, 21, 211, 213] 1.5.24 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 18 161.5.24 984 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 16 147 88 tonaż statku w GT (vessel tonage (in GT)) moc silników w 14 tonaż statku w GT (vessel tonage (in GT)) moc silników w kw (power enginee in kw) liczba statków/number of vessels 12 15 478 99 849 96 616 98 96 1 9 738 86 899 82 89 81 944 8 58 88 1% 6 1% 45 567 4 999 38 242 3 261 31 596 37 266 29 964 33 377 33 399 4 8% 28% 6% 6% 1.5.24 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 4% Rysunek 2. Redukcja 4% tonaż potencjału statku w GT polskiej (vessel tonage floty (in rybackiej GT)) według moc silników parametrów w kw (power technicznych enginee in kw) floty Figure 2. The reduction of the Polish fishing fleet according 2% to the technical parameters of vessels Źródło: jak w 2% na rys. 1 Source: see fig. 1 % % 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 2 1% 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. szprot (sprat) śledź (herring) dorsz (cod) płaskie (plaice) poz 8% szprot (sprat) śledź (herring) dorsz (cod) płaskie (plaice) pozostałe (others)
192 Mirosława Marciniak Tabela 1. Charakterystyka polskiej gospodarki rybnej w latach 24-212 Table 1. The characteristics of the Polish fish industry for the years 24-212 Wyszczególnienie/ Specification Rok/Year 24 25 26 27 28 29 21 211 212 Połowy [tys. t]/catches [thous. t] Połowy ogółem, w tym/ Total catches, including: 173,5 136,3 125,6 133,4 126,2 212,1 17,8 179,9 179,7 dalekomorskie/deepsea catches 19,7 12, 2,7 25,6 31,5 8,7 6,7 69,1 59,1 bałtyckie/baltic sea 153,8 124,3 14,9 17,8 94,6 131,4 11,1 11,8 12,6 catches Przetwórstwo/Fish processing Wielkość produkcji finalnej na lądzie [tys. t]/ Volume of final production 292, 348,2 398,2 416,9 371,5 355,3 369,7 374,9 385, on the land [thous. t] Wartość produkcji finalnej na lądzie [mln zł]/value of final production on the 26, 33, 4, 45, 4374,3 5241,8 684,5 6412,5 67, land [mln PLN] Handel zagraniczny/foreign trade Import [tys. t]/import [thous. t] 284,4 321,5 352, 377,2 425, 419,8 465,9 45,9 451,6 Eksport ogółem, w tym [tys. t]/total export, 176,5 27,6 22,9 243,4 232,5 328,8 325,9 351,5 349,1 including [thous. t]: - z lądu/from land 128, 167,5 18,8 194,2 18,2 26,4 243,2 26,2 27,9 - z burt statków /from the sides of ships 48,5 4,1 4,1 49,2 52,3 122,4 82,7 91,3 78,2 Saldo obrotów/balance of trade [mln EUR] -58,22-49,14-27,58-22,81-63,8-12,4-85,1-11,5 1, Rynek/Market Dostawy rynkowe [tys. t]/ 24,9 238,2 28,8 298,5 299,8 291,8 292,2 273, 262,2 Supply for market [thous. t] * Spożycie na 1 mieszkańca/consumption per capita [kg] 5,4 1,9 11,7 12,7 13,1 12,7 12,8 11,9 11,4 * w oszacowaniu wielkości dostaw zostały także uwzględnione produkty pochodzące z akwakultury/ in estimating the size of the supply were also included products from aquaculture Źródło: opracowanie własne na podstawie [Rynek Ryb 27, 212, Morska gospodarka... w 25, 27, 21, 212] Source: own study based on [Rynek Ryb 27, 212; Morska gospodarka... w 25, 27, 21, 212] tak bardzo zainteresowani połowami ryb, gdyż za wstrzymanie się od połowów otrzymywali z funduszy unijnych wysokie rekompensaty pieniężne w latach 26-21 łącznie otrzymali dotację w wysokości 246 3 tys. zł). Spożycie ryb na 1 mieszkańca wzrosło z 5,4 kg do 11,4 kg, przede wszystkim za sprawą zmiany w strukturze asortymentowej produktów rybnych (wzrost udziału ryb wędzonych, zwłaszcza łososia). Zmianie uległa także struktura połowów bałtyckich (rys. 3). W strukturze gatunkowej połowów dominującą pozycję zajmowały szproty (ponad 5%), jednak w porównaniu z 24 rokiem ich udział zmniejszył się z 63 do 52% w 212 roku. Drugim gatunkiem pod względem udziału był śledź, ale w jego przypadku w 212 roku nastąpił wzrost o około 4 p.p. Wzrosły także udziały pozostałych gatunków łowionych ryb: dorsza o 2,5 p.p., ryb płaskich o 2,7 p.p. i pozostałych o 1,2 p.p. Wielkość i struktura połowów nie były wyłącznie zdeterminowane wysokością dostępnych kwot połowowych. W ostatnich latach część limitów połowowych znacznie wzrosła (np. dorsza o 15%), lecz nie zostały one w pełni wykorzystane
1.5.24 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 18 16 14 12 1 8 6 4 2 16 984 1% 8% 6% 58 88 45 567 4% 2% tonaż statku w GT (vessel tonage (in GT)) moc silników w kw (power enginee in kw) Wpływ zmian potencjału polskiej floty rybackiej na wyniki gospodarki rybnej 147 88 15 478 3 261 31 596 29 964 99 849 96 616 98 96 9 738 86 899 82 89 81 944 4 999 38 242 37 266 33 377 33 399 1.5.24 % 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 28 r. 29 29 r. 21 21 r. 211 211 r. 212 212r. tonaż statku w GT (vessel tonage (in GT)) moc silników w kw (power enginee in kw) szprot (sprat) śledź (herring) dorsz (cod) płaskie (plaice) pozostałe (others) 193 Rysunek 3. Struktura gatunkowa połowów bałtyckich polskiej floty rybackiej za lata 24-212 Figure 3. The species composition of Baltic catches of the Polish fishing fleet for the years 24-212 Źródło: opracowanie własne na podstawie [Morska gospodarka... w 25, 27, 21, 212] 1% Source: own study based on [Morska gospodarka rybna w 25, 27, 21, 212] 1 zł 8% przez rybaków. Przyczyny były różne (warunki pogodowe, 8, zł niska cena skupu), ale istotne jest to, 6% że obecny 8 złpotencjał floty wystarcza 7,2 do zł odłowienia przyznanych 7, zł Polsce 7, zł limitów połowowych 7,5 zł (kwot TAC). Kształtowanie się ceny pierwszej sprzedaży ryb (ceny zbytu) w polskich portach 4% przedstawiono 6 zł na rysunku 4. 6,7 zł 6, zł 5,5 zł Najwyższą cenę uzyskiwano za dorsza. Wielkość połowu tego gatunku był i jest regulowany 2% za pomocą specjalnych 5,1 zł 4 zł zezwoleń wydawanych corocznie armatorom rybackim. W zezwoleniu tego typu % określono maksymalną ilość dopuszczalnego połowu ryb tego gatunku, tzw. indywidualne 2, zł 2,2 zł 2,2 zł 2,3 zł 2,4 zł kwoty połowowe 1,8 zł 1,9 zł 24 (ang. r. Indvidual 25 r. 26 Total r. Quote 27 r. 28 ITQ). r. W 29 Polsce r. 21 ustalaniem r. 211 r. ITQ 212 zajmuje r. się 2,5 Departament zł 2 zł 1,2 zł 1,2 zł 1,2 zł Rybołówstwa w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju 1,3 Wsi, zł który 1,2 zł dzieli cały dostępny dla Polski 2,2 zł 1,2 zł 1,5 zł szprot (sprat) śledź (herring) dorsz (cod) płaskie (plaice) pozostałe (others) limit (TAC) na poszczególne statki na podstawie ich klasyfikacji opartej,5 zł,5 zł,65 zł,75 zł,75 zł,8 na zł podziale floty według,8 zł 1,15 zł długości całkowitej zł jednostki rybackiej. Limitami połowowymi objęte są także pozostałe gatunki 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. ryb. Jednak dla nich dopiero od ostatnich trzech lat wprowadzono ITQ. dorsz patroszony z głową (cod gutted with head) śledź D (herring L) zł/kg/pln/kg 1 1 zł szprot (sprat) stornia (flounder) 8 zł 8 7,2 zł 8, zł 7, zł 7, zł 7,5 zł 6 zł 6 4 zł 4 2 zł 2 zł 6,7 zł 6, zł 5,5 zł 5,1 zł 2, zł 2,2 zł 2,2 zł 1,8 zł 2,3 zł 1,9 zł 2,4 zł 1,2 zł 1,2 zł 1,2 zł 1,3 zł 1,2 zł 1,2 zł 2,2 zł 1,5 zł,5 zł,5 zł,65 zł,75 zł,75 zł,8 zł,8 zł 1,15 zł 24 r. 25 r. 26 r. 27 r. 28 r. 29 r. 21 r. 211 r. 212 r. dorsz patroszony z głową (cod gutted with head) śledź D (herring L) szprot (sprat) stornia (flounder) Rysunek 4. Średnie ceny pierwszej sprzedaży ryb w portach za lata 24-212 Figure 4. Average price of the first sale of fish in ports for years 24-212 Źródło: opracowanie własne Source: own study
194 Mirosława Marciniak Podsumowanie i wnioski Polska jest w posiadaniu 22% kwot połowowych na Bałtyku, a jednocześnie dysponuje jedną z najmniejszych flot poławiających na tym morzu. Z uwagi na to, że dostępne dla polskiego rybołówstwa kwoty TAC nie są w pełni wykorzystywane, można stwierdzić, że obecny potencjał polskiej floty rybackiej wystarcza do odłowienia przyznanych Polsce limitów połowowych i nie ma potrzeby kontynuacji procesu restrukturyzacji floty. Zmiany w potencjale floty nie miały właściwie bezpośredniego przełożenia na sytuację na polskim rynku rybnym. Świadczą o tym m.in. stale rosnąca podaż ryb i produktów rybnych oraz rosnące spożycie ryb przez mieszkańców. Największymi uczestnikami rynku są przetwórnie rybne, które zaopatrują się w surowiec rybny głównie za granicą. Rybami złowionymi przez polskich rybaków interesują się głównie pośrednicy handlowi, małe i średnie przetwórnie rybne bądź lokale gastronomiczne. Część połowów (głównie szproty) sprzedawana jest w portach zagranicznych na cele paszowe (mączka rybna). Dopóki nie powstaną systemowe rozwiązania dotyczące zagospodarowania połowów polskich rybaków, sytuacja ta nie ulegnie zmianie. Wolny rynek, przy silnie oddziałującej na rybołówstwo bałtyckie sezonowości połowów, wcale nie ułatwia dalszego rozwoju rybołówstwa morskiego w Polsce. KE zauważyła już ten problem dawno i dlatego w ramach wspólnej polityki rybackiej udostępniła instrumenty służące do jego rozwiązania, w tym: ceny minimalne, ceny wycofania produktu z rynku, plany połowowe przygotowywane przez organizacje producenckie. Pora więc zacząć z nich korzystać, a nie czekać na kolejne dotacje z budżetu unijnego. Literatura Gréboval D. (red.). 1999: Zarządzanie zdolnością połowową: wybrane prace dotyczące podstawowych pojęć i kwestii, Artykuł Techniczny FAO dotyczący rybołówstwa, nr 386. Rzym, FAO. Kuzebski E., Marciniak B. 29: Mniej statków więcej ryb? Społeczno-ekonomiczne skutki redukcji floty rybackiej na Morzu Bałtyckim, WWF Polska. Marciniak M. 213: Wpływ subsydiowania na polskie rybołówstwo morskie, Folia Pom. Univ. Techn. Stetin., Oeconomica, nr 31(71), 69-8. Morska gospodarka rybna w 25 roku, 27 roku, 21 roku, 212 roku. 26, 28, 211, 213: Morski Instytut Rybacki, Gdynia. Rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/22 z dnia 2 grudnia 22 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa, Dz.U. L 358, 31/12/22 P. 59-8. Rynek Ryb. Stan i perspektywy. 27: Wyd. IERiGŻ, nr 8, grudzień. Rynek Ryb. Stan i perspektywy. 212: Wyd. IERiGŻ-PIB, nr 18, listopad. Summary The main objective of this article is to present the results of research on the restructuring of the Polish fishing fleet and its impact on fish market in Poland. The research is based on data the Sea Fisheries Institute in Gdynia, market reports of the Institute of Food and Agriculture, and the available literature and Internet sources. The study included data for the years 24-212 and concerned issues such as: changes in fleet capacity, evaluation of the fish industry, analysis of the structure of catches and average selling prices of selected assortments of fish. Based on the results, it was found that the current potential of the Polish fishing fleet is sufficient and there is no need for it to reduce. Changes in fleet capacity had no direct impact on the situation on the Polish market fish, because the supply of fish and fish products come mainly from imports. Adres do korespondencji dr Mirosława Marciniak Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Katedra Analizy Systemowej i Finansów ul. Janickiego 31, 71-27 Szczecin tel. 91 449 6876, e-mail: miroslawa.marciniak@zut.edu.pl