Świdnica, dnia 01.10.2008r. RAPORT RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM w I PÓŁROCZU 2008r. 1. WSTĘP. /Cel opracowania, podstawa opracowania, metodologia opracowania/ Prowadzenie prawidłowej polityki rynku pracy wymaga sprawnego systemu informacyjnego w tej dziedzinie. Podstawowym źródłem informacji o poziomie i strukturze bezrobocia, stosowanych aktywnych i pasywnych programach przeciwdziałaniu bezrobociu i łagodzeniu jego negatywnych skutków, a także o instytucjonalnej obsłudze rynku pracy jest system statystyczno- sprawozdawczy z rynku pracy. Choć zawiera on wiele cennych danych to jednak wydaje się niewystarczający do zapewnienia bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy. W związku z tym powstała więc jednolita metoda służąca bieżącej koordynacji szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego z potrzebami rynku pracy w postaci Monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring ten jest procesem systematycznego śledzenia (obserwowania) zjawisk zachodzących na rynku pracy, nie odnosi się jednak do ogólnej sytuacji na rynku pracy, ale do popytu i podaży w poszczególnych rynkach zawodowo- terytorialnych. Pozwala na formułowanie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych. Jego celem jest: po pierwsze opisanie rzeczywistości lokalnego rynku pracy (ze szczególnym uwzględnieniem rożnych aspektów jego nierównowagi); po drugie umożliwienie formułowania ocen i wniosków dla systemu kształcenia zawodowego, szkolenia bezrobotnych oraz poradnictwa zawodowego. Ponadto służyć on ma pełniejszemu dopasowaniu strumienia popytu i podaży na pracę. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art.8, ust. 1 pkt 3 i art. 9, ust. 1 pkt 9 ) opracowanie analiz rynku pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Źródłem informacji do opracowania w/w Raportu są : - załącznik 3 do sprawozdania MPiPS - 01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności. Stan w końcu I -półrocza 2008r., - załącznik 2 do sprawozdania MPiPS - 01 Bezrobotni według rodzaju działalności, ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Stan w końcu I -półrocza 2008r.. Monitoring dotyczy 30 dużych grup zawodowych, 392 grup elementarnych oraz 1636 zawodów i specjalności określonych w Klasyfikacji zawodów i specjalności wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem MGiP z dnia 8 grudnia 2004r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), które zostało zmienione Rozporządzeniem MPiPS z 01 czerwca 2007r. w sprawie klasyfikacji 1
zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728). Ponadto przy monitoringu uwzględniono poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszane oferty pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności. na: Wdrożenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych pozwoli w szczególności - określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo -kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy; - stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo -kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym; - określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniających większą efektywność organizowanych szkoleń; - bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dot. władz oświatowych oraz dyrekcji szkół ); - usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych; - usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów; - ułatwienie realizacji programów specjalnych. 2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW. Analizę bezrobocia wg zawodów dokonano w oparciu o dane statystyczne w końcu I -półrocza 2008r. ze sprawozdań MPiPS 01 wygenerowane dzięki programowi komputerowemu. Na podstawie szczegółowych zestawień tabelarycznych zawierających n/w dane statystyczne: Najwięcej osób bezrobotnych w końcu I -półrocza 2008r. było w n/w zawodach: L.P. Wyszczególnienie I półrocze 2008r. ogółem kobiety 1. bez zawodu 1134 665 2. sprzedawca 406 383 3. ślusarz 218 23 4. asystent ekonomiczny 168 149 5. krawiec 148 144 6. szwaczka 131 130 7. pracownik biurowy 125 117 8. kucharz 104 92 9. murarz 103 0 10. technik mechanik 99 14 2
11. tokarz 82 19 12 robotnik gospodarczy 77 45 13. sprzątaczka 62 61 14. pracownik administracyjny 62 59 15. magazynier 61 19 16. ekonomista 60 48 17. pedagog 50 44 18. handlowiec 45 31 19. elektromonter 44 6 20. 21 stolarz technik informatyk 22. fryzjer 39 38 23. pakowacz 38 30 24. technik budownictwa 38 15 25. mechanik samochodów osobowych 38 0 26. specjalista administracji publicznej 37 30 27. stolarz meblowy 34 8 28. piekarz 34 2 29. księgowy (samodzielny) 32 32 30. monter elektrycznych przyrządów pomiarowych 31 30 31. ogrodnik terenów zieleni 31 22 32 kierowca samochodu ciężarowego 30 0 33. robotnik budowlany 30 0 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te zawody i specjalności, w których w końcu I -półrocza 2008r. zarejestrowanych było co najmniej 30 osób bezrobotnych. Tabela obejmuje 33 zawody, w których w końcu I- półrocza 2008r. zarejestrowanych było 3674 spośród 5904 osób, co stanowi 62,23 % ogółu. Jak wynika z powyższej tabeli struktura bezrobocia w powiecie świdnickim opiera się na następujących grupach: bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, murarz, kucharz, technik mechanik tokarz. W grupach tych w końcu I -półrocza 2008r. zarejestrowane były 2718 osób (73,98% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli), co stanowi 46,04% ogółu zarejestrowanych. 43 40 4 17 3
Spośród wyszczególnionych w tabeli zawodów najwięcej zarejestrowanych kobiet było w następujących grupach: bez zawodu, sprzedawca, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, kucharz, sprzątaczka, pracownik administracyjny, ekonomista, robotnik gospodarczy. W grupach tych w końcu I -półrocza 2008r. zarejestrowanych było 1845 kobiet (50,22% osób zarejestrowanych w zawodach wymienionych w tabeli), co stanowi 31,25% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych oraz 53,49% ogółu zarejestrowanych kobiet. Największy liczbowo napływ bezrobotnych w powiecie świdnickim w I- półroczu 2008r. był w n/w zawodach: L.P. Wyszczególnienie I półrocze 2008r. ogółem kobiety 1. bez zawodu 1822 900 2. sprzedawca 445 403 3. ślusarz 248 25 4. asystent ekonomiczny 185 166 5. murarz 129 0 6. technik mechanik 127 9 7. szwaczka 117 116 8. pracownik biurowy 117 110 9. krawiec 106 101 10. kucharz 101 79 11. tokarz 98 17 12. piekarz 76 2 13. robotnik gospodarczy 72 38 14. pedagog 71 57 15. magazynier 71 14 16. mechanik samochodów osobowych 71 0 17. technik informatyk 62 17 18. handlowiec 61 40 19. pracownik administracyjny 58 56 20. ekonomista 58 50 4
21. sprzątaczka 55 55 22. stolarz 54 4 23. specjalista administracji publicznej 53 41 24. elektromonter zakładowy 51 3 25. technik budownictwa 46 11 26. stolarz meblowy 46 6 27. robotnik budowlany 42 0 28. kierowca samochodu ciężarowego 41 0 29. organizator usług hotelarskich 39 35 30. księgowy (samodzielny) 38 37 31. specjalista do spraw handlu i marketingu 38 28 32. technik żywienia i gospodarstwa domowego 38 26 33. cukiernik 38 11 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano napływ bezrobotnych w I- półroczu 2008r. wg zawodów (co najmniej 38 osób) Tabela obejmuje 33 zawody, w których w I- półroczu 2008r. napłynęło 4674 spośród 7234 osób, co stanowi 64,61 % ogółu. to: Zawody, w których w powiecie świdnickim wystąpił największy napływ osób bezrobotnych bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, murarz, technik mechanik, szwaczka, pracownik biurowy, krawiec, kucharz, tokarz. W grupach tych w I- półroczu 2008r. napłynęło 3495 osób (74,78% osób w zawodach wymienionych w tabeli), co stanowi 48,31% ogółu napływu bezrobotnych. Spośród wskazanych w tabeli zawodów najwięcej kobiet napłynęło w następujących grupach: bez zawodu, sprzedawca, asystent ekonomiczny, szwaczka, pracownik biurowy, krawiec, kucharz, pedagog pracownik administracyjny, sprzątaczka, ekonomista. W grupach tych w I- półroczu 2008r. napłynęły 2093 kobiety (44,78% osób w zawodach 5
wymienionych w tabeli), co stanowi 28,93% ogółu napływu osób oraz 57,80% ogółu napływu kobiet. Jak wynika z analizy powyższych tabel grupy zawodowe: bez zawodu, sprzedawca, ślusarz, asystent ekonomiczny, krawiec, szwaczka, pracownik biurowy, murarz, kucharz, technik mechanik i tokarz - to podobnie jak w analogicznym okresie roku poprzedniego te, które stanowią dominującą strukturę bezrobocia w powiecie świdnickim i są jednocześnie zawodami, w których nastąpił największy napływ osób do bezrobocia. Podobnie jak w I półroczu 2008r. tak i w poddanym analizie okresie I półrocza 2009r. grupy zawodowe: pracownik administracyjny, sprzątaczka i ekonomista z uwagi na fakt, że nie wchodzą one w skład grupy stanowiącej dominującą strukturę bezrobocia, nie wchodzą też w skład grupy zawodów, w których nastąpił największy napływ do bezrobocia, ale z uwagi na odsetek kobiet zostały zaliczone do grupy zawodów, w których na koniec I- półrocza 2009r. zarejestrowanych było najwięcej kobiet oraz nastąpił ich największy napływ do bezrobocia. W takiej samej sytuacji jak w I półroczu 2008r. znajduje się grupa zawodowa- pedagog, która nie wchodzi w skład grupy, na której opiera się dominująca struktura bezrobocia, nie pojawiła się w grupie zawodów, w których jest zarejestrowanych najwięcej kobiet. W zawodzie tym nie nastąpił też największy napływ osób do bezrobocia, ale odsetek kobiet jest na tyle znaczny, że zawód ten znalazł się w grupie zawodów, w których nastąpił największy napływ kobiet do bezrobocia. Dość specyficzna nadal jest też sytuacja grupy zawodowej- robotnik gospodarczy, która wystąpiła tylko w jednym spośród w/w zestawień, tj. z uwagi na ilość zarejestrowanych w niej kobiet znalazła się wśród zawodów, w których było ich najwięcej- podobnie jak w I półroczu 2008r. 3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW. W I- półroczu 2008r. najwięcej ofert pracy wpłynęło w n/w zawodach : L.P. Wyszczególnienie I- półrocze 2008r. 1. robotnik gospodarczy 419 2. sprzedawca 255 3. pracownik biurowy 108 4. sprzątaczka 107 5. robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 94 6. pracownik administracyjny 88 7. robotnik budowlany 88 8. magazynier 74 9. szwaczka 70 10. murarz 67 11. monter maszyn i urządzeń przemysłowych 50 12. kamieniarz 49 13. kierowca samochodu ciężarowego 49 14. pracownik ochrony osób i mienia 42 15. ślusarz 35 6
16. opiekunka domowa 35 17. pakowacz 29 18. pozostali monterzy elektronicy 28 19. operator maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców mineralnych 20. rzeźnik- wędliniarz 26 21. brukarz 26 22. monter elektronik- układy elektroniczne automatyki przemysłowej 23. monter sprzętu gospodarstwa domowego 25 24. kasjer handlowy 25 25. kierowca operator wózków jezdniowych 23 26. pomoc kuchenna 23 27. kierowca samochodu osobowego 23 28. przedstawiciel handlowy 21 29. posadzkarz 20 30. kierowca autobusu 20 31. spawacz ręczny gazowy 19 32. elektromonter zakładowy 19 Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano tylko te oferty pracy wg zawodów, których zgłoszono co najmniej 19. Tabela obejmuje 32 zawody, które zawierają 2010 spośród 2808 ofert pracy zgłoszonych w I- półroczu 2008r., co stanowi 71,58% ogółu. 27 26 Najwięcej ofert pracy zostało zgłoszonych w zawodach: robotnik gospodarczy, sprzedawca, pracownik biurowy, sprzątaczka, robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym, pracownik administracyjny, robotnik budowlany, magazynier, szwaczka, murarz, monter maszyn i urządzeń przemysłowych. W zawodach tych w I- półroczu 2008r. zgłoszonych zostało 1420 oferty pracy (70,65% ofert w zawodach wymienionych w tabeli), co stanowi 50,57% ogółu ofert pracy. Z analizy danych zawartych w powyższych tabelach wynika, że w zaprezentowanych statystykach powtarzają się następujące grupy zawodowe: sprzedawca, pracownik biurowy, szwaczka, murarz. Wystąpiła w nich największa liczba osób bezrobotnych, największy napływ do bezrobocia oraz zgłoszono w nich najwięcej ofert pracy. Ponadto w grupach zawodowych: sprzedawca, sprzątaczka, pracownik biurowy, pracownik administracyjny, szwaczka zarejestrowanych jest najwięcej kobiet, nastąpił ich największy napływ do bezrobocia, ale zostało też zgłoszonych w nich najwięcej ofert pracy. 7
4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH. Przez zawód: deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie; w równowadze należy rozumieć zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Wartość wskaźników intensywności deficytu lub nadwyżki przedstawia się następująco: W < 0,9 dla zawodów nadwyżkowych 0,9 W 1,1 dla zawodów w równowadze W > 1,1 dla zawodów deficytowych średnio- miesięczny napływ ofert pracy gdzie wskaźnik W = średnio- miesięczny napływ osób do bezrobocia X 100% Dane statystyczne /wg kodu 6 cyfrowego/ dotyczące zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świdnickim w I- półroczu 2008r. zawierają 687 zawodów. Spośród nich, aż 536 (78,02%) przynależy do grupy zawodów nadwyżkowych, 134 (19,51%) do grupy zawodów deficytowych, natomiast 17 (2,47%) zalicza się do grupy zawodów w równowadze. Ranking zawodów deficytowych w I- półroczu 2008r. : L.P. Wyszczególnienie 1. robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 2. opiekunka domowa 3. monter sprzętu gospodarstwa domowego 4. asystent bankowości 5. recepcjonista 6. opiekunka dziecięca 7. posadzkarz 8. kierowca autobusu 9. sprzedawca stacji paliw 10. robotnik gospodarczy 11. monter elektronik 8
12. monter izolacji budowlanych 13. monter/ składacz okien 14. operator maszyn 15. kasjer handlowy 16. opiekun w domu pomocy społecznej 17. meliorant 18. tynkarz 19. gospodarz domu 20. praczka 21. monter zestrajacz urządzeń elektrycznych 22. pracownik ochrony mienia 23. kosmetyczka 24. instruktor amatorskiego ruchu artystycznego 25. brukarz 26. operator maszyn 27. pracownik socjalny 28. wychowawca w placówkach oświatowych 29. zbrojarz 30. kierowca operator wózków jezdniowych Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody deficytowe, w których wskaźnik intensywności deficytu wyniósł od 13,4286 do 2,3000. Tabela obejmuje 30 spośród 134 zawodów deficytowych, tj. 22,39%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi MAX oraz które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali...). Ranking zawodów nadwyżkowych w I- półroczu 2008r. : L.P. 1. spawacz ręczny gazowy 2. kelner 3. kierowca samochodu osobowego 4. nauczyciel wychowania fizycznego 5. dziennikarz 6. masażysta 7. operator sprzętu do robót ziemnych Wyszczególnienie 8. kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w handlu hurtowym i detalicznym 9. monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 10. malarz budowlany 11. elektromonter maszyn elektrycznych 12. palacz pieców zwykłych 9
13. prasowaczka 14. zaopatrzeniowiec 15. dozorca 16. elektromonter instalacji elektrycznych 17. tłoczarz w metalu 18. szlifierz metali 19. szwaczka 20. sprzedawca 21. murarz 22. kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej gdzie indziej niesklasyfikowany 23. nauczyciel przedszkola 24. specjalista do spraw rachunkowości 25. inspektor budowlany 26. diagnosta samochodowy 27. animator kultury 28. drwal 29. frezer 30. portier Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący zawody nadwyżkowe, w których wskaźnik nadwyżki wyniósł od 0,8261 do 0,5000. Tabela obejmuje 30 spośród 536 zawodów nadwyżkowych, tj. 5,60%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, których wskaźnik wynosi 0 oraz które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali...). Na uwagę zasługuje również grupa zawodów zrównoważonych, (wskazująca na równowagę na rynku pracy), do której należą: Ranking zawodów zrównoważonych w I- półroczu 2008r. : L.P. 1. cieśla 2. magazynier 3. pakowacz Wyszczególnienie 4. kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w budownictwie 5. kierownik wewnętrznej jednostki działalności podstawowej w gospodarce magazynowej 6. architekt 7. doradca personalny 8. specjalista do spraw organizacji i rozwoju transportu 9. kierownik produkcji filmowej i telewizyjnej 10. doradca inwestycyjny 11. spedytor 10
12. dyspozytor transportu samochodowego 13. operator maszyny papierniczej 14. szlifierz kamienia 15. konserwator części 16. pracownik biurowy Źródło: dane statystyczne Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. UWAGA: W powyższej tabeli zaprezentowano w sposób malejący 16 spośród 17 zawodów w równowadze, tj. 94,12%. W tabelce, zgodnie z sugestiami MPiPS, nie uwzględniono zawodów, które kończą się cyframi 90 (czyli Pozostali...). W zestawieniu z liczbą 1636 zawodów objętych Klasyfikacją Zawodów i Specjalności, na rynku pracy powiatu świdnickiego liczba zawodów osób bezrobotnych i ofert pracy w I- półroczu 2008r. wynosiła 687 (przy ogólnej ilości osób bezrobotnych 5904 i ogólnej ilości ofert pracy 2808). Oznacza to, że 41,99% spośród zawodów wymienionych w/w Klasyfikacji reprezentowana jest przez interesantów Powiatowego Urzędu Pracy w Świdnicy. Jak wynika z analizy powyższych danych na terenie powiatu świdnickiego wyraźnie dominują zawody nadwyżkowe, czyli te, na które na rynku pracy występuje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zawody tworzące dominująca strukturę bezrobocia oraz, w których napływ bezrobotnych był największy, tj. sprzedawca, ślusarz, krawiec, asystent ekonomiczny, szwaczka, murarz, kucharz, tokarz są jednocześnie zawodami nadwyżkowymi, czyli mogą one w przyszłości generować bezrobocie w powiecie świdnickim. Jedynie zawód pracownika biurowego -z grupy dominującejjest zawodem zrównoważonym. W tym przypadku na rynku pracy istnieje takie samo zapotrzebowanie jak liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Spośród zawodów, w których było najwięcej zarejestrowanych kobiet i nastąpił ich największy napływ do bezrobocia, dwa, tj. pracownik administracyjny i sprzątaczka stanowią zawody deficytowe, czyli takie, w których zapotrzebowanie na pracowników jest większe niż liczba osób w nim zarejestrowana. Natomiast ekonomista to zawód nadwyżkowy i w nim zapotrzebowanie na pracownika jest niższe niż ilość osób w nim zarejestrowana, a tym samym mogąca podjąć zatrudnienie. Jest to o tyle zjawisko niepokojące, że dominującą liczbę w tym zawodzie stanowią kobiety. Z czasem więc może on dołączyć do zawodów generujących bezrobocie na terenie powiatu świdnickiego wśród tej grupy interesantów urzędu pracy. W podobnej sytuacji mogą się znaleźć z czasem kobiety, które wchodzą w skład grupy zawodowej: pedagog, który jest także zawodem nadwyżkowym Z powyższych zestawień wynika, że najlepsza wydaje się być sytuacja grupy zawodowej: robotnik gospodarczy, bo choć znalazła się ona w zestawieniu, w którym liczba zarejestrowanych kobiet jest znaczna, to jest to także zawód, w którym zgłoszono najwięcej ofert pracy. Jednocześnie z analizy pozostałych danych wynika, ze jest to zawód deficytowy, czyli zapotrzebowanie na pracowników jest w nim większe niż liczba zarejestrowanych osób. 5. WNIOSKI. Dokonując analizy sytuacji na rynku pracy powiatu świdnickiego w oparciu o dane statystyczne wygenerowane przez system komputerowy należy pamiętać, że rynek ten podlega ciągłym zmianom. Ponadto trzeba również zaznaczyć, że nie wszystkie dostępne oferty pracy zgłaszane są do Urzędu oraz nie wszystkie osoby spełniające kryteria są zarejestrowane. Nie bez znaczenia jest też fakt, że osoby ze względów technicznych są sklasyfikowane w ewidencji komputerowej pod jednym kodem zawodu, pomimo że mogą posiadać umiejętności 11
i kwalifikacje, które mogłyby im pozwolić na znalezienie zatrudnienia w innych zawodach (wykonywanych lub wyuczonych). Jednakże pomimo tych czynników, które ograniczają w pewien sposób wartość poznawczą powyższego monitoringu można zauważyć kilka prawidłowości. Pierwszym i najbardziej istotnym wydaje się fakt, że na terenie powiatu świdnickiego przeważają zawody nadwyżkowe. W zawodach tych występuje większa ilość osób poszukujących pracy niż wynikałoby to z zapotrzebowania rynku. Ich znaczny 78,02% udział w rynku pracy może mieć w przyszłości duże znaczenie dla określenia możliwości i rodzaju wsparcia jakie Urząd powinien udzielić osobom z tych grup zawodowych w trakcie poszukiwania przez nich zatrudnienia. Wynika z tego również, że obecny rynek pracy oraz rysujące się tendencje najprawdopodobniej, w większym stopniu niż dotychczas, będą wymagały od tych osób otwartości na zmiany i chęci dostosowania się do nowych zawodów. Zwłaszcza osoby posiadające zawód zaliczany do grupy nadwyżkowych, aby po pewnym czasie miały ułatwiony start zawodowy powinny mieć możliwość zmiany swoich kwalifikacji poprzez wykorzystanie swoich umiejętności i podwyższanie kwalifikacji np. w formie kursów i szkoleń. Wydaje się, że istotne znaczenie będzie też mieć przedsiębiorczość czy predyspozycje psychofizyczne tych osób. Większego znaczenia w stosunku do tej grupy osób nabierają też usługi oferowane przez Urząd Pracy - zwłaszcza te w zakresie indywidualnego doradztwa zawodowego, warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, szkoleń, czy zajęć w Klubie Pracy. Należy w tym miejscu podkreślić, że jak się obecnie wydaje poprawa sytuacji osób zarejestrowanych w zawodach nadwyżkowych wymagać będzie skorelowanych działań polegających z jednej strony na dostosowaniu oferty szkoleniowych do potrzeb rynku pracy, podnoszeniu jakości szkoleń - szczególnie chodzi tu o elementy praktyczne, a z drugiej strony na objęciu tej grupy osób profesjonalną pomocą w zakresie wyboru szkoły, czy kierunku szkolenia zgodnego z predyspozycjami osobowościowymi poszczególnych osób oraz wielokierunkowej, indywidualnej pomocy tym osobom w zakresie zdobycia doświadczenia zawodowego, podnoszenia kwalifikacji, czy umiejętności poruszania się na rynku pracy. Wydaje się więc, że pierwszoplanowe znaczenie będzie tu mieć określenie takich kierunków szkoleń organizowanych przez Urząd, które będą stanowić pierwszy krok ku zmianie kwalifikacji tych osób. Zwłaszcza, że szkoły, pomimo, że starają się dostosować kierunki kształcenia do potrzeb rynku pracy, z uwagi na czas kształcenia (3-4 lata) nie są w stanie w sposób krótkoterminowy dostarczyć pracowników o poszukiwanych kwalifikacjach. Pracodawcy natomiast poszukują pracowników, którzy podejmą pracę od zaraz. Po drugie niepokojące jest nadal zjawisko wciąż jeszcze niewielkiego, bo 19,51% udziału w rynku pracy powiatu świdnickiego zawodów deficytowych oraz 2,47% udział zawodów zrównoważonych. Z powyższych danych wynika, że tylko w 21,98% spośród 687 zawodów 12
wymienionych w statystyce zapotrzebowanie rynku pracy jest na tyle duże, że osoby bezrobotne nie powinny mieć większych kłopotów ze znalezieniem zatrudnienia. Jednakże w wypadku tych grup wydaje się, że bardzo istotne znaczenie będzie tu mieć indywidualna aktywność osoby, a tym samym umiejętność poszukiwania pracy, prowadzenia rozmów kwalifikacyjnych, przedsiębiorczość czy predyspozycje psychofizyczne. Natomiast idealnym rozwiązaniem dla lokalnego rynku pracy byłoby, gdyby udział zawodów zrównoważonych był większy. Zwłaszcza, że zwiększanie udziału procentowego tych zawodów byłby najlepszym wskaźnikiem mówiącym o stabilizowaniu się sytuacji na lokalnym rynku pracy. Po trzecie z analizy danych statystycznych wynika, że na rynku pracy powiatu świdnickiego zaczyna brakować pracowników posiadających ściśle określone kwalifikacje. Trudno w obecnej chwili jednoznacznie wyrokować, czy w niedalekiej przyszłości rynek pracy zaprzestanie poszukiwania pracowników uniwersalnych takich, którzy posiadają różnorodne umiejętności. Wydaje się, że intensywny rozwój gospodarczy, obserwowany od pewnego czasu w naszym regionie, związany z pozyskaniem nowych inwestycji, jak również rozwojem już istniejących przedsiębiorstw, w przyszłości może spowodować wzrost zainteresowania osobami posiadającymi konkretną specjalizację zawodową. 13
Sporządziła: K. Ślimak- Kołodziejska Doradca zawodowy I stopnia 14