Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: zasadnicza szkoła zawodowa - 3-letni okres nauczania /1//2/ Zawód: Wiertacz; symbol 811305 Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje: K1 - Wykonywanie prac wiertniczych (M.8.) Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Przedmioty ogólnokształcące Klasa I II III I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania 1 Język polski 1 1 2 2 2 2 5 160 2 Język obcy 1 1 1 1 2 2 4 130 3 Historia 1 1 1 1 2 64 4 Wiedza o społeczeństwie 1 1 1 32 5 Podstawy przedsiębiorczości 2 2 2 64 6 Geografia 1 1 1 32 7 Biologia 1 1 1 32 8 Chemia 1 1 1 32 9 Fizyka 1 1 1 32 10 Matematyka 1 1 1 1 2 2 4 130 11 Informatyka 1 1 1 32 12 Wychowanie fizyczne 3 3 3 3 3 3 9 290 13 Edukacja dla bezpieczeństwa 1 1 1 32 14 Zajęcia z wychowawcą 1 1 1 1 1 1 3 96 Łączna liczba godzin 13 13 12 12 11 11 36 1158 1
Przedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Dowiercanie i awarie wiertnicze 3 3 7 6 2 2 11,5 368 2 Podstawy geologii 1 1 1 2 2 2 4,5 144 3 Bezpieczeństwo pracy w wiertnictwie 2 2 2 64 4 Język obcy zawodowy w wiertnictwie 1 1 1 32 5 Działalność gospodarcza w wiertnictwie 1 1 1 32 Łączna liczba godzin 4 4 8 8 8 8 20 640 Przedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym **/*** 1 Prace wiertnicze - zajęcia praktyczne 10 10 8 8 10 10 28 906 2 Maszyny i urządzenia wiertnicze 1 1 1 1 2 64 Łączna liczba godzin 10 10 9 9 11 11 30 970 Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych /1/ do celów obliczeniowych przyjęto 32 tygodnie w ciągu jednego roku szkolnego 27 29 30 86 2768 /2/ w zasadniczej szkole zawodowej praktyczna nauka zawodu realizowana jest w formie zajęć praktycznych *w szkolnym planie uwzględnia się również wymiar godzin zajęć określonych w par. 4 ust. 2 rozporządzenia w sprawie ramowych planów nauczania, t.j. m.in. religii lub etyki oraz wychowania do życia w rodzinie. **dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu Pracy ***zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (M.8.) odbywa się pod koniec klasy trzeciej. 2
Tabela efektów kształcenia Tabela przyporządkowania poszczególnym przedmiotom efektów kształcenia dla zawodu: Wiertacz; symbol 811305 Nazwa zajęć edukacyjnych Efekty kształcenia /umiejętności, wiedza oraz kompetencje personalne i społeczne/ Uczeń: Efekty wspólne dla wszystkich zawodów / wspólne dla zawodów w ramach obszaru M / kwalifikacje M.8. klasa I II III I semestr II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr Liczba godzin przeznaczona na realizację efektów kształcenia Kształcenie zawodowe teoretyczne Dowiercanie i awarie wiertnicze* M.8.6(1) dobiera elementy wgłębnej i napowierzchniowej konstrukcji otworu wiertniczego na podstawie projektu; M.8.6(2) przestrzega procedur przygotowania rur okładzinowych przed zapuszczeniem do otworu wiertniczego; M.8.6(3) przestrzega zasad przygotowania otworu wiertniczego do rurowania i cementowania zgodnie z ustalonymi procedurami; M.8.6(4) przestrzega procedur dotyczących stosowania metod cementowania rur okładzinowych; M.8.6(5) przestrzega procedur wykonania docementowania pod ciśnieniem; M.8.6(6) przestrzega procedur dotyczących wykonania prób ciśnieniowych zacementowanych rur okładzinowych M.8. 304 3
M.8.7(1) rozróżnia zakres prac wiertniczych wykonywanych podczas dowiercania; M.8.8(1) określa zakres prac wiertniczych związanych z procesem dowiercania; M.8.7(2)/M.8.8(3) określa wpływ płuczki wiertniczej na strefę przyotworową; M.8.7(3) charakteryzuje rodzaje i zasadę działania perforatorów; M.8.8(3) wyjaśnia zasadę działania perforatorów; M.8.7(4) charakteryzuje metody intensyfikacji przypływu płynu złożowego do otworu wiertniczego; M.8.8(4) określa metody intensyfikacji przypływu płynu złożowego do otworu wiertniczego; M.8.7(5) określa metody opróbowania otworów wiertniczych; M.8.8(5) dobiera metody opróbowania otworów wiertniczych oraz metody wywołania produkcji; M.8.7(6) określa metody wywołania produkcji; M.8.7(7) określa metody likwidacji otworów wiertniczych; M.8.8(7) ustala metody likwidacji otworów wiertniczych; M.8.7(8) rozróżnia urządzenia stosowane podczas wykonywania szczelinowania i kwasowania; M.8.8(6) dobiera urządzenia do wykonywania szczelinowania i kwasowania; M.8.X(1) określa pojęcie awarii wiertniczej i komplikacji wiertniczej; M.8.X(2) ocenia możliwości wystąpienia awarii wiertniczych i sposoby zapobiegania; M.8.X(3) dobiera metody likwidacji awarii wiertniczych; M.8.X(4) rozpoznaje narzędzia ratunkowe i określa warunki ich użycia; M.8.X(5) określa objawy i przyczyny występowania erupcji wstępnej; M.8.X(6) określa procedury zamknięcia wylotu otworu wiertniczego po ogłoszeniu alarmu; M.8.X(7) charakteryzuje metody przywracania równowagi ciśnień w otworze wiertniczym; PKZ(M.e.)(3) rozróżnia procesy technologiczne wydobycia kopalin; PKZ(M.e.)(4) stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań. KPS(5) potrafi radzić sobie ze stresem; KPS(8)potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; PKZ (M.e.) 64 KPS Łączna liczba godzin 368 4
Podstawy geologii Bezpieczeństwo pracy w wiertnictwie Język obcy zawodowy w wiertnictwie PKZ(M.e.)(1) rozpoznaje minerały i skały oraz charakteryzuje budowę geologiczną Ziemi; PKZ(M.e.)(2) rozróżnia rodzaje skał, określa ich budowę i właściwości. BHP(1) rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BHP(2) rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce; BHP(3) określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; BHP(4) przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; BHP(5) określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; BHP(6) określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; KPS(2) jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań. JOZ(1) posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych; JOZ(2) interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka; JOZ(3) analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych; JOZ(4) formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy; JOZ(5) korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji. PKZ (M.e.) 144 Łączna liczba godzin 144 BHP 64 Łączna liczba godzin 64 KPS JOZ 32 Łączna liczba godzin 32 5
PDG(1) stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej; PDG(2) stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego; PDG(3) stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej; Działalność gospodarcza w wiertnictwie PDG(4) rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi; PDG(5) analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży; PDG(6) inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży; PDG(7) przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej; PDG(8) prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej; PDG(9) obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej; PDG(10) planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej; PDG(11) optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej; PDG 32 KPS(9) potrafi negocjować warunki porozumień; KPS(10) współpracuje w zespole; KPS Łączna liczba godzin 32 Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe teoretyczne 640 6
Kształcenie zawodowe praktyczne Prace wiertnicze - zajęcia praktyczne M.8.3(1) posługuje się geologiczno-technicznym projektem otworu; M.8.3(2) charakteryzuje narzędzia wiertnicze i elementy przewodu wiertniczego; M.8.3(3) określa zastosowanie narzędzi i poszczególnych elementów przewodu wiertniczego; M.8.3(4) dobiera elementy zestawu przewodu wiertniczego; M.8.3(5) ocenia stan techniczny elementów przewodu wiertniczego; M.8.3(6) określa rodzaj i wielkość połączeń gwintowych; M.8.3(7) ocenia stan techniczny świdrów i koronek wiertnicznych; M.8.3(8) dobiera optymalne parametry wiercenia; M.8.3(9) uczestniczy w wykonaniu testu zwiercalności; M.8.4(1) charakteryzuje budowę oraz określa przeznaczenie urządzeń kontrolno-pomiarowych; M.8.4(2) kontroluje wskazania urządzeń kontrolno-pomiarowych stosowanych w procesie wiercenia; M.8.4(3) odczytuje i interpretuje dane uzyskane z przyrządów kontrolno-pomiarowych; M.8.4(4) kontroluje poziom płuczki w zbiornikach; M.8.4(5) wykonuje pomiary z zastosowaniem inklinometru wrzutowego; M.8.4(6) posługuje się przyrządami do wykrywania gazów toksycznych i wybuchowych; M.8.5(1) określa rodzaje i przeznaczenie płuczek wiertniczych; M.8.5(2) określa zastosowanie obiegów płuczki wiertniczej; M.8.5(3) określa przeznaczenie zaczynów uszczelniających i cieczy technologicznych; M.8.5(4) sporządza płuczki wiertnicze i zaczyny uszczelniające; M.8.5(5) dokonuje pomiarów parametrów płuczek wiertniczych i zaczynów cementowych; M.8.5(6) wykonuje obliczenia dotyczące gęstości płuczki wiertniczej, ciśnienia hydrostatycznego i złożowego; M.8.5(7) reguluje parametry płuczki wiertniczej i zaczynu uszczelniającego; KPS(1) przestrzega zasad kultury i etyki; M.8.3. M.8.4. M.8.5. K P S 842 7
Maszyny i urządzenia wiertnicze KPS(3) przewiduje skutki podejmowanych działań; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe; KPS(7) przestrzega tajemnicy zawodowej; KPS(10) współpracuje w zespole; BHP(7) organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(8) stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; BHP(9) przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BHP(10) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. M.8.1(1) rozpoznaje typy urządzeń wiertniczych; M.8.1(2) korzysta z dokumentacji technicznej montażu i demontażu urządzeń wiertniczego; M.8.1(3) wykonuje prace montażowe i demontażowe urządzeń wiertniczych; M.8.1(4) przestrzega zasad komunikowania się w trakcie wykonywania prac montażowych i demontażowych; M.8.1(5) rozpoznaje rodzaje zawiesi i określa ich zastosowanie; M.8.1(6) ocenia stan techniczny zawiesi i dokonuje ich konserwacji; M.8.1(7) przestrzega zasad montażu systemów napędowych i płuczkowych; M.8.1(8) przestrzega zasad przemieszczania i składowania elementów rurowych, narzędzi i osprzętu wiertniczego; M.8.1(9) określa zagrożenia występujące podczas prac montażowych i demontażowych, załadowczych i wyładowczych; M.8.2(1) określa wymagania techniczne dotyczące działania pomp płuczkowych, urządzeń przeciwerupcyjnych, stołu wiertniczego i wiertniczego napędu górnego (ang. top drive); BHP 64 Łączna liczba godzin 906 M.8.2 M.8.1.. 64 8
M.8.2(2) ocenia sprawność techniczną narzędzi i osprzętu wiertniczego oraz urządzeń do sporządzania i oczyszczania płuczki wiertniczej; M.8.2(3) ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń dźwigowych oraz liny wiertniczej; M.8.2(4) określa parametry pracy maszyn i urządzeń wiertniczych; KPS(4) jest otwarty na zmiany; KPS(6) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. KPS Łączna liczba godzin 64 Łączna liczba godzin przeznaczona na kształcenie zawodowe praktyczne 970 * w przedmiocie uwzględniono treści wykraczające poza podstawę programową kształcenia w zawodzie wiertacz (oznaczone symbolem M.8.X) Łączna liczba godzin przeznaczona na efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie 400 zawodów Łączna liczba godzin przeznaczona na kwalifikację K1 (M.8.) 1210 Razem 1610 1) 2) Minimalna liczba godzin kształcenia zawodowego Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.8. Wykonywanie prac wiertniczych 400 godz. 650 godz. Razem 1050 godz. 9
1) W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych, przewidzianego dla kształcenia zawodowego, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. 2) Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. z 2012 r., poz. 184) 10