Ubezpieczenie rentowe mgr Marta Wasil
Ubezpieczenie rentowe gwarantuje świadczenia pieniężne, w przypadku utraty dochodów pieniężnych związanej z wystąpieniem ryzyka inwalidztwa (niezdolność do pracy lub śmierć żywiciela). W takiej sytuacji osoby opłacające składki na ubezpieczenie rentowe otrzymują rentę, która zastępuje im utracone wynagrodzenie lub dochód a w przypadku śmierci ubezpieczonego żywiciela wypłacane są renty rodzinne.
Kto podlega ubezpieczeniu rentowemu? Obowiązkowemu ubezpieczeniu z tytułu ubezpieczenia rentowego podlegają przykładowo osoby, które są: 1. pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów, 2. osobami wykonującymi pracę nakładczą, 3. członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych, innych spółdzielni zajmujących się produkcją oraz spółdzielni kółek rolniczych zajmujących się produkcją rolną, wykonującymi pracę na rzecz tych spółdzielni na podstawie innej niż stosunek pracy lub wytwarzającymi na jej rzecz produkty rolne w prowadzonym przez siebie gospodarstwie oraz osób z nimi zrównanych, 4. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanym dalej zleceniobiorcami oraz osobami z nimi współpracującymi (nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu z tego tytułu osoby, które są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studenci, do ukończenia 26 lat ), 5. osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi, 6. posłami i senatorami pobierającymi uposażenie, 7. osobami pobierającymi stypendia sportowe. Dobrowolnie na wypadek niezdolności do pracy mogą ubezpieczyć się wszystkie osoby, które nie spełniają warunków do objęcia tymi ubezpieczeniami obowiązkowo.
Składka na ubezpieczenie rentowe Składka na ubezpieczenie rentowe wynosi 8 proc. podstawy wymiaru składki. Składka opłacana jest w części przez pracodawcę (6,5proc. podstawy wymiaru), a w części przez pracownika (1,5 proc. podstawy wymiaru). Na ubezpieczenie rentowe składka naliczana jest od podstawy wynoszącej maksymalnie 30 krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. W momencie gdy wynagrodzenie osoby ubezpieczonej z tytułu niezdolności do pracy przekroczy w danym roku kalendarzowym wysokość trzydziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia, w kolejnych miesiącach tego roku nie pobiera się składki z tytułu ubezpieczenia.
Renta z tytułu niezdolności do pracy Renta inwalidzka przysługuje osobie, którą uznano za całkowicie lub częściowo niezdolną do wykonywania pracy zarobkowej z powodu stanu zdrowia. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Za częściowo niezdolną do pracy uznaje się natomiast osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do wykonywania pracy zgodnej z posiadanymi przez nią kwalifikacjami. Z tytułu niezdolności do pracy przysługuje renta w tym renta szkoleniowa.
Renta z tytułu niezdolności do pracy Podstawowym warunkiem uzyskania renty jest wystąpienie całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Zgodnie z nowo obowiązującymi przepisami niezdolność do pracy orzekana jest na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej nie będzie rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu, wówczas niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat. Nowe uregulowania stanowią również, że jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku
Renta szkoleniowa Prawo do renty szkoleniowej przysługuje osobie, która spełnia warunki wymagane do przyznania renty i otrzyma orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie. Po przyznaniu renty organ rentowy kieruje zainteresowanego do powiatowego urzędu pracy w celu odbycia szkoleń przygotowujących do zdobycia nowego zawodu. Renta szkoleniowa przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Na wniosek starosty, okres ten może zostać przedłużony maksymalnie do 30 miesięcy. Również na wniosek starosty okres 6 miesięcy może zostać skrócony, jeżeli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu oraz gdy pobierający rentę nie uczestniczy we wskazanych szkoleniach. W przypadku gdy starosta zawiadomi o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu organ rentowy ponownie kieruje zainteresowanego do lekarza orzecznika. Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty, nie mniej jednak niż w wysokości najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki: został uznany za niezdolnego do pracy, ma wymagany - stosowny do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy - okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, np. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowego lub opiekuńczego) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Warunki nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy Wymóg powstania niezdolności do pracy w określonym ustawą emerytalną czasie nie obowiązuje w stosunku do osoby, która spełnia łącznie następujące warunki: - została uznana za całkowicie niezdolną do pracy, - spełnia warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz - legitymuje się co najmniej 20-letnim (w przypadku kobiety) i 25-letnim (w przypadku mężczyzny) okresem składkowym i nieskładkowym.
Pojęcie niezdolności do pracy Za niezdolną do pracy uważa się osobę, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej zdolności po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracyjest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracyjest osoba, która utraciła - w znacznym stopniu - zdolność do pracy zgodnej z posiadanym przez nią poziomem kwalifikacji. W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji.
Staż uprawniający do renty Okres składkowy i nieskładkowy wymagany do przyznania renty uzależniony jest od wieku osoby, w jakim powstała niezdolność do pracy. Okres ten wynosi: 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat, 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat, 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat, 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Warunek wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego nie jest wymagany od ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy z powodu skutków wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
Staż uprawniający do renty Okres wymaganych 5-ciu lat w odniesieniu do osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia, musi przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przypadającego przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Warunku dotyczącego posiadania pięcioletniego okresu składkowego i nieskładkowego w ciągu dziesięciolecia poprzedzającego dzień zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy lub dzień powstania niezdolności do pracy nie muszą spełnić osoby, które udowodnią okres składkowy, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiet i 30 lat dla mężczyzn oraz zostaną uznane za całkowicie niezdolne do pracy. Data powstania całkowitej niezdolności do pracy nie ma w tym przypadku znaczenia. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, uzależnionego od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy, warunek posiadania tego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Rodzaje rent Renta stała przysługuje ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy została uznana za trwałą. Renta okresowa przysługuje - jeśli niezdolność do pracy ma charakter czasowy. Przysługuje ona przez okres wskazany w decyzji organu rentowego. Po upływie tego okresu ubezpieczony może wystąpić do ZUS z wnioskiem o przedłużenie prawa do renty na dalszy okres. Ewentualne kolejne prawo do renty uzależnione jest od wyniku ustaleń zawartych w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS lub komisji lekarskiej. Nie później niż na trzy miesiące przed ustaniem prawa do renty okresowej ZUS zawiadamia osobę zainteresowaną o terminie wstrzymania wypłaty oraz o warunkach przywrócenia prawa do tego świadczenia.
Renta szkoleniowa Jeśli ubezpieczony spełni warunki wymagane do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy i uzyska orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie, może otrzymać rentę szkoleniową. Renta przyznawana jest na okres 6 miesięcy. Maksymalny okres pobierania tej renty nie może przekroczyć 36 miesięcy. Zarówno skrócenie, jak i wydłużenie okresu pobierania renty szkoleniowej następuje na podstawie wniosku starosty.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy Podstawę wymiaru stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o rentę. Ubezpieczony ma prawo sam wybrać, które lata stanowić będę podstawę do naliczenia świadczenia, pamiętając jednak że muszą to być kolejne lata nawet wówczas gdy w niektórych z tych lat, przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. Na wniosek ubezpieczonego do wyliczenia podstawy wymiaru rent można przyjąć zwaloryzowaną przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie 20 lat kalendarzowych, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy c.d. W przypadku osób, od których do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy wymagany jest okres ubezpieczenia krótszy niż 5 lat i nie można ustalić podstawy wymiaru renty z okresu 10 lat, podstawę wymiaru ustala się na podstawie okresu faktycznego ubezpieczenia. Podobnie wylicza się podstawę wymiaru rent osobom, od których wymaga się 5-letniego okresu ubezpieczenia, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru z kolejnych 10 lat ze względu na pełnienie czynnej lub zastępczej służby wojskowej albo korzystanie z urlopu wychowawczego. Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy powstała przed 30 rokiem życia, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu przez co najmniej 1 rok.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy c.d. Przy wyliczeniu podstawy wymiaru renty uwzględnia się również wysokość wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, a także kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego oraz wartość świadczeń rekompensacyjnych. Ponadto uwzględnia się wysokość zasiłku dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych i stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy oraz uposażenie z tytułu zawodowej służby wojskowej.
Podstawa wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy c.d. Przy ustalania wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy brane są pod uwagę okresy: składkowe - okresy ubezpieczenia i opłacania składek oraz inne okresy wymienione w art. 6 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. nieskładkowe - są to okresy, za które nie były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, wymienione w art. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych hipotetyczne - okresy będące uzupełnieniem 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, przypadających w okresie od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby wiek, o którym mowa w art. 24 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Procedura ubiegania się o rentę Decyzje o przyznaniu renty wydają organy rentowe właściwe ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie. Postępowanie w sprawie świadczenia może być wszczęte nie tylko na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek taki może być zgłoszony przez jej przedstawiciela ustawowego, opiekuna prawnego lub pełnomocnika. Pełnomocnikiem może być każda osoba fizyczna, która nie jest ograniczona w zdolności do czynności prawnych i działa na podstawie pełnomocnictwa. Może to być członek najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, opiekun społeczny, przedstawiciel zakładu pracy. Wszyscy oni muszą jednak działać za zgodą zainteresowanego. Pełnomocnictwo lub zgoda powinny być udzielone przez zainteresowanego na piśmie. Postępowanie przyznania renty rozpoczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego.
Procedura ubiegania się o rentę c.d. Obowiązuje dwuinstancyjne postępowanie orzecznicze. Organem orzekającym w I instancji jest lekarz orzecznik ZUS, natomiast w II instancji orzekają komisje lekarskie Zakładu. Od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS osobie zainteresowanej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej Zakładu w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia. Sprzeciw można wnieść za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej. Podstawą do wydania decyzji przez organ rentowy w sprawie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy są: orzeczenie lekarza orzecznika, od którego nie wniesiono sprzeciwu, orzeczenie komisji lekarskiej.
Procedura ubiegania się o rentę c.d. Warto podkreślić, że niewykorzystanie drogi odwoławczej w ZUS spowoduje odrzucenie przez sąd odwołania opartego jedynie na orzeczeniu lekarza orzecznika. Od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Jeżeli w odwołaniu od decyzji organu rentowego zostaną wskazane nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub samodzielnej egzystencji, które powstały po dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika ZUS (od którego nie wniesiono sprzeciwu) bądź orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, organ rentowy nie kieruje odwołania do sądu. Odwołanie takie zostanie przekazane przez organ rentowy lekarzowi orzecznikowi do ponownego rozpatrzenia, a poprzednia decyzja zostanie uchylona. Po rozpatrzeniu nowych okoliczności, wydana zostanie przez organ rentowy nowa decyzja, od której będzie można odwołać się do sądu.
Procedura ubiegania się o rentę c.d. Prawo do renty powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków niezbędnych do nabycia tego prawa. Rentę wypłaca się od dnia powstania prawa do świadczeń, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie renty. Rentę rodzinną wypłaca się natomiast od miesiąca śmierci ubezpieczonego, jeżeli wniosek zostanie złożony nie później niż w następnym miesiącu. Emerytura z urzędu przyznawana jest renciście, który osiągnął wiek uprawniający do emerytury. Emeryturę przyznaje się od dnia osiągnięcia przez rencistę wieku uprawniającego do emerytury, a w przypadku, gdy wypłata renty z tytułu niezdolności do pracy była wstrzymana, od dnia, którego podjęto jej wypłatę. Emerytura z urzędu nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty.
Renta rodzinna Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny po osobie, która w chwili śmierci miała prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy oraz po osobie ubezpieczonej, która spełniła warunki do przyznania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Przy ocenie prawa do renty rodzinnej przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. W przypadku śmierci osoby pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny także wówczas, gdy osoba, po której przysługuje renta, zmarła po upływie 18 miesięcy od ustania okresów uprawniających do uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W takim przypadku uznaje się bowiem, że osoba zmarła spełniła warunki konieczne do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Renta rodzinna c.d. Do renty rodzinnej uprawnione są: 1.dzieci - własne, drugiego małżonka, przysposobione, które nie ukończyły 16 lat lub 25 lat w przypadku gdy się uczą. Renta rodzinna bez względu na wiek przysługuje dzieciom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 roku życia lub w trakcie nauki w szkole do ukończenia 25 roku życia. Jeżeli dziecko ukończy 25 lat na ostatnim roku studiów, prawo do renty przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Wnuki, rodzeństwo i inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, jeżeli spełniają łącznie dwa warunki tzn: zostały przyjęte na wychowanie co najmniej na rok przed śmiercią ubezpieczonego, (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku, nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli: nie mogą zapewnić im utrzymania albo ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem ustanowionym przez sąd.
Renta rodzinna c.d. Prawo do renty rodzinnej dla dzieci po ukończeniu przez nie 16 roku życia zależy odtego czy dziecko się uczy. Prawo do renty mają dzieci, które uczą się w trybie: stacjonarnym, wieczorowym, zaocznym i korespondencyjnym w: szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, szkołach wyższych państwowych i niepaństwowych działających na podstawie ustawy o szkolnictwie wyższym, szkołach i seminariach prowadzonych przez kościół katolicki, na kursach przysposobienia i doskonalenia zawodowego, prowadzonych w formach szkolnych lub pozaszkolnych trwających co najmniej 3 miesiące. Renta rodzinna przysługuje również dzieciom, które uczą się za granicą w szkołach podstawowych i wyższych oraz dzieciom, które za granicą uczą się języka obcego, na kursach trwających co najmniej 3 miesiące.
Renta rodzinna c.d. 2. wdowa - Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje również wdowie, która nie osiągnęła tego wieku, ale wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, które nie ukończyły 16 roku życia. W przypadku gdy dziecko, wnuk lub rodzeństwo zmarłego uczy się, wdowie przysługuje renta rodzinna po zmarłym do 18 roku życia dziecka. Wdowie przysługuje renta rodzinna również w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy. Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dziecka do 16 roku życia (18 roku gdy dziecko się uczy) lub zaprzestania opieki nad dzieckiem uznanym za całkowicie niezdolne do pracy.
Renta rodzinna c.d. Małżonka rozwiedziona oraz wdowa, która w chwili śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków wymaganych od wdowy, w chwili śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową. Wdowa, która nie spełnia żadnego z wymienionych warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej a nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od dnia śmierci męża. Może również otrzymać rentę rodzinną na okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. Rentę rodzinną przyznaną na udział w szkoleniach nie można pobierać dłużej niż przez okres 2 lat od śmierci męża.
Renta rodzinna c.d. 3. wdowiec - Wdowiec nabywa prawo do renty rodzinnej na takich samych zasadach jak wdowa. Wiek uprawniający wdowca do renty rodzinnej wynosi również 50 lat. 4. rodzice - Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają warunki takie jak dla wdów/wdowców oraz gdy zmarły syn lub córka w sposób znaczący przyczyniał się do ich utrzymania. Wdowa, wdowiec i dziecko nie tracą prawa do renty rodzinnej po zawarciu związku małżeńskiego
Wysokość renty rodzinnej Renta rodzinna wynosi: dla jednej osoby uprawnionej - 85% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu, dla dwóch osób uprawnionych - 90% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu, dla trzech i więcej osób uprawnionych - 95% renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, która przysługiwałoby zmarłemu. Wszystkim członkom rodziny, którzy mają prawo do renty po zmarłym przysługuje jedna łączna renta rodzinna, w razie konieczności jest dzielona w równych częściach pomiędzy uprawnionych. Sierota zupełna uprawniona do renty otrzymuje dodatek dla sierot zupełnych.
Dodatki do rent Do rent przysługują następujące dodatki: pielęgnacyjny przysługuje osobie, która został uznana za całkowicie niezdolną do pracy i samodzielnej egzystencji albo osobie, która ukończyła 75 rok życia. Dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie, która przebywa w domu opieki społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjnoopiekuńczym, kombatancki w wysokości dodatku pielęgnacyjnego, za tajne nauczanie w wysokości dodatku pielęgnacyjnego, dla sieroty zupełnej przysługuje osobie pobierającej rentę rodzinną, dla byłych żołnierzy zastępczej służby wojskowej dodatek ten przysługuje na podstawie ustawy z dnia 2 września 1994 r. o dodatku i uprawnieniach przysługującym żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnionych w kopalniach węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu. świadczenia pieniężne, które przysługują na podstawie ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym dla osób deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez II Rzeszę i ZSRR.