Zwiększanie możliwości systemu operacyjnego 15 obowiązkowych narzędzi do Windows W świeżo zainstalowanym Windows brakuje wielu narzędzi. Ich lista, w zależności od przyzwyczajeń użytkownika i przeznaczenia komputera, może być różna, jednak są programy absolutnie niezbędne w każdym systemie. Przedstawiamy 15 narzędzi (oraz ich alternatywy), które definitywnie powinieneś mieć! Wszystkie znajdziesz na dołączonej do naszego pisma płycie DVD. System operacyjny od razu po zainstalowaniu umożliwia wykonywanie wielu różnych zadań. Wszechstronność to jedna z jego ważniejszych cech. Nie jest jednak możliwe usatysfakcjonowanie każdego użytkownika. Wbudowanie wszystkich potrzebnych programów zwiększyłoby rozmiar systemu do niebotycznych granic. Jest jednak pewna grupa aplikacji, która, naszym zdaniem, powinna się w nim znaleźć. Przyjrzeliśmy się narzędziom oferowanym przez Windows i dobraliśmy zestaw kilkunastu programów (w miarę możliwości ch) niedostępnych w produkcie Microsoftu bądź takich, które z powodu kiepskiej funkcjonalności należy zastąpić. Podzieliliśmy je na pięć kategorii: programy multimedialne, wspomagające pracę systemu, użytkowe, do obsługi danych oraz związane z bezpieczeństwem. Proponowana lista jest naszym subiektywnym wyborem. Zdajemy sobie sprawę, że nie zaspokoi potrzeb wszystkich użytkowników. Tym bardziej, że za cel postawiliśmy sobie ograniczenie jej jedynie do piętnastu najważniejszych. Jeżeli twój ulubiony program nie znalazł się na liście, to bardzo prawdopodobne, że uplasował się na dalszym miejscu. Multimedia Windows ma spore braki, jeśli chodzi o obsługę multimediów. Owszem, jest całkiem niezły Windows Media Player, ale i tak warto go zastąpić. Jeden z odtwarzaczy najpopularniejszych wśród polskich użytkowników, ALLPlayer, ma Jeżeli często edytujesz rejestr systemowy, zainstaluj specjalizujące się w tym oprogramowanie. wbudowany własny zestaw kodeków i nie jest nakładką na WMP, dzięki czemu bez problemu radzi sobie ze zdecydowaną większością formatów wideo. Wyświetla napisy, umożliwia ich edycję, ma mnóstwo funkcji korekcyjnych i regulacyjnych. Równie dobrze działa niewielki BESTPlayer. Jeżeli korzystasz z innych programów, możesz potrzebować dodatkowych kodeków. Polecamy sprawdzone pakiety, takie jak FFDShow czy K-Lite Codec Pack (który w wersji Standard i Full zawiera FFDShow). Windows nie ma również żadnego narzędzia do obróbki audio, a edytor wideo oferowany do pobrania, jako składnik pakietu Live Essentials nie spełnia wymagań wielu użytkowników. Muzycy nie zawiodą się na pewno na Audacity, który doskonale radzi sobie z nagrywaniem, edycją i miksowaniem ścieżek dźwiękowych, oferuje Na DVD 7-Zip Adobe Reader ALLPlayer Audacity AutoRuns avast! Free Antivirus AVG Anti-Virus Avira AntiVir Personal BESTPlayer BurnAware Free CDBurnerXP Cobian Backup DAEMON Tools emule FFDShow Foxit Reader IZArc jv16 Power Tools K-Lite Codec Pack Network Monitor Outpost Firewall Free Paint.NET Paragon Backup & Recovery Paragon Hard Disk Manager Pinnacle VideoSpin Process Explorer RegCleaner Registry Workshop Sony Vegas Spik Sunbelt Personal Firewall Ulead Video Studio Unstoppable Copier Windows Movie Maker 2 WireShark VirtualBox WinRAR ZoneAlarm Free Firewall 74 wrzesień 2010 www.pcworld.pl
ZWIĘKSZANIE MOŻLIWOŚCI SYSTEMU OPERACYJNEGO SYSTEMY I PROGRAMY dużo efektów specjalnych i pozwala na zapis w wielu formatach. Edytory wideo natomiast to w głównej mierze programy komercyjne. Często można jednak skorzystać z ich wersji testowych, które nie są ograniczone funkcjonalnie. Popularność wśród użytkowników zdobyły na przykład Ulead Video Studio, Pinnacle VideoSpin czy Sony Vegas. Niedoceniana, a oferująca spore możliwości jest dawniejsza wersja edytora systemowego Windows Movie Maker 2. Do edycji grafiki z powodzeniem wystarczy Paint.NET. Narzędzia systemowe Programy narzędziowe to najmocniejsza strona systemu. Mimo to za pomocą zewnętrznych aplikacji można wycisnąć z Windows znacznie więcej. Wbudowanie w system wszystkich potrzebnych programów zwiększyłoby jego rozmiar do niebotycznych granic. Jest jednak grupa aplikacji, która powinna się w nim znaleźć. Process Explorer czy AutoRuns dadzą ci szczegółowy obraz działających procesów, uruchamianych z systemem aplikacji, pokażą, jakie obciążenie procesora generują i ile zajmują pamięci. Są dokładniejsze i wygodniejsze niż funkcje systemu. Umożliwią zablokowanie procesu, wyłączenie programu, poinformują o używanych bibliotekach i parametrach. Rejestr systemowy przeanalizujesz i uporządkujesz za pomocą doskonałego, ale nierozwijanego już RegCleanera bądź aplikacji tego samego autora jv16 PowerTools. Za jego pomocą usuniesz nieużywane wpisy, zrobisz kopię zapasową. Systemowy edytor rejestru zastąpisz Registry Workshopem. Do przechwytywania ruchu i monitorowania sieci użyj Network Monitora. Pozwala on na swobodne filtrowanie pakietów, pracuje jednocześnie z kilkoma interfejsami i sieciami Na pewno warto zastąpić Odtwarzacz multimedialny Kodeki Edytor wideo Edytor grafiki Edytor rejestru Monitor sieci Archiwizator Klient P2P Komunikator Zarządzanie dyskami Kopie zapasowe Nagrywanie płyt Firewall AllPlayer, BESTPlayer FFDShow, K-Lite Codec Pack Ulead Video Studio, Sony Vegas Paint.NET Registry Workshop Network Monitor, Wireshark 7-Zip, IZArc emule, utorrent Spik, Gadu-Gadu, Skype Paragon Hard Disk Manager Paragon Backup&Recovery, Cobian Backup CDBurnerXP, BurnAware Free Comodo Firewall, Outpost Firewall Free, Zone Alarm Free Firewall bezprzewodowymi, potrafi analizować ruch w tunelach VPN. Jako analizator pakietów przyda się również Wireshark. Windows 7 od wersji Professional pozwala skorzystać z tak zwanego trybu XP to środowisko do uruchamiania maszyny wirtualnej z różnymi systemami operacyjnymi. Jeżeli nie masz dostępu do odpowiedniej wersji Windows, nie wystarczają ci możliwości narzędzia albo szukasz środowiska, które lepiej współpracuje z produktami innych producentów, skorzystaj z VirtualBoksa. Programy użytkowe Na pewno każdemu przydadzą się niezawodne archiwizatory. Godne polecenia są przede wszystkim 7-Zip oraz IZArc. Oba cechują się wygodnym i nowoczesnym interfejsem oraz bardzo dużą liczbą obsługiwanych formatów. W każdym komputerze powinien się znaleźć czytnik dokumentów PDF. Najczęściej używany jest Adobe Reader. Pod względem szybkości działania lepszym wyborem będzie jednak Foxit Reader. Bardzo często przydaje się również klient sieci P2P: koniecznie zainstaluj emule a (do sieci ed2k i Kad) oraz µtorrenta (do sieci BitTorrent). Warto zauważyć, że obsługę sieci Bit- Torrent zapewnia przeglądarka Opera. W Windows nie ma też komunikatora. Polecamy wygodnego, funkcjonalnego i obsługującego wszystkie najważniejsze sieci Spika. Zarządzanie danymi Podział dysku, wydzielanie dodatkowego miejsca, zmiana rozmiaru, łączenie, dzielenie, usuwanie i tworzenie nowych partycji to bardzo ryzykowne operacje. Odpowiedzialny za nie program musi więc być absolutnie niezawodny. Polecamy Paragon Hard Disk Managera bądź Paragon Partition Managera, który nie wystraszy nawet początkujących użytkowników. Jeżeli natomiast chcesz zrobić kopię danych bądź obraz dysku i uznasz, że systemowe narzędzia przeznaczone do tego celu nie spełniają twoich oczekiwań, skorzystaj z Paragon Backup & Recovery lub Cobian Backupa. Wypalanie płyt również trzeba powierzyć wyspecjalizowanemu programowi. Choć nadal pod względem funkcjonalności króluje Nero, to podobne możliwości mają bezpłatne CDBurnerXP oraz BurnAware Free. Przeniesienie na twardy dysk zawartości płyty CD lub DVD zapewnia szybszy dostęp do danych. Potrzebny będzie jedynie DAEMON Tools, by uruchomić wirtualne napędy. A jeżeli przytrafi ci się katastrofa w postaci utraty ważnych plików, nie panikuj, lecz spróbuj je odzyskać na przykład za pomocą programu Unstoppable Copier. Bezpieczeństwo Dobry program antyspyware (Windows Defender) jest już w systemie, dlatego nie trzeba instalować dodatkowego. Lepiej mógłby sprawować się natomiast systemowy firewall. Warto go zastąpić. Swoją funkcję spełnią dobrze Comodo Firewall, Outpost Firewall Free lub Zone Alarm Free Firewall. Zapora sieciowa to tylko połowa ochrony, potrzebny jest jeszcze program antywirusowy. Najpopularniejszy w Polsce to avast! Free Antivirus, którego my też polecamy, ale dobre są również AVG Anti-Virus Free bądź Avira AntiVir Personal. Tomasz Olechowicz : go.pcworld.pl/d2f8b wrzesień 2010 www.pcworld.pl 75
1 multimedia ALLPlayer go.pcworld.pl/8e322 Polski odtwarzacz multimedialny. Obsługuje wszystkie obecnie używane formaty, takie jak np. DivX, XviD, MP3, AVI, FLV, MP4, MPEG, MKV, WMV,3GP czy Quick- Time. Rozpoznaje i wyświetla napisy (również w wielu formatach, np. ASS, SSA, SubRip, MicroDVD, SRT). Automatycznie pobiera napisy do filmów z serwisów NapiProjekt.pl oraz Opensubtitles.org i umożliwia ich odczytywanie za pomocą syntezatora Ivona. Oferuje funkcje regulacji dźwięku i wiele różnych efektów. 2 Audacity multimedia go.pcworld.pl/f1745 Edytor dźwięku umożliwiający nagrywanie sygnału audio z różnych źródeł (mikrofonu, miksera, magnetofonu) i zgrywanie strumieni z kart dźwiękowych. Obsługuje maksymalnie 16 ścieżek. Pozwala na miksowanie i modyfikowanie próbek. Zmienia tempo, tonację, głośność, ma wbudowane m.in. takie efekty, jak echo czy fader. Obsługuje formaty WAV, AIFF, OGG, MP3 i inne. 3 multimedia Paint.NET go.pcworld.pl/3bdd4 Edytor grafiki rastrowej. Ma prosty i intuicyjny interfejs, obsługuje warstwy, działa szybko i tylko w nieznacznym stopniu obciąża system operacyjny. Oferuje narzędzia do malowania, bibliotekę autokształtów, funkcje do rysowania krzywych, selekcji, klonowania oraz pokaźny zestaw filtrów (efektów specjalnych). Dysponuje też opcją nielimitowanego cofania zmian historia wykonywanych operacji jest ograniczona jedynie pojemnością twardego dysku. 4 jv16 PowerTools narzędzia systemowe 30 dol. (trial 60 dni) go.pcworld.pl/afa71 Analizuje rejestr i usuwa z niego niepotrzebne wpisy, pozwala na monitorowanie wprowadzanych zmian. Sprawdza programy uruchamiane z systemem, oferuje narzędzia do zarządzania zainstalowanymi aplikacjami oraz wyszukuje i usuwa duplikaty plików. Ma również funkcje do usuwania śladów pozostawionych podczas pracy na komputerze, listy otwieranych dokumentów czy przeglądanych stron. Za pomocą programu można tworzyć kopie bezpieczeństwa. 5 narzędzia systemowe VirtualBox go.pcworld.pl/81c50 Szybkie i wydajne narzędzie do tworzenia wirtualnych maszyn i uruchamiania na nich różnych systemów operacyjnych. Pozwala tworzyć wirtualne systemy Windows, DOS, Linux, Solaris i OpenBSD. Jest dostępny w wersji 32- oraz 64-bitowej. Umożliwia bezpieczne współdzielenie folderów przez system hostujący i maszynę witualną. Tworzy wirtualne sterowniki USB, dzięki którym do wirtualnie działających systemów można podłączać napędy USB. 76 wrzesień 2010 www.pcworld.pl
ZWIĘKSZANIE MOŻLIWOŚCI SYSTEMU OPERACYJNEGO SYSTEMY I PROGRAMY 6 narzędzia systemowe Wireshark go.pcworld.pl/d5acb Analizator ruchu sieciowego, jeden z najpopularniejszych na świecie. Pozwala śledzić i przechwytywać pakiety danych, w tym kompresowane i szyfrowane. Obsługuje setki różnych protokołów, sieci przewodowe i bezprzewodowe. Ma możliwość precyzyjnego filtrowania ruchu. Potrafi zapisywać zawartość przechwyconych pakietów w plikach o wielu różnych formatach. 7 CDBurnerXP go.pcworld.pl/7d58b Program do nagrywania płyt CD, DVD, HD-DVD i Blu-ray. Dostępny w wersji polskiej. Potrafi tworzyć i wypalać obrazy ISO i nagrywać płyty CD-Audio z formatów MP3, OGG, WMA, WAV, FLAC. Konwertuje obrazy płyt w formatach BIN i NRG na ISO. Za jego pomocą łatwo sklonujesz płyty i zaprojektujesz okładkę. Najnowsza wersja obsługuje technologię LightScribe. 8 Paragon Hard Disk Manager 289 zł (trial) go.pcworld.pl/62609 Rozbudowane narzędzie do kompleksowego zarządzania twardymi dyskami. Umożliwia podział na partycje, modyfikację istniejącego podziału, powiększanie i zmniejszanie rozmiarów partycji. Pozwala tworzyć środowiska do instalacji wielu systemów operacyjnych na jednym komputerze i przełączać się między nimi. Za jego pomocą utworzysz też kopie zapasowe, odzyskasz z nich dane i sklonujesz dysk. 9 Unstoppable Copier go.pcworld.pl/e2e69 Program do odzyskiwania danych z nośników uszkodzonych i zawierających błędy. Niestraszne mu wadliwe sektory czy porysowane płyty. Odczyta dostępne fragmenty pliku i połączy je w całość, nawet gdy zabraknie jakiegoś kawałka. Może służyć nie tylko do odzyskiwania plików, ale również do ich przenoszenia pomiędzy sprawnymi nośnikami, tak jak robią to programy do tworzenia kopii zapasowych. Integruje się z systemowym menu kontekstowym. 10 DEAMON Tools go.pcworld.pl/df291 Jeden z najlepszych i najpopularniejszych programów emulujących napędy optyczne. Tworzy w systemie wirtualne dyski i umożliwia podłączanie do nich plików obrazów. Wbudowane narzędzia pozwalają zapisać w formatach ISO, MDS i MDX obrazy płyt CD, DVD, Blu-ray czy HD-DVD, kompresować je oraz zabezpieczyć hasłem do nich dostęp. Program może też korzystać z plików obrazów utworzonych w innych programach. wrzesień 2010 www.pcworld.pl 77
11 programy użytkowe IZArc go.pcworld.pl/67734 Rozbudowane narzędzie do archiwizacji plików. Obsługuje bardzo dużo formatów, między innymi: 7-ZIP, ARJ, BIN, CAB, IMG, ISO, LHA, NRG, PK3, RAR, TAR czy ZIP. Odczytuje pliki obrazów i pozwala na ich konwersję na różne formaty. Jest łatwy w użyciu, można do niego dodawać pliki i foldery metodą przeciągania, integruje się z Eksploratorem Windows, tworzy samorozpakowujące się archiwa, dzieli duże pliki na mniejsze, szyfruje je i zabezpiecza hasłem. 12 Foxit Reader programy użytkowe go.pcworld.pl/8bcbc Czytnik dokumentów PDF. Doskonała alternatywa dla Adobe Readera. Ten niewielki program praktycznie w ogóle nie obciąża systemu, jest bardzo szybki i wygodny w użyciu. Pozwala drukować, przeszukiwać i komentować dokumenty, a także uzupełniać je grafiką. Oferuje specjalne narzędzie do łatwego wypełniania formularzy, konwertuje PDF-y na czysty tekst, zawiera też linijkę, którą można mierzyć odległości między poszczególnymi elementami w dokumencie. 13 programy użytkowe Spik go.pcworld.pl/6fb09 Funkcjonalny, prosty w użyciu i nieobciążający systemu komunikator. Umożliwia łączenie się z siecią Gadu-Gadu, ICQ, Tlen i XMPP (dawniej Jabber). Ma wbudowany moduł połączeń telefonicznych, narzędzie do wysyłania SMS-ów, obsługuje połączenia głosowe i wideo oraz może służyć do przesyłania plików. Integracja z serwisem internetowym Wirtualnej Polski sprawia, że pozwala sprawdzać pocztę i przeglądać aktualności z witryn informacyjnych. 14 avast! Free Antivirus bezpieczeństwo go.pcworld.pl/98414 Najpopularniejszy i najskuteczniejszy antywirus. Chroni komputer przed wirusami, robakami komputerowymi, trojanami, programami spyware i rootkitami. Kontroluje pliki na dysku, otrzymywaną pocztę, komunikatory, sprawdza odwiedzane strony WWW i monitoruje dane pobierane z sieci P2P. Aktualizuje się automatycznie. Program jest często krytykowany za większą niż u konkurencji liczbę fałszywych alarmów, ale to chyba jego jego jedyna poważniejsza wada. 15 bezpieczeństwo Comodo Firewall go.pcworld.pl/e9be5 Znakomita zapora sieciowa, bezsprzecznie najlepsza spośród ch potwierdzają to zarówno miliony jej użytkowników z całego świata, jak i niezależni eksperci. Działa w obydwu kierunkach, tzn. kontroluje połączenia przychodzące i wychodzące. Oferuje bardzo dużo opcji, ergonomiczny i spolszczony interfejs i może się poszczycić własną społecznością użytkowników (Threatcast), których komputery aktywnie uczestniczą w szybkim identyfikowaniu zagrożeń. 78 wrzesień 2010 www.pcworld.pl