ZAKŁAD ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA dr Joanna Brózda Wykaz dorobku opublikowanego w latach 2006-2012 List of publications in the years 2006-2012 Rok 2012 Brózda J.: Problem bezpieczeństwa w polskim transporcie drogowym analiza wielkości, struktury i dynamiki zmian oraz przyczyn i skutków wypadków drogowych w Polsce, Logistyka 2012, nr 5, CD 2, s. 299-307 1. 2. 3. 4. Brózda J.: The issue of safety in polish road transport; the analysis of range, structure and dynamics of changes and causes and effects of road accidents in Poland, Logistyka 2012, nr 5, CD 2, s. 299-307 streszczenie: W artykule przedstawiono ogólną charakterystykę problemu bezpieczeństwa w polskim transporcie drogowym. Szczegółowej analizie poddano ilość wypadków drogowych, ich strukturę rodzajową oraz dynamikę zmian. Artykuł zamyka prezentacja przyczyn wypadków drogowych oraz ich skutków społeczno-gospodarczych. summary: This article shall include the general characteristics of the issue of safety in Polish road transport. The number of road accidents, their typological nature and the dynamics of changes will be analyzed in detail. The article will be concluded with the presentation of causes of the road accidents as well as their social and economic effects. słowa kluczowe: polski transport drogowy, bezpieczeństwo key words: Polish road transport, safety Brózda J.: Bezpieczeństwo ładunków w portowych procesach magazynowania i przemieszczania w aspekcie ich zabezpieczenia przed ubytkami, uszkodzeniem i kradzieżą, Logistyka 2012, nr 4, s. 42-44 Brózda J.: The safety of loads in the port storage and relocation processes in the aspect of their protection against loss, damage and theft, Logistyka 2012, nr 4, s. 42-44 streszczenie: Artykuł porusza problem bezpieczeństwa ładunków w portowych procesach magazynowania i przemieszczania w aspekcie ich zabezpieczenia przed ubytkami, uszkodzeniem i kradzieżą. Omówiono w nim kwestie specyficznych cech ładunków portowych, ich identyfikacji, klasyfikacji, opakowania transportowego, sposobów magazynowania, przemieszczania oraz ochrony ładunków przed kradzieżą. summary: This article addresses the issue of the safety of loads in the port storage and relocation processes in the aspect of their protection against loss, damage and theft. It describes questions of port loads; specific features, their identification, classification, transport packaging, storage methods, relocation and the protection of the loads against theft. słowa kluczowe: portowe procesy przemieszczania ładunków, zabezpieczenie ładunków w porcie key words: port storage process, port relocation process, loads, protection of loads in port Rok 2010 Brózda J.: Diagnoza stanu gospodarki województwa zachodniopomorskiego, Rozdział w: System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, Monografia pod redakcją naukową prof. nadzw. dr hab. Czesławy Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010 Brózda J.: Diagnosis of the economic condition of Zachodniopomorskie voivodeship, chapter in the monograph Transport System of the Zachodniopomorski Region. Assessment of the Present State, monograph edited by Cz. Christowa, published by the Maritime University of Szczecin, Szczecin 2010 streszczenie: W rozdziale przedstawiono diagnozę stanu gospodarki województwa zachodniopomorskiego, generującej zapotrzebowanie na usługi transportowe. Określono położenie geograficzne i strukturę administracyjną województwa, ludność, potencjał gospodarczy, udział PKB województwa w PKB Polski, wartość dodaną brutto na jednego zatrudnionego, rynek pracy i uwarunkowania rozwoju gospodarczego regionu. summary: Chapter diagnoses the economy of Zachodniopomorskie voivodeship, generating demand for transport services. The author describes the geographic location and administrative structure of the voivodeship, as well as population, economic capacity, voivodeship s GDP against the country s GDP, gross added value per employee, employment market and economic development determinants of the region. słowa kluczowe: województwo zachodniopomorskie, region zachodniopomorski, stan gospodarki, ekonomiczne determinanty rozwoju key words: the Western Pomeranian province, Zachodniopomorskie voivodeship, Zachodniopomorski region, economic determinants of the region, condition of the economy Brózda J.: Analiza stanu i czynników rozwoju przedsiębiorstw sektora Transport, Spedycja, Logistyka w regionie zachodniopomorskim, Rozdział w: System transportowy regionu zachodniopomorskiego. Ocena stanu, Monografia pod redakcją naukową prof. nadzw. dr hab. Czesławy Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010 Brózda J.: Analysis of the condition and development factors of transport, forwarding and logistic (TFL) companies
5. 6. 7. in the Zachodniopomorski region, chapter in the monograph Transport System of the Zachodniopomorski Region. Assessment of the Present State, monograph edited by Cz. Christowa, published by the Maritime University of Szczecin, Szczecin 2010 streszczenie: W rozdziale przedstawiono wieloaspektową analizę przedsiębiorstw sektora TSL mających siedzibę w regionie zachodniopomorskim. Szczególną uwagę zwrócono na kryterium wielkości zatrudnienia, zakresu działalności, aktywności gospodarczej, formy organizacyjno-prawnej, własności oraz czasu funkcjonowania na rynku. Analizowano czynniki zewnętrzne i wewnętrzne wpływające na rozwój i konkurencyjność przedsiębiorstw w Polsce oraz czynniki specyficzne wpływające na przedsiębiorstwa sektora TSL. summary: Chapter deals with a multi-aspect analysis of TFL companies with their head offices in the Zachodniopomorski region. Particular attention is drawn to such criteria as employment figures, economic activity, organizational-legal form, ownership and time of operation on the market. Both internal and external factors affecting the development and competitiveness of companies in Poland are discussed along with specific factors important for the TFL companies. słowa kluczowe: przedsiębiorstwa sektora TSL mające siedzibę w regionie zachodniopomorskim, wielkość zatrudnienia, aktywność ekonomiczna, formy organizacyjno prawne, własność, czas funkcjonowania na rynku key words: TFL companies with their head offices in the Zachodniopomorski region, employment figures, economic activity, organizational-legal form, ownership and time of operation on the market Brózda J., Identyfikacja i analiza najlepszych praktyk w zakresie zarządzania stosowanych w porcie morskim w Bristolu (Identification and analysis of best management practices implemented in Bristol seaport), Rozdział w: Analiza najlepszych praktyk w zakresie zarządzania w portach morskich Unii Europejskiej, Monografia pod redakcja naukowa prof. nadzw. dr hab. Czesławy Christowej, Wyd. Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin 2010 streszczenie: W rozdziale dokonano przeglądu najlepszych praktyk w zakresie zarządzania stosowanych w porcie morskim w Bristolu. Przedstawiono lokalizację miasta i portu Bristol oraz połączenia transportowe z dynamicznie rozwijającym się zapleczem gospodarczym. Podkreślono fakt, że w promieniu 250 km od portu w Bristolu mieszka 42 mln ludzi. Dokonano oceny wielkości przeładunków i wpływów osiąganych przez port w latach 1993 2007. Analizowano także działalność i strategię inwestycyjną portu, zwracając szczególną uwagę na prywatny system zarządzania portem oraz strukturę organizacyjną i funkcję poszczególnych komórek organizacyjnych zarządu portu. summary: Chapter looks into best management practices observed in Bristol seaport. The introduction describes the location of the city and port of Bristol and transport connections with the dynamically developing hinterland. It is worth noting that the area within a 250 km radius from the port is inhabited by 42 million people. The analysis of cargo throughput and earnings covers the years 1993-2007. Besides, the port operations and investment strategy are discussed. Focus is put on the private port management system, organizational structure and functions performed by particular units of the port authority. słowa kluczowe: port morski w Bristolu, najlepsze praktyki w zakresie zarządzania, działalność i strategia inwestycyjna portu, prywatny system zarządzania key words: Bristol seaport, best management practices, port operations and investment strategy, private port management system Rok 2009 Brózda J. (współautor), Analiza i prognoza rynku przewozów gazu LNG w aspekcie budowy gazoportu w porcie Świnoujście (Analysis and forecast of LNG transport market in the light of gas terminal construction in port Świnoujście). Rozdział w: Koniunktura w gospodarce światowej a rynki żeglugowe i portowe, red. H. Salmonowicz, Wyd. Kreos, Szczecin 2009, s. 183-190 streszczenie: LNG należy do najszybciej rozwijających się podsektorów energetycznych na świecie. Jedną z największych inwestycji w powojennej historii Pomorza Zachodniego jest budowa portu zewnętrznego wraz z terminalem LNG w Świnoujściu. W artykule zajęto się analizą sytuacji, jaka kształtuje się na światowym rynku LNG, ze szczególnym uwzględnieniem długookresowych prognoz popytu na przewozy tego ładunku, gdyż są one jedną z głównych determinant decydujących o wielkości przyszłych obrotów wspomnianego terminalu. summary: LNG belongs to the fast developing subsector of energy in the world. One of the biggest investment in the post-second war history of Westpomeranian Region is construction of external port with LNG terminal in Świnoujście. Analysis of situation of LNG world market, especially with forecast of demand for LNG transport is the goal of this article. The last one mainly decides about future turnovers of mentioned terminal. słowa kluczowe: rynek przewozu gazu LNG, analiza, prognoza, gazoport, port Świnoujście key words: LNG transport market, analysis, forecast, gas terminal, port Świnoujście Brózda J. (współautor), Diagnoza i prognoza zmian wybranych czynników decydujących o perspektywach rozwoju floty kontenerowej (Diagnosis and prognosis of changes of chosen factors having a decisite effect on the perspectives of container fleet development). Rozdział w: Koniunktura w gospodarce światowej a rynki żeglugowe i portowe, red. H. Salmonowicz, Wyd. Kreos, Szczecin 2009, s. 155-163 streszczenie: W latach 1985-2006 zaszły znaczące zmiany w strukturze rodzajowej światowej floty statków na rzecz kontenerowców. O rosnącym znaczeniu floty tych statków świadczy fakt, że od wielu lat rośnie stopień konteneryzacji ładunków transportowanych drogą morską. Kontenerowce stopniowo przejmują przewóz ładunków wożonych wcześniej innymi typami statków. W związku z tym, w artykule dokonano analizy i prognozy zmian wybranych czynników wpływających na ich dalszy rozwój. summary: There were the significantly changes in the word fleet generic structure in period of 1985-2006. The growth of meaning
8. 9. 10. 11. 12. of the container fleet is confirmed by long term increasing of containerizing degree of cargo transported by the sea. The container ships progressively overtake the transport of a new sort of cargoes, which till today have been transported by the other type of ships. That is the reason of analysis and prognosis the changes of most important factors influencing for their future development. słowa kluczowe: kontenerowce, przewozy kontenerowe, determinanty rozwoju floty kontenerowców key words: container fleet, containerizing degree of cargo, worldwide shipbuilding market Brózda J., Przemiany stanu i struktury światowych przewozów morskich i floty transportowej w świetle rozwoju gospodarki światowej (The changes within the status and structure of world sea freight and transport fleet with the application of the world perspective economy), w: Koniunktura w gospodarce światowej a rynki żeglugowe, red. H. Salmonowicz, Wyd. Kreos, Szczecin 2009, s. 135-145 streszczenie: Mimo światowego kryzysu gospodarczego, w oparciu o dane obrazujące rozwój gospodarki światowej, jaki miał miejsce w ostatnim ćwierćwieczu, można stwierdzić, iż w długim horyzoncie czasowym rozwija się ona w sposób systematyczny. Towarzyszy temu systematyczny wzrost zapotrzebowania na przewozy realizowane drogą morską. Oznacza to jednocześnie rosnące w przyszłości zapotrzebowanie na statki przeznaczone do ich obsługi. W referacie skoncentrowano się na analizie tych trzech zmiennych, związków korelacyjnych zachodzących między nimi oraz prognozie ich zmian do 2015 roku. summary: Development of the world economy is systematic. It s connected with growing demand for the transport by the sea. In the other way it also means the future grow demand for the world cargo ship fleet. The elaboration concentrates upon the analysis of the three aforementioned coefficients, correlation relationships between them, as well as upon the analysis of the forecasted changes for the period of until 2015. słowa kluczowe: światowe przewozy morskie, światowa flota transportowa key words: development of the world economic system, transport by the sea, cargo ship fleet Rok 2008 Brózda J. (współautor), Teoretyczne podstawy funkcjonowania organizacji (Theoretical basis of organisation functioning). Rozdział w: Podstawy nauki o organizacji. Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 15-39 streszczenie: W rozdziale przedstawiono: ewolucję koncepcji organizacji, rodzaje organizacji, cykl życia organizacji, przedsiębiorstwo jako podstawową organizację gospodarczą, powstanie i uwarunkowania rozwoju przedsiębiorstw, misję, cele, wizję przedsiębiorstwa, zasady działania, funkcje i atrybuty przedsiębiorstwa, wartość przedsiębiorstwa, jako finansowy cel działalności. summary: The chapter presents: the evolution of organisation concept, organisation types, organisation lifecycles, company as the basic economical organisation, the creation and conditioning of company development, the mission, aim as well as company vision, operation principles, company functions and attributes, company value as the financial aim of its activity. słowa kluczowe: istota, ewolucja, rodzaje i cykl życia organizacji; istota, misja, wizja, cele, rodzaje, funkcje, zasady działania i atrybuty przedsiębiorstwa, wartość przedsiębiorstwa key words: organization, organization types, organization lifecycles, mission, aim and company vision, operation principles, company functions, company attributes Brózda J. (współautor), Otoczenie przedsiębiorstwa (Environment of enterprises). Rozdział w: Podstawy nauki o organizacji. Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 87-124 streszczenie: W rozdziale przedstawiono: ewolucję roli, miejsca i znaczenia otoczenia dla przedsiębiorstwa, zaprezentowano przedsiębiorstwo, jako system otwarty na otoczenie, scharakteryzowano jego elementy i omówiono wybrane metody jego analizy. summary: The chapter presents: the evolution of role, place and meaning of environment for an organisation, the main factors of company development, organisation as a system and analyzing methods of environment słowa kluczowe: otoczenie przedsiębiorstwa, makrootoczenie, otoczenie konkurencyjne, metody analizy otoczenia, otoczenie zadaniowe key words: enterprises, environment, analyzing methods of environment Brózda J. (współautor), Zasoby i ich znaczenie w działalności przedsiębiorstwa (Resources as well as their meaning within company activity and its meaning for enterprises). Rozdział w: Podstawy nauki o organizacji. Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 125-143 streszczenie: W rozdziale przedstawiono: różne ujęcia zasobów przedsiębiorstwa, ich strukturę, charakterystykę zasobów materialnych, ludzkich i niematerialnych oraz proces transformacji zasobów przedsiębiorstwa i rolę, jaką pełnią w procesie tworzenia wartości podmiotów gospodarczych. summary: The chapter presents: various perspectives of company assets picturing, their structure, tangible, human as well as non-tangible assets characteristics, company asset transformation process as well as the role which is executed within the process of the creation of economical entities. słowa kluczowe: zasoby materialne, ludzkie, kapitałowe, niematerialne, przedsiębiorstwo, transformacja zasobów key words: tangible, human and non-tangible assets characteristics, company asset transformation process Brózda J. (współautor), Gospodarowanie zasobami materialnymi (Tangible asset management). Rozdział w: Podstawy nauki o organizacji. Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 145-181 streszczenie: W rozdziale przedstawiono: istotę i funkcje kapitału trwałego, istotę, cechy i znaczenie aktywów
13. 14. 15. dla przedsiębiorstwa, pojecie, rodzaje i przyczyny zużycia środków trwałych, pojecie i metody amortyzacji, gospodarowanie aktywami obrotowymi oraz metody ustalania zapotrzebowania na kapitał obrotowy i źródła jego finansowania. summary: The chapter presents: tangible asset essence and functions, the characteristics as well as the meaning of company assets, the types and reasons for the application of solid assets, the methods of amortisation, turnover asset management, the methods for the determination of the needs for the turnover capital as well as its financing sources. słowa kluczowe: aktywa, przedsiębiorstwo, zużycie środków trwałych, amortyzacja, kapitał obrotowy, kapitał trwały, źródła finansowania, należności, zapasy, środki pieniężne key words: enterprises, the application of solid assets, the methods of amortisation, turnover asset management, the methods for the determination of the needs for the turnover capital Brózda J. (współautor), Zasoby partnerskie i kliencie przedsiębiorstwa (Partnership assets and company clients). Rozdział w: Podstawy nauki o organizacji. Przedsiębiorstwo jako organizacja gospodarcza, red. S. Marek, M. Białasiewicz, PWE, Warszawa 2008, s. 243-269 streszczenie: W rozdziale przedstawiono: istotę, atrybuty i miejsce w procesie transformacji zasobów przedsiębiorstwa dwóch rodzajów zasobów niematerialnych: klienckich i partnerskich, ukazano ich strukturę, przedstawiono elementy zarządzania zasobami partnerskimi i klienckimi, teorię gron, klastrów i sieci przedsiębiorstw. summary: The chapter presents: attributes as well as the location of partnership and client assets within the process of the transformation of company assets, asset structure, partnership and client resource management, the theory of company clusters and networks. słowa kluczowe: zasoby partnerskie, zasoby klienckie, zasoby niematerialne, grona, klastry, sieci przedsiębiorstw key words: enterprises, management, partnership assets, company client, asset structure, partnership and client resource management, the theory of company clusters and networks Rok 2007 Brózda J. (współautor), Określenie czynników konkurencyjności stoczni produkcyjnych oraz analiza strategiczna pozycji konkurencyjnej polskich stoczni produkcyjnych na rynku globalnym, Rozdział w: Model inżynierii finansowania budowy statków w polskich stoczniach i ich zakupu przez polskich armatorów, red. Cz. Christowa, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2007, s. 12-104 streszczenie: Monografia powstała jako uogólnienie podstaw teoretycznych oraz wyników badań prowadzonych w ramach projektu badawczego rozwojowego Nr R11 008 02 finansowanego przez MNiSW. W publikacji przedstawiono opracowany optymalny model inżynierii finansowania budowy statków przez polskie stocznie na zamówienie polskich armatorów wraz z określeniem warunków i efektów jego wdrożenia. Zastosowanie w praktyce przemysłowej opracowanego modelu może umożliwić uzyskanie opłacalności budowy statków w polskich stoczniach i zapewnić długofalową konkurencyjność przedsiębiorstw armatorskich i stoczni. W rozdziale pierwszym przedstawiono analizę i ocenę czynników mających wpływ na konkurencyjność polskich stoczni produkcyjnych oraz wskazanie ich pozycji na rynku globalnym. summary: This monograph was written as a generalization of theoretical basis and results of the research done within the R&D project No R11 008 02 financed by the Ministry of Science and Higher Education. The work presents the optimal model of the engineering of the financing of building ships by Polish shipyards ordered by Polish shipowners, including the conditions and effects of the said financing implementation. The developed model used in industrial practice may lead to profitable shipbuilding in Polish yards and ensure a long-term competitiveness of shipowners and shipyards. Chapter one analyzes and assesses the factors affecting the competitiveness of Polish shipyards and identifies their position in the global market. słowa kluczowe: konkurencyjność polskich stoczni produkcyjnych, determinanty konkurencyjności, analiza strategiczna pozycji konkurencyjnej polskich stoczni key words: shipyards, competition, ship demand and supply, maritime transport, containerization, cargo, projected transport demand Brózda J., Racjonalność działania via rozwój przedsiębiorstwa (Rationality of action via development of enterprises), w: Rozwój i funkcjonowanie przedsiębiorstw, red. W. Janasz, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 446, Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw nr 49, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu szczecińskiego, Szczecin 2007, s. 171-183 streszczenie: W literaturze naukowej autorzy dosyć swobodnie posługują się dwoma pojęciami: racjonalność działania i rozwój przedsiębiorstwa, nie wdając się bliżej w ich ocenę. Wstępny przegląd literatury i zawartych w niej definicji obu tych kategorii pozwala wyciągnąć wniosek, że są one bardzo odmiennie interpretowane. Oba pojęcia mają jednak pewne cechy wspólne, co pozwala przeanalizować łączące je powiązania. Celem artykułu jest poszukiwanie związków zachodzących między nimi i określonych podobieństw. Ich analizę rozpoczęto od syntetycznej prezentacji istoty samego rozwoju, by następnie móc powiązać ten proces z rozwojem przedsiębiorstw. Tak przeprowadzone rozważania dały podstawę do dokonania określonych porównań i interpretacji obu kategorii, które były zasadniczym przedmiotem podjętych rozważań. summary: In scientific literature authors rather feely use two different notions: rationality of actions and development of a firm without closer intervene in their valuation. However, initial review of literature and contained definitions of both categories allows concluding that they are interpreted very differently. Both notions have however some common features, what permits studying connection between them. Because of that, the reason of this study became researching for definite
16. 17. resemblance and relationships occurring between those two. Their analysis began from synthetic presentation the manner of understanding the notion of rational activity and also interpretation of the very meaning of development. At the end that allowed to connect mentioned process with the development of the firm. These considerations gave the base to realize definite comparisons and interpretations for both categories, which was the main subject of undertaken considerations. słowa kluczowe: rozwój, rozwój przedsiębiorstwa, racjonalność działania key words: rationality of action, development of a firm Rok 2006 Brózda J., Wybrane zewnętrzne uwarunkowania rozwoju polskich stoczni produkcyjnych (Selected external conditions for development of Polish shipyards). Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia T. (DCCXI) 637, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006, s. 1-234. streszczenie: Rozdział I rozpoczyna proces identyfikacji najważniejszych krajów, w których funkcjonuje budownictwo okrętowe. Za podstawę ich wyodrębnienia przyjęto trzy kryteria, mianowicie wielkość produkcji stoczniowej, stan nowych zamówień oraz wielkość portfela zamówień na nowy tonaż. Uzyskane wyniki zadecydowały o dalszym układzie pracy. Kierując się konkurencyjnością poszczególnych krajów na światowym rynku statków rozważania zawarte w niniejszym rozdziale poświęcono prezentacji azjatyckiego i europejskiego budownictwa okrętowego ze szczególnym uwzględnieniem Korei Południowej, Japonii, Chin, Niemiec i Chorwacji. Przedstawiono w nich proces oraz lokalne uwarunkowania rozwoju ich sektorów stoczniowych, które zadecydowały o zajmowanej przez nie obecnie pozycji na rynku światowym. Zaprezentowano też najważniejsze morskie stocznie produkcyjne wskazując na ich potencjał oraz specjalizację produktową. Rozdział II stanowi kontynuację poprzednich rozważań, z tym, że skoncentrowano się w nim na polskim sektorze stoczniowym. W porównaniu do rozważań prowadzonych w poprzednim rozdziale pracy poświęcono mu nieco więcej uwagi zważywszy na temat pracy. Prezentowane treści obejmują proces transformacji i konsolidacji polskiego budownictwa okrętowego, opis aktualnego stanu, w jakim się ten sektor znajduje, a także deskrypcję zakresu subsydiowania i sposobów finansowania budowy nowego tonażu w Polsce na tle rozwiązań stosowanych w innych krajach. W III rozdziale przeanalizowano zmiany globalnych determinant rozwoju światowego budownictwa okrętowego, jakie zaszły w badanych latach. Za ważniejsze uznano wielkość i strukturę rodzajową przewozów głównych ładunków masowych realizowanych drogą morską oraz wielkość i strukturę rodzajową światowej floty statków towarowych. Dalsze badania skoncentrowano na wybranych typach statków, które stanowią przedmiot specjalizacji polskich stoczni lub znajdują się w obszarze ich możliwości produkcyjnych. Zaliczono do nich: masowce (Capesize, Panamax, Handymax i Handysize, a także masowce kombinowane), zbiornikowce ropy (VLCC, Suezmax, Aframax i Panamax), zbiornikowce innych typów zwane Handy, gazowce LPG i LNG, pojazdowce ro-ro i kontenerowce. Oszacowano trendy zmian wielkości przewozów głównych ładunków masowych oraz trendy zmian wielkości flot wymienionych powyżej statków towarowych. Następnie opracowano ich prognozy na lata 2003-2012. Dopełnieniem prowadzonych w tym rozdziale rozważań jest próba projekcji przyszłej sytuacji, w jakiej znajdzie się polski sektor stoczniowy ze wskazaniem na niezbędne działania, które należy podjąć celem zapewnienia krajowym stoczniom produkcyjnym możliwości przetrwania. summary: Chapter I begins identification of the most import ant countries possessing shipbuilding. Three criteria were the basis for their distinction: scale of shipyard production, status of new orders and the size of new tonnage orderbook. Received results determined the successive elaboration layout. With competitiveness of the global ship market of individual countries in mind, deliberations included in this chapter were devoted to presentation of Asian and European shipbuilding with the stress on South Korea, Japan, China, Germany and Croatia. The process and local determinants of their shipyard sectors development, decisive for their present position on the global market, were presented. The most important sea shipyards were introduced, indicating their potential and product specialization. Chapter II continues previous deliberation but this time is concentrated on Polish shipyard sector. In comparison to previous chapter, a little more attention is paid to it because of the main theme of the elaboration. In Chapter III, changes of global determinants for world shipbuilding in last few years were analyzed. The important ones: volume and generic structure of main bulk cargos transported by sea and size and generic structure of the world cargo ship fleet. Further research was concentrated on selected types of ships that polish shipyards specialize in and that are within their production range. They include: dry-bulk carriers (Capesize, Panamax, Handymax, Handysize and combined carriers as well), crude oil tankers (VLCC, Suezmax, Aframax and Panamax), other types of tanker called Handy, LPG and LNG gas carriers, ro-ro vessels and containers. Trends of changes in main bulk cargo transportation volume and trends of changes in size of fleets of above mentioned ships were evaluated. Next, their forecasts for years 2003-2012 were compiled. An addition to deliberations conducted in this chapter is an attempt to foresee future situation of polish shipyard sector with suggestion of necessary actions that have to be undertaken to ensure domestic shipyards possibilities of survival. słowa kluczowe: światowy przemysł okrętowy, masowce, zbiornikowce ropy, kontenerowce, gazowce, pojazdowce, zewnętrzne determinanty rozwoju stoczni key words: Word wide shipbuilding, dry-bulk carriers, crude oil tankers, containers, LPG and LNG gas carriers, ro-ro vessels, external factors for development of shipyards Brózda J., Polski przemysł okrętowy. Stan aktualny i główne determinanty rozwoju (Polish shipyard industry. Actual condition and main development factors). Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia T. (DCLXXVII) 603, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006, s. 1-155. streszczenie: W pierwszym rozdziale omówiono procesy restrukturyzacji, prywatyzacji i konsolidacji przedsiębiorstw polskiego sektora budownictwa okrętowego. Zaprezentowano też podstawowe dane empiryczne świadczące o pozycji
18. konkurencyjnej krajowych stoczni. Ponieważ budownictwo okrętowe nie może sprawnie funkcjonować bez zaplecza kooperacyjnego, to ostatni punkt rozważań poświęcono kooperantom polskich stoczni. Rozdział drugi prezentuje najważniejszych azjatyckich i europejskich uczestników światowego budownictwa okrętowego. Przedstawiono w nim największe stocznie światowe takich krajów, jak Korea Południowa, Japonia, Chiny, Niemcy, Chorwacja, Dania czy Hiszpania, Włochy ze wskazaniem na ich mocne i słabe strony oraz zakres specjalizacji produktowej. Ostatecznie umożliwiło to określenie z kim konkurują polskie stocznie o nowe zamówienia na statki, które znajdują się w ich ofercie sprzedaży, jak również statki, które leżą w obszarze ich możliwości produkcyjnych. Należą do nich masowce, zbiornikowce ropy, gazowce LPG i LNG, kontenerowce i pojazdowce ro-ro, a także chemikaliowce, produktowce, chłodniowce, drobnicowce, pojazdowce pasażersko-towarowe, statki pasażersko-towarowe, wycieczkowce, statki rybackie łowcze, statki górnictwa morskiego (offshore), holowniki i pchacze. Ze względu na ograniczony dostęp do danych badania skoncentrowano na masowcach, zbiornikowcach, gazowcach, pojazdowcach i kontenerowcach. W III rozdziale przedstawiono najważniejsze determinanty wpływające na kształtowanie się wielkości flot statków objętych badaniem. Uwzględniono takie zmienne, jak: wielkość i strukturę rodzajową floty, stan światowego portfela zamówień, stan nowych zamówień, dostawy statków, złomowanie i średni wiek złomowanych statków, ceny na statki nowe i używane, wysokość stawek czarterowych, a także wielkość i strukturę rodzajową przewozów głównych ładunków masowych realizowanych drogą morską. Rozdział IV zawiera wyniki modelowania ekonometrycznego wielkości flot statków, które poddane zostały analizie, a zatem prezentuje przedstawione w poprzednim rozdziale uwarunkowania ich rozwoju w sposób zintegrowany. summary: In the first chapter processes of restructuring, privatization and consolidating enterprises of polish shipyard industry s sector have been talked over. There also has been shown basic empirical data proving competitive position of domestic shipyards. Because shipyard industry is unable to function efficiently without cooperative back, last point of those considerations has been devoted to polish shipyards cooperators. Chapter two shows most important Asiatic and European participants of the world-wide shipbuilding industry. It presents world s biggest shipyards of such countries as South Korea, Japan, China, Germany, Croatia, Denmark, Spain, and Italy pointing at their strengths and weaknesses but also drawing attention to the range of their product specialization. Finally it allows determining with whom polish shipyards have to compete for new contracting that lay in their sale offer, and those that are just inside their producing possibilities. They consist of dry bulks, tankers, LPG and LNG gas carriers, containerships, ro-ro fleet, but also chemical tankers, product tankers, reefer fleet, MPP fleet, offshore fleet, tugboats and the other type of ships. For the reason of limited access to the data research has been focused on: dry bulks, tankers, gas carriers, ro-ro fleet and containerships. In the third chapter there are shown most important factors that influence molding of included in research fleets. Such variables have been considered as: size and type structure of the fleet, condition of the world orderbook, contracting s condition, deliveries, demolition and average age of demolished vessels, newbuilding and secondhand prizes, T/C rates level, and also size and type structure of leading mass cargos transport executed through seaborne trade. Chapter four includes results of econometric modeling of the fleets size, that were analyzed. That means it shows, presented in the previous chapter, conditions of their development in integrated way. słowa kluczowe: polski przemysł okrętowy, prywatyzacja, restrukturyzacja, konsolidacja, konkurencyjność, stocznie azjatyckie, stocznie europejskie, masowce, zbiornikowce, kontenerowce, gazowce, wielkość floty, struktura floty, portfel zamówień i dostawy statków, złomowanie, ceny, wiek floty, determinanty rozwoju key words: restructuring, privatization and consolidating enterprises of polish shipyard industry s sector, the most important Asiatic and European participants of the world-wide shipbuilding industry, the most important factors of development of worldwide fleet, econometric modeling of the worldwide fleets size Brózda J., Niwelowanie dysproporcji w rozwoju polskiego transportu morskiego jako jeden ze strategicznych celów polityki w wymiarze mezoekonomicznym (Leveling of disproportion in development of Polish maritime transport as one of the strategic target of Policy In mesoeconomic dimension), w: Spójność społeczna, gospodarcza i terytorialna w polityce Unii Europejskiej, red. M. Klamut, E. Pancer-Cybulska, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu nr 1099, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2006, s. 185-196 streszczenie: Rozwój polskiego sektora transportu po 1989 r. napotykał wiele barier. Najważniejsze z nich, to bardzo niski poziom zaangażowania środków publicznych w modernizację i rozwój infrastruktury transportowej oraz brak długofalowych wieloletnich planów gwarantujących stabilne finansowanie sektora transportu, oparte na ugruntowanej praktyce międzynarodowej. Wskutek tego struktura gałęziowa polskiego systemu transportowego znacznie odbiega od struktury występującej w wielu krajach Wspólnoty. Szczególnie istotna w tym nurcie rozważań jest sytuacja kształtująca się w odniesieniu do polskiego transportu morskiego. Zagadnieniom tym poświęcono niniejsze opracowanie. summary: Development of Polish transport since postwar till present day has been proceeding under influence of many different factors. Currently its characteristic features is unbalanced branch structure. In case of maritime transport one can notice: that its significance in polish sea trade and carrying transit cargo is decreasing, that it has obsolete infrastructure, does not have adequate infrastructure for multimodal transport and that there is taking place progressive decapitalization process of sea harbors properties. From the other hand Polish merchant fleet within the space of last dozen or so years has decreased by more than half, and this tendency is accompanied by movements of ship owners under foreign flags. Additionally the average age of cargo carrying sea fleet in Poland is very high. One can easily notice specific disproportion between condition of maritime transport in Poland and the highly development countries of European Union there are. słowa kluczowe: polski transport morski
19. key words: Polish transport by the sea, development of Polish transport Brózda J., Restrukturyzacja polskiego sektora budownictwa okrętowego w latach 90. w świetle aktów normatywnych (Polish shipyrads restructuring process In the light of normative acts), w: Strategie przedsiębiorstw w procesie transformacji, red. W. Janasz, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego nr 416, Prace Instytutu Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw nr 47, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2006, s. 53-60 streszczenie: Lata 90-te były bardzo trudnym okresem dla polskich przedsiębiorstw sektora budownictwa okrętowego. Totalna zmiana warunków funkcjonowania spowodowała konieczność przeprowadzenia ich permanentnej restrukturyzacji. Procesy te toczyły się nie tylko wewnątrz przedsiębiorstw, ale objęły także całą polską gospodarkę. W praktyce okazało się jednak, że przedsięwzięcia i próby, jakie podejmowano w odniesieniu do przemysłu stoczniowego, choć prowadzone w oparciu o konkretne regulacje prawne, to obarczone były pewnymi błędami. Mimo to, restrukturyzacja polskich stoczni (z wyjątkiem Stoczni Gdańskiej), przyniosła pozytywne efekty. Prezentacji tych zagadnień poświęcono niniejszy referat. summary: 90 s were very difficult years for Polish enterprises of the shipbuilding industry sector. Total change of functioning s conditions caused necessity for carrying out their permanent restructuring. Those processes were taking actions not only inside enterprises but also concerned whole Polish economy. In practice it appears that all the ventures and attempts that were undertook with reference to shipbuilding industry, even though based on specific law regulations, where burdened with some errors. In spite of that, Polish shipyards restructuring (except for Stocznia Gdańska), brings positive effects. Present elaboration is devoted to those issues. słowa kluczowe: restrukturyzacja, polski przemysł okrętowy, akty normatywne, budownictwo okrętowe, stocznie produkcyjne key words: restructuring, polish shipbuilding industry, normative acts