PRACOWNIK SOCJALNY JAKO ANIMATOR SPOŁECZNY/ ORGANIZATOR SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ GORZÓW WLKP.9.06.2011
KIM JEST PRACOWNIK SOCJALNY? Kobieta z wykształceniem licencjackim bądź średnim, zamężna, średnio z 2 dzieci, własnym M, spłaconym bądź spłacanym kredytem, staż pracy ok. 20 lat w jednym OPS
CO ROBI PRACOWNIK SOCJALNY? Wypełnia kwestonariusze wywiadu Podpisuje kontrakty na zasadzie KIJA Łata dziury budżetowe łapie do PALA Wydeptuje ścieżki u sponsorów Działa na zasadzie pogotowia ratunkowe i straży pożarnej Pilnuje terminów i KPA
REALIZUJE PRACĘ SOCJALNĄ Kieruje do KIS, ŚDS, CIS.. Wydaje karty aktywności bezrobotnego-kieruje do pracy, wydaje oferty pracy kieruje do psychologa, pedagoga Składa wnioski o leczenie do GKRPA Kieruje do systemu świadczeń rodzinnych Informuje o turnusach rehabilitacyjnych??????.??????
PO CO TO ROBI? Ustawa o pomocy społecznej i inne akty prawne Karta stanowiska pracy Wniosek klienta Projekt Sprawozdanie szaleńczy koniec roku
Wypalenie Zniechęcenie SKUTKI.. Mała efektywność/jakość/ilość Nieodpowiadanie na faktyczne potrzeby/czas Brak sensu pracy Zagubienie Praca na akord... Brak zadowolenia-3 w przód 6 w tył
OSL W OPS
CZAS NA ZMIANĘ ))))) Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej-model Zadanie 3: Działania w zakresie wdrażania standardów pracy socjalnej i funkcjonowania instytucji pomocy społecznej w zakresie: animacji, mediacji, lokalnej polityki społecznej
Okres realizacji projektu: marzec 2009 czerwiec 2014
Cel zadania 3: Opracowanie innowacyjnego standardu organizowania społeczności lokalnej / środowiskowej pracy socjalnej
Standard organizowania społeczności lokalnej/ środowiskowej pracy socjalnej zorientowany jest na aktywizujące wsparcie grup społecznych, środowisk i społeczności lokalnych zagrożonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, zakłada wykorzystanie trzech nowych ról zawodowych pracowników socjalnych: animatora, mediatora i lokalnego polityka społecznego zostaną wypracowane propozycje do aktów prawnych pomocy społecznej
LABORATORIUM INNOWACJI SPOŁECZNEJ Środowiskowa praca socjalna vs organizowanie społeczności lokalnej Co robi pracownik socjalny?: Pracownik socjalny pracuje w środowisku Pracownik socjalny wchodzi w środowisko Pracownik socjalny robi wywiad środowiskowy Wszystko to powoduje pomieszanie pojęd i koniecznośc jednoznacznego odróżnienia naszego rozumienia środowiskowej pracy socjalnej od wyrażeo używanych w powszechnym obiegu. Występują też specjalizacje np. Kolegiach Pracowników Socjalnych czy też studia magisterkie na Uniwerstytecie Śląskim - Praca socjalna organizowanie społeczności lokalnych
Praca socjalna Poziomy Mikro - jednostka, rodzina Makro grupa, społeczność
Definicja pracy w społeczności lokalnej *Praca w Społeczności Lokalnej polega na aktywnym angażowaniu ludzi w sprawy dotyczące ich życia, i skupia się na relacji pomiędzy indywidualnymi osobami, a grupami i instytucjami kształtującymi ich codzienne doświadczenia. *Jest to proces polegający na rozwoju, będący doświadczeniem zarówno zbiorowym, jak i indywidualnym. Proces ten bazuje na przekonaniu o równości i partnerstwie między wszystkimi zaangażowanymi stronami, i ma umożliwid dzielenie się umiejętnościami, świadomością, wiedzą i doświadczeniem w celu doprowadzenia do zmiany National Standards Board for Community Work Training & Qualification
Prawo *Zgodnie z ustawą pomoc społeczna polega w szczególności na: przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeo, pracy socjalnej, prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej, analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej, realizacji zadao wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych oraz rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb /art. 15/ *Art. 45. 1. określa przy tym, że praca socjalna może byd prowadzona na rzecz osób i rodzin w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej oraz społeczności lokalnej w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działao instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb jej członków
Kierunki działań modernizacyjnych organizator społeczności lokalnej / pracownik socjalny Animator: role/zadania zorientowane na mobilizowanie członków społeczności i łączenie ich w grupy Mediator (organizator sieci społecznych): role/zadania zorientowane na networking (łączenie, sieci współpracy, partnerstwa, mediowanie problemów społeczności) Polityk lokalny : role/zadania zorientowane na planowanie społeczne/ rozwój usług jako prerogatywa władzy lokalnej
NIEZBĘDNE umiejętności i kompetencje organizatora społeczności lokalnej *przeprowadzanie diagnozy środowiska *nakreślenie profilu społeczności *zarządzanie informacją i zasobami *podtrzymywanie zaangażowania i motywowanie innych *dochodzenie do consensusu i określanie wspólnego celu, *mediacja nastawiona na rozwiązywanie konfliktów; *wykorzystanie lokalnego potencjału społecznego, w tym grup samopomocy, wolontariatu; *praca w oparciu o dynamikę grup zadaniowych; *tworzenie sieci kontaktów, rozwój partnerskich relacji - budowanie koalicji *tworzenie polityki/ społeczne projektowanie *wiara we własne siły i możliwości.
Kierunki działań modernizacyjnych instytucja -ops *nie może pełnid roli urzędu, a powinien stad się instytucją animacyjną (inspirującą, mobilizującą, aktywizującą, łączącą) *zmierza do roli centrum społecznościowego żywo reagującego na otaczającą rzeczywistośd, staje się ośrodkiem kreującym lokalną politykę rozwiązywania problemów społecznych. Kluczowa rola ops jako instytucji we wdrażaniu organizowania społeczności lokalnych. Perspektywa strategiczna.
Kierunki działań modernizacyjnych - prawo *Wypracowanie przepisów i regulacji wspierających rozwój organizowania społeczności lokalnej /środowiskowej pracy socjalnej *Nadanie rangi i wprowadzenie do systemu pomocy i integracji społecznej * Nowy zapis w ustawie: możliwośd tworzenia działu pracy socjalnej i integracji społecznej (min 3 pracowników socjalnych)
Środowiskowa praca socjalna wspólnota przeciw wykluczeniu *Diagnoza *Aktywizacja *Integracja *Edukacja
Wiodące: NARZĘDZIA Praca ze społecznością terytorialną Praca ze społecznością (grupą) kategorialną Wspomagające: Partnerstwo lokalne Wolontariat Kampanie i wydarzenia społeczne Rzecznictwo i informacja obywatelska
WPROWADZENIE TEGO ZAŁOŻENIA WYMAGA ZMIAN ORGANIZACYJNYCH OPS KIEROWNIK/DYREKTOR OPS DUŻE OŚRODKI DZIAŁ/ZESPÓŁ PRACY ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ ŚREDNIE OŚRODKI JEDNOSTKA DO PRACY ZE SPOŁECZNOŚCIĄ LOKALNĄ LUB SAMODZIELNE STANOWISKO ORGANIZATOR OSL MAŁE OŚRODKI FUNKCJA ORGANIZATORA SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ ORGANIZATOR/ORGANIZATORZY OSL KLUB INTEGRACJI SPOŁECZNEJ KLUBY: SAMOPOMOCY, WOLONTARIUSZA, SENIORA, itp. ŚWIETLICE ŚRODOWISKOWE, itp.
DOKUMENTACJA OPS GMINA statut Regulamin organizacyjny Strategie Integracji Społecznej Programy m.in. wsparcia rodziny, programy przeciwdziałania przemocy, PAL
PROGRAM OSL zadania ośrodka w organizowaniu społeczności lokalnej - rozpoznawanie możliwości i potencjału lokalnych zasobów instytucjonalnych, - rozpoznawanie potencjału, potrzeb i problemów społeczności kategorialnych oraz terytorialnych, w szczególności zagrożonych społecznym wykluczeniem lub dotkniętych tym zjawiskiem, m.in. poprzez prowadzenie badań aktywizujących: badanie przez działanie /action research/, - prowadzenie działań prewencyjnych, interwencyjnych oraz wspierających we współpracy z innymi pracownikami Ośrodka, w szczególności z terenowymi pracownikami socjalnymi oraz lokalnymi instytucjami i organizacjami m.in. poprzez inicjowanie lokalnych partnerstw, budowanie sieci współpracy, - koordynowanie lokalnych działań ukierunkowanych na społeczności kategorialne oraz terytorialne, w szczególności zagrożonych wykluczeniem społecznym, których celem jest ich wspieranie tych podmiotów w rozwoju, empowerment i włączanie w życie społeczne,
PRZYKŁADOWE ZAPISY W STATUCIE CEL: celem działania Ośrodka jest wspieranie oraz wzmacnianie osób, rodzin, grup i społeczności lokalnych poprzez pobudzanie ich potencjału i aktywności oraz ukierunkowanie jej na rozwiązywanie problemów oraz rozwój. ZADANIA: podejmowanie działań ukierunkowanych na aktywizację, integrację oraz edukację społeczności kategorialnych /np.: dzieci, młodzież, seniorzy, bezrobotni, niepełnosprawni/ oraz społeczności terytorialnych, w szczególności zagrożonych społecznym wykluczeniem, będących odpowiedzią na generowane przez te podmioty potrzeby oraz problemy, rzecznictwo interesów grup i społeczności lokalnych, w szczególności zagrożonych społecznym wykluczeniem, realizacja programów aktywności lokalnej, odpowiadających na potrzeby społeczności lokalnych i grup.
W wewnętrznym regulaminie powinny znaleźć się bardziej szczegółowe zapisy określające zasady działania i zadania nowej struktury organizacyjnej, czyli jej nazwa np.: Dział Pracy ze Społecznością Lokalną, przewidziane stanowiska, czyli np.: kierownik, organizator społeczności lokalnej, koordynator wolontariatu, koordynator klubu integracji społecznej, itp.
ZASADY WSPÓŁPRACY ORGANIZATORÓW SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ Z INNYMI PODMIOTAMI: - pełna współpraca wewnątrz ośrodka /w szczególności z pracownikami socjalnymi oraz jednostkami realizującymi zadania na rzecz grup lub społeczności, takimi jak np.: KIS, klub samopomocy, wolontariusza, świetlice, itp. - współpraca z lokalnymi zasobami instytucjonalnymi, - zlecanie zadań sektorowi pozarządowymi.
OSL W DOKUMENTACH STRATEGICZNYCH GMINY Podstawowym dokumentem w tym zakresie powinna być Strategia Integracji Społecznej, w której jednym z głównych priorytetów powinno być : organizowanie społeczności lokalnej, jako podstawowa forma działań mających na celu zwalczanie oraz zapobieganie społecznemu wykluczeniu, które jest podstawową barierą integracji i postępu społecznego. Cele szczegółowe natomiast powinny uwzględniać takie sprawy jak: rozpoznawanie i efektywne pobudzanie potencjału osób, rodzin, społeczności kategorialnych oraz terytorialnych, pomimo ich deficytów i dysfunkcji, rozwój postaw proaktywnych i prospołecznych, rozwój lokalnych wspólnot, jako najlepszego systemu wsparcia swoich członków, także tych znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Konkretyzacja celów i zadań związanych z wdrażaniem lokalnej polityki społecznej powinna znaleźć odzwierciedlenie w lokalnych programach, ukierunkowanych na poszczególne grupy lub problemy, np.: programie aktywności lokalnej, wspierania rodzin, osób niepełnosprawnych, itp.
Mentoring i Superwizja animacji i współpracy środowiskowej, jako ważny instrument służący podniesieniu jakości i efektywności pracy w zakresie organizowania społeczności lokalnej. Jej celem jest wspieranie emocjonalne, metodyczne oraz merytoryczne dla osób bezpośrednio, jak i pośrednio zaangażowanych w ten rodzaj działań.
A K T Y W N A P O M O C S P O Ł E C Z N A Zaproponowane zostaną zapisy prawne w ustawie o pomocy społecznej i stosowne rozporządzenia Wypracowany zostanie profil: pracownik socjalny - organizator społeczności lokalnej Wypracowane zostaną wewnętrzne regulacje wprowadzające zapisy do statutów i regulaminów ośrodków pomocy społecznej ujmujące pracę z grupami i społecznościami Wypracowane i wprowadzone zostaną zapisy o charakterze strategicznym w dokumetach gminy np. Strategia Rozwoju i Integracji społecznej (Strategia Rozwiązywania Problemów społecznych); Program Aktywności Lokalnej)
CAŁOŚĆ STANOWI KOMPLEKSOWĄ PROPOPOZYCJĘ ZMIANY (W) POMOCY SPOŁECZNEJ W POLSCE
Dziękuję za uwagę magdap@cal.org.pl