EkoTechProdukt Newsletter Wydanie 9, czerwiec 2011 r. Szanowni Czytelnicy, w tym wydaniu: Działanie uczulające owoców Pakiet Badawczy PB8 popularyzacja Projektu Zespółredakcyjny Działanie uczulające owoców W ostatnich latach rośnie zainteresowanie żywnością ekologiczną. Ekologiczne metody produkcji, w tym dbałość o wyeliminowanie nawozów sztucznych i syntetycznych środków ochrony roślin oraz wprowadzenie do upraw nawozów naturalnych i organicznych, poza korzyścią dla środowiska naturalnego majątakże przyczynićsiędo podniesienia właściwości prozdrowotnych żywności. Poza ograniczeniem zawartości zanieczyszczeń(np. azotanów, azotynów, metali ciężkich, pestycydów), wskazuje się między innymi na możliwośćpozyskiwania na drodze ekologicznych metod produkcji odmian bogatych w związki o właściwościach przeciwutleniających takich jak związki fenolowe, witaminy i karotenoidy. W ramach projektu pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych prowadzone sąbadania dotyczące oceny wpływu spożywania owoców wytworzonych metodami ekologicznymi na kondycjęzdrowotnąkonsumentów pakiet badawczy PB8. Do zadań powyższego pakietu należy ocena działania uczulającego wyciągów z wybranych owoców (podzadanie PB8.2.). Przypuszcza się, że wyniki przeprowadzanych eksperymentów pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy poza korzystnymi właściwościami prozdrowotnymi jakie mogą być rezultatem ekologicznej produkcji owoców, nie dochodzi do zwiększenia ich potencjału alergennego. W ramach zadania sąplanowane badania obejmujące trzy gatunki roślin sadowniczych: jabłoń, wiśnia i truskawka. Truskawki i jabłka należą do grupy produktów spożywczych mogących wywoływaćreakcje alergiczne. W obydwu przypadkach zidentyfikowano teżalergeny odpowiadające za ich wywołanie, np. grupy Fra a dla truskawek i grupy Mal d dla jabłek. Truskawki Fot. 1. Rozdrobniony materiałprzygotowany do dalszych badań(m. Jasińska) Jabłka
2 W 2010 roku przeprowadzono badania dotyczące oceny działania uczulającego owoców dwóch odmian truskawki (Elsanta i Honeoye) pochodzących z plantacji prowadzonych zgodnie z zasadami produkcji ekologicznej (EKO) w porównaniu z owocami tych samych odmian, ale pochodzących z plantacji prowadzonych zgodnie z zasadami integrowanej produkcji (IPO). Obecnie są prowadzone badania obejmujące jednąz dwóch odmian jabłoni przewidzianych w projekcie, tj. odmianętopaz. W obydwu etapach badań, rozdrobniony materiał owoce w postaci pulpy (Fot. 1) otrzymano od zespołu kierowanego przez dr Krzysztofa P. Rutkowskiego, realizującego badania w ramach pakietu PB7. Bardzo znaczne rozdrobnienie materiału pozwoliło na śródskórne podawanie przygotowywanych wyciągów, a także na zastosowanie sondy do podawania dożołądkowego. EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 Badania obejmowały następujące etapy: 1) Adaptacjędo warunków bytowych. 2) Walidację metody maksymalizacji (Magnussona- Kligmana) na świnkach morskich. 3) Badanie działania uczulającego metodą maksymalizacji (Magnussona-Kligmana) na świnkach morskich. 4) Wielokrotne (30-dniowe) dożołądkowe uczulanie świnek morskich. 5) Wykonanie testu sprawdzającego: punktowy test skórny Dreborga. 6) Pobieranie krwi w celu ilościowego oznaczenia całkowitego poziomu przeciwciał. Zwierzęta przed randomizacjąpoddano kilkudniowemu procesowi adaptacji do warunków bytowych. Z uwagi na konieczność oceny pod względem czułości i niezawodności zastosowanej metody do badania działania uczulającego raz w roku przeprowadza się walidację metody maksymalizacji. Zgodnie z wytycznymi OECD nr 406 Do Badań Substancji Chemicznych (17.07.1992) stosuje się benzokainę jedną z substancji o znanych właściwości uczulających. Przeprowadzona w 2010 roku walidacja metody Magnussona-Kligmanna potwierdziła zasadnośćwyboru modelu doświadczalnego zmiany o charakterze rumienia niewielkiego lub umiarkowanego (zlewnego) po aplikacji benzokainy odnotowano u 90% badanych zwierząt. Fot. 2. Albinotyczne świnki morskie wykorzystane do badania uczulającego działania wyciągów z wybranych owoców (Fot. P. Szcześniak) Ocenęwpływu technologii uprawy na uczulające działanie owoców przeprowadzano na modelu zwierzęcym albinotycznej śwince morskiej rasy Dankin Hartley (Fot. 2). Świnka morska jest sprawdzonym modelem zwierzęcym do oceny działania uczulającego. W czasie trwania doświadczeńzapewniono zwierzętom swobodny (ad libitum) dostęp do wody i pożywienia (standardowa mieszanka granulowana LSK), utrzymywano temperaturę 20 C (±3) oraz 12-godzinny cykl światło/ciemność. Z uwagi na to, że świnka morska nie syntetyzuje kwasu askorbinowego, zwierzętom podawano z wodądo picia witaminę C. Wszystkie procedury badawcze przeprowadzano zgodnie z wytycznymi Komisji Etycznej (Nr zgody: 20/ŁB 460/2009; 9. Lokalna Komisja Etyczna ds. Doświadczeńna Zwierzętach w Łodzi). Następnie przeprowadzano ocenędziałania uczulającego na podstawie testu maksymalizacji na świnkach morskich (Magnussona-Kligmana). W tym kilkuetapowym teście, stosuje się kompletny adjuwant Freunda, celem wywołania efektu immunopotencjalizującego. Test maksymalizacji obejmuje etap indukcji uczulenia, ekspozycji przypominającej oraz wywołania reakcji. Przyjmuje się, że substancje, które w metodzie badania działania uczulającego Magnussona i Kligmana wywołują reakcje uczuleniową u mniej niż30% zwierząt, nie powinny stwarzać ryzyka reakcji uczuleniowych u człowieka i nie powinny być klasyfikowane jako substancje o właściwościach uczulających. W celu zbliżenia zastosowanego modelu eksperymentalnego prowadzonego na zwierzętach do ludzi, przeprowadzano 30-dniową procedurę dożołądkowego uczulania wyciągami owoców, po której wykonano test sprawdzający reakcji skórnych oparty na
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 3 szeroko stosowanych w alergologii punktowych testach skórnych metodądreborga. W teście tym jako kontrolę pozytywną stosowano roztwór histaminy. Wielkość odczynu alergicznego powstałego po jego podskórnym podaniu (średnica bąbla histaminowego) porównywano do zmian skórnych po aplikacji wyciągów owoców. Miarą siły działania uczulającego po zastosowaniu wyciągów z wyżej wymienionych owoców była liczba zwierząt, u których zaobserwowano istotnąreakcjęskórną, zgodnie z opisanymi wyżej wytycznymi. równieżoznaczenia poziomu IgE przeciwciał. Dla obu badanych odmian truskawek nie wykazały one znaczącego zwiększenia IgE w grupie świnek otrzymujących owoce pochodzące z uprawy ekologicznej w porównaniu do zwierząt otrzymujących owoce pochodzące z integrowanej produkcji. Jednak należy uwzględnićfakt, że niekiedy reakcje alergiczne, w tym reakcje związane z alergenami znajdującymi sięw truskawkach, mogąprzebiegaćbez zmiany poziomu IgE. W roku 2011 planowane są kolejne testy związane z uczulającym działaniem truskawek. Do badańzabezpieczono owoce obu badanych odmian pochodzące zarówno z plantacji prowadzonych według zasad ekologii jak i integrowanej produkcji. Podobnie jak w roku 2010 materiałdo badańzostanie przygotowany w ramach zadania PB7. Dotychczasowe wyniki badań będą przedstawione w przygotowywanych obecnie publikacjach. Pomiar masy świnek podczas prowadzenia badań (Fot. P. Szcześniak) Podczas prowadzonych badańnie odnotowano istotnych zmian w postaci reakcji skórnych w grupie zwierząt otrzymujących rozdrobnione owoce truskawki odmiany Honeoye pochodzących zarówno z uprawy ekologicznej jak i integrowanej. Prowadzone badania obejmują dr Magdalena Jasińska, dr Piotr Szcześniak, dr Jacek Owczarek, prof. dr hab. Daria Orszulak- Michalak. Katedra i Zakład Biofarmacji, Wydz. Farmaceutycznego, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
4 EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 Ogólnopolska Naukowa Konferencja Ekologiczna pt. Osiągnięcia i możliwości rozwoju badań i wdrożeńw ekologicznej produkcji ogrodniczej Skierniewice, 6 7 października 2011 r. Konferencja jest organizowana w ramach projektu badawczego EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych współfinansowanego przez UnięEuropejskąze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Działania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie 1.3.1. Celem projektu jest poprawienie efektywności ekologicznej produkcji owoców i materiału szkółkarskiego trzech najważniejszych pod względem gospodarczym w Polsce gatunków roślin sadowniczych (jabłoń, wiśnia i truskawka). Na Konferencji zostanie poruszona tematyka dotycząca najnowszych wyników badań z zakresu ekologicznej uprawy roślin ogrodniczych. Program Konferencji przewidzuje: sesjęplenarną, sesję posterowąoraz kilka sesji tematycznych obejmujących niżej wymienione zagadnienia: Metody pozyskiwania, selekcji i identyfikacji pożytecznych mikroorganizmów glebowych Mikrobiologiczne technologie dla ekologicznej uprawy roślin ogrodniczych Bionawozy i środki ochrony roślin dla ekologicznej produkcji ogrodniczej Ekologiczne technologie produkcji ogrodniczej Jakośćowoców i warzyw z produkcji ekologicznej i ich wpływ na zdrowie człowieka Ekonomiczne i prawne aspekty ogrodniczej produkcji ekologicznej Perspektywy rozwoju i marketing ekologicznych produktów ogrodniczych Komitet Progamowy prof. dr hab. Edward Żurawicz Przewodniczący dr Lidia Sas-Paszt Wiceprzewodnicząca prof. dr hab. Franciszek Adamicki prof. dr hab. Danuta M. Goszczyńska prof. dr hab. Zygmunt S. Grzyb prof. dr hab. Ryszard Hołownicki prof. dr hab. Ryszard Kosson dr Eligio Malusa prof. dr hab. n. med. Dariusz Nowak dr Elżbieta Rozpara dr Krzysztof P. Rutkowski dr hab. Teresa Szczęsna prof. IO prof. dr hab. Lech Michalczuk Komitet Organizacyjny dr Barbara Michalczuk Przewodnicząca dr Lidia Sas-Paszt mgr Katarzyna Bisko Sekretarz dr Eligio Malusa mgr Agnieszka Pełka mgr Teresa Ligocka mgr Jadwiga Łyś mgr Barbara Klimczyk Organizator Konferencji Instytut Ogrodnictwa OddziałSadownictwa Projekt Badawczy EkoTechProdukt ul. Pomologiczna 18 96-100 Skierniewice www.inhort.pl Miejsce Konferencji Instytut Ogrodnictwa OddziałSadownictwa ul. Pomologiczna 18 96-100 Skierniewice Adres do Korespondencji mgr Katarzyna Bisko Instytutu Ogrodnictwa, Zakład Upowszechniania i Promocji ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice Tel: 46 834 52 49, 46 834 54 50 Fax: 46 832 57 50 e-mail: Katarzyna.Bisko@insad.pl Ważne Terminy/Daty zgłoszenie do 15 lipca 2011 r. przesłanie streszczenia pracy do 30 sierpnia 2011 r. nadsyłanie prac do publikacji w czasopismach naukowych IO do 30 września 2011 r.
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 5 Z Życia Projektu Promocja projektu EkoTechProdukt na III Międzynarodowych Targach Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGRORTAVEL, Kielce, 15 17 kwietnia 2011 r. Na III Międzynarodowych Targach Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGRORTAVEL zaprezentowano projekt badawczy,ekotechprodukt. produktów i technologii dla ekologicznej uprawy roślin sadowniczych. W ciągu trzech dni trwania imprezy rozdano przybyłym gościom kilkaset ulotek i materiałów informacyjnych promujących uzyskane wyniki badań dotyczące ekologicznej produkcji owoców i materiału szkółkarskiego trzech najważniejszych pod względem gospodarczym, w Polsce gatunków roślin sadowniczych jabłoni, wiśni i truskawki. Na tegorocznych targach AGROTRAVEL zaprezentowało się141 polskich wystawców, a także goście z Węgier, Francji, Hiszpanii, Bułgarii, Litwy, Gruzji, Mołdawi i Ukrainy. Imprezę odwiedziło ponad 20 tysięcy zwiedzających. W tym celu przygotowano ekspozycję owocową wzbogaconąo naturalne nawozy i preparaty stosowane w uprawach ekologicznych. Celem prezentacji było zachęcenie licznie odwiedzających Targi sadowników do stosowania ekologicznej technologii uprawy roślin sadowniczych oraz promocja projektu badawczego prowadzonego w Instytucie Ogrodnictwa EkoTechProdukt pt. Opracowanie innowacyjnych Organizatorami Targów byli: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Sportu i Turystyki, Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, Targi Kielce Sp. z o.o., Polska Organizacja Turystyczna oraz Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego, a współorganizatorami: Świętokrzyskie Biuro Rozwoju Regionalnego w Kielcach i Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipieńskiego.
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 6 XIV DzieńOtwartych Drzwi Instytutu Ogrodnictwa Sad Doś wiadczalny w Dąbrowicach, 2 czerwca 2011 r. 2 czerwca 2011 roku jużpo raz czternasty odbyłsiędzień i organicznych substratów nawozowych (prowadzacy: dr Otwartych Doś wiadczalnym P. Wawrzyńczak, dr P. Konopacki, dr J. Rabcewicz, mgr w Dą browicach Instytutu Ogrodnictwa, skierowany do P. Biał kowski), z selekcją najbardziej efektywnych sadowników z Polski i zagranicy w ramach spotkańnauki szczepów z zasiedlających Drzwi w praktyką. Uczestnicy Sadzie spotkania mieli moż liwoś ć grzybów mikoryzowych korzenie roś lin naturalnie sadowniczych zwiedzania sadu oraz zapoznania sięz udostępnionymi do (prowadzący: dr L. Sas-Paszt, dr B. Sumorok, zwiedzania ramach Rozpara, mgr E. Derkowska, mgr M. Frą c,, mgr S. projektu EkoTechProdukt, porównania prezentowanego Gł uszek, dr hab. E. Szwonek prof. nadzw. IO, dr A. Lisek) modelu produkcji z wł asnym oraz na indywidualne oraz z opracowanymi niedestrukcyjnymi metodami oceny konsultacje z pracownikami naukowymi realizujący wzrostu korzeni roś lin sadowniczych (prowadzą cy: dr L. program Sas-Paszt, mgr S. Gł uszek, mgr E. Derkowska, doś wiadczeń prowadzonych badawczy projektu. w Podczas zwiedzania dr E. dr B. omówiono i zaprezentowano doś wiadczenia na poletkach Sumorok, dr E. Rozpara, dr hab. E. Szwonek prof. nadzw. truskawkowych IO, dr M. Sitarek). Indywidualnych konsultacji i porady i w sadach w ramach projektu EkoTechProdukt (prowadzą cy: dr L. Sas-Paszt, dr B. udzielałrównieżkoordynator projektu dr Eligio Malusa. Sumorok, mgr S. Gł uszek, mgr E. Derkowska, mgr M. Frąc, mgr M. Przybył ), zapoznanie się z aplikacją W Dniach Otwartych Drzwi w Sadzie Doś wiadczalnym w proekologicznych nawozów (prowadzący: prof. dr hab. Dą browicach Instytutu Ogrodnictwa uczestniczył o okoł o Z. Grzyb) i z sadowniczym rozrzutnikiem do obornika 700 goś ci w tym i zagraniczne grupy sadowników.
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 Kalendarium najbliższych wydarzeń DzieńOtwartych Dni Instytutu Ogrodnictwa 21 lipca 2011 r. Skierniewice Osada Pał acowa ul. Konstytucji 3 Maja 1/3 Ogólnopolskie Dożynki Jasnogórskie XX Krajowa Wystawa Rolnicza 3 4 wrześ nia 2011 r. Czę stochowa Międzynarodowa Konferencja Żywnoś ći ż ywienie XXI wieku w ramach sprawowania przewodnictwa Polski w Radzie Unii Europejskiej 8 9 wrześ nia 2011 r. Zamek Królewski, Warszawa www.foodconference2011.inhort.pl XXXIV Skierniewickie Święto Kwiatów Owoców i Warzyw XIV Targi Ogrodniczo-Rolne 17-18 wrześ nia 2011 r. Skierniewice, Hala OSiR 7
EkoTechProdukt Newsletter wydanie 9 czerwiec 2011 8 Kontakt Kierownik projektu: dr Lidia Sas-Paszt, tel.: 46 8345235, e-mail: Lidia.Sas@insad.pl Koordynator projektu: dr Eligio Malusa, e-mail: malusa@inrete.it Biuro projektu: mgr Agnieszka Peł ka, tel. 46 8345306, e-mail: Agnieszka.Pelka@insad.pl mgr Barbara Klimczyk, tel. 46 8345306, e-mail: Barbara.Klimczyk@insad.pl Działpromocji i upowszechniania projektu: dr Barbara Michalczuk, tel.: 46 8345377, e-mail: Barbara.Michalczuk@insad.pl Egzemplarz bezpł atny współ finansowany przez UnięEuropejskąze ś rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Dział ania 1.3. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, Poddział anie 1.3.1.