A co jeśli bank ma kłopoty finansowe?
Plan naprawy Wczesna interwencja Likwidacja banku Upadłość banku Plan prezentacji
Nowelizacja USTAWY z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe
Zgodnie z art. 141m banki opracowują plany naprawy określające działania na wypadek znaczącego pogorszenia sytuacji finansowej banku w razie zagrożenia stabilności finansowej, trudnej sytuacji makroekonomicznej lub innych zdarzeń mających negatywny wpływ na rynek finansowy lub bank. Plany naprawy
Co składa się na plan naprawy? [art. 141m 3.] 1) czynności służące utrzymaniu lub przywróceniu wypłacalności banku lub możliwości osiągania zysku przez bank; 2) poziomy wskaźników ilościowych lub jakościowych określających sytuację finansową banku, które można skutecznie monitorować i po osiągnięciu których mogą być podjęte działania określone w planie naprawy; 3) działania mające na celu ograniczenie ryzyka i dźwigni finansowej, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 93 rozporządzenia nr 575/2013, bez uwzględnienia możliwości uzyskania nadzwyczajnego publicznego wsparcia finansowego; 4) zasady polityki informacyjnej banku w okresie wykonywania planu naprawy.
Aktualizacja planu naprawy przez bank - co najmniej raz w roku oraz po istotnej zmianie struktury organizacyjnej lub prawnej, sytuacji finansowej lub po wystąpieniu innego zdarzenia wpływającego na przyjęte w planie naprawy założenia i wykonanie tego planu. Komisja Nadzoru Finansowego, w drodze decyzji, zatwierdza aktualizację planu naprawy.
Komisja Nadzoru Finansowego, w drodze decyzji, zatwierdza plan naprawy oraz grupowy plan naprawy, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia przez bank wniosku o jego zatwierdzenie, bierze pod uwagę dostosowanie struktury kapitałowej i struktury finansowania banku do struktury organizacyjnej i profilu ryzyka banku, jak również wyniki ostatniego badania i oceny nadzorczej. Przed wydaniem decyzji, Komisja Nadzoru Finansowego występuje do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego o opinię w sprawie przewidywanego wpływu wykonania planu naprawy na przymusową restrukturyzację.
Jeżeli bank nie podejmie w/w działań, lub Komisja Nadzoru Finansowego uzna je za niewystarczające, Komisja Nadzoru Finansowego może zalecić bankowi podjęcie środków, o których mowa w art. 138, tj.: - podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia i przestrzegania innych norm dopuszczalnego ryzyka w działalności banku; - przestrzeganie dodatkowych wymogów w zakresie płynności, biorąc pod uwagę model biznesowy banku, stosowane przez bank zasady, procedury i mechanizmy w zakresie zarządzania ryzykiem płynności, - zwiększenie funduszy własnych- zaniechanie określonych form reklamy;
Wczesna interwencja Art. 142 W razie powstania straty bilansowej bądź groźby jej nastąpienia albo powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności lub utraty płynności, zarząd banku niezwłocznie zawiadamia o tym Komisję Nadzoru Finansowego oraz przedstawia jej program postępowania naprawczego, zapewniając jego realizację.
Oceniając sytuację finansową banku Komisja Nadzoru Finansowego może brać pod uwagę zachowywanie przez bank wymogu w zakresie funduszy własnych, powiększonego o 1,5 punktu procentowego oraz rosnący poziom dźwigni, rosnącą liczbę zagrożonych pożyczek lub kredytów albo koncentrację ekspozycji. W okresie realizacji planu naprawy zysk osiągany przez bank jest przeznaczany w pierwszej kolejności na pokrycie strat, a następnie na zwiększenie funduszy własnych banku. Wczesna interwencja
W celu poprawy sytuacji banku lub zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy, Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję (z zastrzeżeniem art. 5 ust. 6 ustawy o BFG) o ustanowieniu kuratora w banku. Zakres zadań kuratora określa KNF w decyzji.
Kuratorowi przysługuje prawo uczestniczenia w posiedzeniach organów banku oraz prawo do uzyskiwania wszelkich informacji niezbędnych do wykonywania jego funkcji, przysługuje mu prawo wniesienia sprzeciwu wobec uchwał i decyzji zarządu i rady nadzorczej banku. Oświadczenie o zamiarze wniesienia sprzeciwu zgłoszone na posiedzeniu rady nadzorczej lub zarządu wstrzymuje wykonanie uchwały lub decyzji. Kurator
Funkcję kuratora może pełnić osoba posiadająca kwalifikacje i doświadczenie zawodowe w zakresie organizacji i zasad działalności banku, a także dająca rękojmię ochrony interesów banku, w którym kurator ma być ustanowiony. Kuratorem może być również osoba prawna. Kurator składa Komisji Nadzoru Finansowego kwartalne sprawozdania ze swojej działalności zawierające ocenę sytuacji finansowej banku lub realizacji przez zarząd banku planu naprawy. Kurator
Zarząd komisaryczny Jeżeli zastosowanie ww. środków nie przyczyniło się do poprawy sytuacji banku albo w celu zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy, albo w przypadku gdy realizacja tego planu okaże się nieskuteczna KNF może wydać decyzję o ustanowieniu zarządu komisarycznego.
Zarząd komisaryczny Na zarząd komisaryczny przechodzi prawo podejmowania uchwał i decyzji we wszystkich sprawach zastrzeżonych w ustawie i statucie do właściwości władz i organów banku, z zastrzeżeniem ust. 1a. Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego rada nadzorcza, z zastrzeżeniem ust. 4, zostaje zawieszona, członkowie zarządu banku zostają odwołani z mocy prawa a ustanowione wcześniej prokury i pełnomocnictwa wygasają. Na czas trwania zarządu komisarycznego kompetencje innych organów banku zostają zawieszone.
Zarząd komisaryczny Zarząd komisaryczny opracowuje plan naprawy określony w art. 141m, kieruje jego wykonaniem oraz, nie rzadziej niż co 3 miesiące, informuje Komisję Nadzoru Finansowego i radę nadzorczą o stanie realizacji tego planu. Jeżeli po upływie 6 miesięcy od dnia nadzwyczajnego walnego zgromadzenia zwołanego w trybie określonym w art. 142a ust. 1 strata przekraczać będzie połowę funduszy własnych, Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję o: 1) uchyleniu zezwolenia na utworzenie banku i jego likwidacji; 2) wystąpieniu do Rady Ministrów o likwidację banku w przypadku banku państwowego.
Jeżeli wystąpiły okoliczności grożące niewypłacalnością banku lub obniżeniem sumy funduszy własnych banku w takim stopniu, że nie byłyby spełnione wymagania obowiązujące przy tworzeniu banku Komisja Nadzoru Finansowego może wydać decyzję o likwidacji banku
Resolution czyli nowe podejście do banków zagrożonych upadłością It is absolutely essential that each of the EU member states, and indeed all the countries in the world, should have a national resolution regime for conventional commercial banks. Not to have such a regime is a great mistake. Governor, Bank of England 1 P. Tucker, Deputy 1 P. Tucker, Developing an EU cross-border crisis management framework, Eurofi Financial Forum, Brussels 30 September 2010.
Resolution czyli nowe podejście do banków zagrożonych upadłością Regulacje tworzące ramy prawne przymusowej restrukturyzacji przyjęte w ustawie implementują do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającej ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych.
Zasadniczo dyrektywa pomaga organom krajowym radzić sobie z potencjalnymi kryzysami bankowymi w trzech etapach: Przygotowanie i zapobieganie Wczesna interwencja, gdy bank staje się niewydolny lub nie przestrzega wymogów kapitałowych Restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja, gdy bank staje się niewypłacalny. Główne elementy dyrektywy
Przymusowa restrukturyzacja Zasady prowadzenia przymusowej restrukturyzacji wobec banków, kas i niektórych domów maklerskich określone zostały w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2016 r. poz. 996). 9 października 2016 r. weszła w życie ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Na mocy nowej ustawy Fundusz otrzyma kompetencje umożliwiające przeprowadzanie przymusowej restrukturyzacji.
Przymusowa restrukturyzacja W ramach przymusowej restrukturyzacji BFG przejmuje kontrolę nad zagrożonym podmiotem i może zastosować jeden lub kilka instrumentów szczegółowo opisanych w ustawie: przejęcie przedsiębiorstwa, instytucję pomostową, umorzenie lub konwersję zobowiązań podmiotu w restrukturyzacji, wydzielenie praw majątkowych. Jeżeli nie będzie przesłanki spełnienia interesu publicznego, wówczas instytucja będzie likwidowana zgodnie z obowiązującym postępowaniem upadłościowym w odniesieniu do banków.
Przymusowa restrukturyzacja Źródło: http://www.case-research.eu/sites/default/files/publications/zeszyt_bre-case_124.pdf
Cele i zasady procesu resolution Cele procesu resolution wg Dyrektywy BRR : Zapewnienie ciągłości funkcji krytycznych Uniknięcie znaczących negatywnych skutków dla stabilności finansowej, w tym przez zapobiegnięcie efektowi domina oraz utrzymanie dyscypliny rynkowej Ochrona finansów publicznych przez ograniczenie do minimum nadzwyczajnego publicznego wsparcia finansowego Ochrona deponentów objętych zakresem dyrektywy 2014/49/UE i inwestorów objętych zakresem dyrektywy 97/9/WE. Ochrona środków finansowych i aktywów należących do klientów.
Dz. U. 1997 Nr 140 poz. 939 USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe Art. 157f. 1. Jeżeli bank jest zagrożony upadłością, Komisja Nadzoru Finansowego informuje o tym niezwłocznie Bankowy Fundusz Gwarancyjny, wskazując przesłanki takiej oceny. 2. Bank jest zagrożony upadłością, jeżeli spełniona jest przynajmniej jedna przesłanka, o której mowa w art. 101 ust. 3 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.
Dz.U. 2016 poz. 996 USTAWA z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji Art. 101. 3. Podmiot uznaje się za zagrożony upadłością w przypadku wystąpienia co najmniej jednej z następujących okoliczności: 1) występują przesłanki uznania, że nie będzie on spełniał warunków prowadzenia działalności w stopniu uzasadniającym uchylenie albo cofnięcie zezwolenia na utworzenie banku albo prowadzenie działalności maklerskiej przez firmę inwestycyjną, 2) aktywa podmiotu nie wystarczają na zaspokojenie
Finansowanie procesu resolution akcjonariusze i wierzyciele banku fundusz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji. W szczególnie poważnych przypadkach, które oceniałaby Komisja Europejska, bezpośrednio po 8-procentowym umorzeniu lub konwersji długu można by sięgać po wsparcie publiczne w formie rządowych narzędzi stabilizacji.
większa stabilność finansowa, większe zaufanie do banków, lepsza ochrona deponentów, lepsza ochrona środków publicznych, sprawniejsze funkcjonowanie wewnętrznego rynku usług finansowych. Główne cele
Źródło: http://www.bsnadarzyn.pl/
Resolution a standardowa sądowa procedura upadłości
W pigułce Przepisy o naprawie oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków: dają krajowym organom ujednolicone narzędzia i uprawnienia, by mogły skutecznie radzić sobie z krajowymi i transgranicznymi bankami, które upadają lub mogą upaść minimalizują negatywny wpływ upadłości banku na podatników (gdyż przewidują zasady umorzenia lub konwersji długu) ustanawiają fundusze restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, finansowane przez sektor bankowy, aby w razie potrzeby wspierać upadające banki.
Bibliografia Dz.U. 1997 Nr 140 poz. 939 ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe Dz.U. 2016 poz. 996 ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji Resolution czyli nowe podejście do banków zagrożonych upadłością, Departament Stabilności Finansowej,Warszawa 2015 Zeszyty BRE Bank CASE Nr 124/2013, Procedura restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banku doświadczenia światowe, rozwiązania dla UE i dla Polski https://www.bfg.pl https://www.nbp.pl
Dziękujemy za uwagę! Maria Wojczyńska-Guss Magdalena Wlekły