DZIAŁ LICZBA JEDNOSTEK LEKCYJNYCH TEMATYKA ZAJĘĆ MATERIAŁ WYMAGANIA W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ (kursywą oznaczono cytaty z wymagań ogólnych podstawy programowej) WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE CELE OPERACYJNE UWAGI ŚRODKI DYDAKTYCZ \W R Z E S I E Ń I. DZIWNY TEN ŚWIAT ZACHWYCAJACY KOSMOS 1. Zapoznanie z wymaganiami i sposobem oceniania na języku polskim w klasie 5. 2. Dlaczego warto czytać? Poznajemy listę lektur w kl. 5 3. Na dobry początek Jan Lechoń Preludium. Materiały przygotowane przez nauczyciela. Spis lektur, terminy. J. Lechoń Preludium, s. 10 identyfikuje nadawcę gromadzi informacje o osobie mówiącej odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością określa nastrój wiersza stosuje w związki wyrazowe określające nastrój osoby 1
4. Jakie tajemnice kosmosu czekają na odkrycie? 5. Uzasadniamy pisownię wyrazów z ó, rz, ż, ch wymiennym. Tajemnice kosmosu, s.12 Ziemia we wszechświecie (fragm. książki Ericha Überlackera Kosmos. U granic przestrzeni i czasu), s. 14 Pierwsze lądowanie na Księżycu, Pisownia wyrazów z ó, rz, ż, ch wymiennym, s. 16 Zeszyt ćwiczeń. Pisownia wyrazów z ó, rz, ż, ch wymiennymi i z ó, ż niewymiennymi, s.5 uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz) rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego tworzy w następujących formach gatunkowych: opis przedmiotu rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na lekcji czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych) odczytuje fotografie, rysunek rozumie tekst informacyjny wyszukuje informacje, korzystając z różnych źródeł określa sytuację przedstawioną na rysunku opisuje fotografię, korzystając z podanego słownictwa tworzy wypowiedź uzasadniającą z wykorzystaniem podanych czasowników formułuje pytania formułuje kilkuzdaniową wypowiedź tworzy notatkę z tekstu informacyjnego czyta tekst głośno, wyróżniając ważne informacje zna reguły pisowni wyrazów z ó, rz, h wymiennymi uzasadnia pisownię wyrazów z ó, rz, h 2
6. Kim jest podmiot liryczny w wierszu Antoniego Wita Noc? 7. Osoba mówiąca w tekście ćwiczenia. 8. To się zdarzyło niedaleko Rzeszowa... Pisownia wyrazów z rz niewymiennym. 9. Wszyscy jesteśmy dziećmi gwiazd. Antoni Wic Noc, s. 18 Ćwiczenia s. 7. Co się zdarzyło rzeźbiarce Katarzynie? Pisownia wyrazów z rz niewymiennym, s. 20 Zeszyt ćwiczeń.. Pisownia wyrazów z rz niewymiennym, s.10. Lucy i Stephen Hawking Jerzy i tajny klucz do Wszechświata (fragm.), s. 23 identyfikuje nadawcę i odbiorcę poruszane na lekcjach związane z poznanymi tekstami kultury uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru pisze poprawnie pod względem ortograficznym tworzy spójne teksty związane z poznanymi tekstami kultury dostrzega relacje między częściami składowymi rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym sporządza plan odtwórczy poruszane na lekcjach opisuje osobę mówiącą (podmiot liryczny) rozróżnia autora, osobę mówiącą, czytelnika tworzy wypowiedź w roli (osoby mówiącej) identyfikuje treści opowiadania na podstawie rysunków poprawnie zapisuje wyrazy z rz niewymiennym opowiada wyodrębnia najważniejsze elementy treści tekstu wyjaśnia znaczenie przenośne tworzy plan tekstu tworzy kilkuzdaniową wypowiedź 3
ODPOWIEDZI NA WAŻNE PYTANIA 10. Wyobrażenie świata w wierszu Czesława Miłosza Przypowieść o maku. 11. Gość z kosmosu z wizytą u Panoramiksa, Asteriksa i Obeliksa. 12. Jak starożytni Grecy wyobrażali sobie świat? 13. Bogowie kontra ludzie w micie o Prometeuszu. Czesław Miłosz Przypowieść o maku, s. 27 René Goscinny, Albert Uderzo Kiedy niebo spada na głowę (fragm.), s. 29 Wojciech Rzehak Początek świata (fragm. książki Mitologia), s. 32 Wanda Markowska Prometeusz (fragm. książki Mity Greków i Rzymian), s. 35 sprawnie czyta teksty głośno i cicho wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w korzysta z dostrzega swoistość artystyczną dzieła uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą innych, mówi na temat, prezentuje własne zdanie i uzasadnia je poznaje teksty kultury odpowiednie dla stopnia rozwoju emocjonalnego i intelektualnego; rozpoznaje ich konwencje gatunkowe; uczy się je odbierać świadomie i refleksyjnie rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela związane z poznanymi tekstami kultury uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru czyta wiersz (cicho) wnioskuje o cechach przypowieści określa sens przenośny wyrazów w wierszu tworzy ilustrację do wiersza wyodrębnia obrazy poetyckie opisuje i ocenia ilustrację do wiersza czyta ze zrozumieniem tekst informacyjny odczytuje z rysunku sposoby porozumiewania się poznaje biblijną wizję stworzenia świata zna mitologiczne i biblijne wyobrażenia dotyczące powstania świata porównuje wyobrażenia o powstaniu świata w różnych kulturach tworzy spójną opowieść ustną nadaje tytuły rysunkom zgodnie z treścią tekstu, tworząc plan wydarzeń 4
14. Dlaczego zmieniają się pory roku?. 15. Jak wygląda pałac władcy mórz? Piszemy list w imieniu Amfitryty. Wanda Markowska Demeter i Kora (fragm. książki Mity Greków i Rzymian), s. 39 Jan Parandowski Królestwo morza (fragm. książki Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian), s. 44 zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela wyraża swój stosunek do postaci sporządza plan operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela sporządza plan ramowy i szczegółowy związane z poznanymi tekstami kultury wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela zna mit o Prometeuszu uzupełnia artykuł hasłowy redaguje wypowiedź oceniającą z wykorzystaniem podanego słownictwa tworzy słowniczek postaci mitologicznych zna mit o Demeter i Korze uzupełnia plan szczegółowy wydarzeń pracując w grupie, przygotowuje i przedstawia scenkę na podstawie mitu opowiada wydarzenia z punktu widzenia postaci redaguje tekst związany z lekturą odpowiada na pytania dotyczące treści tekstu zna wierzenia starożytnych Greków dotyczące podwodnego królestwa Posejdona 5
Zad. dom: przypomnij sobie inf. o rzeczowniku tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: opis przedmiotu, zaproszenie stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) opisuje obiekt (siedzibę Posejdona) na podstawie tekstu literackiego redaguje zaproszenie redaguje list w roli postaci literackiej 16. Co wiemy o rzeczowniku? 17. Rzeczowniki własne i pospolite, konkretne i abstrakcyjne. Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy rzeczownik. Podział rzeczowników, s. 48 Zeszyt ćwiczeń, Rzeczownik s.12 rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (rzeczownik pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o sposobach pisania nazw własnych i nazw pospolitych) uzupełnia zdania rzeczownikami rozróżnia rzeczowniki pospolite i własne, konkretne i abstrakcyjne rzeczowniki własne pisze wielką literą 18, Dlaczego starożytni Grecy czcili bogów wiatrów? SŁOWNIK!!! Wyr. bliskoznacznych na następną lekcję 19. Pracujemy ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych Jan Parandowski Mówiono, że wiatry są boskiego pochodzenia (fragm. książki Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian), s. 51 Pracujemy ze słownikami. Słownik wyrazów bliskoznacznych, s. 54 II Analiza wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela formułuje pytania do tekstu operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych korzysta z zawartych w słowniku wyrazów bliskoznacznych wnioskuje o znaczeniu wiatru na różnie dziedziny działalności człowieka wnioskuje o przyczynach powstania kultu wiatru zna wierzenia starożytnych Greków dotyczące wiatrów formułuje pytania do tekstu stosuje nazwy oznaczające położenie geograficzne, w tym nazwy kierunków, synonimiczne nazwy wiatru przygotowuje prezentację i przedstawia bohatera redaguje dialog w roli postaci rozróżnia wyrazy bliskoznaczne (synonimy) korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych 6
20. Tworzymy komiksowa wersję mitu o Heliosie i Faetonie. 21. Mit czytanie ze zrozumieniem. Zeszyt ćwiczeń, Korzystamy ze słownika wyrazów bliskoznacznych, s. 16 Jan Parandowski Helios i Featon (fragm. książki Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian), s. 56 Ćwiczenia s. 17. operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela świadomie posługuje się różnymi formami językowymi stosuje nazwy określające zjawiska pogodowe zastępuje synonimami powtarzające się wyrazy zna pojęcia mit, mitologia zna wybrane mit o Heliosie bierze udział w projektowaniu i tworzeniu komiksu P A Ź D Z I E R N I K 1. Co oznacza tęcza w biblijnej opowieści o potopie? 2. Tworzymy plan szczegółowy. Anna Kamieńska Potop, s. 58 Zeszyt ćwiczeń. Plan szczegółowy s. 20. wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte) rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela wyjaśnia przyczynę zesłania na ziemię potopu wyjaśnia sens przenośny wyrażenia tęcza przymierza korzysta ze słownika frazeologicznego zna historię biblijnego potopu uzupełnia szczegółowy plan wydarzeń opowiada według planu 7
3. Sprawdzian z mitów. 4. Poprawa i omówienie sprawdzianu. Materiały do powtórki oraz sprawdzian przygotowany przez nauczyciela W ZWYKŁY I NIEZWYKŁY SPOSÓB O 5. Przypomnienie wiadomości o odmianie rzeczownika. 6. Pisownia nie z rzeczownikami. Zadanie dom: obejrzeć prognozę pogody! 7. W telewizyjnym studiu. 8. Kto z kim przestaje, takim się staje poetycka charakterystyka Listy z podróży z gramatyką w tle. Odmiana rzeczowników. Pisownia nie z rzeczownikami, s. 66 Zeszyt ćwiczeń s.23. PROJEKT Jaka będzie pogoda?, s. 70 Julian Tuwim Dwa wiatry, s. 72 rozpoznaje w tekście przypadki, liczby, rodzaje gramatyczne rozumie ich funkcje w stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała) wskazuje cechy charakterystyczne przekazów audiowizualnych (programu informacyjnego), potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście uzupełnia tekst rzeczownikami stosuje poprawne formy przypadka, liczby, rodzaju rzeczowników oddziela końcówkę od tematu fleksyjnego rzeczownika, wyróżnia tematy oboczne poprawnie zapisuje nie z rzeczownikami opisuje czynności i zachowania prezenterów telewizyjnych omawia cechy charakterystyczne programu informacyjnego określa tworzywo programu telewizyjnego: ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa uzupełnia wniosek podanym słownictwem www Program informacyjny: prognoza pogody 8
bohaterów wiersza Juliana Tuwima Dwa wiatry. Zad. dom. Przypomnieć sobie inf. o przymiotniku 9.. Przypomnienie wiadomości o przymiotniku. 10. Przymiotnik - ćwiczenia 11. Pobudzić wyobraźnię epitet. 12. O dwóch słońcach w wierszu Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy przymiotnik, s. 75 Zeszyt ćwiczeń, Przymiotnik s. 23. Adam Mickiewicz Pan Tadeusz. Księga II (fragm.), s. 78 Zeszyt ćwiczeń. Epitet s. 26. Józef Ratajczak Dwa słońca, s. 80 dostrzega swoistość artystyczną dzieła odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym rozpoznaje w tekście literackim wyraz dźwiękonaśladowczy recytuje teksty poetyckie, podejmując próbę głosowej ich interpretacji rozpoznaje w tekście przypadki, liczby i rodzaje gramatyczne rozumie ich funkcje w pisze poprawnie pod względem ortograficznym rozwija sprawność uważnego słuchania identyfikuje wypowiedź jako tekst literacki rozpoznaje w tekście literackim epitety i określa ich rolę związane z poznanymi tekstami kultury dostrzega swoistość artystyczną dzieła tworzy ilustrację do wiersza wyodrębnia obrazy poetyckie określa cechy, zachowania i czynności bohaterów (lirycznych) rozpoznaje wyrazy naśladujące dźwięki i określa ich rolę w wierszu czyta/recytuje wiersz rozpoznaje związki przymiotnika z rzeczownikiem, rozumie rolę przymiotnika jako wyrazu określającego nazywa przymiotnikami cechy postaci poprawnie zapisuje nie z przymiotnikiem stosuje poprawne formy przypadka, liczby i rodzaju przymiotnika słucha z uwagą odróżnia tekst literacki od innych tekstów rozpoznaje w tekście epitety i określa ich rolę opowiada treść tekstu wyodrębnia wyrazy należące do jednej rodziny wyrazów Adam Mickiewicz Pan Tadeusz Księga II (fragm.) 9
Józefa Ratajczaka. 13. Opisujemy obraz Vincenta van Gogha pt. Słoneczniki. 14. Czego pragnie i o czym marzy deszczyk? Rozpoznajemy uosobienie. Fascynacja słonecznymi barwami, s. 82; Vincent van Gogh Słoneczniki Ćwiczenia s. 28. Julian Tuwim Deszczyk, s. 84 odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) rozwija umiejętność poznawania dzieł sztuki; uczy się rozpoznawać różne teksty kultury nazywa swoje reakcje (np. wrażenia, emocje) w kontakcie z dziełami kultury kształtuje swoją wrażliwość, gust estetyczny tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: opis stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w charakteryzuje i ocenia bohaterów rozpoznaje w tekście literackim porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia ich role określa cechy, zachowania i czynności bohaterów (lirycznych) wyodrębnia obrazy poetyckie w wierszu podaje synonimy czasowników tworzy dialog w roli wyjaśnia przyczynę wyboru tematu przez artystę określa swoje odczucia odbiorcy dzieła sztuki redaguje opis obrazu według podanych dyspozycji wyjaśnia znaczenie uosobień przedstawia bohatera (lirycznego) rozpoznaje w wierszu środki artystyczne: epitety, porównania, wyrazy naśladujące dźwięki, uosobienia i określa ich role 10
stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) tworzy wypowiedź w roli (bohatera lirycznego) tworzy dialog w roli (bohatera lirycznego) 15.-19. WYBRANA LEKTURA L I S T O P A D 1.. Stopniowanie przymiotników ćwiczenia. 2. Pisownia nie z przymiotnikami 3-4 Redagujemy tekst do gazety codziennej. 5. Pisownia ó, u, rz, ż, ch w zakończeniach wyrazów. Listy z podróży z gramatyką w tle. Stopniowanie przymiotników. Pisownia nie z przymiotnikami, s. 87 Ćwiczenia s. 25. Marcin Szczygielski Podniebna kanonada, s. 90 Dlaczego jabłka nie spadają na boki? Pisownia ó, u, rz, ż, ch poprawnie stopniuje przymiotniki i używa ich we właściwych kontekstach pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o zapisie nie z przymiotnikami) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia kształtowania stopniuje przymiotniki poprawnie zapisuje formy stopnia wyższego i najwyższego poprawnie pisze nie z formami stopnia równego, wyższego i najwyższego przymiotników opisuje elementy świata przedstawionego: czas, miejsce, bohaterowie wyodrębnia opis w narracji opowiadania porządkuje plan redaguje relację (burza) według podanego schematu oraz wykorzystując podane słownictwo określające następstwo czasu podaje zasadę ortograficzną, zgodnie z którą pisze się u, ó, rz, ż, ch w zakończeniach wyrazów 11
6. Jak została opisana burza we fragmencie Pana Tadeusza Adama Mickiewicza? 7. Sprawdzę się TEST NA OCENĘ 8. Poprawa i omówienie testu. w zakończeniach wyrazów, s. 94 Zeszyt ćwiczeń Ortografia. Pisownia ó, u, rz, ż, ch w zakończeniach wyrazów s.30 Adam Mickiewicz Pan Tadeusz. Księga X (fragm.), s. 95 SPRAWDŹ SIEBIE Józef Ratajczak Parasol, s. 97 pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych) pisze poprawnie wyrazy z u, ó, rz, ż, ch sporządza plan odtwórczy porządkuje plan wydarzeń tworzy spójne związane z poznanymi tekstami kultury przedstawia przebieg zjawiska, wykorzystując podane słownictwo wyszukuje w tekście fragmenty oddziałujące na różne zmysły odbiorcy tekstu recytuje teksty poetyckie oraz recytuje, oddając nastrój fragmenty prozy, podejmując utworu próbę głosowej ich interpretacji cytuje identyfikuje bohatera (lirycznego) odczytuje, wyjaśnia sens przenośny poetyckiej identyfikuje uosobienie, epitet, porównanie opisuje osobę mówiącą identyfikuje synonimy zna zasadę pisowni nie z rzeczownikami poprawnie zapisuje wyrazy z o u, rz ż, ch h zastępuje synonimami powtarzające się wyrazy odmienia rzeczowniki, oddziela końcówkę od tematu fleksyjnego, identyfikuje oboczności redaguje opowiadanie fantastyczne Adam Mickiewicz Pan Tadeusz, Księga X (fragm.) II. GDZIE STOPY NASZE 12
PODJĄĆ WYZWANIE 9. Jak precyzyjnie udzielać? 10. Mamy wspólne cele... 11. Ile? Który z kolei? Używamy liczebników. 12. Liczebnik ćwiczenia. 13. Nietrudna sztuka pisania nie z liczebnikami. Plansza, s. 101 Konstanty Ildefons Gałczyński Kronika olsztyńska (fragm.), s. 102 Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy liczebnik. Pisownia nie z liczebnikami, s. 105 Zeszyt ćwiczeń,. Liczebnik s.33 rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych odczytuje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania opisuje planszę podaje sposoby uzyskiwania określa czynniki ułatwiające i utrudniające zdobycie w roli przewodnika instruuje turystów, wykorzystując podane słownictwo identyfikuje nadawcę identyfikuje osobę mówiącą poznaje specyfikę literackich sposobów artystycznej poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (liczebnik) stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych pisze poprawnie pod względem ortograficznym wyodrębnia obrazy poetyckie redaguje wypowiedź, stosując czasowniki w 1. osobie liczby mnogiej identyfikuje liczebniki w tekście odróżnia liczebniki główne od porządkowych tworzy związki wyrazowe liczebników z rzeczownikami poprawnie zapisuje liczebniki, w tym liczebniki z nie www Informacja o bezpieczeńst wie na szlaku 13
14. Pracujemy ze słownikiem poprawnej polszczyzny. 15. Co w swoim pamiętniku napisałby Robert? 16. Pamiętnik ćwiczenia. Zad. dom: Powtórz wiad. o czasowniku 17. Co wiemy o czasowniku? 18. O nie, które zawsze trzymano na dystans, i o trzech zdrajcach. Pisownia cząstki nie z czasownikami. Pracujemy ze słownikami. Słownik poprawnej polszczyzny, s. 110 Paweł Beręsewicz Próba odwagi (fragm. książki Na przykład Małgośka), s. 112 Zeszyt ćwiczeń, Pamiętnik s.35 Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy czasownik. Pisownia nie z czasownikami, s. 117 Zeszyt ćwiczeń s.37 wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu uczy się rozpoznawać różne teksty kultury odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (czasownik) pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o zapisie nie z czasownikami odpowiada na pytania dotyczące treści tekstu kultury odczytuje hasła w słowniku poprawnej polszczyzny używa poprawnych form rzeczownika redaguje wiadomość (karta pocztowa/e-mail) odróżnia pamiętnik od dziennika określa uczucia postaci czyta głośno, oddaje nastrój i uczucia bohaterów uzupełnia plan szczegółowy wydarzeń rozpoznaje w tekście czasowniki, określa ich funkcję w rozróżnia czasowniki osobowe i nieosobowe: bezokoliczniki i formy zakończone na -no, -to przekształca formy osobowe na nieosobowe i odwrotnie Poprawnie zapisuje nie z czasownikami 14
19. Pokonać własne słabości Marek Kamiński Razem na bieguny. Marek Kamiński Razem na bieguny (fragm.), s. 120 uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru identyfikuje nadawcę rozwija umiejętność poszukiwania interesujących go, a także ich porządkowania odczytuje wartości pozytywne wpisane w teksty kultury wyraża swój stosunek do postaci tworzy spójne teksty związane z poznanymi tekstami kultury identyfikuje autora, narratora, bohaterów, określa czas zdarzeń i czas powstania tekstu, treść tekstu określa czynniki wspomagające i utrudniające osiągnięcie celu odczytuje wartości w postaci rzeczywistej ocenia postać rzeczywistą redaguje fragment dziennika w roli według instrukcji G R U D Z I E Ń 1 Żyć podróżami Zofia Beszczyńska podróże. 2. Informujemy, nakłaniamy, wyrażamy wątpliwości tryby czasownika. Zofia Beszczyńska podróże, s. 125 Listy z podróży z gramatyką w tle. Tryby czasownika. Pisownia cząstek -bym, -byś, -by, s. 127 określa temat i główną myśl tekstu identyfikuje nadawcę poruszane na lekcjach związane z poznanymi tekstami kultury rozpoznaje w tekście liczby, osoby, czasy i rodzaje gramatyczne, rozumie ich funkcje w określa temat wiersza identyfikuje osobę mówiącą i bohatera wiersza identyfikuje sytuację w wierszu uzupełnia notatkę na temat wiersza tworzy tekst/prezentację w roli bohatera wiersza rozpoznaje czasowniki w tekście rozróżnia formy trybu oznajmującego, rozkazującego, przypuszczającego, rozumie ich funkcje w 15
W DRODZE DO CELU 3. Pisownia ruchomych cząstek trybu przypuszczające go. SPRAWDZANE WYMAGANIA 4. Wędrówka na szczyt w wierszu Ludmiły Marjańskiej Słońce gorąca gwiazda. Zad: przeczytać s. 138-146 5. Opowieść o człowieku, który uwierzył mitom C.W. Ceram Zeszyt ćwiczeń s.40 stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych odczytuje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście określa temat tekstu odczytuje wartości pozytywne wpisane w teksty kultury rozróżnia liczebniki główne od porządkowych tworzy związki wyrazowe liczebników z rzeczownikami poprawnie zapisuje liczebniki, w tym liczebniki z nie rozróżnia czasowniki osobowe i nieosobowe: bezokoliczniki i formy zakończone na -no, -to przekształca formy osobowe na nieosobowe i odwrotnie rozróżnia formy trybu, rozumie ich funkcje w poprawnie zapisuje cząstki -bym, -byś, -by z czasownikami redaguje fragment dziennika w roli według instrukcji określa temat i główną myśl Fotografia/film tekstu Ludmiła Marjańska Słońce gorąca gwiazda, s. 130 nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami C.W. Ceram Bajka o biednym chłopcu, który znalazł skarb (fragm.), s. 133 uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru poprawnie zapisuje cząstki bym,-byś, -by z czasownikami określa temat wiersza określa sytuację bohatera (lirycznego), jego uczucia określa swoje wrażenia w związku z tekstem kultury redaguje wypowiedź uzasadniającą odczytuje tekst informacyjny odczytuje przypis uzupełnia danymi oś czasu www film wyprawa górska 16
Bajka o biednym chłopcu, który znalazł skarb. tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: prosta notatka redaguje notatkę biograficzną 6. Tworzymy notatkę. Zeszyt ćwiczeń, s. 42. 7. Gdyby nie gniew Posejdona opowiadamy mit o tułaczce Odyseusza. 8. Akcja, wątek, fabułą. Jan Parandowski Tułaczka Odyseusza (fragm. książki Mitologia i podania Greków i Rzymian), s. 138 Zeszyt ćwiczeń s. 44. 9.-13. WYBRANA LEKTURA odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) identyfikuje na mapie miejsca, które odwiedził Odyseusz określa przyczyny i skutki wydarzeń w micie zna mit o Odyseuszu wyodrębnia wydarzenia tworzące akcję wyodrębnia wątek redaguje list w roli postaci. 14. W bożonarodzeniowym nastroju. Lekcja świąteczna. S T Y C Z E Ń 1. Jak, gdzie kiedy, czyli co słychać u Wiktora. Przysłówek. Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy przysłówek, s. 148 rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (przysłówek) rozpoznaje przysłówki, określa ich rolę w tekście tworzy związki wyrazowe czasownika z przysłówkiem 17
OCALMY ZIEMIĘ! 2. Przysłówek ćwiczenia. Zad. dom: przeczytać s. 150-154 3. Wyruszyć w podróż marzeń Olaf Fritsche Skarb Troi. 4. Opowiadanie z dialogiem. 5. W trosce o naturę. 6. Zaimek, czyli ten, który lubi zastępować. 7. Zaimek - ćwiczenia Zeszyt ćwiczeń, s.47 Olaf Fritsche Skarb Troi (fragm.), s. 150 Zeszyt ćwiczeń, s. 49 Chrońmy nasze środowisko!, s. 157 Listy z podróży z gramatyką w tle. Części mowy zaimek, s. 160 Zeszyt ćw., s. 51 II Analiza poprawnie stopniuje przysłówki i używa ich we właściwych kontekstach pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o zapisie nie z przysłówkami) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie z dialogiem stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek) i wskazuje różnice między nimi stopniuje przysłówki poprawnie pisze nie z przysłówkami odpowiada na pytania dotyczące treści tekstu tworzy plan szczegółowy wydarzeń tworzy dalszy ciąg opowiadania z dialogiem według instrukcji, z wykorzystaniem podanego słownictwa wyszukuje w tekście opisy działań chroniących środowisko odczytuje znaczenie znaków graficznych związanych z ochroną środowiska ocenia stan środowiska w najbliższym otoczeniu, wnioskuje o przyczynach zniszczeń, proponuje rozwiązania problemu odczytuje wartości: ochrona środowiska identyfikuje zaimki w tekście omawia funkcje zaimków uzupełnia tekst zaimkami zastępuje zaimkami powtarzające się wyrazy 18
8. Jak napisać list oficjalny? List oficjalny ćwiczenia. Piszemy list oficjalny, s. 165 Zeszyt ćwiczeń, s. 53 identyfikuje nadawcę i odbiorcę rozpoznaje formy gatunkowe: list oficjalny tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: list oficjalny odczytuje w liście oficjalnym nadawcę i adresata, cel odczytuje kompozycję i układ graficzny listu oficjalnego redaguje list oficjalny L U T Y 1. Odmieniamy zaimki. 2. Odmiana zaimków - ćwiczenia 3. W trosce o wspólne dobro. 4. Przyimek mały zarządca. Listy z podróży z gramatyką w tle. Odmiana zaimków, s. 167 Zeszyt ćwiczeń, s.52 Plansza To nasza Ziemia, s. 169 Zeszyt ćwiczeń, część 1. Czytanie ze zrozumieniem. Chrońmy bociany W drodze do domu. Części mowy przyimek. Wyrażenie przyimkowe, s. 171 rozpoznaje w ach podstawowe części mowy (rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, liczebnik, zaimek) i wskazuje różnice między nimi stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe, oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury rozpoznaje w ach podstawowe części mowy rozpoznaje w tekście przypadki kojarzy części mowy z zastępującymi je zaimkami identyfikuje zaimki odmienne i nieodmienne rozróżnia formy krótsze i dłuższe zaimków rzeczownych używa poprawnych form zaimków przyporządkowuje słownictwo do dwóch obszarów znaczeniowych odczytuje sens dosłowny i przenośny plakatu rozwija zdania opisuje plakat tworzy kilkuzdaniową wypowiedź o charakterze refleksji określa formy przypadka rzeczowników 19
5./6. Sprawdzamy nasze umiejętności. Zeszyt ćwiczeń, s.54 SPRAWDŹ SIEBIE Renata Opala Kosmiczne wakacje (fragm.), s. 174 stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów tworzy związki wyrazowe rzeczownika z przyimkiem odmiennych tworzy poprawne wyrażenia przyimkowe tworzy tekst świadomie używając wyrażeń przyimkowe rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście identyfikuje części mowy wyjaśnia znaczenie wykrzykników kończących wypowiedzenia poprawnie zapisuje liczebniki uzupełnia tekst poprawnymi formami czasowników poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy redaguje pamiętnik w roli uzupełnia plan szczegółowy wydarzeń III. ŚWIAT LUDZKICH SPRAW WAŻNE, WAŻNIEJSZE, NAJWAŻNIEJSZE 7. Zdarzenie, wątek, akcja, fabuła. Olga Tokarczuk Loteria, s. 180 korzysta z rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w dostrzega relacje między częściami składowymi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie; akapity) omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury korzysta z zawartych w słowniku języka polskiego wyjaśnia przenośne znaczenie tytułu baśni oraz jego związek z treścią utworu opowiada fragment akcji uzupełnia schemat akcji odróżnia fabułę od akcji tworzy kilkuzdaniową wypowiedź 20
8. Co przyniosło szczęście dwóm wampirom? 9. Wyrazy naśladujące dźwięki.. Tadeusz Baranowski Pieniądze szczęścia nie dają (fragm. komiksu Bezdomne wampiry. Komiksy z lat 1985 2009), s. 185 KOMIKS. Ćwiczenia s. 56. Ćwiczenia s. 57 uczy się rozpoznawać różne teksty kultury oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru dostrzega swoistość artystyczną dzieła rozpoznaje w tekście literackim wyraz dźwiękonaśladowczy i objaśnia jego rolę poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury korzystając ze słownika języka polskiego, uzupełnia wniosek opisuje zachowania postaci odczytuje i sytuacje komiczne w komiksie identyfikuje wyrazy dźwiękonaśladowcze opisuje wygląd postaci zapisuje wyrazy dźwiękonaśladowcze tworzy kilkuzdaniową wypowiedź www Dźwięki 10. Dla tych, którzy poszukują piękna Leopold Staff Czucie niewinne 11. O źródle, z którego im więcej się weźmie wody, tym więcej Leopold Staff Czucie niewinne, s. 195 Henryk Sienkiewicz Bajka, s. 197 dostrzega relacje między częściami składowymi (tytuł) odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze) identyfikuje wypowiedź jako tekst literacki wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście rozbudowuje tytuł wiersza określa uczucia osoby mówiącej określa rolę powtórzeń w wierszu identyfikuje wartość piękno cytuje pisze wskazówki (dla poszukujących piękna) redaguje opowiadanie według instrukcji wyodrębnia elementy świata przedstawionego: czas, miejsce, bohaterowie, wydarzenia odczytuje podobieństwa między baśniami Śpiąca królewna 21
jej napływa. 12. Pechowo schwytani skarżą się królowi Salomonowi. Król Salomon i więźniowie. Pisownia wyrazów z rz, ż, ch, h inne reguły Zeszyt ćwiczenia s. 58. identyfikuje baśń odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe (reguła ortograficzna) oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru pisze poprawnie pod względem ortograficznym (w tym w razie potrzeby wykorzystuje wiedzę: o wymianie głosek w wyrazach pokrewnych oraz w tematach fleksyjnych wyrazów odmiennych) wyjaśnia sens wartości, o których mowa w baśni identyfikuje cechy baśni w utworze podaje przykłady zachowań świadczących o dobroci człowieka redaguje życzenia uzasadnia pisownię wyrazów z rz, ż, ch, h, korzystając z reguł ortograficznych zna wyjątki w pisowni wyrazów z rz, ż, ch, h, redaguje opowiadanie z wyrazami z rz, ż, ch, h 13 Sprawdzian SPRAWDZANE WYMAGANIA 14. Poprawa i omówienie sprawdzianu. wyodrębnia elementy świata przedstawionego: czas, miejsce, bohaterowie, wydarzenia identyfikuje cechy baśni w utworze odróżnia fabułę od akcji opowiada fragment akcji uzupełnia schemat akcji wyjaśnia przenośne znaczenie tytułu baśni oraz jego związek z treścią utworu wyjaśnia sens wartości, o których mowa w baśni odczytuje i sytuacje komiczne w komiksie identyfikuje wyrazy dźwiękonaśladowcze opisuje zachowania postaci redaguje opowiadanie według instrukcji opisuje wygląd postaci uzasadnia pisownię wyrazów z rz, ż, ch, h, korzystając z reguł ortograficznych zna wyjątki w pisowni wyrazów z rz, ż, ch, h 22
15.-19. WYBRANA LEKTURA 20. Różnie rozumiane szczęście. 21. Co tworzy rytm utworu? Ballada o szczęściu słowa i muzyka: siostra Magdalena Nazaretanka, s. 202 Zeszyt ćwiczeń, s.61 określa temat i główną myśl tekstu rozpoznaje w tekście literackim (powtórzenie) rozpoznaje wers, zwrotkę (strofę), rym, rytm poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury wyróżnia opinie bohaterów (lirycznych) określa główną myśl wiersza określa rytm: liczbę strof, sylab w wersie, wyróżnia rymujące się wyrazy identyfikuje powtórzenie rozwija wypowiedź bohatera (lirycznego) M A R Z E C 1. Jaki utwór nazywamy bajką? 2. Czas na bajkę. 3. Bajka o Pawle i Gawle. Kruk i lis, s. 204; Adam Mickiewicz Lis i kozieł, s. 205; Ezop Lew i wdzięczna mysz; Trzcina i oliwka, s. 206 Zeszyt ćwiczeń,. Czytanie ze zrozumieniem. Bajki s. 63 rozwija sprawność uważnego słuchania, czytania głośnego i cichego oraz umiejętność rozumienia znaczeń dosłownych i prostych znaczeń przenośnych identyfikuje wypowiedź jako tekst literacki wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte) zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela objaśnia morał bajki oraz samodzielnie formułuje przesłanie baśni odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury słucha z uwagą podaje cechy kojarzone z gatunkami zwierząt opowiada treść bajki identyfikuje bohaterów bajki określa cechy bohaterów bajki identyfikuje bajkę formułuje morał bajki odróżnia wiersz od prozy bajki Ignacego Krasickiego 23
4. Oznajmić, zapytać, rozkazać. SPRAWDZANE WYMAGANIA Spotkanie z przyjaciółmi. Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, s. 208 Zeszyt ćwiczeń s. 66. czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) zdobywa świadomość języka jako wartościowego i wielofunkcyjnego narzędzia kształtowania poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, znaku wykrzyknika rozróżnia i poprawnie zapisuje zdania oznajmujące, pytające i rozkazujące stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowej (w tym wydziela akapity) określa główną myśl wiersza odróżnia wiersz od prozy określa rytm: liczbę strof, sylab w wersie, wyróżnia rymujące się wyrazy identyfikuje powtórzenie identyfikuje bajkę opowiada treść bajki określa cechy bohaterów bajki identyfikuje/formułuje morał bajki identyfikuje wypowiedzenie: oznajmujące, pytające, rozkazujące; wyjaśnia ich funkcje przekształca wypowiedzenia, stosując tryb przypuszczający redaguje dialog czyta bajkę z odpowiednią intonacją, wyraziście, przekazując intencje tekstu, właściwie akcentując wyrazy, wprowadzając pauzę redaguje opowiadanie według podanych dyspozycji układa zdania z podanych wyrazów identyfikuje wypowiedzenie: oznajmujące, pytające, rozkazujące, wyjaśnia ich funkcje czyta z uwzględnieniem znaków interpunkcyjnych przekształca wypowiedzenia, stosując tryb przypuszczający redaguje dialog 24
DZIEŃ JAK CO DZIEŃ 5. Co o sobie i o swojej rodzinie pisze Dorota? 6. Kto, dla kogo i o czym śpiewa kołysankę? 7. Co różni zdanie od równoważnika zdania? 8. Zadnie i równoważnik zdania ćwiczenia Anna Kamieńska Dom (fragm. książki Dom w domu. Pamiętnik dziesięciolatki), s. 211 Agnieszka Osiecka, Seweryn Krajewski Kołysanka dla Okruszka, s. 216 Wyjście do kina. Zdanie i równoważnik zdania, s. 217 Zeszyt ćwiczeń, s.68. identyfikuje nadawcę (narratora) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury identyfikuje nadawcę i odbiorcę rozpoznaje w tekście literackim porównanie poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w ach (orzeczenie) rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze, równoważniki zdań świadomie posługuje się różnymi formami językowymi określa narratora opowiadania i czas wydarzeń przedstawia bohaterów z użyciem nazw pokrewieństwa redaguje wypowiedź w roli postaci redaguje dialog, używając nazw uczuć odczytuje nadawcę i odbiorcę w wierszu identyfikuje porównania identyfikuje zdrobnienia i określa ich rolę w wierszu nazywa uczucia osoby mówiącej układa zdania z wyrazami należącymi do jednej rodziny wyrazów przedstawia adresata wiersza identyfikuje czasowniki osobowe orzeczenia w zdaniach rozróżnia zdania od równoważników zdania uzupełnia dialog, świadomie budując zdania Zad: przeczytać s. 219-224. 25
9. Jak zbudować Kupścia? Instrukcja. 10. Instrukcja ćwiczenia. SPRAWDZANE WYMAGANIA 11. Ile orzeczeń ma zdanie pojedyncze, a ile zdanie złożone? 12 Jaką funkcję w pełni spójnik? Radomiła Birkenmajer- Walczy Kupść (fragm. książki Ciotka, my i reszta świata), s. 219 dostrzega relacje między częściami składowymi formułuje pytania do tekstu Zeszyt ćwiczeń, s.70 tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: instrukcja rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wnioskuje o przyczynach postępowania bohatera odczytuje nadawcę i odbiorcę w wierszu identyfikuje porównania identyfikuje zdrobnienia i określa ich rolę w wierszu nazywa uczucia osoby mówiącej rozróżnia zdania od równoważników zdania identyfikuje czasowniki osobowe orzeczenia w zdaniach porządkuje instrukcję rozpoznaje w tekście zdania Klasa V planuje szkolną pojedyncze i złożone wycieczkę. Zdanie pojedyncze i zdanie złożone, s. 228 Ćwiczenia s. 71 przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie poprawnie używa znaków interpunkcyjnych określa związek motta z treścią tekstu układa pytania do tekstu redaguje instrukcję, świadomie stosując równoważniki zdania rozróżnia zdania pojedyncze i zdania złożone spójnikowe i bezspójnikowe tworzy zdania złożone ze zdań pojedynczych z wykorzystaniem spójników stosuje poprawną interpunkcję w zdaniu złożonym 13. Minimum słów, maksimum treści, czyli jak streszczać tekst. Jacek Dubois Zadanie domowe (fragm. książki A wszystko przez faraona), s. 232 odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych wyszukuje w tekście informacje ważne przekształca tekst, usuwając /zastępując słownictwo szczegółowe słownictwem o znaczeniu ogólnym 26
14. Ćwiczymy streszczanie. Zeszyt ćwiczeń s. 73 stosuje w pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny zgodny z wymogami danej formy gatunkowe tworzy plan tekstu redaguje streszczenie 15. Wiadomości z Koryntu. 16. Sąd nad Syzyfem. Jan Parandowski Syzyf (fragm. książki Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian), s. 236 wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz) zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela wyraża swój stosunek do postaci charakteryzuje i ocenia bohaterów rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury dostosowuje sposób wyrażania się do oficjalnej i nieoficjalnej sytuacji komunikacyjnej oraz do zamierzonego celu odróżnia fakty od opinii zna mit o Syzyfie określa miejsce wydarzeń wyodrębnia postaci, wydarzenia wyodrębnia opis ocenia postać literacką (mitologiczną wyjaśnia sens przenośny wyrażenia syzyfowa praca tworzy tekst zawierający fakty i opinie tworzy tekst do programu telewizyjnego/internetu/radia/ga zety charakteryzuje postać uzupełnia tekst oceny postaci 27
17 Sprawdzian 18. Poprawa i omówienie sprawdzianu. SPRAWDZANE WYMAGANIA zna mit o Syzyfie odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście porównuje informacje z tekstu literackiego i informacyjnego rozróżnia zdania pojedyncze, zdania złożone spójnikowe i bezspójnikowe tworzy zdania złożone ze zdań pojedynczych z wykorzystaniem spójników stosuje poprawną interpunkcję w zdaniu złożonym redaguje streszczenie wyjaśnia sens przenośny wyrażenia syzyfowa praca uzupełnia tekst oceny postaci redaguje przepis kulinarny operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych: przepis kulinarny K W I E C I E Ń GDY ŚWIAT STAJE NA GŁOWIE 1. Komu i dlaczego według starożytnych Greków udało się sprowadzić nieszczęścia i śmierć na ludzi? Wanda Markowska Puszka Pandory (fragm. książki Mity Greków i Rzymian), s. 240 wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę lub fałsz) korzysta z zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela omawia akcję, wyodrębnia wątki i wydarzenia odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury określa prawdziwość wyjaśnia postępowanie postaci (mitologicznej) korzystając z pomocy słownika frazeologicznego wyjaśnia znaczenie frazeologizmu puszka Pandory zna mit o Prometeuszu wyodrębnia watek (Pandory) określa wartości i ich przeciwieństwa w micie opowiada wątek mitu redaguje wypowiedź z perspektywy bohatera tworzy inne zakończenie mitu 28
2. Jeśli zdarzenia ułożą się inaczej, niż zakładaliśmy 3. Czym różni się zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania Nierozwiniętego 4. Zdania - ćwiczenia 5. Co się zdarzyło na ulicy Pachnących Bzów. Marcin Szczygielski Za niebieskimi drzwiami (fragm.) s. 243 Z dodatkowymi informacjami i bez nich. Zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, s. 251 Zeszyt ćwiczeń s. 76 Małgorzata Strękowska- Zaremba To nie było (fragm. książki Złodzieje snów), s. 254 rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w omawia akcję, wyodrębnia wydarzenia nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze nierozwinięte i rozwinięte rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w ach (podmiot, orzeczenie) poprawnie używa znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wyraża swój stosunek do postaci dostrzega swoistość artystyczną dzieła rozpoznaje w tekście literackim uosobienie wyjaśnia sens przenośny powiedzenia życie stanęło na głowie wyodrębnia wydarzenia nazywa swoje wrażenia, uczucia w związku z tekstem cytuje dyskutuje identyfikuje orzeczenia i podmioty klasyfikuje wypowiedzenia jako zdanie pojedyncze, złożone klasyfikuje zdania jako rozwinięte i nierozwinięte rozbudowuje zdania nierozwinięte określeniami podmiotu i orzeczenia stosuje w zdaniach reguły interpunkcyjne wyjaśnia znaczenie frazeologizmów z rzeczownikiem bajka określa elementy świata przedstawionego: czas, miejsce, postaci, wydarzenia określa przyczyny i skutki wydarzeń określa reakcje, przeżycia bohaterów wyjaśnia znaczenie uosobienia przedmiotów 29
6. Świat wirtualny a rzeczywistość. 7. Tekst literacki a tekst użytkowy. Dorota Suwalska W komputerowym świecie, s. 255; Anna Jasińska Uzależnieni od komputera, s. 257 Ćwiczenia s. 78 poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury uczy się rozpoznawać różne teksty kultury, w tym użytkowe, oraz stosować odpowiednie sposoby ich odbioru wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych charakteryzuje i ocenia bohaterów odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym redaguje pozytywne zakończenie opowiadania odczytuje ważne informacje z tekstu informacyjnego wnioskuje o przyczynach i skutkach postępowania bohatera porównuje tekst literacki z użytkowym opisuje tryb życia dla bohatera wyjaśnia sens głównej myśli opowiadania zawartej w bohaterki Utrwalenie wiadomości. SPRAWDZANE WYMAGANIA 8. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość mieszkańców świadomie posługuje się różnymi formami językowymi wyodrębnia wątek wyodrębnia wydarzenia określa przyczyny i skutki wydarzeń określa reakcje, przeżycia bohaterów określa wartości i ich przeciwieństwa w micie cytuje odczytuje ważne informacje z tekstu informacyjnego porównuje tekst literacki z użytkowym identyfikuje orzeczenia i podmioty klasyfikuje wypowiedzenia jako zdanie pojedyncze, złożone klasyfikuje zdania jako rozwinięte i nierozwinięte rozbudowuje zdania nierozwinięte określeniami podmiotu i orzeczenia stosuje w zdaniach reguły interpunkcyjne określa temat i główną myśl Ewa Lipska Dom tekstu Dziecka, s. 259 rozumie dosłowne i przenośne Jan Bajtlik plakat, znaczenie wyrazów s. 260 w opracowuje plakat na temat uzależnienia od komputera wyjaśnia zastosowanie wyróżnień graficznych w wierszu opisuje rzeczywistość przedstawioną w wierszu 30
domu dziecka z utworu Ewy Lipskiej. Dom dziecka = dom? 9. Jak uniknąć piekła na ziemi? Mieczysław Malińki O diabełku, który odważył się śmiać (fragm.), s. 261 poznaje specyfikę literackich i pozaliterackich sposobów artystycznej; w kontakcie z dziełami kultury kształtuje hierarchię wartości, swoją wrażliwość nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte) rozpoznaje w tekście literackim przenośnie i objaśnia ich rolę rozwija umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie na tematy poruszane na lekcji, związane z poznawanymi tekstami kultury wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście konfrontuje sytuacje bohaterów z własnymi doświadczeniami odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury określa swoje uczucia, skojarzenia w związku z wierszem uzasadnia sens powtórzenia w wierszu wyjaśnia sens przenośny metafor w wierszu wyjaśnia myśl zawartą na plakacie podaje propozycje rozwiązania problemu zapisuje skojarzenia z pojęciami niebo, piekło; wyjaśnia znaczenie przenośne frazeologizmów z tymi pojęciami określa działania bohaterów i ich skutki odwołując się do własnego doświadczenia ocenia propozycje bohatera odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury (dobro, zło, radość, śmiech) streszcza opowiadanie uzasadnia wybór pomysłu proponuje rozwiązanie problemu 31
10. Czego oczekuje i o czy marzy niepełnosprawn a Ola? 11. Czym jest tolerancja? Tomasz Małkowski Przeprowadzka, s. 266 Grzegorz Kasdepke Pan Wredzik, s. 272 wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury tworzy pisemne w następujących formach gatunkowych: prosta notatka uczestnicząc w rozmowie, słucha z uwagą innych, mówi na temat; prezentuje własne zdanie i uzasadnia je określa temat i główną myśl tekstu nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje) odczytuje wartości pozytywne i ich przeciwieństwa wpisane w teksty kultury poruszane na lekcjach związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury przypisuje bohaterom podane cechy określa sytuacje, w których ujawniły się cechy bohaterów określa zmianę w postawie bohaterki oraz przyczyny tej zmiany określa wartości (dzielność, praca, pomoc innym) redaguje notatkę o tekście literackim rozmawia na temat niepełnosprawności przedstawia postać rzeczywistą o podanych cechach wybiera słownictwo synonimiczne do tolerancja, nietolerancja określa swoje wrażenia, odczucia porównuje swoje reakcje z reakcjami bohatera określa przejawy tolerancji i nietolerancji układa dialog na temat nietolerancji 12.-16. WYBRANA LEKTURA M A J 32