Biuletyn Informacyjny

Spis treści rocznika 2005 II Biuletyn Informacyjny Listopad 2008 Nr 11 (209)

II Rocznik 2005 Biuletyn Informacyjny ISSN 1233-2437 nakład 7000 egz. Wydawca: Agencja Rynku Rolnego ul. Nowy Świat 6/12, 00-400 Warszawa Kolegium redakcyjne: Monika Krawczyk Aleksander Bystrzycki (sekretarz redakcji) tel. (0~22) 661 70 54 fax (0~22) 661 79 62 e-mail biuletyn@arr.gov.pl Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła Projekt okładki: Andrzej Kalinowski Skład i druk: Żak sp. z o.o. ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa tel. (0~22) 826 30 55 tel. (0~22) 826 30 55

Spis treści II Agencja Rynku Rolnego Krajowy program restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego 4 Wsparcie produkcji i zbytu miodu Ewelina Bolisęga 13 Procedura składu celnego wywóz wołowiny z refundacją Paweł Smoliński, Marcin Wardal 22 Rynki Rynek mleka Joanna Sych-Winiarek 29 Unia Europejska W skrócie Oprac. Wanda Mierzecka 41 Prawo W skrócie Oprac. Robert Gawrychowski 49 Analizy i prognozy Sytuacja na rynku rolnym Contents 52 70

II ARR Krajowy program restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego Restrukturyzacja sektora cukru w Polsce Charakterystyka rynku cukru w Polsce w roku gospodarczym 2007/2008 W roku gospodarczym 2007/2008 liczba plantatorów buraka cukrowego w Polsce wynosiła około 60 tys., a całkowity obszar uprawy buraków około 230 tys. hektarów. Zbiór buraków był na poziomie około 12 650 000 ton, a produkcja cukru wyniosła około 1 900 000 ton, w tym 1 772 477 ton cukru kwotowego. Skutki restrukturyzacji w Polsce w roku gospodarczym 2008/2009 W ramach procesu restrukturyzacji wszyscy producenci cukru złożyli w Agencji Rynku Rolnego wnioski o pomoc restrukturyzacyjną. Składanie wniosków przebiegało dwuetapowo pierwszy etap zakończył się 31 stycznia 2008 roku (producenci cukru złożyli 17 wniosków), natomiast drugi 31 marca 2008 roku (producenci cukru złożyli 7 wniosków). We wszystkich wnioskach zadeklarowano zmniejszenie produkcji łącznie o 366 868,923 ton cukru (20,7% kwoty produkcyjnej, którą posiadali producenci cukru w Polsce). Wiązało się to z całkowitym demontażem 8 zakładów produkcyjnych, do pomocy restrukturyzacyjnej zgłoszono również 10 zakładów produkcyjnych bez demontażu. Procesem restrukturyzacji zostało objętych prawie 27 tys. plantatorów (czyli ok. 45% ogółu), którzy częściowo lub całkowicie utracili możliwość uprawy i dostawy buraka cukrowego Restrukturyzacja wpłynęła także na wielkość zatrudnienia w zakładach produkcyjnych związanych z sektorem cukrowniczym. Plantatorzy ponadto będą musieli znaleźć alternatywę wobec uprawy buraka cukrowego, aby zrekompensować straty związane z zaprzestaniem uprawy. Gminy objęte procesem restrukturyzacji Proces restrukturyzacji obejmuje 977 (ok. 39,4%) spośród 2478 gmin we wszystkich województwach w Polsce. Najwięcej kwoty produkcyjnej cukru zrzeczono

Restrukturyzacja przemysłu cukrowniczego II się w województwach: mazowieckim, kujawsko-pomorskim i wielkopolskim. W tych województwach również największa liczba plantatorów została całkowicie lub częściowo objęta procesem restrukturyzacji. W najmniejszym stopniu proces ten dotyczy województwa zachodniopomorskiego. Tabela 1. Zrzeczona kwota cukru oraz liczba plantatorów, którzy całkowicie lub częściowo utracili prawo do uprawy i dostawy buraka cukrowego Lp. Województwo Zrzeczona kwota cukru (t) Liczba plantatorów buraków cukrowych 1 mazowieckie 64 153,4 5305 2 kujawsko-pomorskie 50 887,8 4061 3 wielkopolskie 48 348,3 4609 4 dolnośląskie 44 669,0 1464 5 podlaskie 35 551,3 1463 6 opolskie 31 837,7 1705 7 świętokrzyskie 25 583,5 2248 8 łódzkie 15 598,7 1819 9 lubelskie 12 767,1 1696 10 lubuskie 9968,6 221 11 pomorskie 9087,7 508 12 podkarpackie 7655,7 712 13 warmińsko-mazurskie 5743,4 215 14 śląskie 2594,3 482 15 małopolskie 2274,3 188 16 zachodniopomorskie 147,9 22 SUMA 366 868,9 26 718 W celu złagodzenia skutków procesu restrukturyzacji, Komisja Europejska przyznała poszczególnym państwom członkowskim kwoty finansowe, które mają zostać wykorzystane jako pomoc dla regionów objętych tym procesem. Kwota pomocy przysługująca Polsce na realizację działań w ramach Krajowe-

II ARR go Programu Restrukturyzacji wynosi 34 412 304,98 euro. Obecny program opracowano, opierając się na wielkości kwoty produkcyjnej cukru w Polsce (w odniesieniu do roku gospodarczego 2008/2009), której zrzekli się producenci. Krajowy Program Restrukturyzacji (KPR) Opracowany przez Agencję Rynku Rolnego Krajowy Program Restrukturyzacji jest skierowany do byłych plantatorów buraka cukrowego oraz do przedsiębiorstw działających na terenie gmin objętych restrukturyzacją przemysłu cukrowniczego, w których to gminach plantatorzy częściowo lub całkowicie utracili prawo do uprawy i dostawy buraka cukrowego. Program umożliwia: wsparcie byłych plantatorów w zmianie profilu produkcji rolnej na inny niż uprawa buraka cukrowego zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw produkujących energię odnawialną z produktów rolnych, działających na terenach gmin objętych procesem restrukturyzacji, poprzez wsparcie inwestycji związanych z przetwarzaniem produktów rolnych na cele energetyczne. Krajowy Program Restrukturyzacji będzie wdrażany w gminach objętych restrukturyzacją przemysłu cukrowniczego, zgodnie z art. 6, ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 320/2006 z 20 lutego 2006 roku, ustanawiającego tymczasowy system restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego we Wspólnocie i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1290/2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej. Zgodnie z art. 1, ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 320/2006 pomoc przeznaczona na dywersyfikację finansowana jest z Tymczasowego Funduszu Restrukturyzacji wchodzącego w skład Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG). Z uwagi na fakt, że w okresie pierwszych dwóch lat gospodarczych funkcjonowania Funduszu Restrukturyzacji (2006/2007-2007/2008) żaden z producentów cukru/izoglukozy nie złożył wniosku o pomoc restrukturyzacyjną, w latach tych w Polsce nie był realizowany proces dywersyfikacji. Cele programu Krajowy Program Restrukturyzacji określa rodzaje działań, których celem jest tworzenie rozwiązań alternatywnych w stosunku do uprawy buraka cukrowego w gminach objętych procesem restrukturyzacji. Szczególnie ważne jest finansowe wsparcie plantatorów (którzy całkowicie lub częściowo utracili prawo do

Restrukturyzacja przemysłu cukrowniczego II uprawy i dostawy buraka cukrowego) oraz innych podmiotów umożliwiające zachowanie stabilności gospodarczej, rozwój ww. gmin oraz prawidłowe funkcjonowanie społeczności lokalnych. Beneficjentami programu będą mogli zostać również pracownicy likwidowanych zakładów produkcyjnych, w przypadku gdy spełnią wymogi określone w Warunkach przyznania i wypłaty pomocy w ramach KPR. Warunki te zostaną opublikowane na stronie internetowej Agencji Rynku Rolnego www.arr.gov.pl Wspieranie produkcji energii ze źródeł odnawialnych odgrywa istotną rolę w energetyce regionalnej Unii Europejskiej. W Polsce odnawialne źródła energii są nadal wykorzystywane w niewielkim stopniu. Mając na uwadze powyższe, w ramach KPR skoncentrowano się na działaniach umożliwiających realizację projektów związanych z inwestycjami ukierunkowanymi na przetwarzanie produktów rolnych na cele energetyczne. Krajowy Program Restrukturyzacji ma również stwarzać warunki do modernizacji gospodarstw rolnych, umożliwiającej zmianę profilu działalności rolniczej na inny niż uprawa buraka cukrowego poprzez częściowe refinansowanie zakupu nowych maszyn i urządzeń do produkcji rolnej. Środki Pomoc na rzecz dywersyfikacji zostanie przyznana na następujące działania w ramach Osi I Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW): Modernizacja gospodarstw rolnych Inwestycje umożliwiające zmianę profilu produkcji na inny niż uprawa buraka cukrowego Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Przetwarzanie produktów rolnych na cele energetyczne. Na podstawie decyzji Komisji 2008/600/WE z 14 lipca 2008 roku, ustalającej na rok gospodarczy 2008/2009 kwoty pomocy na rzecz dywersyfikacji oraz dodatkowej pomocy na rzecz dywersyfikacji 1 przyznawanej w ramach tymczasowego systemu restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego we Wspólnocie, kwota pomocy na rzecz dywersyfikacji przysługująca Polsce wynosi 34 412 304,98 euro. 1 W tej sytuacji Polsce nie przysługuje dodatkowa pomoc na rzecz dywersyfikacji, gdyż kwota cukru, której łącznie się zrzeczono, nie przekroczyła 50% krajowej kwoty cukru (art. 14, ust. 2, lit. e) rozporządzenia Komisji (WE) nr 968/2006).

II ARR Tabela 2. Podział środków finansowych według działań Działanie Modernizacja gospodarstw rolnych inwestycje umożliwiające zmianę profilu produkcji na inny niż uprawa buraka cukrowego Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej przetwarzanie produktów rolnych na cele energetyczne Szacowana kwota pomocy (euro) Szacowany udział pomocy (%) 10 323 691,49 30% 24 088 613,49 70% Razem 34 412 304,98 100% Harmonogram Działania przewidziane w Krajowym Programie Restrukturyzacji muszą być wprowadzone najpóźniej 30 września 2010 roku 2. Pomoc na rzecz dywersyfikacji będzie wypłacana dwa razy w roku (w marcu i we wrześniu), nie później niż 30 września 2011 roku 3. Dopuszcza się możliwość dokonania przesunięć środków finansowych pomiędzy ww. działaniami. Działania w ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji Działanie Modernizacja gospodarstw rolnych Inwestycje umożliwiające zmianę profilu produkcji na inny niż uprawa buraka cukrowego poprzez zakup nowych maszyn i urządzeń do produkcji rolnej (art. 26 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005) Działanie ma na celu wsparcie modernizacji gospodarstw rolnych oraz ułatwienie zmiany profilu produkcji wyłącznie plantatorom, którzy częściowo lub całkowicie utracili możliwość uprawy i dostawy buraka cukrowego, prowadzącym działalność na terenach gmin objętych procesem restrukturyzacji. Wsparcie finansowe będzie udzielane na zakup nowych maszyn i urządzeń do produkcji rolnej. 2 Art. 14, ust. 3 rozporządzenia Komisji (WE) nr 968/2006. 3 Art. 17, ust. 1 oraz ust. 2 rozporządzenia Komisji (WE) nr 968/2006.

Restrukturyzacja przemysłu cukrowniczego II Maksymalny poziom pomocy wynosi 40% kosztów inwestycji kwalifikującej się do objęcia pomocą (zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005). Działanie Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej Przetwarzanie produktów rolnych na cele energetyczne (art. 28 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005) Działanie ma na celu poprawę konkurencyjności przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenach gmin objętych procesem restrukturyzacji poprzez wsparcie inwestycji ukierunkowanych na przetwarzanie produktów rolnych na cele energetyczne. Beneficjentami pomocy w ramach ww. działania są mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 750 pracowników lub posiadające obrót nieprzekraczający 200 milionów euro, prowadzące działalność na terenach gmin dotkniętych procesem restrukturyzacji. Pomoc finansowa będzie przyznawana na inwestycje mające na celu budowę lub modernizację przedsiębiorstw zorientowanych na rynek bioenergii, które przetwarzają produkty rolne na cele energetyczne. Maksymalny poziom pomocy wynosi 50% kosztów kwalifikowalnych (zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005). Kryteria kwalifikacji działań Działania objęte Krajowym Programem Restrukturyzacji są komplementarne i spójne z działaniami w ramach Osi I rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z 20 września 2005 roku w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (art. 6, ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 320/2006). Takie ujęcie pozwala beneficjentom na korzystanie zarówno z dofinansowania w ramach środków Krajowego Programu Restrukturyzacji, jak i funduszy PROW, pod warunkiem że dofinansowanie z każdego źródła będzie dotyczyło innej inwestycji. W ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji zastosowano następujące kryteria, które pozwolą na odróżnienie tych działań od działań realizowanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013:

10 II ARR 1) Terytorialne W związku z pogorszeniem się sytuacji ekonomicznej gmin objętych procesem restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego, z pomocy na rzecz dywersyfikacji mogą skorzystać plantatorzy, którzy całkowicie lub częściowo utracili prawo do uprawy i dostawy buraka cukrowego, oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność na tych obszarach. Pomoc ta jest przyznawana niezależnie od środków finansowych, które podmioty te będą mogły uzyskać, realizując działania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Jednakże środki finansowe przeznaczone na dane działanie w ramach ww. programów nie mogą się powielać (art. 5 rozporządzenia Komisji (WE) nr 968/2006). 2) Czasowe Projekty w ramach działań Krajowego Programu Restrukturyzacji będą realizowane w krótszych ramach czasowych niż w PROW. Termin na wdrożenie działań upływa 30 września 2010 roku, a na wypłatę środków finansowych 30 września 2011 roku. Pomoc na rzecz dywersyfikacji będzie wypłacana dwa razy w roku (w marcu i we wrześniu) po wdrożeniu danego działania i skontrolowaniu przez ARR wydatków faktycznie poniesionych przez beneficjenta. 3) Przedmiotowe W ramach Krajowego Programu Restrukturyzacji ze względu na krótki okres na wdrożenie oraz określone środki finansowe zawężono zakres działań, które mogą zostać wdrożone przez beneficjentów. Realizacja projektów będzie związana wyłącznie z inwestycjami dotyczącymi przetwarzania produktów rolnych na cele energetyczne lub inwestycjami dotyczącymi zakupu nowych maszyn i urządzeń do produkcji rolnej. 4) Podmiotowe W ramach działania Modernizacja gospodarstw rolnych Inwestycje umożliwiające zmianę profilu produkcji na inny niż uprawa buraka cukrowego, beneficjentami mogą być wyłącznie plantatorzy, którzy całkowicie lub częściowo utracili prawo do uprawy i dostawy buraka cukrowego prowadzący działalność na terenach gmin objętych procesem restrukturyzacji. O pomoc w ramach działania Zwiększenie wartości dodanej podstawowej

Restrukturyzacja przemysłu cukrowniczego II 11 produkcji rolnej i leśnej mogą się ubiegać mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 750 pracowników lub posiadające obrót nieprzekraczający 200 milionów euro, prowadzące działalność na terenach gmin dotkniętych procesem restrukturyzacji. Kontrole Beneficjent pomocy na rzecz dywersyfikacji będzie zobowiązany złożyć oświadczenie, że w ramach danego działania nie korzystał ze środków finansowych pochodzących z innych funduszy wspólnotowych. Zagwarantowano również system kontroli eliminujący możliwość wielokrotnego korzystania ze środków z innych funduszy wspólnotowych. Agencja Rynku Rolnego, jako organ administrujący pomocą na rzecz dywersyfikacji, będzie wymieniać informacje z innymi organami zaangażowanymi w finansowanie rozwoju obszarów wiejskich. ARR będzie także przeprowadzać kontrole administracyjne wniosków (z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa) o przyznanie pomocy na rzecz dywersyfikacji, kontrole krzyżowe, zarówno przed przyznaniem pomocy, jak i w trakcie realizacji projektów, w celu uniknięcia podwójnego finansowania z Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz z działaniami podejmowanymi w ramach innych funduszy wspólnotowych. Legislacja wspólnotowa Rozporządzenie Rady (WE) nr 320/2006 z 20 lutego 2006 roku ustanawiające tymczasowy system restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego we Wspólnocie i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1290/2005 w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej (Dz. U. UE L 58 z 28.02.2006, str. 42-50) (z późn. zm.) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 968/2006 z 27 czerwca 2006 roku ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 320/2006 (Dz. U. UE L 176 z 30.06.2006, str. 32-43) (z późn. zm.) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z 20 września 2005 roku w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz. U. UE L 277 z 21.10.2005, str. 1-40) (z późn. zm.)

12 II ARR Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1974/2006 z 15 grudnia 2006 roku ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 (Dz. U. L 368 z 23.12.2006, str. 15-73) (z późn. zm.). Legislacja krajowa Ustawa z 11 marca 2004 roku o Agencji Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. 2007, nr 231, poz. 1702). Broszurę informacyjną wydaną staraniem Agencji Rynku Rolnego można bezpłatnie otrzymać w Centrali ARR, ul. Nowy Świat 6/12, 00-400 Warszawa, tel. (0-22) 661 70 54, e-mail: biuletyn@arr.gov.pl oraz w Oddziałach Terenowych Agencji Rynku Rolnego.

ARR II 13 Wsparcie produkcji i zbytu miodu Ewelina Bolisęga Biuro Produktów Zwierzęcych ARR Zakończył się kolejny, czwarty w Polsce, rok realizacji mechanizmu Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej Wsparcie rynku produktów pszczelich. Pomoc dla sektora pszczelarskiego w obecnym kształcie funkcjonuje we Wspólnocie Europejskiej od 1997 roku i od maja 2004 roku obejmuje także Polskę. Celem prowadzonych przez Agencję Rynku Rolnego działań jest poprawa jakości produktów pszczelarskich przede wszystkim miodu, a także polepszenie warunków produkcji w sektorze pszczelarskim i podniesienie jej rentowności, a przez to przyciągnięcie do pszczelarstwa młodych ludzi. W całej bowiem Europie średnia wieku pszczelarzy jest coraz wyższa, co nie stwarza perspektyw rozwoju sektora. Podział środków finansowych dostępnych we wspólnotowym budżecie pomiędzy poszczególne kraje członkowskie odbywa się co trzy lata 1. Poszczególne kraje przedkładają Komisji Europejskiej krajowe programy wsparcia pszczelarstwa, które zawierają szczegółowy opis sytuacji w sektorze i planowanych działań w rozbiciu na poszczególne lata i kierunki wsparcia. Na podstawie złożonych programów, kierując się liczbą posiadanych przez poszczególne kraje uli 2, Komisja publikuje decyzję o wielkości i strukturze przeznaczonego dla nich wsparcia na najbliższe trzy sezony rozdzielając przyznaną kwotę na tzw. kierunki wsparcia. Każdy kraj może skoncentrować środki na wspieraniu jednego, kilku wybranych lub jak Polska wszystkich sześciu rodzajów działań. Są to: 1) pomoc techniczna dla pszczelarzy i organizacji, 2) zwalczanie warrozy, 3) racjonalizacja przemieszczania rodzin pszczelich na pożytki, 4) działania wspierające laboratoria przeprowadzające analizy właściwości fizyko-chemicznych miodu, 1 Przed rokiem 2004 miało to miejsce każdego roku. 2 Udział państwa członkowskiego w ogólnej puli środków przeznaczonych na wsparcie sektora pszczelarskiego we Wspólnocie jest uzależniony od udziału liczby rodzin pszczelich znajdujących się na jego obszarze w ogólnej liczbie rodzin pszczelich we wszystkich krajach UE.

14 II ARR 5) działania wspierające odbudowę pogłowia rodzin pszczelich, 6) współpraca z wyspecjalizowanymi jednostkami w zakresie wdrażania stosowanych programów badawczych w dziedzinie pszczelarstwa i produktów pszczelarskich. Polska złożyła i zrealizowała Krajowy program wsparcia pszczelarstwa w Polsce w latach 2004/2005, 2005/2006, 2006/2007, a obecnie trwa realizacja Krajowego programu wsparcia pszczelarstwa w Polsce w latach 2007-2010. Pomimo że działania są z góry zaplanowane na okres trzyletni, realizacja programu odbywa się w systemie rocznym. Każdego roku ARR zaprasza do udziału w programie. Jego uczestnikami tzw. podmiotami uprawnionymi a więc stroną zawieranej z ARR umowy mogą być (w zależności od kierunku wsparcia): - związki pszczelarskie, - stowarzyszenia pszczelarzy, - zrzeszenia pszczelarzy, - spółdzielnie pszczelarskie, - grupy producenckie pszczelarzy, - jednostki badawczo-rozwojowe zajmujące się tematyką pszczelarską. Do podmiotów uprawnionych nie zalicza się gospodarstw pasiecznych sklasyfikowanych jako dział specjalny produkcji rolnej. Jednostki budżetowe nie mogą ubiegać się (jako podmioty uprawnione) o udział w działaniach w ramach tego programu. Natomiast końcowymi beneficjentami wsparcia są właściciele indywidualnych gospodarstw pasiecznych oraz w przypadku szkoleń osoby zainteresowane rozpoczęciem działalności pszczelarskiej. Taki wymóg ma zachęcić mniejsze podmioty do łączenia się w organizacje i grupy producenckie, co w przyszłości może doprowadzić do konsolidacji sektora. Gospodarstwa pasieczne muszą posiadać weterynaryjny numer identyfikacyjny lub być zarejestrowane w rejestrze prowadzonym przez powiatowego lekarza weterynarii. Zgłoszenie udziału w programie odbywa się poprzez złożenie przez podmioty uprawnione projektów planowanych działań. W Polsce istnieje możliwość otrzymania refundacji kosztów poniesionych na: 1) organizację różnego rodzaju szkoleń i konferencji, podnoszących wiedzę z zakresu nowoczesnej gospodarki pasiecznej, 2) zakup dopuszczonych do obrotu na terenie Polski leków do zwalczania warrozy,

Wsparcie produkcji i zbytu miodu II 15 3) wynajem przyczep (lawet) do przewozu uli na pożytki, co ma zachęcić grupy drobnych pszczelarzy do wspólnego przewożenia uli na pożytki w celu zwiększenia produkcji miodu oraz zapewnienia zapylania roślin na jak największym obszarze kraju, 4) przeprowadzenie analiz właściwości fizyko-chemicznych miodu, 5) zakup sprzętu laboratoryjnego dla działających przy organizacjach pszczelarskich laboratoriów, co ma obniżyć koszty podstawowych analiz ponoszone przez pszczelarzy, 6) zakup matek, pakietów oraz odkładów pszczelich, co przyczyni się do zwiększenia pogłowia pszczół w Polsce oraz podniesienia jakości rodzin pszczelich (dzięki kupowaniu pszczół z ras i linii hodowlanych o pożądanych cechach), 7) wdrażanie programów badawczych. Zakończony w październiku bieżącego roku sezon 2007/2008 był pierwszym rokiem realizacji Krajowego programu wsparcia pszczelarstwa w Polsce obejmującego lata 2007-2010. Jesienią 2007 roku do Agencji wpłynęło 245 projektów opiewających na łączną kwotę prawie 28 milionów złotych. Kwota ta znacznie przekroczyła dostępne środki finansowe. Podobnie jak w poprzednich sezonach, najwięcej projektów dotyczyło zakupu leków przeciwko warrozie oraz zakupu pszczół. Dużą popularnością cieszyły się również szkolenia, mimo że zgodnie z założeniami nowego programu krajowego nie jest już możliwe uzyskanie refundacji zakupu sprzętu komputerowego do ich prowadzenia (ten rodzaj wsparcia cieszył się sporym zainteresowaniem w poprzednich latach). Znacznie spadło natomiast zainteresowanie trzecim kierunkiem wsparcia, czyli racjonalizacją przemieszczania rodzin pszczelich na pożytki, na skutek zastąpienia możliwości uzyskania refundacji kosztów zakupu przyczep do przewozu uli refundacją kosztów ich wynajmu.

16 II ARR Tabela 1. Zapotrzebowanie na środki finansowe wynikające ze złożonych w październiku 2007 roku projektów w podziale na poszczególne kierunki wsparcia Działanie Liczba złożonych projektów Wnioskowana kwota (w tys. zł) Szkolenia 52 2427 Zwalczanie warrozy 76 10 205 Wynajem przyczep 7 59 Analizy miodu/zakup sprzętu laboratoryjnego 30 1218 Zakup pszczół 74 13 533 Wdrażanie projektów badawczych 6 267 Razem 245 27 709 Dzięki wprowadzonej w 2007 roku zmianie ustawodawstwa unijnego, zniknął powtarzający się w poprzednich latach problem rozbieżności pomiędzy zaplanowanym w Krajowym programie podziałem środków finansowych na poszczególne kierunki wsparcia a strukturą rzeczywistych potrzeb sektora wynikającą z nadesłanych projektów 3. Jak co roku, o podziale środków finansowych na poszczególne projekty decydowała Komisja składająca się z pracowników Agencji oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W pierwszej kolejności rozpatrzono projekty dotyczące szkoleń, wynajmu lawet oraz wdrażania programów badawczych, a więc w ramach tych kierunków, w których zapotrzebowanie nie przewyższało dostępnych środków. Zaoszczędzone środki postanowiono przeznaczyć na za- 3 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 917/2004 nakładało na państwa członkowskie obowiązek uzyskania zgody Komisji na przesuwanie środków finansowych pomiędzy poszczególnymi kierunkami wsparcia w przypadku zmian większych niż 20%. Zmieniające je rozporządzenie Komisji (WE) nr 811/2007 ograniczyło ten obowiązek wyłącznie do sytuacji, kiedy dane państwo członkowskie chce rozszerzyć zakres realizacji mechanizmu o kierunki wsparcia nieuwzględnione wcześniej w krajowym programie wsparcia pszczelarstwa. Należy oczywiście spełnić ogólnie obowiązujący wymóg, zgodnie z którym wysokość wsparcia wspólnotowego nie może przekroczyć 50% całości poniesionych wydatków.

Wsparcie produkcji i zbytu miodu II 17 kup leków do zwalczania warrozy, analizy jakości miodu oraz zakup pszczół, co wprawdzie nie rozwiązało problemu niedoborów finansowych, ale umożliwiło większe wykorzystanie środków przewidzianych na ten sezon. Tabela 2. Liczba i wartość projektów zaakceptowanych przez Komisję w podziale na kierunki wsparcia w sezonie 2007/2008 Działanie Liczba zaakceptowanych projektów Wartość zaakceptowanych projektów (w tys. zł) Szkolenia 42 1168 Zwalczanie warrozy 74 7594 Wynajem przyczep 6 50 Analizy miodu/zakup sprzętu laboratoryjnego 26 568 Zakup pszczół 73 7650 Wdrażanie projektów badawczych 3 146 Razem 224 17 176 Tabela 3. Liczba i wartość rozliczonych umów w sezonie 2007/2008 Działanie Liczba rozliczonych umów Wartość rozliczonych umów (w tys. zł) Szkolenia 40 896 Zwalczanie warrozy 74 6797 Wynajem przyczep 2 11 Analizy miodu/zakup sprzętu laboratoryjnego 19 355 Zakup pszczół 73 7240 Wdrażanie projektów badawczych 2 48 Razem 210 15 347

18 II ARR Po podpisaniu umów z Agencją, wybrane podmioty mogły przystąpić do realizacji zaplanowanych działań, a po ich zakończeniu składały wnioski o refundację. We wnioskach wykazywano koszty poniesione w ramach umów. W kilku przypadkach do zawarcia umowy nie doszło z powodu rezygnacji ze strony organizacji pszczelarskiej. Zdarzyło się również kilka przypadków niezłożenia wniosków o refundację. Wynikało to z rezygnacji z realizacji umowy już po jej podpisaniu. Przy rozliczaniu umów Agencja brała pod uwagę wyniki kontroli przeprowadzonej przez pracowników Sekcji Kontroli Technicznych oddziałów terenowych ARR w siedzibie podmiotu uprawnionego po realizacji umowy. Refundacji podlegały wyłącznie koszty objęte zawartą z Agencją umową, poniesione przez wnioskodawców 4 w okresie jej trwania. Wysokość wypłaty uzależniona była również od tego, czy wnioskodawca jest lub nie jest czynnym płatnikiem podatku VAT, czy korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 113 ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub czy prowadzi działalność zwolnioną przedmiotowo na podstawie przepisów w Dziale VIII, rozdz. 2 i 3 powyższej ustawy. W niektórych przypadkach istniała więc możliwość uzyskania refundacji 100% poniesionych kosztów. Wypłaty należnych kwot refundacji zakończyły się 15 października 2008 roku. Zauważalny jest stały wzrost wykorzystania dostępnych środków finansowych. Tabela 4. Wykorzystanie dostępnych środków finansowych Kolejne sezony realizacji mechanizmu Wsparcie rynku produktów pszczelich Wykorzystanie środków dostępnych w danym sezonie 2004/2005 54% 2005/2006 76% 2006/2007 82% 2007/2008 95% 4 Zarówno faktury/rachunki, jak i dokumenty potwierdzające dokonanie płatności musiały być wystawione na organizację pszczelarską, a nie jej członków, czyli indywidualnych pszczelarzy.

Wsparcie produkcji i zbytu miodu II 19 Obecnie rozpoczęła się realizacja mechanizmu w sezonie 2008/2009. W dniu 20 października 2008 roku minął termin składania projektów. Do Agencji wpłynęło 216 projektów, w których zaplanowano wydatki na łączną kwotę ponad 28 milionów zł, co ponownie znacznie przekracza dostępne środki, które wynoszą 4 403 616 euro. Dokładna wartość w złotych zostanie wyliczona według ostatniego kursu z grudnia 2008 roku zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1913/2006. Tabela 5. Zapotrzebowanie na środki w sezonie 2008/2009 (w podziale na poszczególne kierunki wsparcia) Działanie Liczba złożonych projektów Wnioskowana kwota (w tys. zł) Szkolenia 43 1372 Zwalczanie warrozy 71 10 447 Wynajem przyczep 1 7 Analizy miodu/zakup sprzętu laboratoryjnego 30 1386 Zakup pszczół 71 15 078 Wdrażanie projektów badawczych 0 0 Razem 216 28 290 Zainteresowanie mechanizmem Wsparcie rynku produktów pszczelich utrzymuje się niemal od pierwszego sezonu na bardzo wysokim poziomie uczestniczy w nim większość działających w Polsce organizacji pszczelarskich. Realizacja mechanizmu w krajach Unii Europejskiej Komisja Europejska co trzy lata opracowuje przeznaczony dla Rady i Parlamentu Europejskiego raport o realizacji programów wsparcia w sektorze pszczelarskim. O pierwszych dwóch raportach z lat 2001 oraz 2004 pisaliśmy

20 II ARR w numerze 12/2004. Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje pochodzące z trzeciego 5 (dotyczącego stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 797/2004 w sprawie środków mających na celu poprawę warunków produkcji i wprowadzania do obrotu produktów pszczelarskich 6 ): programy wsparcia pszczelarstwa zostały opracowane przez wszystkie państwa członkowskie, co wskazuje na duże zainteresowanie mechanizmem, od 2004 roku, ze względu na rozszerzenie, UE stała się drugim po Chinach co do wielkości producentem miodu na świecie, w Unii występuje deficyt miodu i musi ona importować około połowy spożywanego miodu, trzej najwięksi producenci miodu w UE to Hiszpania, Niemcy i Węgry, w omawianym okresie najwięcej uli posiadały Hiszpania, Grecja, Francja i Włochy, a spośród 10 nowych państw Polska i Węgry, w programie 2004/2005 trzem państwom członkowskim Hiszpanii, Grecji i Włochom przydzielono prawie 47% dostępnych środków finansowych. Razem z Francją i Węgrami kraje te posiadają 60% wszystkich uli we Wspólnocie i otrzymały w sumie 64% funduszy. Pokazuje to, że państwa członkowskie posiadające najwięcej uli wnioskują także o największe środki finansowe, w sezonach 2004/2005 i 2005/2006 największe środki finansowe przeznaczono na zwalczanie warrozy (33-35%), następnie na pomoc techniczną (26%), racjonalizację przemieszczania rodzin pszczelich (19%), analizy miodu (8%), odbudowę pogłowia rodzin pszczelich (6-7%) i programy badawcze (5%), w stosunku do lat wcześniejszych zmalały kwoty przeznaczone na zwalczanie warrozy, jednak jest to wciąż najczęściej stosowany kierunek wsparcia. Spadek ten wynika z wprowadzenia w 2004 roku nowego działania wspierającego odbudowę pogłowia rodzin pszczelich oraz z nieco częstszego wspierania analiz jakości miodu, zwalczanie warrozy było i jest również obecnie wspierane we wszystkich krajowych programach, o pomoc techniczną wnioskowały prawie wszystkie państwa najwięcej na to działanie wydawały Włochy, 5 Raport ten został opublikowany 23 marca 2007 roku, obejmuje więc tylko pierwsze dwa lata realizacji trzyletnich programów wsparcia pszczelarstwa 2004-2007. 6 Ww. rozporządzenie zostało uchylone rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007.

Wsparcie produkcji i zbytu miodu II 21 racjonalizację przemieszczania rodzin pszczelich planowało wspierać 15 państw członkowskich przede wszystkim z południa Europy (te, w których poziom hodowli jest najwyższy i w których występuje znaczne zróżnicowanie roślin miododajnych z różnymi okresami kwitnienia), Hiszpania wydawała na racjonalizację przemieszczania rodzin pszczelich 40% swojego budżetu, co stanowiło prawie 50% środków przeznaczonych na to działanie w budżecie wspólnotowym, analizy fizyko-chemiczne miodu występowały w programach 20 państw najczęściej stosowały je Austria, Polska i Hiszpania, nowy kierunek wsparcia odbudowa pogłowia rodzin pszczelich został ujęty w programach 20 państw. O przyznanie najwyższego dofinansowania wystąpiła Francja, co wynika ze szczególnego w tym kraju uwrażliwienia na problem spadku liczby rodzin pszczelich, wydatki na programy badawcze zaplanowano w 15 krajach najwięcej we Włoszech i Francji, które wspólnie wnioskowały o 50% kwoty przeznaczonej na ten kierunek wsparcia, po rozszerzeniu Wspólnoty, wykorzystanie dostępnych środków finansowych spadło: w sezonie 2003/2004 wynosiło 84%, a w sezonie 2004/2005 78%. Wynika to zapewne z faktu, że nowe państwa członkowskie nie miały doświadczenia w zakresie realizacji programów pszczelarskich i potrzebowały czasu na wypracowanie procedur administracyjnych. W większości tych państw procent wykorzystania dostępnych środków poprawiał się w kolejnych latach co pokazano również na przykładzie Polski w pierwszej części niniejszego artykułu, w sezonie 2004/2005 najefektywniej zagospodarowała przydzielone środki Hiszpania (95%), w okresie objętym omawianym sprawozdaniem Komisji, a więc w sezonach 2004/2005 i 2005/2006, tylko jedno państwo Słowacja nie wykorzystało w ogóle przyznanego mu budżetu.

22 II ARR Procedura składu celnego wywóz wołowiny z refundacją 1 Paweł Smoliński Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą ARR Marcin Wardal Biuro Współpracy Europejskiej ARR Przepisy art. 98, ust. 1, lit. b) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/1992 z 12 października 1992 roku ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny dopuszczają możliwość obejmowania procedurą składu celnego towarów wspólnotowych, którym odrębne przepisy UE dają możliwość korzystania (w związku z ich umieszczeniem w składzie celnym) ze środków zwykle stosowanych przy wywozie tego rodzaju towarów 2. Szczególnym rodzajem zastosowania procedury składu celnego w wywozie towarów rolno-spożywczych jest jej wykorzystanie przy wywozie wołowiny z refundacją. Mechanizm ten daje możliwość umieszczania pod procedurą składu celnego produktu świeżego/schłodzonego w chłodni, co stanowi kluczowy element optymalizacji odpraw wysyłek niektórych produktów sektora wołowiny z refundacjami wywozowymi, mający również znaczenie dla ich konkurencyjności 3. Ogólne warunki stosowania procedury składu celnego w wywozie wołowiny z refundacją Okoliczności wykorzystania procedury składu celnego przy wywozie wołowiny z refundacją są regulowane przez rozporządzenie Komisji (WE) nr 1741/2006 z 24 listopada 2006 roku ustanawiające warunki przyznawania specjalnych refundacji wywozowych do wołowiny bez kości z dorosłego bydła płci męskiej, objętej procedurą składu celnego przed wywozem. 1 Artykuł jest kontynuacją publikacji: Gospodarcze procedury celne handel zagraniczny produktami rolnymi, Biuletyn Informacyjny ARR nr 5/2008; Instytucja składu celnego w handlu zagranicznym towarami rolnymi, tamże nr 8/2008. 2 Do tych środków należą m.in. refundacje do wywozu towarów rolnych stosowane w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. 3 Takie wykorzystanie procedury składu celnego stanowi pozostałość nieistniejącego już w UE mechanizmu wstępnego finansowania (tzw. prefinansowania) refundacji wywozowych do towarów rolnych.

Procedura składu celnego II 23 Objęcie tego rodzaju mięsa (produktów oznaczonych kodami Nomenklatury Refundacji Wywozowych (ERN) 0201 30 91 00 oraz 0201 30 00 9120) procedurą składu celnego przed wywozem równoznaczne jest z wypełnieniem obowiązku wywozu na potrzeby rozliczenia pozwolenia na wywóz. Wypełnienie obowiązku wywozu oznacza zwrot przez Agencję Rynku Rolnego zabezpieczenia pozwolenia na wywóz wniesionego przez przedsiębiorcę 4. Uprawnienie do dokonania wywozu na podstawie pozwolenia (nie dotyczy to pozwoleń 5-dniowych na wywóz wołowiny z refundacją) uznaje się za wykorzystane w dniu przyjęcia zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego (art. 4, ust. 6 rozporządzenia nr 1741/2006). Mechanizm ten umożliwia wydłużenie okresu składowania powyższego rodzaju mięsa na obszarze celnym UE poza termin ważności pozwolenia na wywóz przedłożonego wraz ze zgłoszeniem do procedury składu celnego. Wynika to z faktu, że podmiot może zgłosić towar do procedury składu celnego w ostatnim dniu ważności pozwolenia na wywóz z refundacją, a następnie przechowywać towar pod procedurą składu celnego (nawet przez okres czterech miesięcy) przed zgłoszeniem do procedury wywozu. Procedura składu celnego zostaje zakończona poprzez złożenie zgłoszenia celnego o objęcie procedurą wywozu. Zgłoszenia do procedury wywozu można dokonać nawet w ostatnim dniu wspomnianego okresu czterech miesięcy 5. Dzięki takiemu mechanizmowi przedsiębiorca, który nie zawarł jeszcze umowy na sprzedaż wołowiny do kraju trzeciego może już wykorzystać pozwolenie na wywóz, co chroni go przed utratą zabezpieczenia posiadanego pozwolenia będącej konsekwencją niewypełnienia obowiązku wywozu wynikającego z tego pozwolenia. Zgłoszenie towaru o objęcie procedurą składu celnego nie daje jednak uprawnienia do ubiegania się o wypłatę refundacji. Dopiero zgłoszenie towaru do procedury wywozu po wyprowadzeniu ze składu celnego uprawnia do wnioskowania o refundację, w tym w trybie płatności zaliczkowej, po złożeniu w agencji płatniczej zabezpieczenia w wysokości 110% wnioskowanej kwoty refundacji. Uprawnienie do refundacji 6 ma jedynie przedsiębiorca, który po zgłoszeniu towaru do procedury 4 W przypadku wywozu wołowiny bez zastosowania procedury składu celnego oraz wywozu pozostałych towarów rolnych obowiązek wywozu uważa się natomiast za wypełniony (co oznacza zwrot zabezpieczenia pozwolenia) po wpłynięciu ze służb celnych do agencji płatniczej dokumentu potwierdzającego opuszczenie przez towar obszaru celnego Wspólnoty. 5 W przypadku wywozu wołowiny bez zastosowania procedury składu celnego oraz wywozu pozostałych towarów rolnych zgłoszenie do wywozu może natomiast nastąpić najpóźniej w ostatnim dniu ważności pozwolenia na wywóz. 6 Uprawnienie to oznacza możliwość uzyskania refundacji wywozowej w trybie standardowym (o ile podmiot nie wnioskuje o wypłatę refundacji w trybie zaliczkowym) lub zwolnienie zabezpieczenia na poczet płatności zaliczkowej refundacji (jeśli do danej przesyłki wywozowej uzyskano już refundację w trybie zaliczkowym).

24 II ARR wywozu dokonał jego wyprowadzenia z obszaru celnego Wspólnoty oraz towar został dopuszczony do obrotu w kraju przeznaczenia i zainteresowany przedsiębiorca jest w stanie to udowodnić. Składowanie wołowiny w ramach procedury składu celnego, regulowane przez rozporządzenie nr 1741/2006, odbywa się w składzie celnym. Przechowywanie to może odbywać się zarówno w składzie celnym publicznym, jak i składzie celnym prywatnym. Zgłoszenie celne o objęcie wołowiny procedurą składu celnego może zostać złożone jedynie w państwie członkowskim, w którym została przeprowadzona czynność odkostniania mięsa. Kryteria obejmowania wołowiny procedurą składu celnego Zezwolenie na stosowanie procedury składu celnego wydaje w Polsce w formie pisemnej decyzji administracyjnej naczelnik urzędu celnego właściwy dla lokalizacji składu celnego. Zezwolenie to wydawane jest na zasadach ogólnych 7, ale wyłącznie podmiotom, które złożyły pisemne zobowiązanie do: prowadzenia komputerowej bazy danych produktów objętych procedurą składu celnego, która musi umożliwiać administracyjne określanie tożsamości mięsa objętego procedurą przez cały okres składowania, zagwarantowania, że towary będą składowane wyłącznie w państwie członkowskim, w którym udzielono zezwolenia, zagwarantowania, że towary będą składowane w miejscach wskazanych w udzielonym zezwoleniu. Wymogi te określone są w rozporządzeniu nr 1741/2006. Jeśli produkty składowane są w kilku miejscach, zezwolenie może zostać udzielone dla każdego z miejsc przechowywania. W Polsce, dyrektor izby celnej przeprowadza ocenę możliwości wykonywania czynności dozoru i kontroli celnej towaru w miejscach, w których towar jest składowany przed wywozem z refundacją. Ocena ta nie stanowi określenia trybu formalno-prawnego w zakresie stosowania procedury składu celnego, gdyż leży to w kompetencji naczelnika urzędu celnego. Organy celne informują agencję płatniczą o wydanych i cofniętych zezwoleniach. 7 Zasady te zostały omówione w: Gospodarcze procedury celne, op. cit., s. 14-15 oraz Instytucja składu celnego, op. cit., s. 9-10.

Procedura składu celnego II 25 Wprowadzenie wołowiny do pomieszczeń składu celnego Przy wprowadzeniu towaru do składu celnego podmiot składa organom celnym zgłoszenie celne o objęcie procedurą składu celnego. Zgłoszenie powinno zawierać opis mięsa, które ma zostać objęte procedurą (zgodny z kodem ERN 8 ), masę netto oraz dane niezbędne do identyfikacji tego mięsa, m.in. numery zaświadczeń (zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 433/2007 i rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1359/2007) wystawianych przez Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) i liczbę opakowań. Do zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego załącza się zaświadczenia IJHARS oraz ważne pozwolenie na wywóz z refundacją. Dla każdej operacji odkostniania mięsa można przyjąć maksymalnie dwa zgłoszenia celne o objęcie procedurą składu celnego. Ponadto, zgłoszenie celne o objęcie procedurą składu celnego może dotyczyć ilości towaru, na którą zostały wystawione maksymalnie dwa zaświadczenia dla mięsa bez kości. We właściwych rubrykach powyższego zaświadczenia dotyczącego mięsa bez kości funkcjonariusz celny zamieszcza datę przyjęcia zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego, masę mięsa objętego zgłoszeniem celnym oraz numer zgłoszenia celnego i pieczęć urzędową. Natomiast w załączonym do tego zgłoszenia zaświadczeniu dotyczącym mięsa z kością obejmującego ćwierci przednie i tylne, z których wyprodukowano mięso odkostnione, organ celny zamieszcza datę przyjęcia zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego, numer zgłoszenia celnego i pieczęć urzędową. Poświadczone za zgodność z oryginałami kopie zgłoszeń celnych o objęcie procedurą składu celnego i zaświadczenia IJHARS przekazywane są do agencji płatniczej. Organ celny dokonuje na pozwoleniu na wywóz odsaldowania ilości towaru objętego procedurą składu celnego 9. Pozwolenie po dokonaniu odsaldowania przez organ celny przekazane zostaje przedsiębiorcy, który zobowiązany jest je zwrócić w terminie 2 miesięcy od upływu jego ważności do agencji płatniczej, która wydała to pozwolenie. Przyjęcie zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego uzależnione jest od sprawdzenia, czy dane identyfikacyjne towaru zostały wprowadzone do bazy 8 Aktualne kody ERN i odpowiadające im opisy towarów określono w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1499/2007 zmieniającym rozporządzenie Komisji (WE) nr 3846/87. 9 W przypadku wywozu wołowiny bez zastosowania procedury składu celnego oraz wywozu pozostałych towarów rolnych organ celny dokonuje natomiast na pozwoleniu na wywóz odsaldowania ilości towaru objętego procedurą wywozu.

26 II ARR danych. Zgłoszenie celne może być także przyjęte bez sprawdzenia bazy danych, ale pod warunkiem przekazania przez podmiot oświadczenia o wprowadzeniu odpowiednich danych. W takim przypadku organ celny może odroczyć kontrolę bazy danych. Kontrole bazy danych muszą być jednak przeprowadzane przez organ celny przynajmniej raz w okresie dwóch miesięcy kalendarzowych. Mięso bez kości z dorosłego bydła płci męskiej, w odniesieniu do którego zgłoszenie celne o objęcie procedurą składu celnego zostało przyjęte, podlega kontroli fizycznej obejmującej nie mniej niż 5% przyjętych zgłoszeń o objęcie procedurą składu celnego. Jeżeli w trakcie kontroli fizycznej organ celny nie stwierdzi rozbieżności, nie jest konieczne pobieranie próbek mięsa do analizy laboratoryjnej mającej na celu oznaczenie zawartości mięsa chudego i płci zwierzęcia. Przechowywanie wołowiny w składzie celnym Mięso bez kości z dorosłego bydła płci męskiej może podlegać procedurze składu celnego maksymalnie 4 miesiące od daty przyjęcia zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego. Podmiot musi zapewnić, aby mięso składowane na mocy rozporządzenia nr 1741/2006 było przechowywane oddzielnie od innych produktów. Wymóg oddzielnego składowania nie obowiązuje, gdy identyfikację towaru można przeprowadzić w sposób jednoznaczny. Przekroczenie terminu 4 miesięcy od dnia objęcia procedurą składu celnego lub wycofanie spod dozoru celnego części partii towaru pierwotnie objętej procedurą składu celnego oznacza, że obowiązek dokonania wywozu wynikający z pozwolenia na wywóz nie został wypełniony w odniesieniu do danej ilości objętej pozwoleniem. Podczas okresu składowania (maksymalnie 4 miesięcy) mięso bez kości z dorosłego bydła płci męskiej może podlegać zabiegom zwyczajowym na warunkach ustalonych przez organy celne: zmianie etykiet, zamrożeniu. W określonych sytuacjach dopuszczalne jest również ponowne pakowanie mięsa. W przypadku wykonania przez podmiot zabiegów zwyczajowych, działania te muszą zostać zarejestrowane w bazie danych. Zapisy w bazie danych powinny zawierać numer zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego i odpowiedniego zaświadczenia lub zaświadczeń IJHARS dotyczących mięsa poddanego zabiegom zwyczajowym. Kwota refundacji wywozowych do produktów poddanych zabiegom zwyczajowym jest uzależniona od ilości, rodzaju i cech mięsa w dniu przyjęcia zgłoszenia o objęcie procedurą składu celnego.

Procedura składu celnego II 27 Wyprowadzenie wołowiny ze składu celnego W ciągu 4 miesięcy od objęcia procedurą składu celnego składowane towary muszą zostać objęte procedurą celną wywozu. Znajdują tu zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/1999 z 15 kwietnia 1999 roku ustanawiającego wspólne, szczegółowe zasady stosowania systemu refundacji wywozowych do produktów rolnych, które nakłada wymóg wyprowadzenia przesyłki wywozowej z obszaru celnego Wspólnoty w ciągu 60 dni od daty dokonania zgłoszenia wywozowego. Towar wyprowadzany ze składu celnego (wołowina zamrożona) i obejmowany procedurą celną wywozu z wnioskiem o refundację może podlegać kontroli fizycznej (bezpośredniej) i kontroli podmiany, o których mowa w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 386/1990 oraz rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2090/2002, niezależnie od faktu przeprowadzenia lub odstąpienia od czynności kontroli fizycznej przy wprowadzeniu do składu celnego tego towaru w postaci wołowiny świeżej/chłodzonej. Przedłożenie wraz ze zgłoszeniem wywozowym wniosku o refundację powoduje, że kontrola fizyczna przy wyprowadzaniu towaru ze składu celnego może obejmować również pobór próbek. Postępowanie to regulują przepisy art. 6 rozporządzenie Komisji (WE) nr 765/2002. Do zgłoszenia wywozowego przedsiębiorca zobowiązany jest załączyć oprócz wniosku o wypłatę refundacji wywozowej kartę kontrolną T5, jeśli urząd celny wywozu nie stanowi jednocześnie urzędu celnego wyprowadzenia towaru z obszaru celnego UE. Dane zawarte w zgłoszeniu o objęcie procedurą składu celnego (ilość wołowiny objętej tą procedurą) bilansowane są z danymi ilościowymi zawartymi w zgłoszeniu o objęcie procedurą wywozu. Pozwala to na dokładną kontrolę wywożonego mięsa. Organ celny wymaga wpisania do zgłoszeń wywozowych następujących danych: numeru zgłoszenia celnego o objęcie procedurą składu celnego oraz wywożonych ilości. Organ celny przyjmujący zgłoszenie wywozowe ma obowiązek każdorazowego przeprowadzenia kontroli bazy danych. Przyjęcie zgłoszenia wywozowego przez organ celny może nastąpić po sprawdzeniu, czy dane dotyczące towaru zostały wprowadzone do komputerowej bazy danych. Jednakże istnieje możliwość przyjęcia przez organy celne zgłoszenia wywozowego przed sprawdzeniem bazy danych. Ma to miejsce na takich samych zasadach, jak przy przyjmowaniu zgłoszenia do procedury składu celnego.

28 II ARR Znaczenie procedury składu celnego dla wywozu wołowiny z refundacją Przepisy wprowadzone rozporządzeniem Komisji nr 1741/2006 stanowią kontynuację elementów systemu prefinansowania. Wyeliminowanie aspektu finansowego prefinansowania (wcześniejszej wypłaty refundacji po wprowadzeniu towaru do składu celnego) oraz uproszczenie zasad stosowania pozwoleń na wywóz z refundacją (saldowanie i rozliczanie pozwoleń na wywóz zgodnie z zasadami horyzontalnymi określonymi w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 376/2008) przyczyniło się do znacznego uproszczenia zasad przyznawania refundacji do produktów wywożonych po uprzednim przechowywaniu w pomieszczeniach składu celnego. Zainteresowani przedsiębiorcy nie ponoszą dodatkowego wydatku związanego z koniecznością wniesienia zabezpieczenia wypłaty refundacji. Ponadto nowa struktura i brzmienie przepisów wprowadzają większą spójność z przepisami prawodawstwa celnego określającymi zasady stosowania procedur celnych: składu celnego i wywozu. Zawierają one również pewną elastyczność umożliwiającą dostosowanie nadzoru i działań kontrolnych do uwarunkowań logistycznych realizacji eksportu przez poszczególne podmioty. Omawiany wariant ubiegania się o refundacje wywozowe cieszy się zainteresowaniem przedsiębiorców głównie w państwach UE o długiej tradycji i wysokim poziomie rozwoju sektora wołowiny i cielęciny, np. w Irlandii i we Francji. Zwykle korzystają z niego przedsiębiorcy, którzy do końca 2006 roku wnioskowali o refundacje w trybie prefinansowania. W nowych państwach członkowskich zainteresowani są nim głównie potentaci branży mięsnej posiadający rozwiniętą sieć kontaktów handlowych w krajach trzecich.

Rynki II 29 Rynek mleka Joanna Sych-Winiarek Biuro Analiz i Programowania ARR W 2008 roku proces restrukturyzacji produkcji mleka uległ przyspieszeniu. Liczba gospodarstw zajmujących się chowem i hodowlą krów zmniejszyła się w 2008 roku do ok. 550 tys., wobec 657 tys. w roku 2007. Natomiast liczba dostawców posiadających limity hurtowe w ciągu roku obniżyła się o prawie 23% i według stanu na 1 kwietnia 2008 roku wynosiła 201 tys., a sprzedawców bezpośrednich nieco ponad 21 tys., o 31% mniej niż rok wcześniej. Przyspieszenia nabrał również proces rozdzielenia produkcji mleka od produkcji bydła rzeźnego. Według danych GUS, w czerwcu 2008 roku liczba krów ogółem wzrosła do 2 mln 807 tys. szt., o ok. 68 tys. szt. (o 2,5%) w odniesieniu do stanu z grudnia 2007 roku i o 19,8 tys. szt. (o 0,7%) w porównaniu z tym samym okresem 2007 roku. Zwiększone zostało przede wszystkim pogłowie krów pozostałych, których liczba w porównaniu do poprzedniego roku wzrosła o 23,5% i w czerwcu br. osiągnęła poziom blisko 74 tys. W tym czasie liczba krów mlecznych wyniosła 2 mln 733 tys. i była nieznacznie (o 0,2%) mniejsza niż rok wcześniej. Pogłowie krów, produkcja oraz skup mleka w latach 2004-2008 i prognoza na rok 2009 Okres Produkcja mleka (mln l) Skup mleka (mln l) Pogłowie krów ogółem (tys. szt.) (stan w czerwcu) Mleczność (l) 2004 11 477 7769 2796 4082 2005 11 566 8584 2795 4147 2006 11 633 8419 2824 4200 2007 11 744 8380 2787 4292 2008* 12 000 8630 2807 4360 2009** 11 950 8850 2730 4500 * szacunek IERiGŻ, ** prognoza IERiGŻ Źródło: dane GUS