POWIERZCHNIE BUDYNKÓW I LOKALI Okreœlenie powierzchni budynku czy lokalu uzale nione jest od obszaru prawnego, w którym powierzchnia ma byæ wykorzystywana, nie ma jednej ogólnie obowi¹zuj¹cej zasady obliczania powierzchni czy zaliczania danej powierzchni do danego rodzaju powierzchni. dr in. Halina Stankowska Rzeczoznawca Maj¹tkowy Nr 716 Poni ej wymieniono niektóre ustawy i inne przepisy prawa, w których podano wytyczne do obliczania powierzchni lub uznania danej powierzchni jako powierzchni u ytkowej lub innej: Ustawa prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010r., Nr 243 poz. 1623, z póÿniejszymi Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002r., Nr 75, poz. 690, z póÿniejszymi zmianami); PN 70/B-02365 Powierzchnia budynków. Podzia³, okreœlanie i zasady obmiaru ; PN- ISO 9836:1997 W³aœciwoœci u ytkowe w budownictwie. Okreœlanie i obliczanie wskaÿników powierzchniowych i kubaturowych ; Ustawa z dnia 24 czerwca 1994r. o w³asnoœci lokali (Dz. U. z 2000r. Nr 80, poz. 903), Ustawa z dnia 12 stycznia 1991r. o podatkach i op³atach lokalnych (Dz. U. z 2010r., Nr 95, poz. 613, z póÿniejszymi Ustawa z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009r., Nr 93 poz. 768, z póÿniejszymi Ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005r., Nr 31, poz. 266, z póÿniejszymi Tabela 1 Dopuszczalne normy PN-70-B-02365, PN-ISO 9836 Rysunek 1 Rodzaje powierzchni - 15 -
! Ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2001r. Nr 71, poz. 734, z póÿniejszymi! Ustawa z dnia 29 czerwca 1995r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 1995r. Nr 88, poz. 439, z póÿniejszymi! Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (Dz. U. z 1999r., Nr 112, poz. 1316, z póÿniejszymi zmianami);! Ustawa z dnia 8 wrzeœnia 2006r. o finansowym wsparciu rodzin w nabywaniu w³asnego mieszkania (Dz. U. Nr 183, poz. 1354, z póÿniejszymi! Ustawa z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2000r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 120, poz. 1268, z póÿniejszymi! Rozporz¹dzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków;! Ustawa z dnia 6 lipca 1982r. o ksiêgach wieczystych i hipotece (tekst jednolity Dz. U. z 2001r., Nr 124, poz.1361, z póÿniejszymi zmianami). Tabela 2 Powierzchnia zabudowy Pz / Powierzchnia zabudowy Tabela 3 Powierzchnia ca³kowita Pc Problem w tym, e w wiêkszoœci ustaw czy rozporz¹dzeñ tylko wyrywkowo reguluje siê zasady obliczania powierzchni, nie podaj¹c szczegó³owo zasad jej obliczania. Poza tym podzia³ na rodzaje powierzchni w budynkach te nie jest jednolity w przepisach prawa czy normach, a w niektórych ustawach u ywa siê tylko okreœlenia powierzchnia, nie precyzuj¹c jaka to ma byæ powierzchnia. Najbardziej szczegó³owe zasady obliczania powierzchni i ich podzia³ podane s¹ w dopuszczonych do stosowania normach, co zestawiono w Tabelach 1-8. - 16 - Marzec 2012 www.rzeczoznawcy-wielkopolska.pl
Bior¹c pod uwagê jednak, e normy nie s¹ obowi¹zuj¹ce, a obowi¹zuj¹ce s¹ przepisy prawa i maj¹c na wzglêdzie proces powstawania budynków, pierwszym obowi¹zuj¹cym przepisem prawnym w tym procesie jest prawo budowlane i podporz¹dkowane mu Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z 2002r., Nr 75 poz. 690, z póÿniejszymi zmianami): 9. 1. Wymagane w rozporz¹dzeniu wymiary w œwietle nale y rozumieæ jako uzyskane po wykoñczeniu powierzchni elementów budynku, a w odniesieniu do wymiarów otworów okiennych i drzwiowych jako uzyskane po otwarciu skrzyd³a okna lub drzwi pod k¹tem 90. 72.1. Wysokoœæ pomieszczeñ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadaæ wymaganiom okreœlonym w poni szej tabeli, je eli przepisy odrêbne, w tym dotycz¹ce pomieszczeñ pracy i pomieszczeñ s³u by zdrowia, nie okreœlaj¹ innych wymagañ (Tabela 9). W projekcie budowlanym wymiary podawane s¹ w œwietle œcian wykoñczonych, a powierzchnia u ytkowa podawana jest dla powierzchni pomieszczeñ o wysokoœci powy ej 1,9 m (nie mo liwa jest do wykorzystania norma PN-70-B-02365). Tak obliczona powierzchnia nie zawsze spe³nia wymogi obszarów uregulowanych innymi ustawami np. ustaw¹ o podatkach i op³atach lokalnych, ustaw¹ o podatku od spadków i darowizn czy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy choæby z uwagi na wysokoœæ pomieszczeñ. W ustawie o w³asnoœci lokali jako powierzchniê u ytkow¹ lokalu przyjmuje siê powierzchnie pomieszczeñ wydzielonych trwa³ymi œcianami w obrêbie budynku izb lub zespó³ izb przeznaczonych na sta³y pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami pomocniczymi s³u ¹ zaspokajaniu ich potrzeb mieszkaniowych i innych, nie podaj¹c wed³ug jakich regu³ ma byæ ona obliczona. W ustawie o podatkach i op³atach lokalnych powierzchnia u ytkowa budynku lub jego czêœci to powierzchnia mierzona po wewnêtrznej d³ugoœci œcian na wszystkich kondygnacjach, z wyj¹t- Tabela 4 Powierzchnia konstrukcji Pk Tabela 5 Powierzchnia netto Pn Tabela 6 Powierzchnia ruchu Pr - 17 -
kiem powierzchni klatek schodowych oraz szybów dÿwigowych; za kondygnacjê uwa a siê równie gara e podziemne, piwnice, sutereny i poddasza u ytkowe. Powierzchniê pomieszczeñ lub ich czêœci oraz czêœæ kondygnacji o wysokoœci w œwietle od 1,40 m do 2,20 m zalicza siê do powierzchni u ytkowej budynku w 50 %, a je eli wysokoœæ jest mniejsza ni 1,40 m, powierzchniê tê pomija siê. W ustawie o podatku od spadków i darowizn za powierzchniê u ytkow¹ budynku (lokalu) uwa a siê powierzchniê mierzon¹ po wewnêtrznej d³ugoœci œcian pomieszczeñ na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyj¹tkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dÿwigów). Powierzchnie pomieszczeñ lub ich czêœci oraz czêœæ kondygnacji o wysokoœci w œwietle od 1,40 m do 2,20 m zalicza siê do powierzchni u ytkowej budynku w 50%, a je eli wysokoœæ jest mniejsza ni 1,40 m - powierzchniê tê pomija siê. W ustawie o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy przez powierzchniê u ytkow¹ lokalu rozumie siê powierzchniê wszystkich pomieszczeñ znajduj¹cych siê w lokalu, a w szczególnoœci pokoi, kuchni, spi arni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, ³azienek oraz innych pomieszczeñ s³u ¹cych mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez wzglêdu na ich przeznaczenie i sposób u ywania; za powierzchniê u ytkow¹ lokalu nie uwa a siê powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf i schowków w œcianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek przeznaczonych do przechowywania opa³u. Obmiaru powierzchni u ytkowej lokalu dokonuje siê w œwietle wyprawionych œcian. Powierzchniê pomieszczeñ lub ich czêœci o wysokoœci w œwietle równej lub wiêkszej od 2,20 m nale y zaliczaæ do obliczeñ w 100%, o wysokoœci równej lub wiêkszej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m - w 50%, o wysokoœci mniejszej od 1,40 m pomija siê ca³kowicie. Pozosta³e zasady obliczania powierzchni s¹ zgodne z Polsk¹ Norm¹ odpowiedni¹ do okreœlania i obliczania wskaÿników powierzchniowych i kubaturowych w budownictwie. W obszarze statystyki publicznej obowi¹zuj¹ce jest Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (Dz. U. z 1999r., Nr 112, poz. 1316, z póÿniejszymi w którym jest nastêpuj¹ca definicja: - 18 - Marzec 2012 Tabela 7 Powierzchnia us³ugowa Pg Tabela 8 Powierzchnia u ytkowa Pu Ca³kowita powierzchnia u ytkowa budynku obejmuje ca³¹ powierzchniê budynku z wyj¹tkiem:! powierzchni elementów budowlanych m. in. podpór, kolumn, filarów, szybów, kominów;! powierzchni zajmowanych przez pomieszczenia techniczne instalacji ogólnobudowlanych;! powierzchni komunikacji, np. klatki schodowe, dÿwigi, przenoœniki. Czeœæ mieszkaniowa budynku mieszkalnego obejmuje pomieszczenia mieszkalne (kuchnie, pokoje wypoczynkowe, sypialnie), pomieszczenia pomocnicze, piwnice oraz pomieszczenia ogólnego u ytkowania (np. wózkarnie, suszarnie) www.rzeczoznawcy-wielkopolska.pl
Definicja ta nie jest spójna z wczeœniejszymi rodzajami powierzchni. W ewidencji gruntów i budynków przez powierzchniê zabudowy rozumie siê pole powierzchni figury geometrycznej okreœlonej przez kontur wyznaczony przez prostok¹tny rzut na p³aszczyznê poziom¹ zewnêtrznych p³aszczyzn œcian zewnêtrznych kondygnacji przyziemnej budynku, a w budynkach posadowionych na filarach, kondygnacji opartej na tych filarach zwanego dalej konturem budynku. Dla budynku podaje siê ³¹czne, wyra one w m 2, pole powierzchni u ytkowej wszystkich lokali w budynku i pomieszczeñ przynale nych do lokali. Powierzchniê u ytkow¹ lokalu ustala siê zgodnie z zasadami okreœlonymi w przepisach ustawy z dnia 2 lipca 1994r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998r. Nr 120, poz. 787 i Nr 162, poz. 1119, z 1999r. Nr 111, poz. 1281, z 2000r. Nr 3, poz. 46, Nr 5, poz. 67, Nr 83, poz. 946, Nr 88, poz. 988, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122, poz. 1317 oraz z 2001r. Nr 4, poz. 27). Podstaw¹ oznaczenia nieruchomoœci w ksiêdze wieczystej s¹ dane z katastru nieruchomoœci (obecnie ewidencji gruntów i budynków), nie s¹ jednak sprecyzowane i wymagane zasady opisu budynków. W ustawie o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu w³asnego mieszkania okreœlaj¹cej zasady stosowania dop³at do oprocentowania kredytów udzielanych na zakup lokalu mieszkalnego, budowê i zakup domu jednorodzinnego albo wniesienie wk³adu budowlanego do spó³dzielni Tabela 9 Minimalne wysokoœci w zale noœci od rodzaju pomieszczeñ *) Przy stropach pochy³ych jest to wysokoœæ œrednia liczona miêdzy najwiêksz¹, a najmniejsz¹ wysokoœci¹ pomieszczenia, lecz nie mniejsz¹ ni 1,9 m. Przestrzeni o wysokoœci poni ej 1,9 m nie zalicza siê do odpowiadaj¹cej przeznaczeniu danego pomieszczenia. **) Wymagania dotycz¹ce minimalnej wysokoœci pomieszczeñ w zak³adach pracy okreœlaj¹ przepisy o bezpieczeñstwie i higienie pracy. mieszkaniowej powierzchniê u ytkow¹ domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego, przyjmuje siê na podstawie zatwierdzonego projektu budowlanego. Podsumowanie Budynek lub lokal mo e mieæ ró ne powierzchnie u ytkowe uzale nione od przyjêtych wytycznych do ich obliczania. Porównywanie powierzchni budynku lub lokalu ma sens, jeœli powierzchnie zosta³y wyliczone wed³ug tych samych zasad i dla tego samego rodzaju powierzchni. najczêœciej nieznana jest zasada obliczenia powierzchni znajduj¹cych siê w ró nych dokumentach (KW, dokumentacji projektowej, oœwiadczeniach), mog¹ byæ tak e podane wed³ug ju dziœ nie obowi¹zuj¹cych przepisów prawa lub norm. PRAWO NOWE MINISTERSTWO Rada Ministrów rozporz¹dzeniem z dnia 21 listopada 2011r. (Dz. U. nr 250, poz. 1500) znios³a funkcjonuj¹ce w latach 2007-2011 Ministerstwo Infrastruktury tworz¹c jednoczeœnie rozporz¹dzeniem z dnia 21 listopada 2011r. (Dz. U. nr 250, poz. 1503) Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, które od tego dnia jest organem w³aœciwym m. in. do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w tym równie w zakresie dzia³alnoœci zwi¹zanej z szacowaniem nieruchomoœci. Opr. W. G. ród³o: Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej. AKTUALNOŒCI - 19 -