PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 30.4.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 1223/2012, którą złożył Frank Cavanagh (Irlandia), w sprawie irlandzkich przepisów budowlanych, które rzekomo nie chronią konsumentów ani środowiska 1. Streszczenie petycji Składający petycję donosi, że irlandzkie przepisy budowlane sporządzone przez Ministerstwo Środowiska, Społeczności Lokalnych i Samorządu Lokalnego nie chronią praw konsumentów ani środowiska. Składający petycję ostrzega, że zgodnie z przepisami cała odpowiedzialność w odniesieniu do zbiorników septycznych i systemów oczyszczania ścieków spoczywa na właścicielach nieruchomości, a organy publiczne nie ponoszą żadnej odpowiedzialności w tym względzie. Składający petycję zwraca uwagę na naruszenia przepisów rozporządzenia (UE) nr 305/2011 w sprawie wyrobów budowlanych oraz europejskiego prawodawstwa w zakresie ochrony środowiska. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 16 stycznia 2013 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 30 kwietnia 2014 r. Rozporządzenie (UE) nr 305/2011 w sprawie wyrobów budowlanych ma w Irlandii bezpośrednie zastosowanie. W rozporządzeniu tym ustanowiono warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych, w tym między innymi obowiązek producentów polegający na ocenie i zadeklarowaniu właściwości użytkowych ich wyrobów zgodnie z normami zharmonizowanymi. W takim wypadku producenci przyjmują odpowiedzialność za zgodność CM\1029449.doc PE535.853v01-00 Zjednoczona w różnorodności
danego wyrobu budowlanego z takimi deklarowanymi właściwościami użytkowymi i mają obowiązek zapewnić instrukcje obsługi i informacje na temat bezpieczeństwa dotyczące ich wyrobu (w tym, w odpowiednich przypadkach, informacje dotyczące zagrożeń wynikających z niewłaściwego zaprojektowania, zainstalowania lub stosowania) w języku łatwo zrozumiałym dla użytkowników. System ten zakłada także, że właściwości użytkowe systemów oczyszczania ścieków objętych zharmonizowaną normą europejską hen12566-3 należy oceniać zgodnie z tą normą, w tym w odniesieniu do ich projektu, zdolności oczyszczania, trwałości, badania, montażu, eksploatacji i instrukcji konserwacji oraz innych istotnych charakterystyk. Należy jednak zauważyć, że w normie tej zharmonizowano metody badania właściwości użytkowych wyrobów oraz systemy oceny i weryfikacji stałości takich właściwości, przy czym nie określono zdolności oczyszczania, jaką należy osiągnąć w odniesieniu do którejkolwiek z zasadniczych charakterystyk. Wybór wymaganych wartości lub wartości progowych dla właściwości użytkowych w odniesieniu do zamierzonych zastosowań wyrobów pozostaje w gestii krajowych organów regulacyjnych poszczególnych państw członkowskich. W tym celu Irlandia opracowała krajowe wartości progowe odnoszące się do właściwości użytkowych, jakie dany wyrób musi osiągać, by możliwe było stosowanie go w Irlandii. Wartości te opublikował Krajowy Organ Normalizacyjny w Irlandii. W ramach swojego systemu krajowego Irlandia czyni normę hen12566-3 obowiązkową, przy czym może ona ustanawiać przepisy w zakresie kwestii objętych tą normą wyłącznie w drodze wyznaczania wymogów dotyczących stosowania wyrobów jej podlegających, pod warunkiem że dokonuje tego w zgodzie z normą tj. wykorzystując metody i kryteria oceny przewidziane w tej normie. W 2012 r. irlandzkie przepisy budowlane część H / dokument zawierający wytyczne techniczne (TGD) (ang. Technical Guidance Document) H Drenaż i odprowadzanie ścieków poddano przeglądowi z myślą o zapewnieniu ich zgodności z tą normą. Irlandia odpowiada także za sprawowanie zgodnie z rozdziałem VIII rozporządzenia w sprawie wyrobów budowlanych nadzoru rynku w odniesieniu do wyrobów budowlanych udostępnianych w Irlandii. W kwestii wykonywania przepisów budowlanych, zwłaszcza odnośnie do przypadku Priory Hall, Donaghmede, Dublin, Komisja posiada informacje, że sytuacja na tym konkretnym terenie doprowadziła do wszczęcia postępowania sądowego przez Radę Miasta Dublin. W dniu 14 października 2011 r. Wysoki Trybunał wydał nakaz opuszczenia terenu. Lokalne organy posiadają i wykonują uprawnienia ustawowe w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego, kontroli budynków oraz planowania i rozwoju. W przypadku wystąpienia poważnych naruszeń tych wymogów prawnych, jak miało to miejsce w przypadku Priory Hall, można wykonywać i wykonuje się te uprawnienia ustawowe. Zasadność stosowania tego systemu prawnego uznano w irlandzkich przepisach budowlanych, w kodeksie postępowania Agencji Ochrony Środowiska i w innych informacjach publikowanych przez irlandzki rząd, mimo że w kodeksie postępowania Agencji Ochrony Środowiska nie ma bezpośredniego odniesienia do rozporządzenia w sprawie wyrobów budowlanych. Poza rozporządzeniem w sprawie wyrobów budowlanych państwa członkowskie i posiadaczy nieruchomości obowiązują inne przepisy UE, mianowicie unijna dyrektywa 2008/98/WE 1 1 Dz.U. L 312 z 22.11.2008, s. 3. PE535.853v01-00 2/5 CM\1029449.doc
w sprawie odpadów w odniesieniu do odprowadzania ścieków z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków na terenach wiejskich 1. Informacje przekazane przez składającego petycję nie wskazują jednak na żadne ogólne ani szczegółowe przepisy unijnego prawa ochrony środowiska, jakie jego zdaniem Irlandia miałaby naruszyć. Kwestie poruszone przez składającego petycję dotyczą indywidualnych systemów oczyszczania ścieków; z tego względu Komisja uznaje, że petycja może być związana ze środkami, jakie Irlandia przedsięwzięła w odpowiedzi na prowadzone przeciwko niej postępowanie Komisji w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z zarządzaniem indywidualnymi systemami oczyszczania ścieków i ich kontrolowaniem w sposób sprzeczny z unijnymi przepisami dotyczącymi odpadów. W wyniku postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-188/08 Komisja przeciwko Irlandii potępił Irlandię za to, że nie transponowała wymogów dyrektywy 75/442/EWG 2 w sprawie odpadów, odnoszących się do odprowadzania ścieków bytowych poprzez zbiorniki septyczne i inne indywidualne systemy oczyszczania ścieków. Trybunał orzekł, że sposób, w jaki Irlandia uregulowała oczyszczanie i odprowadzanie ścieków bytowych poprzez indywidualne systemy oczyszczania ścieków, nie był wystarczająco precyzyjny, by zagwarantować, aby odbywało się to bez narażania zdrowia ludzkiego i bez szkody dla środowiska. Trybunał stwierdził także, że Irlandia nie posiada odpowiednich ram dla systemu kontroli, który zapewniałby systematyczną i skuteczną weryfikację zgodności z poziomem ochrony wymaganym zgodnie z dyrektywą 75/442/EWG z późniejszymi zmianami. W odpowiedzi na tę sprawę Irlandia wprowadziła odpowiedni system regulacji i kontroli, wymagany zgodnie z dyrektywą 75/442/EWG. W dniu 2 lutego 2012 r. Irlandia przyjęła ustawę z 2012 r. (o zmianie ustawy) o usługach wodnych, w której wyjaśniono obowiązki właścicieli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków i ustanowiono wymóg rejestracji takich systemów, a także system kontroli oraz przewidziano przyjęcie krajowego planu kontroli. Plan 3 ten przyjęto w dniu 12 lutego 2013 r. i przewidziano w nim mechanizm i strategię kontroli oparte na analizie ryzyka. W przepisach dotyczących systemów oczyszczania ścieków bytowych z 2012 r. (rozporządzenie z mocą ustawy nr 223), przyjętych w dniu 25 czerwca 2012 r., wyznaczono normy eksploatacji i konserwacji indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, takie jak systematyczne odmulanie. Zmieniono także wytyczne Agencji Ochrony Środowiska, z których zainteresowane strony mogą korzystać. Na podstawie tych środków w maju 2013 r. Komisja zamknęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Składający petycję twierdzi, że wytyczne Agencji Ochrony Środowiska z 2009 r. 4 charakteryzują się poważnymi niedociągnięciami i że spowoduje to szkodę dla zdrowia ludzkiego i dla środowiska. W tym względzie Komisja zauważa, że wytyczne Agencji Ochrony Środowiska z 2009 r. Kodeks postępowania: systemy oczyszczania i odprowadzania ścieków dla pojedynczych domów (RLM 10) to podręcznik najlepszych praktyk, mający na celu wsparcie organów, deweloperów, producentów systemów, 1 W myśl art. 2 ust. 2 lit. a) gospodarowanie ściekami w obszarach miejskich objęte jest dyrektywą 1991/271/EWG dotyczącą oczyszczania ścieków komunalnych. 2 Dz.U. L 194 z 25.7.1975, s. 39. Dyrektywa uchylona dyrektywą UE 2008/98/WE. 3 http://www.epa.ie/downloads/pubs/water/wastewater/name,50893,en.html 4 http://www.epa.ie/downloads/advice/water/wastewater/code%20of%20practice%20for%20single%20houses/ CM\1029449.doc 3/5 PE535.853v01-00
projektantów systemów, monterów i operatorów w radzeniu sobie z różnymi systemami ścieków i oczyszczania. W wytycznych wyraźnie stwierdzono, że stosowanie się do wytycznych zawartych w kodeksie nie zwalnia poszczególnych osób z obowiązku przestrzegania właściwych przepisów i zapobiegania zanieczyszczeniu pochodzącemu z ich terenów. Ponadto przestrzegając wymogów kodeksu, należy w razie potrzeby pozyskiwać dodatkowe wykwalifikowane wsparcie techniczne, opierające się na wiedzy na temat praktyki kanalizacyjnej, w szczególności w warunkach lokalnych, gdyż Irlandia charakteryzuje się dużą różnorodnością gleb na niewielkich odległościach, a blisko 500 000 indywidualnych gospodarstw domowych korzysta z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków w celu zbierania, oczyszczania i odprowadzania ścieków. W odniesieniu do stwierdzenia składającego petycję, że w ramach prawnych Irlandii zasada zanieczyszczający płaci stosowana jest w zbyt wąskim zakresie i skupia się na właścicielach nieruchomości, Komisja uważa, że przepisy ustawy z 2012 r. (o zmianie ustawy) o usługach wodnych są całkowicie zgodne z dyrektywą 2008/98/WE w sprawie odpadów. W art. 14 dyrektywy stwierdzono, że za koszty gospodarowania odpadami odpowiada wytwórca odpadów. W przypadku gospodarstw domowych wykorzystujących indywidualne systemy oczyszczania ścieków wytwórcą odpadów jest sam posiadacz nieruchomości. Podobnie koszty odprowadzania ścieków bytowych poprzez zbiorczy system kanalizacyjny ponoszą lokalne organy, których finansowanie pochodzi z opłat za wodę przez nie ustanowionych. W odniesieniu do znaczenia innych stron Komisja zauważa, że w ramach ustawy z 2012 r. (o zmianie ustawy) o usługach wodnych skuteczność indywidualnego systemu oczyszczania ścieków oceniana jest przez wykwalifikowanego inspektora. Komisja nie może przesądzać o różnych przyczynach, które mogą zdecydować o uznaniu indywidualnego systemu oczyszczania ścieków za niezgodny z przepisami. Niemniej jednak irlandzki rząd wprowadził system wsparcia finansowego dla tych gospodarstw domowych, których systemy oczyszczania ścieków bytowych będą, w następstwie kontroli zgodnie z ustawą z 2012 r. (o zmianie ustawy) o usługach wodnych, wymagały renowacji lub modernizacji. Odnośnie do stwierdzenia składającego petycję, że konsumenci nie otrzymują informacji na temat zagrożeń dla zdrowia ludzkiego i dla środowiska wynikających z posiadania indywidualnego systemu oczyszczania ścieków, Komisja zauważa, że społeczeństwo jest uświadamiane na temat niezbędnych wymogów wynikających z prawodawstwa UE w zakresie odpadów dotyczących zbierania i oczyszczania ścieków bytowych oraz gospodarowania nimi w ramach przepisów krajowych. Ponadto Komisja zauważa, że w przyjętych niedawno przepisach z 2012 r. w sprawie (rejestracji) systemów oczyszczania ścieków bytowych (rozporządzenie z mocą ustawy nr 220) z dnia 25 czerwca 2012 r. przewidziano wymóg rejestracji wszystkich indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Co więcej, zgodnie z ustawą z 2012 r. (o zmianie ustawy) o usługach wodnych sprzedaż terenów powiązanych z indywidualnym systemem oczyszczania ścieków wymaga ważnego świadectwa rejestracji. Dostępne są obszerne wytyczne dla właścicieli indywidualnych systemów oczyszczania ścieków dotyczące kwestii związanych z montażem, eksploatacją i konserwacją takich systemów, a także sposobów ich ulepszenia 1. Obowiązek rejestracji indywidualnego systemu oczyszczania ścieków, a także zobowiązania wynikające z rozporządzenia z mocą ustawy 1 http://www.epa.ie/whatwedo/advice/wastewater/guidance/ PE535.853v01-00 4/5 CM\1029449.doc
nr 223/2012 stały się przedmiotem obszernej kampanii zwiększania świadomości i były szeroko omawiane przez krajowe media 1. Ponadto w przyjętym niedawno krajowym planie kontroli wyraźnie i szczegółowo wyjaśniono, jakie zagrożenia dla zdrowia i wody wiążą się ze ściekami bytowymi. Wniosek W rozporządzeniu (UE) nr 305/2011 w sprawie wyrobów budowlanych, które ma w Irlandii bezpośrednie zastosowanie, odniesiono się do części poruszonych przez składającego petycję kwestii dotyczących wymogów w zakresie systemów oczyszczania ścieków, a także odpowiedzialności producenta w zakresie deklaracji właściwości użytkowych wyrobu i przekazywania użytkownikowi końcowemu również innych informacji. Irlandia ma monitorować właściwe wdrożenie rozporządzenia w sprawie wyrobów budowlanych na swoim terytorium, w tym także sprawować nadzór rynku w odniesieniu do systemów oczyszczania ścieków wprowadzanych na irlandzki rynek. Na podstawie informacji przekazanych przez składającego petycję Komisja nie może stwierdzić żadnego naruszenia unijnego prawa ochrony środowiska. Jeżeli chodzi o ramy regulacyjne indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, Komisja jest zadowolona, że w ramach środków ustawodawczych i administracyjnych zastosowanych w Irlandii w 2012 r. i 2013 r. ustanowiono system, dzięki któremu możliwa jest weryfikacja zgodności indywidualnych systemów oczyszczania ścieków z poziomem ochrony środowiska i zdrowia ludzkiego wymaganym przepisami dyrektywy 2008/98/WE. 1 https://www.protectourwater.ie/; http://www.epa.ie/whatwedo/advice/wastewater/guidance/. CM\1029449.doc 5/5 PE535.853v01-00