NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE Środowisko
Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej. Numer bezpłatnej infolinii (*) : 00 800 6 7 8 9 10 11 (*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Więcej informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu). Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2014 ISBN 978-92-79-40891-5 (wersja drukowana) ISBN 978-92-79-43723-6 (wersja interaktywna) doi :10.2779/47774 (wersja drukowana) doi:10.2779/57042 (wersja interaktywna) Unia Europejska, 2014 Ponowne wykorzystanie materiałów dozwolone. Powielanie i wykorzystanie zdjęć dozwolone wyłącznie za zgodą właściciela praw autorskich. Printed in Luxembourg Wydrukowano na papierze z recyklingu, wyroznionym odznaka ekologiczna ue dla papieru graficznego (www.ecolabel.eu) Broszura ta zawiera dodatek, który można odłącz! Z tej broszury można dowiedzieć się wszystkiego o żurawiu zwyczajnym (Grus grus).
NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 1 ŻURAWIE SĄ NIESAMOWITE. Te piękne, długonogie ptaki wydają dźwięki podobne do odgłosu trąbki, które słychać nawet z odległości przekraczającej kilometr. Latają wysoko i z wdziękiem, potrafią nawet tańczyć! Mieszkańcy Europy mają dużo szczęścia, ponieważ mogą zobaczyć żurawie podczas ich dorocznej podróży zwanej migracją. Każdego roku tysiące żurawi opuszcza jesienią Europę północną i odlatuje na zimę na południe, obierając przy tym różne szlaki i zatrzymując się po drodze w wielu miejscach. Wiosną wyruszają w drogę powrotną! Mamy szczęście. Dwadzieścia lat temu liczba migrujących żurawi była znacznie mniejsza. Ludzie pozmieniali albo przejęli siedliska zamieszkiwane lub odwiedzane przez te ptaki. Zmniejszała się liczba miejsc, w których żurawie mogłyby bezpiecznie budować gniazda i opiekować się pisklętami, a także mniej miejsc gdzie w czasie migracji znalazłyby pożywienie i odpoczynek. Wiele ptaków musiało wybrać trudniejsze lub bardziej niebezpieczne trasy i zginęło. Sytuacja zmieniła się dzięki sieci Natura 2000. Natura 2000 to sieć ludzi i miejsc pomagających w ochronie najcenniejszych siedlisk dzikich zwierząt i roślin w Europie. W niektórych z tych miejsc żurawie zatrzymują się podczas migracji, by odpocząć i się pożywić, dzięki czemu znacznie więcej ptaków dociera teraz bezpiecznie do celu podróży. Natura 2000 dba też o te miejsca, by umożliwić ludziom korzystanie z nich i odwiedzanie ich, zarówno teraz, jak i w przyszłości. Wszystkie żywe stworzenia są ze sobą powiązane, dlatego chroniąc różnorodność biologiczną pomagamy również samym sobie. W jaki sposób pomaganie żurawiom pomaga także ludziom? Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o szlakach przelotu tych niezwykłych ptaków oraz przekonać się, że ty też możesz pomóc! Żurawie to jedne z największych ptaków w Europie. Długość ciała dorosłego osobnika może osiągać 120 cm, a waga do 6 kilogramów. Można to porównać ze wzrostem przeciętnego dziesięciolatka, jednak ptaki ważą mniej, ponieważ mają lekkie kości, które umożliwiają im latanie! SŁOWNICZEK MIGRACJA przemieszczanie się z jednego miejsca w inne, często wraz ze zmianami pór roku SIEDLISKO miejsce, gdzie żyją zwierzęta i rośliny RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA rozmaitość żywych stworzeń i roślin oraz naturalne otoczenie, w którym żyją
ROZDZIAŁ 1: WYLOT Każda para żurawi chce mieć wokół swojego gniazda dużo przestrzeni. Ptaki te wydają głośne, wrzaskliwe dźwięki i potrafią nawoływać nawet przez minutę, ostrzegając inne żurawie, by nie zbliżały się do ich gniazda. Dorosłe osobniki przed zajęciem miejsca w gnieździe pokrywają grzbiety błotem. Jest to rodzaj kamuflażu, który utrudnia drapieżnikom dostrzeżenie ich wśród brunatnych roślin bagiennych. Puszyste, brązowe pióra pisklęcia żurawia również działają jak kamuflaż, jednak maluch na wszelki wypadek trzyma się blisko rodziców. Od początku XX wieku z mapy Europy zniknęło około dwóch trzecich powierzchni terenów podmokłych.
SŁOWNICZ DRAPIEŻN EK zwierzęta, IKI które polu ją na inne i żywią się zwierzęta nimi KAMUFLA L ECĄ Ż U RAW I E Ż z kamufla żem mam y do czynie kolor lub k nia, gdy sz trudno je d tałt zwierzęcia pow od ostrzec w danym oto uje, że c zeniu TORF gruba wars tw się roślin w a martwych i rozkła dających wilgotnej g lebie TERENY P NATURE WATCH O DMOKŁE porośnięte roślinnośc ią w których przez cały miejsca, c większość zas lub prz cz ez płytkie jez asu jest mokro, tak ie jak iora czy ba gna W Szwecji kończy się wiosna. Para żurawi buduje na ziemi gniazdo z mieszaniny traw i trzcin. Samica składa w gnieździe dwa nakrapiane jaja, które oboje rodzice wysiadują na zmianę. Po miesiącu z każdego jaja wykluwa się małe, puszyste pisklę. Gdy tylko pisklęta są w stanie chodzić, podążają za rodzicami, aby schować się wśród wysokich roślin, w miejscach, gdzie woda jest płytka. Tutaj nie grozi im niebezpieczeństwo ze strony drapieżników, takich jak lisy i jastrzębie, które czyhają na młode ptaki, gdy te szukają pożywienia i rosną. Po dziesięciu tygodniach pisklęta są gotowe do lotu. Nadchodzi czas, by cała rodzina wyruszyła w podróż na południe wraz z innymi żurawiami. OCHRONA MIEJSC Żurawie budują gniazda na terenach podmokłych, w najtrudniej dostępnych miejscach. Ludzie osuszali lub zasypywali tereny podmokłe po to, aby uprawiać na nich rośliny albo stawiać budowle. Część terenów podmokłych rozkopano, by pozyskać torf, którego ogrodnicy dodają do gleby, żeby rośliny lepiej rosły. Sieć Natura 2000 pomaga chronić siedliska na terenach podmokłych, potrzebne żurawiom do budowy gniazd. W ramach tych działań blokowane są kanały odprowadzające wodę z terenów podmokłych, a wśród ludzi zamieszkujących te tereny prowadzone są akcje uświadamiające, dlaczego tereny podmokłe są potrzebne. Czy wiesz, że tereny podmokłe wchłaniają wodę deszczową i zapobiegają powodziom? Na tych terenach można też przyjemnie spędzać czas, na przykład obserwując ptaki czy pływając łodzią. CO MOŻESZ ZROBIĆ Pierwsza rzeczą, jaką możesz zrobić, by pomóc w ochronie wspaniałych siedlisk naturalnych w Europie, jest dowiedzenie się czegoś o nich. Lektura tej książeczki to świetny początek! 3
ROZDZIAŁ 2: WYSOKIE LOTY Żurawie budują gniazda w parach, ale migrują w grupach. Migracja stada zaczyna się jesienią, gdy na północy robi się chłodniej i jest coraz mniej pożywienia. Eksperci uważają, że stada latają w kluczach w kształcie litery V, ponieważ pomaga to w locie ptakom, które są bardziej zmęczone. Gdy żurawie na przedzie machają skrzydłami, powietrze wylatujące spod końców ich skrzydeł pomaga unosić się ptakom lecącym za nimi! Podczas aktywnego lotu żurawie mają szyję wyciągniętą do przodu, a nogi wyprostowane z tyłu. Powoli machają dużymi skrzydłami o czarnych końcach, szybując po niebie. Umiejscowione wysoko przewody energetyczne są szczególnie niebezpieczne dla dużych, ciężkich ptaków, takich jak żurawie. Nie są one w stanie odpowiednio szybko zmienić kierunku, aby ominąć przeszkodę. Stosowanie oznaczeń ułatwia ptakom zauważenie napowietrznych przewodów energetycznych. Niektóre oznaczenia świecą, dzięki czemu są widoczne przy słabym oświetleniu, a inne wydają dźwięki słyszalne dla ptaków.
SŁOWNICZEK ŚMIERTELNE PORAŻENIE PRĄDEM śmierć w wyniku porażenia prądem elektrycznym IZOLACJA zabezpieczenie zatrzymujące przepływ prądu lub ciepła NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 5 Żurawie nie latają jak zwyczajne ptaki. One szybują! Gdy żurawie rozpoczynają migrację, wzlatują coraz wyżej i wyżej. Wyrównują poziom lotu dopiero na wysokości od 1 do 2 kilometrów. Stada liczące do 400 ptaków przeważnie lecą razem, tworząc kształt ogromnej litery V. Gdy żurawie lecą w kluczu w kształcie litery V, wyglądają jak wytrawni lotnicy podczas pokazów! Ptaki na zmianę zajmują miejsce na czele, prowadząc całe stado. Podczas lotu żurawie stale się nawołują. Młode trzymają się blisko rodziców i uczą się trasy, aby mogły pokonać ją w przyszłym roku. LĄDOWANIE Gdy żurawie się zmęczą i zgłodnieją, zwalniają i zaczynają obniżać lot, zbliżając się do ziemi. To niebezpieczny moment. Niektóre ptaki kaleczą się o przewody energetyczne, które zauważają dopiero wtedy, gdy jest już za późno. Niektóre siadają na nich i zostają śmiertelnie porażone prądem. Uczestnicy programu Natura 2000 starają się przekonać firmy elektroenergetyczne, aby na szlaku migracji żurawi przewody były poprowadzone pod ziemią. Na inne przewody nakładana jest izolacja, zapobiegająca porażaniu ptaków prądem. Wiesza się na nich również specjalne oznaczenia, dzięki którym ptaki mogą je na czas zauważyć i ominąć. CO MOŻESZ ZROBIĆ Dowiedz się więcej o obszarze Natura 2000 w twojej okolicy. Gdy pokazujemy, że zależy nam na tych miejscach, łatwiej jest wprowadzać zmiany, które ochronią żurawie, a także inne zwierzęta i rośliny. http ://ec.europa.eu/environment/nature/ natura2000/index_en.htm
ROZDZIAŁ 3: CZAS NA POSIŁEK! Kiedy żurawie nie mają do wyboru zbyt wielu miejsc do żerowania, tłoczą się na niewielkich obszarach. Oznacza to, że muszą konkurować o pożywienie i niektóre ptaki bywają głodne. Żurawie żerują w stadach, dzięki czemu mają do dyspozycji więcej oczu, które mogą zauważyć niebezpieczeństwo. Posługują się specjalnym krzykiem alarmowym, którym ostrzegają się wzajemnie o kłopotach. Rolników zachęca się również do nieopryskiwania upraw niebezpiecznymi środkami chemicznymi, aby żurawie nie zatruwały się ziarnami zawierającymi dużo pestycydów i nawozów. Osoby zajmujące się obszarami Natura 2000 organizują wspólnie z rolnikami miejsca dokarmiania ptaków, gdzie setki, a nawet tysiące żurawi posila się przygotowanymi dla nich ziarnami. Rolnicy pozostawiający na polach pozostałości z upraw kukurydzy dla ptaków tracą pieniądze, ponieważ plony z takich pól są mniejsze. Z pomocą osób zajmujących się obszarami Natura 2000 rolnicy uzyskują dotacje na ten cel.
SŁOWNICZEK PLONY rośliny, które rolnicy uprawiają i zbierają, by je zjeść lub sprzedać DOTACJE pieniądze wypłacane przeważnie przez rząd, które mają pomóc w prowadzeniu działalności PESTYCYDY substancje, którymi rolnicy opryskują rośliny, aby zabić szkodniki, które niszczą lub zjadają rośliny NAWOZY substancje, które rolnicy umieszczają w ziemi, aby rośliny dawały więcej owoców lub warzyw RÓWNINA płaski, otwarty teren z niewielką liczbą drzew NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 7 Pokonując duże odległości, żurawie zużywają mnóstwo energii, dlatego robią się bardzo głodne. Gdy lądują na ziemi, szukają pól i równin obfitujących w pożywienie. Żurawie nie są wybredne. Najczęściej żywią się ziarnami i częściami roślin, takimi jak liście, łodygi, nasiona czy drobne owoce, jednak zadowolą się również żukami, ślimakami i innymi małymi zwierzętami. Chwytają znalezione na ziemi pożywienie za pomocą dużych, ostro zakończonych dziobów. Żerowanie zajmuje im dużo czasu. Muszą dużo zjeść, aby starczyło im energii na dalszy etap podróży. O zmierzchu odlatują w poszukiwaniu bezpiecznego miejsca na nocny odpoczynek. DOKARMIANIE PTAKÓW Stado głodnych żurawi potrafi wyjeść z pola wszystkie świeżo zasiane nasiona, młode rośliny, zboża czy ziemniaki. Rolnicy próbują chronić swoje uprawy, przeganiając ptaki za pomocą hałaśliwych odstraszaczy. Osoby zajmujące się obszarami Natura 2000 zachęcają rolników do umieszczania niewykorzystanego ziarna w pobliżu pól, gdzie zatrzymują się żurawie, albo do pozostawiania części pól niezaoranych na zimę, by żurawie mogły pożywić się resztkami zbóż. Żurawie zjadają wtedy pozostawione nasiona i nie niszczą upraw. CO MOŻESZ ZROBIĆ Choć w twoim ogródku raczej nie pojawią się żurawie, z pewnością zawita tam wiele innych gatunków ptaków. Pomóż karmić ptaki jesienią i zimą, gdy wokół jest mniej naturalnego pożywienia. Możesz wystawić pokarm dla ptaków, albo wyhodować rośliny z drobnymi owocami, które ptaki chętnie jedzą. Ptasi goście w twoim ogródku sprawią ci wiele radości!
Witamy w naszej grupie dyskusyjnej! To miejsce, w którym można wymieniać się informacjami o żurawiach migrujących w całej Europie. Można tu umieszczać komentarze i zdjęcia, a także poczytać o tych wspaniałych ptakach.
Wiek 11 Kraj Szwecja Zainteresowania Spacery z moim psem Galenem (Galen oznacza po szwedzku szalony i taki właśnie jest mój pies!) Ulubione gatunki Mysikróliki Czy wiesz, że...? Mysikróliki to maleńkie ptaki, które potrafią jednak przelecieć ze Szwecji na Wyspy Brytyjskie! Sobota 12:13i Witam wszystkich wielbicieli ptaków! Tu Alva! Piszę z namiotu. Wakacje pod namiotem w Szwecji są super. Namiot można rozstawić w dowolnym miejscu poza miastem. J Dziś idziemy zobaczyć żurawie i ich pisklęta, mam przynajmniej taką nadzieję. Więcej napiszę później! Sobota 13:00i Jesteśmy w rezerwacie przyrody. Niedaleko na wielkim bagnie kilka par żurawi ma gniazda z pisklakami. Jeszcze ich nie widzieliśmy. Rodzice dobrze ukrywają swoje małe wśród gęstej roślinności, więc trudno je zauważyć. Sobota 14:10i Ledwo uniknęliśmy katastrofy! g Machnęłam ręką, żeby odgonić muchy i smycz Galena wyśliznęła mi się z ręki. Głupi pies pognał ścieżką. Prawie wbiegł na bagna i mógł wystraszyć ptaki. W ostatniej chwili złapałam smycz. Uf!
Sobota 16:02i Wreszcie! Kiedy tata zaciągnął Galena do samochodu... zobaczyłam dwa pisklaki idące za rodzicami po jedzenie. Rodzice stąpali na długich nogach, ale małe musiały płynąć, bo woda była dość głęboka. Są takie słodkie! J Sobota 16:54i Po świetnym dniu wróciłam do namiotu! Jak to super, że ludzie mogą odwiedzać takie miejsca. Nie wiem, czy damy Galenowi drugą szansę, ale my na pewno jeszcze przyjedziemy! Niestety już nie w tym roku niedługo żurawie odlatują na południe. Będę musiała czekać na wiadomości od was. Piszcie, jak im idzie...
Wiek 12 Kraj Niemcy Zainteresowania Tenis stołowy Ulubione gatunki Drozdy śpiewaki i dzięcioły Czy wiesz, że...? Drozdy śpiewaki rozbijają skorupki ślimaków, uderzając nimi o kamienie! Niedziela 12:47i Cześć! Nazywam się Lukas i mieszkam w Berlinie. Widziałem w parku wiele ptaków, ale chciałbym zobaczyć wielkie stada żurawi odwiedzających każdego października stawy w Linum. Może ich być 50 000 jednej nocy! Muszę tam dotrzeć, zanim zrobi się ciemno. To wtedy żurawie wracają na nocny odpoczynek po żerowaniu na pobliskich polach. Nie mogę się doczekać. Niedziela 15:40i Jest już późne popołudnie i zaczynam się martwić. g Na drodze jest korek i autobus się spóźnia. Widziałem z okna kilka żurawi, ale przez to jeszcze bardziej nie mogłem się doczekać. Może to ostatnia szansa, żeby zobaczyć żurawie wypoczywające przed dalszym lotem na południe... K
Niedziela 17:03i Zdążyliśmy! Gnaliśmy ścieżkami do wieży obserwacyjnej z miejscem na mój wózek inwalidzki. Właśnie czekamy na ptaki. Teraz rozumiem, dlaczego żurawiom podoba się to miejsce. Osoba opiekująca się tutejszym obszarem Natura 2000 dba o to, żeby było tu wystarczająco dużo płytkich wód, w których żurawie mogą noclegować jesienią. Wszyscy są strasznie przejęci... Niedziela 18:30i O rany! To było fantastyczne! J Na niebie pojawiły się tysiące ptaków, hałas był niewiarygodny. Ptaki na ziemi trąbią do tych na niebie i mówią im, gdzie wylądować, a te w górze odpowiadają! Ten dźwięk ciągle dzwoni mi w uszach nigdy go nie zapomnę! Alva @ Lukas Niedziela 19:16i Cześć Lukas. To niesamowite, że widziałeś żurawie, które ja widziałam tu kilka tygodni temu! Jak Ci się udało znaleźć obszar Natura? Lukas @ Alva Niedziela 19:25i Cześć Alva. Bardzo podoba mi się Twój blog J Mam nadzieję, że Galen nie wpakował się w żadne nowe kłopoty? W Europie są setki obszarów Natura 2000, gdzie można obserwować dziką przyrodę. Sprawdź na tej stronie: http://natura2000.eea.europa.eu
LECĄ ŻURAWIE
Wiek 11 i pół Kraj Francja Zainteresowania Pływanie kajakami po jeziorach Ulubione gatunki Łyski Czy wiesz, że...? Łyski budują gniazda, które unoszą się na jeziorze! Poniedziałek 12:06i Cześć wszystkim! Nazywam się Clara. Moja rodzina ma gospodarstwo niedaleko jeziora Lac du Der-Chantecoq. Jest to obszar chroniony, ponieważ żurawie noclegują na wyspach na tym jeziorze. Zawsze w listopadzie wykładamy niewykorzystaną kukurydzę dla żurawi. Będę się tym zajmować dziś po szkole. Czekajcie na dalsze wiadomości! Poniedziałek 12:30i Miałam dziś kiepski poranek w szkole. K Jeden chłopiec z mojej klasy mówi, że nie cierpi żurawi, bo wyjadają całe ziarno z pól jego dziadka. Dziadek jest wściekły i chce odstraszać żurawie, a nawet do nich strzelać. To straszne, że rolnicy tracą uprawy, ale nie wolno krzywdzić żurawi. Co mogę zrobić?
Poniedziałek 18:00i Dziś po południu wpadłam na pomysł! Poprosiłam Bruna, nowego chłopca ze szkoły, żeby wieczorem poszedł z nami... I poszedł! Fajnie było siedzieć na traktorze i obserwować, jak kukurydza rozsypuje się za nami. Rozsypaliśmy całą tonę! Wtorek 11:30i Po wczorajszym wieczorze byłam zmęczona, ale dziś rano poszłam razem z Brunem zobaczyć, jak żurawie zjadają ziarno, które im rozsypaliśmy. Był pod wrażeniem! Widok lądujących ogromnych stad żurawi był niesamowity. Jadły kukurydzę, gadały ze sobą, a potem odpoczywały i czyściły pióra dziobami. Super! Wtorek 18:45i Dobra wiadomość! Bruno przekonał dziadka, żeby też rozsypywał niepotrzebne ziarno. To wspaniałe uczucie, zrobić coś dobrego i zdobyć nowego przyjaciela. J Bruno mówi, że też dołączy się do naszej grupy dyskusyjnej Natura!
Wiek 11 Kraj Hiszpania Zainteresowania Obserwowanie ptaków Ulubione gatunki Żurawie (oczywiście) Czy wiesz, że...? Każdej zimy do Estremadury przylatuje około 70 000 żurawi! Czwartek 11:26i Cześć wszystkim. Nazywam się Rafael. Dzisiejszy dzień jest dla mnie wyjątkowy. Mam dziś urodziny i wybieram się na Festival de las Grullas w regionie Estremadura. Mój tata dowiedział się o festiwalu żurawi, gdy pomagał zakopywać przewody energetyczne. Żurawie i inne ptaki mogą zginąć, jeśli wlecą w przewody zwisające pomiędzy słupami wysokiego napięcia. Czwartek 14:22i Jesteśmy właśnie na festiwalu. Jest wspaniale! Wiecie, że żurawie pokonały 4 000 kilometrów, żeby tu dolecieć? Słuchaliśmy właśnie ludowej opowieści o żurawiach, które w wielu miejscach świata są symbolem pokoju, miłości i szczęścia. Dostałem koszulkę z żurawiami i nową lornetkę. Fajnie!
Czwartek 15:26i Widzieliśmy już kilka żurawi i zaraz wyruszymy na wycieczkę z przewodnikiem do lasu dębowego, żeby zobaczyć żurawie o zmroku. Podobno żurawie przynoszą szczęście. Mam nadzieję, że będziemy mieć szczęście i zobaczymy dużo żurawi! Trzymamy kciuki... Czwartek 16:43i O rany! To niesamowite! JJ Właśnie widzieliśmy setki tańczących żurawi! Kilka z nich zaczęło trzepotać skrzydłami, podskakiwać w powietrzu i pochylać głowy. A potem coraz więcej ptaków zaczęło robić to samo! Wygląda na to, że świetnie się bawią! Niektóre ptaki biorą nawet patyki, trawy czy pióra w dzioby i podrzucają w powietrze. Tak jakby bawiły się na imprezie! Clara @ Rafael Czwartek 16:47i Wydają niesamowite dźwięki Joyeux anniversaire Rafael! Alva @ Rafael Czwartek 16:51i Grattis på födelsedagen, Rafael! Lukas @ Rafael Czwartek 16:58i Alles Gute zum Geburtstag! Czwartek 17:01i Dziękuję wszystkim za życzenia urodzinowe! Żurawie wołały tak głośno, jakby też życzyły mi wszystkiego najlepszego z okazji urodzin! Niedługo przekażę kolejne wiadomości o ptakach. J
Imię Wiek Kraj Zainteresowania Ulubione gatunki Czy wiesz, że...? TY TEŻ MOŻESZ COŚ ZROBIĆ!
ROZDZIAŁ 4: ODPOCZYNEK Żurawie śpią stojąc na jednej nodze, ale w nocy często zmieniają nogi. Drugą nogę przyciągają blisko do ciała, dzięki czemu krew w nogach nie wychładza się i łatwiej jest utrzymać ciepło w całym ciele. Żurawie unikają nocowania w miejscach, gdzie jest dużo budynków i ludzi. Potrzebują zacisznego zakątka z mnóstwem wolnej przestrzeni wokół. Osoby zajmujące się obszarami Natura 2000 wycinają i palą rośliny, takie jak wierzby, które zarastają otwarte tereny i uniemożliwiają żurawiom noclegowanie.
SŁOWNICZEK NOCLEGOWISKO miejsce gromadzenia się na wspólny odpoczynek i sen PORZUCENIE TERENU sytuacja, gdy rolnicy pozostawiają pola, aby zdziczały NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 9 Wieczorem grupy żurawi lecą razem do noclegowisk. Pierwsze lądujące ptaki głośno nawołują pozostałe, aby do nich dołączyły. Ptaki w powietrzu odpowiadają, gdy się zbliżą. Te podobne do dźwięku trąbki hałasy można usłyszeć z dużej odległości! Żurawie chętnie nocują na terenach podmokłych, a śpią stojąc na jednej nodze. Po nocnym wypoczynku budzą się o świcie. Taki postój żurawi może potrwać kilka dni lub kilka tygodni. W dzień żerują, a w nocy śpią, gromadząc energię potrzebną do dalszej podróży. BEZPIECZNE MIEJSCA POSTOJU Przed dotarciem do celu żurawie muszą zrobić wiele postojów. Niestety ludzie niszczą tak potrzebne żurawiom siedliska, zmieniając sposób użytkowania tych terenów, a także porzucając je, co powoduje, że zarastają one krzewami i drzewami. W takiej sytuacji żurawie muszą odpoczywać daleko od miejsc żerowania i pokonywać nawet 20 kilometrów, aby znaleźć pożywienie. Natura 2000 pomaga właścicielom terenów, na których znajdują się ważne dla ptaków miejsca postoju, w ochronie tych obszarów. Pomaga również przywracać tereny podmokłe i usuwać gęstą roślinność zarastającą noclegowiska żurawi. Dzięki temu ptaki mają do wyboru więcej miejsc, w których mogą bezpiecznie odpocząć w pobliżu swoich żerowisk. CO MOŻESZ ZROBIĆ Stworzenie miejsca schronienia dla dzikich stworzeń w ogródku lub pobliskim parku nie jest trudne. Wystarczy zostawić stertę gałęzi, dzikich traw lub roślin w zacisznym miejscu, gdzie zwierzęta mogą się schronić.
ROZDZIAŁ 5: ZIMOWE SŁOŃCE Fascynujące tańce żurawi wzmacniają więzi między ptakami tworzącymi pary i rodziny. To zachowania wyrażające przyjaźń, dzięki którym ptaki stają się sobie bliższe. Niektórzy rolnicy powracają do tradycyjnych metod uprawy i hodowli, takich jak wypasanie zwierząt w lasach dębowych. Zapobiega to zbytniemu zarastaniu tych terenów, dzięki czemu są dostępne dla żurawi i innych dzikich zwierząt. Liczba żurawi zimujących w specjalnych lasach dębowych w tej części Hiszpanii wzrosła trzykrotnie w ciągu ostatnich 20 lat dzięki ochronie tych miejsc. W hiszpańskim regionie Estremadura odbywa się w grudniu festiwal na cześć przybywających żurawi. Organizowane są wycieczki, na których można zobaczyć żurawie, ustawia się też stragany, urządza zabawy, konkursy, opowiadania historii i tańce!
NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 11 Długa i trudna podróż żurawi nareszcie dobiega końca. W październiku i listopadzie stada żurawi docierają do Hiszpanii i innych terenów Europy południowo-zachodniej. Zima jest tu cieplejsza niż na północy Europy i żurawie mogą tu znaleźć pożywienie. Jedzą żołędzie w zagajnikach dębowych lub nasiona pozostawione po żniwach na polach ryżowych i zbożowych. Zdaje się, że bardzo podoba im się ten zimowy dom. Wieczorami wyginają ciała, biegają i wyskakują wysoko w powietrze, machając skrzydłami. Następnie wzbijają się ku niebu, wspólnie zataczając w powietrzu koła przy zachodzie słońca, zanim odlecą do noclegowisk. Żurawie korzystają z zimowego słońca aż do wczesnej wiosny, kiedy znów odlatują na północ. PODZIWIANIE ŻURAWI Żurawie to nie jedyne stworzenia, które warto podziwiać. Mnóstwo ludzi przyjeżdża, by zobaczyć te piękne ptaki i ich wspaniałe tańce. Wolontariusze uczą się, jak dbać o siedliska żurawi i jakie rośliny tam sadzić. Dzięki turystyce mieszkańcy pobliskich terenów znajdują pracę w hotelach i restauracjach, albo jako przewodnicy wycieczek. CO MOŻESZ ZROBIĆ Wspieraj działania, które pomagają w ochronie okolicznej przyrody, kupując lokalne produkty przyjazne dla środowiska. Możesz też zaproponować pomoc w przywracaniu i w ochronie obszarów zamieszkiwanych przez dzikie zwierzęta i rośliny w miejscowym rezerwacie przyrody. SŁOWNICZEK ZAGAJNIKI otwarte obszary leśne WOLONTARIUSZE ludzie poświęcający nieodpłatnie swój czas na pracę w słusznej sprawie
WIĘCEJ INFORMACJI http://natura2000.eea.europa.eu www.savingcranes.org www.thegreatcraneproject.org.uk www.festivaldelasgrullas.com http://ec.europa.eu/environment/pubs/children/children.htm http://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/index_en.htm PODZIĘKOWANIA Autor : Louise Spilsbury Ilustracje : Nicolas Gouny Edycja tekstu: Ann Arscott Edycja artystyczna : Marie-Adele Murray Koncepcja Produkcja : WingedChariot Produkcja techniczna: www.esn.eu Fotografie: Jose B. Ruiz, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. Okładka Strona : Str. 2: Maurizio Bonora, istock collection, Thinkstock Str. 3: 1) Thomas Pajot, Shutterstock 2) Google Images 3) Markus Varesvuo, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 4) @Jorma Luhta, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 5) Jupiterimages, Photos.com collection, Thinkstock Str. 4: @mb-fotos, istock collection, Thinkstock Str. 5: 1) Thomas Pajot, Shutterstock 2) Google Images 3) Wild Wonders of Europe / Unterthiner, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 4) Nick Upton, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 5) Fotosearch Stock Image Photograph Royalty Free 6) Google Str. 6: Niall Benvie, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. Str. 19: 1) Thomas Pajot, Shutterstock 2) Google Images 3) Jose Luis GOMEZ de FRANCISCO, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 4) Sergio Schnitzler, Dreamstime.com 5) pixphoto, Stockphoto collection, 123RF Str. 20: @yairleibo, istock collection, Thinkstock Str. 21: 1) Thomas Pajot, Shutterstock 2) Google Images 3) Roy Mangersnes, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 4) Capnord, Fotolia 5) sdvonmb, Stockphoto collection, 123RF 6) Johan Bonde Ferm, Stockphoto collection, 123RF Str. 22: Aflo, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. Str. 23: 1) ObjetivoVerde, Festival Las Grullas 2) Chris Gomersall, Copyright 2002-2013 Nature Picture Library. All rights reserved. 3) ObjetivoVerde, Festival Las Grullas 4) Thomas Pajot, Shutterstock 5) Google Images
Podziel się z nami swoją opinią (krótka ankieta)
JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE Publikacje bezpłatne ujeden egzemplarz: w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu) kilka egzemplarzy (lub mapy, plakaty): w przedstawicielstwach Unii Europejskiej (http://ec.europa.eu/represent_pl.htm) w delegaturach Unii Europejskiej w krajach poza UE: (http://eeas.europa.eu/delegations/index_pl.htm) kontaktując się z Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_pl.htm) lub dzwoniąc pod numer 00 800 6 7 8 9 10 11 (numer bezpłatny w całej UE) (*). (*) Informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Publikacje płatne: w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu). Płatne subskrypcje: u dystrybutorów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej (http://publications.europa.eu/others/agents/index_pl.htm)
NATURE WATCH LECĄ ŻURAWIE 15 KH-06-14-006-PL-N NATURE WATCH STRAŻNICY NATURY Lecą Żurawie to publikacja Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska Komisji Europejskiej, która ma na celu edukowanie poprzez zabawę dzieci w wieku od 7 do 11 lat. Publikacja ta zawiera ciekawostki dotyczące migracji europejskich ptaków i różnorodności biologicznej, a także pomysły na to, jak dzieci mogą przyłączyć się do ochrony środowiska naturalnego. Są tam również historyjki opisujące obserwacje dzieci, które zachęcają młodych czytelników do podejmowania działań związanych z omawianym tematem i wspierania wspólnej sprawy. NATURE WATCH Publikacja STRAŻNICY NATURY Lecą żurawie dostępna jest we wszystkich językach UE. Można ją czytać w domu czy w szkole. Większą liczbę egzemplarzy można uzyskać bezpłatnie w urzędach UE w państwach członkowskich lub za pośrednictwem strony http://europa.eu/europedirect/index_en.htm. Można ją również pobrać ze strony bookshop.europa.eu. doi :10.2779/47774 (wersja drukowana) doi:10.2779/57042 (wersja elektroniczna)