Pobieranie i przesyłanie próbek klinicznych do badao mikrobiologicznych. Badania nosicielstwa Dr n. med. Beata Sokół-Leszczyoska
Badanie mikrobiologiczne Aspekt mikrobiologiczny: identyfikacja aktualnie występujących czynników etiologicznych z określeniem ich właściwości: wytwarzanie toksyny, otoczka, typ serologiczny, aktualny przegląd oporności na chemioterapeutyki i mechanizmy oporność Aspekt kliniczny: poszukiwanie związku między wykrytym drobnoustrojem, jego właściwościami a objawami klinicznymi, prawidłowy dobór antybiotyków do terapii empirycznej i celowanej, analiza przyczyn niepowodzenia antybiotykoterapii Aspekt epidemiologiczny: identyfikacja drobnoustrojów epidemicznych w oparciu o analizę cech drobnoustrojów wywołujących zakażenia w określonym czasie i środowisku, pomoc w ustaleniu źródeł i dróg szerzenia się zakażeń,( epidemicznych (rozprzestrzeniania się drobnoustrojów monitorowanie rozprzestrzeniania się lekooporności
Celem badania mikrobiologicznego jest stwierdzenie obecności możliwego lub prawdopodobnego czynnika zakaźnego (czynnika etiologicznego wywołującego dane objawy) oraz badanie jego wrażliwości na leki przeciwdrobnoustrojowe. Poprawny wynik pomaga lekarzowi w diagnozowaniu etiologii choroby i ustaleniu prawidłowego procesu leczenia.
ETAPY BADANIA MIKROBIOLOGICZNEGO I. Przygotowanie formularza zlecenia badania mikrobiologicznego wypełnienie skierowania. II. Pobieranie, przechowywanie i transport próbek materiału od chorych III. Badanie w laboratorium IV. Wydanie wyniku badania mikrobiologicznego
I. Przygotowanie formularza zlecenia badania mikrobiologicznego W Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 stycznia 2009 r. Dz. U. Nr 22, poz. 128 podano, jakie dane powinien zawierać formularz zlecenia badania laboratoryjnego (skierowanie): Dane pacjenta (imię i nazwisko, data urodzenia, miejsce zamieszkania, oddział szpitalny, płeć, numer PESEL, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL nazwa i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, numer identyfikacyjny pacjenta (podawany przy braku innych danych); Pieczęć i podpis lekarza zlecającego badanie lub imię i nazwisko oraz nazwa i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość innej osoby upoważnionej do zlecenia badania; Dane jednostki zlecającej badanie; Miejsce przesłania sprawozdania z badania lub dane osoby upoważnionej do odbioru wyniku lub sprawozdania z badania; Rodzaj materiału i jego pochodzenie; Zlecone badanie; Data i godzina pobrania materiału do badania; Dane osoby pobierającej materiał do badania; Data i godzina przyjęcia materiału do laboratorium; Istotne kliniczne dane pacjenta (w szczególności: rozpoznanie, występujące czynniki ryzyka zakażenia, w tym wcześniejsza antybiotykoterapia, wcześniejsza hospitalizacja, choroby towarzyszące, zabiegi chirurgiczne).
II. Pobieranie, przechowywanie i transport próbek materiału od chorych Materiał do badania mikrobiologicznego pobiera lekarz przeszkolona pielęgniarka sam pacjent, po uprzednim poinstruowaniu. Materiał należy pobrad przed rozpoczęciem antybiotykoterapii. Pobrane próbki należy przechowywad i transportowad zgodnie z zaleceniami (temperatura i maksymalny czas transportu).
BADANIE SEROLOGICZNE - poszukiwanie antygenów rozpuszczalnych drobnoustrojów lub swoistych przeciwciał Rodzaj próbki (poszukiwanie antygenów rozpuszczalnych): krew, płyn mózgowo-rdzeniowy, mocz, Rodzaj pojemnika: jałowa probówka (serologicznej lub wirówkowej) z korkiem gumowym bez dodatkowych środków konserwujących Temperatura: 20-22⁰C, pozostawid w temperaturze pokojowej na krótki czas (do wytworzenia skrzepu) i odwirowad Objętośd próbki: 5-10 ml Rodzaj próbki (poszukiwanie swoistych przeciwciał): krew, PMR Czas transportu: 60 minut
Pobieranie materiału w kierunku izolacji wirusów w hodowlach komórkowych Materiał powinien być przechowywany i transportowany w ( krwi temperaturze +4⁰C lub zamrożony (z wyjątkiem Nie należy zamrażać materiałów, z których będzie izolowany ( CMV ) cytomegalowirus Plwocina, popłuczyny pęcherzykowo-oskrzelikowe (2-5 ml) należy pobrać do jałowego, szczelnie zamykanego pojemnika, przechowywanie i transport w temperaturze +4⁰C Zeskrobiny/ wymazy pobrać za pomocą jałowej wymazówki i umieścić w specjalnym podłożu transportowym Płyn mózgowo-rdzeniowy, krew, mocz - pobrać jak do badań bakteriologicznych, ale przesłać w temperaturze 4⁰C
IV. Wynik badania mikrobiologicznego dane pacjenta (imię i nazwisko), nazwę jednostki kierującej próbkę do badania mikrobiologicznego, ośrodek kosztów, datę pobrania próbki, datę przyjęcia próbki do laboratorium interpretację preparatu bezpośredniego (jeśli był wykonywany) nazwa drobnoustroju (rodzaj i gatunek) możliwego lub prawdopodobnego czynnika etiologicznego zakażenia, liczebnośd wyhodowanych drobnoustrojów (powyżej lub poniżej liczby znamiennej, półilościowa (+, ++, +++, ++++), lub ilościowa (colony forming unit liczba jednostek tworzących kolonie cfu/g tkanki lub cfu/ml próbki materiału) wrażliwośd na leki przeciwbakteryjne i/lub przeciwgrzybicze komentarz mikrobiologa odnośnie wyniku mający istotne znaczenie dla lekarza, jak i pacjenta.
ZAKAŻENIA UKŁADU ODDECHOWEGO Rodzaj próbki: wymaz z gardła, wymaz z ucha środkowego, wymaz z kanału słuchowego, plwocina, aspirat przeztchawiczy, popłuczyny pęcherzykowo-oskrzelikowe (BAL) Objętośd próbki 1-5 ml (plwocina, aspirat, BAL) - 1/dzieo BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu wymazy wymazówka 2 godz. w temp 20-22⁰C Wymazówka z podłożem transportowym do 24 godz. w temp. 20-22⁰C płyny - jałowy pojemnik szczelnie zamykany 2 godz. w temp 20-22⁰C plwocina 2 godz. w temp 20-20⁰C lub +4⁰C do 24 godz.
Wymaz z gardła należy przytrzymać język za pomocą szpatułki materiał pobrać jałowym wacikiem z tylnej ścianki gardła, migdałków i miejsc zmienionych materiał umieścić w podłożu transportowym ( C transportować w temperaturze pokojowej (20-22 ⁰ w czasie nie przekraczającym 2 godziny 1/dzień
Plwocina posiew ilościowy W przypadku niemożności odkrztuszenia plwociny - pobudzić odkrztuszanie nawilżeniem lub podaniem preparatu upłynniającego wydzielinę Materiał najlepiej pobrać rano należy przepłukać jamę ustną wodą, aby usunąć nadmiar flory jamy ustnej, wyszczotkować zęby (protezę), język chorego należy poinstruować jak należy zakasłać, aby odkrztusić wydzielinę z dolnych dróg oddechowych Preparat bezpośredni - ocena liczby komórek nabłonkowych i leukocytów - interpretacja czy materiał pobrany spełnia kryteria plwociny (< 9 komórek nabłonkowych wpw, > 25 leukocytów wpw, obiektyw 10x) - jeżeli materiał jest prawidłowy - oceny flory i posiew jeżeli materiał nie spełnia kryteria plwociny (> 10 komórek ( ślina nabłonkowych wpw, obiektyw 10x) - badanie do powtórzenia (jest to 1 materiał/dzień
Plwocina Materiał najlepiej pobrać rano należy przepłukać jamę ustną wodą, aby usunąć nadmiar flory jamy ustnej, wyszczotkować zęby (protezę), język chorego należy poinstruować jak należy zakasłać, aby odkrztusić wydzielinę z dolnych dróg oddechowych ( ml pobrać materiał do jałowego pojemnika (1-2 transport w temperaturze pokojowej (20-22 0 C) w ciągu 2 godzin od pobrania lub w temperaturze +4 0 C jeśli transport dłuższy
Ucho środkowe Pobiera lekarz należy przemyć kanał słuchowy roztworem mydła ( bębenkowej aspiracja lub wymaz (w przypadku uszkodzonej błony nakłucie błony bębenkowej i pobrać treść z jamy bębenkowej do badania bakteriologicznego za pomocą aspiracji strzykawką 1/dzień
ZAKAŻENIA UKŁADU POKARMOWEGO Rodzaj próbki: kał, wymaz z odbytu Objętość próbki: kału przyjmuje kształt pojemnika 1-5 ml BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Wymazówka, 2 godz w temp 20-22⁰C Wymazówka z podłożem transportowym do 24 godz. w temp. 20-22⁰C Jałowy pojemnik szczelnie zamykany 2 godz. w temp 20-22⁰C Kał na badanie obecności toksyn Clostridium difficile transport w 40C lub w lodzie (w wyższej temperaturze inaktywacja toksyn)
Wymaz z odbytu ostrożnie należy umieścić wacik wymazowy ok. 2 cm za zwieraczem odbytu, delikatnie pokręcić wacikiem, aby pobrać materiał z krypt odbytu, powinno być widać pobrany materiał na waciku wymaz z odbytnicy, pobrać wymazówką 1/dzień
Badanie w kierunku nosicielstwa pałeczek Salmonella i Shigella Wykonujący prace na stanowiskach związanych z wytwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją lub przechowywaniem nie opakowanej żywności przygotowaniem i wydawaniem posiłków wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz leków doustnych, myciem naczyo i pojemników przeznaczonych na żywnośd, wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub na leki, stwarzające zagrożenie przeniesienia drogą pokarmową zakażenia na inne osoby, niezależnie od rodzaju wykonywanych czynności zawodowych
Badanie kału na obecnośd Salmonella/Shigella Osoby zatrudnione w zakładach żywienia zbiorowego, zakładach hurtowych i detalicznych obrotu nieopakowaną żywnością, zakładach uzdatniających i dostarczających wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi lub lód do celów spożywczych, zakładach produkujących lub wprowadzających żywnośd do obrotu, zakładach mleczarskich przy pozyskiwaniu i przetwórstwie mleka oraz na fermach; rolnicy gospodarując indywidualnie, gospodarstwach rolnych, w których produkuje się żywnośd w celu wprowadzenia do obrotu, w odniesieniu do osób biorących udział w pracach wymagających bezpośredniego kontaktu z nieopakowanymi środkami spożywczymi lub prowadzących takie gospodarstwa, aptekach, punktach aptecznych, sklepach zielarskich i hurtowniach farmaceutycznych, zakładach opieki zdrowotnej w tym w żłobkach, zakładach pielęgnacyjnoopiekuoczych, zakładach opiekuoczo-leczniczych, przedszkolach i innych miejscach przebywania dzieci do lat 6, podmiotach świadczących usługi w wagonach restauracyjnych, barowych oraz przy przewozie nieopakowanych artykułów żywnościowych w wagonach chłodniach podmiotach świadczących usługi na statkach powietrznych i wodnych na stanowiskach stewardów i stewardes
Instrukcja pobrania i transportu próbek kału do badań na nosicielstwo Salmonella/Shigella Kał należy oddad do jałowego pojemnika na kał Za pomocą łopatki znajdującej się w plastikowym pojemniku do kału (do nabycia w aptece) pobrad z kilku miejsc stolca porcję kału w ilości nie większej niż 1/3 pojemnika. Badanie do książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych obejmuje trzy próbki kału, które należy zebrad z trzech kolejnych dni do osobnych pojemników. Pojemniki dokładnie zamknąd, opisad imieniem i nazwiskiem osoby, od której materiał został pobrany, datą i godziną pobrania.
Instrukcja pobrania i transportu próbek kału do badao na nosicielstwo Salmonella/Shigella Pobrane próbki dostarczyd do laboratorium. Dopuszcza się krótkotrwałe przechowywanie próbek w temperaturze lodówki (4 8⁰C). Pojemniki z próbkami do badania umieścid w foliowym woreczku, transportowad w pozycji pionowej w sposób uniemożliwiający uszkodzenia (zgniecenie, pęknięcie) pojemników. Wypełnid czytelnie i dokładnie Zlecenie na badanie. Po odebraniu wyników należy udad do lekarza medycyny pracy, który na podstawie tych wyników dokonuje wpisu do książeczki do celów sanitarno-epidemiologicznych.
ZAKAŻENIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO Rodzaj próbki: krew Objętośd próbki: 0,5 2 ml noworodki 5-10 ml dorośli BADANIA BAKTERIOLOGICZNE i mykologiczne Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Butelka z podłożem transportowo-namnażającym do 24 godz. w temp. 20-22⁰C
Krew posocznica - 2-3 posiewy z różnych wkłuć od razu zapalenie wsierdzia - 3 posiewy z 3 różnych wkłuć co 30 minut gorączka nieznanego pochodzenia - 2-3 posiewy z różnych wkłuć w odstępach 1- godzinnych (pobranie posiewów powtórzyć następnego dnia Nie więcej niż 3 zestawy na dobę Butelki z podłożami do posiewu krwi ogrzać do temperatury 35-370C Krew posiewa się do dwóch butelek: jedna z podłożem dla bakterii tlenowych, względnie beztlenowych i mikroaerofilnych druga z podłożem dla bakterii względnie i bezwzględnie beztlenowych Każdą butelkę czytelnie opisać: podać imię i nazwisko pacjenta, oddział, datę i godzinę pobrania Korki zdezynfekować 70% alkoholem izopropylowym, i odczekać 1 minutę (do ( alkoholu wyschnięcia
Krew Krew pobiera się ok. 30 min. przed szczytem gorączki, po dokładnym umyciu (woda z mydłem), wysuszeniu i zdezynfekowaniu skóry (preparatem alkoholowym, jodowym, alkoholowym), po wyschnięciu preparatu Pobrać 10-20 ml krwi od dorosłych w zależności od objętości podłoża lub 0,5 1 ml od noworodków, zmienić igłę i natychmiast umieścić w butelkach z podłożami w proporcji: 1 część krwi: 9 części podłoża W zależności od systemu do izolacji drobnoustrojów z krwi stosowanego w laboratorium mikrobiologicznych: jeżeli stosuje się podłoża, które człowiek ocenia czy jest wzrost, materiał należy przechowywać i transportować w temperaturze 37⁰C Jeżeli stosuje się system automatyczny materiał należy przechowywać i transportować w temperaturze 20-22⁰C
ZAKAŻENIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO zakażenia odcewnikowe Rodzaj próbki: krew pobrana przez cewnik i z obwodu koocówka cewnika oraz krew z obwodu BADANIA BAKTERIOLOGICZNE i mykologiczne Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Koocówka cewnika o długości 5 cm w jałowym pojemniku (1-2 krople roztworu jałowej soli fizjologicznej) do 24 godz. w temp. 20-22⁰C przetrzyj skórę wokół cewnika za pomocą alkoholu, aseptycznie usuo cewnik i odetnij dystalny kawałek o długości 5 cm, umieśd go w jałowym pojemniku zawierającym kilka kropli jałowego roztworu soli fizjologicznej, szczelnie zamknąd, transportowad natychmiast do laboratorium w temperaturze pokojowej (20-22⁰C) w ciągu 2 godz. lub przechowywad/transportowad w temperaturze +4⁰C do 24 godz. dotyczy następujących cewników: centralnego, Hickman a, Broviac a, obwodowego, tętniczego, pępkowego, hiperalimentacyjnego, Swan-Ganza, Tenckhoffa (do dializy otrzewnowej), dializacyjnego
ZAKAŻENIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO zakażenia odcewnikowe Rodzaje próbek: krew pobrana przez cewnik i z obwodu koocówka cewnika oraz krew z obwodu Koocówka cewnika naczyniowego - posiew ilościowy i posiew półilościowy; liczba kolonii (CFU) powyżej liczby znamiennej Interpertacja - połączenie wyniku posiewu koocówki cewnika z wynikiem posiewu krwi 1) podejrzenie bakteriemii odcewnikowej wyhodowanie tego samego gatunku drobnoustrojów Cewnik - wzrost powyżej liczby znamiennej obecność bakterii we krwi 2) wymienić cewnik ze względu na kolonizację cewnika Cewnik - wzrost powyżej liczby znamiennej Nie wyhodowano drobnoustrojów z krwi 3) kontaminacja cewnika (mikroflorą skóry przy usuwaniu) Cewnik wzrost poniżej liczby znamiennej Nie wyhodowano drobnoustrojów z krwi
Cewnik naczyniowy przetrzyj skórę wokół cewnika za pomocą alkoholu, aseptycznie usuń cewnik i odetnij dystalny kawałek o długości 5 cm, umieść go w jałowym pojemniku zawierającym kilka kropli jałowego roztworu soli fizjologicznej, szczelnie zamknąć, transportować natychmiast do laboratorium w temperaturze pokojowej (20-22 0 C) w ciągu 2 godzin, lub przechowywać/transportować w temperaturze +4 0 C do 24 godzin dotyczy następujących cewników: centralnego, Hickman a, Broviac a, obwodowego, tętniczego, pępkowego, hiperalimentacyjnego, Swan-Ganza
ZAKAŻENIA UKŁADU MOCZOWEGO Rodzaj próbki: mocz ze środkowego strumienia, pobrany przez cewnikm, pobrany przez nakłucie pęcherza moczowego, nerki, moczowodu Objętośd próbki: 1-5 (ml) posiew ilościowy!! BADANIA BAKTERIOLOGICZNE i mykologiczne Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Jałowy pojemnik do 2 godz. w temp. 20-22⁰C Pojemnik ze specjalnymi do 24 godz. w temp. +4⁰C podłożami do 24 godz. w temp. 20-22⁰C Posiew ilościowy
Mocz - kobiety dokładnie obmyj zewnętrzne narządy moczowo-płciowe wodą z mydłem, odsącz wodę jałowymi gazikami, rozchylić wargi sromowe zacząć oddawać mocz, gdy spłynie kilka ml, do badań na posiew należy pobrać mocz ze środkowego strumienia do jałowego pojemnika szczelnie zamykanego powinny gdy nie można przetransportować moczu w ciągu 2 godzin - przechowywać do chwili transportu w temperaturze +40C - nie dłużej niż 24 godziny pierwsza porcja moczu stanowi materiał do poszukiwania DNA Chlamydia trachomatis jednakże mocz do tych badań powinien być pobrany przynajmniej 2 godziny od poprzedniego oddania moczu
Mocz - mężczyźni dokładnie obmyj zewnętrzne narządy moczowo-płciowe wodą z mydłem, odsącz wodę jałowymi gazikami, należy odciągnąć napletek i zacząć oddawać mocz, gdy spłynie kilka ml, do badań na posiew pobrać mocz ze środkowego strumienia do jałowego pojemnika szczelnie zamykanego, transport w temperaturze pokojowej (20-220C)w czasie nie dłuższym niż 2 godziny, gdy nie można przetransportować moczu w ciągu 2 godzin - przechowywać do chwili transportu w temperaturze +40C - nie dłużej niż 24 godziny. Do posiewu moczu można zastosować specjalne podłoże ze szpatułką zawierającą podłoża (odpowiedniki podłóż stosowanych w laboratorium), po umyciu zewnętrznych narządów moczowo-płciowych pobrać mocz ze środkowego strumienia do jałowego pojemnika o szerokiej szyjce zanurzyć szpatułkę z podłożami na kilkanaście sekund (wg instrukcji producenta) w moczu szpatułkę z podłożami ( ml umieścić w specjalnym jałowym naczyniu, szczelnie zakręcanym (5-10 Inkubować do chwili transportu do laboratorium (nie dłużej niż 24 godziny) w ( 220C - temperaturze 20-220C lub 370C. Transport w temperaturze pokojowej (20
Mocz ze świeżo założonego cewnika moczowego posiewilościowy Pobranie moczu cewnikowanego do badania mikrobiologicznego jest praktykowane w sytuacji kiedy nie jest możliwe pobranie tego materiału metodą środkowego strumienia Mocz należy pobrać przez świeżo założony cewnik (do 30 minut ( ml po założeniu) do jałowego pojemnika (5-10 Transportować do 2 godzin w 20-220C lub w +4C do 24 godzin Na skierowaniu podać informacje, że jest to mocz pobrany przez cewnik Końcówka cewnika Foley a - nie jest to miarodajny materiał do badań mikrobiologicznych, ponieważ wyhodowane z niego drobnoustroje stanowią florę cewki moczowej
Punktat pęcherza moczowego przygotowanie skóry jak do punkcji mocz pobiera się do jałowego pojemnika, mocz pobrany do jałowego naczynia ( C transport w temperaturze pokojowej (20-22 0 w czasie nie dłuższym niż 1 godzina Na skierowaniu należy podać, ze jest to mocz pobrany drogą punkcji
ZAKAŻENIA UKŁADU PŁCIOWEGO Rodzaj próbki: wymaz z cewki moczowej, wymaz z pochwy, wymaz z kanału szyjki macicy, ejakulat, Objętośd próbki: ok. 1 ml BADANIA BAKTERIOLOGICZNE i mykologiczne Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Wymazówka, 2 godz w temp 20-22 ⁰ C Wymazówka z podłożem transportowym do 24 godz. w temp. 20-22 ⁰ C Jałowy pojemnik szczelnie zamykany 2 godz w temp 20-22 ⁰ C
ZAKAŻENIA W OBRĘBIE NARZĄDU WZROKU Rodzaj próbki: wymaz z worka spojówkowego, zeskrobiny z rogówki, ciecz wodnista Objętośd próbki: 1 (ml) BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Wymazówka z włóknem dakronowym (lub alginianowym) 2 godz. w temp. 20-22⁰C
Wymaz z rany (miejsca operowanego, przetoki, ropnia otwartego, odleżyny, owrzodzenia usuń wydzielinę na powierzchni - przemyj jałowym roztworem soli fizjologicznej lub preparatem alkoholowym wymaz pobrać na podłoże transportowe Wymaz z dna zmiany po uprzednim oczyszczeniu rany
ZAKAŻENIA SKÓRY I BŁON ŚLUZOWYCH Rodzaj próbki: wymaz z rany, odleżyny, owrzodzenia posiew półilościowy, bioptat - posiew ilościowy Objętośd próbki: 1 (ml), fragment tkanki (50-200ug) BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Wymazówka, 2 godz w temp 20-22⁰C Wymazówka z podłożem transportowym do 24 godz. w temp. 20-22⁰C Jałowy pojemnik szczelnie zamykany 15 minut w temp. 20-22⁰C Ropa z ropnia zamkniętego Zdezynfekować powierzchnię ropnia preparatem alkoholowym, zaaspirowany materiał z ropnia pobrać za pomocą igły i strzykawki do jałowej probówki, transportować 1/dzień/miejsce Wymaz z miejsca operowanego, wymaz z przetoki, wymaz z ropnia otwartego usuń wydzielinę na powierzchni - przemyj jałowym roztworem soli fizjologicznej lub preparatem alkoholowym wymaz pobrać na podłoże transportowe Wymaz z dna zmiany po uprzednim oczyszczeniu rany
ZAKAŻENIA UKŁADU NERWOWEGO Rodzaj próbki: płyn mózgowo-rdzeniowy Objętośd próbki: 1-5 ml BADANIA BAKTERIOLOGICZNE Rodzaj pojemnika: Temperatura i czas transportu Jałowa probówka z korkiem gumowym 15-30 minut w temp. 37⁰C dekontaminacja skóry pacjenta w miejscu nakłucia lędźwiowego 2% roztworem jodyny należy wprowadzić igłę prowadnicą w przestrzeń L3-L4, L4-L5 lub L5-S1, w przestrzeni podpajęczynówkowej, usuń prowadnicę pobierz płyn do zakręcanej probówki czas transportu nie powinien przekraczać 15 minut, Przechowywanie i transport w temperaturze 37⁰C
Płyn mózgowo-rdzeniowy dekontaminacja skóry pacjenta w miejscu nakłucia lędźwiowego 2% roztworem jodyny należy wprowadzić igłę prowadnicą w przestrzeń L3-L4, L4-L5 lub L5-S1, w przestrzeni podpajęczynówkowej, usuń prowadnicę pobierz 1-2 ml płynu do zakręcanej probówki i szczelnie zamknąć Przechowywanie i transport w temperaturze 37 0 C czas transportu nie powinien przekraczać 15 minut