DETERMINATION OF MEDICINES IN EPIDERMIS PRODUCTS AND THEIR USEFULNESS IN FORENSIC TOXICOLOGY

Podobne dokumenty
Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)


Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją


Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)


Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11. Spectral Embedding + Clustering

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

ARCH. MED. SĄD. KRYM., 2009, LIX,

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

Katowice, plan miasta: Skala 1: = City map = Stadtplan (Polish Edition)

Drugorzędowe wzorce farmaceutyczne Agnieszka Kossakowska

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

RADIO DISTURBANCE Zakłócenia radioelektryczne

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

STATISTICAL METHODS IN BIOLOGY

EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH

archiwum medycyny sądowej i kryminologii

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

TYRE PYROLYSIS. REDUXCO GENERAL DISTRIBUTOR :: ::

DOI: / /32/37

RADIO DISTURBANCE Zakłócenia radioelektryczne

QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS OF FINGERPRINT BIOMETRIC TEMPLATES

Streszczenie rozprawy doktorskiej

Emilka szuka swojej gwiazdy / Emily Climbs (Emily, #2)

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

Proposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

SNP SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Wykorzystanie chromatografii cieczowej z detektorem masowym (LC/MS) do oznaczania leków przeciwdepresyjnych we krwi*

Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi

DETERMINATION OF RISPERIDONE BY THE LC/MS METHOD

W analizie oznaczania tetracyklin w paszach leczniczych zastosowano micelarną fazę ruchomą składająca się z 7% butanolu, 0,02 M kwasu szczawiowego i

ROZPRAWY NR 128. Stanis³aw Mroziñski

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

ANALYSIS OF PROMAZINE IN BIOLOGICAL FLUIDS BY HPLC AND MECC WITH SPECTROPHOTOMETRIC DETECTION IN TWO CASES OF FATAL POISONING

INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS

Wybrzeze Baltyku, mapa turystyczna 1: (Polish Edition)

Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE

Miedzy legenda a historia: Szlakiem piastowskim z Poznania do Gniezna (Biblioteka Kroniki Wielkopolski) (Polish Edition)

Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz

WYKAZ PRÓB / SUMMARY OF TESTS. mgr ing. Janusz Bandel

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

PARAMETRY TECHNICZNE DEKLAROWANE PRZEZ PRODUCENTA POTWIERDZONE BADANIAMI / RATINGS ASSIGNED BY THE MANUFACTURER AND PROVED BY TESTS

Updated Action Plan received from the competent authority on 4 May 2017

Working Tax Credit Child Tax Credit Jobseeker s Allowance

Employment. Number of employees employed on a contract of employment by gender in Company

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska

ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

DM-ML, DM-FL. Auxiliary Equipment and Accessories. Damper Drives. Dimensions. Descritpion

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych?

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.

CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE. ... nowe możliwości. ... new opportunities

THE INFLUENCE OF TEMPERATURE AND TIME OF STORAGE ON THE STABILITY OF FLUOXETINE IN BIOLOGICAL MATERIAL

Instrukcja obsługi User s manual

PROCEEDINGS OF THE INSTITUTE OF VEHICLES 2(106)/2016 (12 pt)

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

KWESTIONARIUSZ OCENY RYZYKA / INSURANCE QUESTIONNAIRE

LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska

DETERMINATION OF ACTIVE COMPONENTS OF TOXANOX+ IN NON-TYPICAL SAMPLES

Financial support for start-uppres. Where to get money? - Equity. - Credit. - Local Labor Office - Six times the national average wage (22000 zł)

WYKAZ DOROBKU NAUKOWEGO

Opracowanie bioanalitycznych metod oznaczania tokochromanoli w tkance tłuszczowej pochodzącej z gruczołu piersiowego kobiet

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

OpenPoland.net API Documentation

Wpływ wybranych parametrów technologicznych na zawartość estrów glicydylowych w tłuszczach i smażonych produktach


Pielgrzymka do Ojczyzny: Przemowienia i homilie Ojca Swietego Jana Pawla II (Jan Pawel II-- pierwszy Polak na Stolicy Piotrowej) (Polish Edition)

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)


Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

EPS. Erasmus Policy Statement

WYDZIAŁ BIOLOGII I OCHRONY ŚRODOWISKA

SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu

HAPPY ANIMALS L01 HAPPY ANIMALS L03 HAPPY ANIMALS L05 HAPPY ANIMALS L07

HAPPY ANIMALS L02 HAPPY ANIMALS L04 HAPPY ANIMALS L06 HAPPY ANIMALS L08

Narzędzia kosmetyczne Cosmetic and podiatry instruments

Ankiety Nowe funkcje! Pomoc Twoje konto Wyloguj. BIODIVERSITY OF RIVERS: Survey to students

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik

Analysis of Movie Profitability STAT 469 IN CLASS ANALYSIS #2

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI

Analiza porównawcza zmian w rozbiorach wody z uwzględnieniem sposobu jej dostarczania do odbiorców

3 GENERAL INFORMATION ABOUT THE CLINICAL TRIAL

Egzamin maturalny z języka angielskiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Transkrypt:

DETERMINATION OF MEDICINES IN EPIDERMIS PRODUCTS AND THEIR USEFULNESS IN FORENSIC TOXICOLOGY Ewa PUFAL Chair and Department of Forensic Medicine, Ludwik Rydygier Medical Academy, Bydgoszcz ABSTRACT: It would seem to be useful to work out methods of xenobiotic determination in epidermis products, e.g. hair and nails, as an alternative to such conventional materials as body fluids, widely used in forensic toxicology. A method of isolation and identification of acebutolol and salicylic acid (aspirin metabolite) from hair and nails was worked out during the presented study. Liquid chromatography with a mass detector was used as a method of investigation. The method was used to determine the level of acebutolol and salicylic acid in hair and nails obtained from people who take these medicines. The analytical conditions worked out enable determination of the medication content at levels higher than 25 pg/mg. The concentration of acebutolol in hair was, on average, 1.98 ng/mg and in nails 2.2 ng/mg. The concentration of salicylic acid in hair was, on average, 0.65 ng/mg and in nails 0.52 ng/mg. KEY WORDS: Acebutolol; Salicylic acid; Hair; Nails; LC/ESI/MS. Z Zagadnieñ Nauk S¹dowych, z. LII, 2002, 7 20 Received 25 October 2002; accepted 18 December 2002 INTRODUCTION When preparing a toxicological expert s report, one of the main elements to take into account is the results of chemical and toxicological research to establish the kind of xenobiotic used and its concentration in particular tissues and body fluids. It is generally considered that the best materials for examinations are blood and urine. However, everyday routine shows that these materials, though relatively available, quickly undergo decay. Moreover, during metabolic transformations, the given xenobiotic and its metabolites transfer to other tissues, where they accumulate and where they could possibly be detected even after the subject has stopped taking the medicine. Therefore, such biological matrices in which the xenobiotic does not decay but accumulates, remaining in them for a long time and giving an opportunity for their detection after the medicine has been stopped, have proved to

8 E. Pufal be valuable evidence material in toxicology. These conditions are fulfilled by products of the epidermis, such as hair and nails. Until now examinations of hair have been applied mostly in order to determine the presence of drugs [5, 11, 12, 13, 14, 15] and of xenobiotics, being used mostly by drivers and sportsmen. On the basis of drug tests it has been shown that, in the case of sportsmen who used prohibited stimulating substances, such as cocaine, diuretics and steroids, these xenobiotics could have been detected in hair [1, 13]. In epidemiological research performed on drivers, the presence of drugs was ascertained in 100 out of 697 analysed hair samples (73.3% cocaine, 10% opiates and 16.7% other drugs) [12]. Similarly to hair on the head and on the body, nails are a biological matrix in which various substances, including pharmaceuticals, have a tendency to accumulate. Though nails are subjected to external impurities, they can be a material for detection of medicines used for a long time. It was ascertained that amongst heavy cocaine users, the level of cocaine in hair was comparable to the level of cocaine in nails, whereas the concentration of benzoiloecgonine (metabolite of cocaine) in nails was higher than in hair [4]. It was also found that methamphetamine accumulates more and stays longer in nails than amphetamine [6]. Results of toxicological research carried out up till now on such biological materials as products of the epidermis are encouraging, and suggest that research should encompass other groups of pharmaceuticals. In recent years, cardiac medicines from the beta-blocker group, among them acebutolol, have been taken increasingly frequently. Analysis of these medicines in hair was performed by Kintz et al. [7] and Dumestre-Toulet et al. [2]. Using the gas chromatography method with mass spectrometry, they worked out conditions for analysis of cardiac medicines in hair, allowing detection of medicines from 10 pg/mg. In the literature on the subject one can find that other analytical methods such as high-performance liquid chromatography with a spectrophotometric detector [8] and liquid chromatography with a culometric detector [9] have also been used to determine acebutolol in hair. However, there is no data in the literature on the possibility of detection of medicines from the beta-blocker group in nails. Acebutolol is often used in treatment together with acetylsalicylic acid (ACA). ACA is used mainly as an analgesic, antifebrile, anti-inflammatory medicine, but it also shows anticoagulative activity, so it is used by many patients at low doses for a long time. In order to confirm the taking of ACA, analysis of biological material is performed with the aim of determining the presence of its metabolite salicylic acid [10]. However, there is a lack of data in the literature about analysis of salicylic acid in products of the epidermis.

Determination of medicines in epidermis... 9 MATERIALS AND METHODS Reagents All reagents used in the extraction process and for chromatographic analysis were produced by Merck (Darmstadt, Germany). Acebutolol hydrochloride made by Radian International LLC was bought at Promochem (Poland). Salicylic acid was bought in POCh, Gliwice. Biological materials The examined material was hair and nails received from persons who had been taking acebutolol and acetylsalicylic acid in therapeutic doses for a long period of time (not less than 6 months). The collected samples of hair and nails were stored at room temperature. Extraction Samples of hair and nails of about 100 mg each were used for the extraction. Prior to the analysis, hair and nails were washed successively for 10 min in 5 ml of water and 5 ml of acetone in an ultrasound bath at room temperature. Dried hair and nails were cut up into little segments (1 2 mm). The extraction of acebutolol and salicylic acid from hair and nails was performed according to the outline in Figure 1. Analysis by the LC/ESI/MS method Qualitative and quantitative analysis was performed with the use of a liquid chromatograph with a mass spectrometer: 1100 Series by Agilent Technologies (Waldbronn, Germany) with ionisation by electrospraying (LC/ESI/MS). Examinations were performed in the following conditions: an RP-C8 column (Zorbax Eclipse XDB-C8; 150 mm 4.6; 5 µm, Agilent Technologies), the moving phase acetonitrile : 0.1% TFA (80:20, v/v), 0.4 ml/min flow, Diazepam internal standard, parameters of the mass detector: voltage of the fragmentor 70 V, voltage of the capillary 4000 V, flow of N 2 10 l/min, temperature of N 2 250 o C, pressure of nebulyser 30 psig, the range of scanning of masses 50 1500 amu. Qualitative analysis was performed in the system of SIM m/z = 377 for acebutolol, m/z = 121 for salicylic acid, m/z = 285 for Diazepam (IS). Validation of the method For calibration of the method, control material was used hair and nails obtained from persons (workers of the laboratory) who were not taking medicines. For this reason, the following quantities of acebutolol and salicylic

10 E. Pufal Fig. 1. The outline of extraction of acebutolol and salicylic acid from hair and nails.

Determination of medicines in epidermis... 11 acid were added to 100 mg portions of the biological material (hair, nails): 2.5 ng (25 pg/mg), 10 ng (100 pg/mg), 25 ng (250 pg/mg), 50 ng (500 pg/mg), 200 ng (2 ng/mg) and 1000 ng (10 ng/mg). Samples prepared in such a manner were analysed under identical conditions to the investigated material. RESULTS Analysis of acebutolol and salicylic acid in hair and nails was performed by liquid chromatography with mass spectrometry. Examples of chromatograms obtained as a result of analysis of extracts of hair and nail samples that did not contain acebutolol and salicylic acid, control samples to which were added known quantities of both medicines, and samples of hair and nails obtained from people who were taking acebutolol and acetylsalicylic acid, are presented in Figures 2 and 3. Validation parameters of the method of determination of acebutolol and salicylic acid in hair and nails are presented in Table I and II. TABLE I. VALIDATION PARAMETERS OF THE METHOD OF DETERMINATION OF ACEBUTOLOL AND SALICYLIC ACID IN HAIR Analyte Linearity (r) Intra day precision CV [%] (n = 3, 2 ng/mg) Day to day precision CV [%] (n =3 3, 2 ng/mg) LOD [pg/mg] Acebutolol 0.999 7.8 8.2 25 Salicylic acid 0.997 6.3 7.4 20 TABLE II. VALIDATION PARAMETERS OF THE METHOD OF DETERMINATION OF ACEBUTOLOL AND SALICYLIC ACID IN NAILS Analyte Linearity (r) Intra day precision CV [%] (n = 3, 2 ng/mg) Day to day precision CV [%] (n =3 3, 2 ng/mg) LOD [pg/mg] Acebutolol 0.999 6.9 7.2 25 Salicylic acid 0.998 6.5 7.3 20 The worked out method was used to determine the level of acebutolol and salicylic acid in hair and nails obtained from persons simultaneously taking acebutolol and acetylsalicylic acid. 30 samples of hair and nails were exam-

12 E. Pufal ined, which were obtained from persons taking these medicines for longer than 6 months. The obtained results are displayed in Table III. Fig. 2. Examples of chromatograms of LC/ESI/MS analysis of hair (1) and nails (2). A blank sample, B drug free sample spiked with acebutolol, C positive sample from patient who has been taking acebutolol. TABLE III. THE CONCENTRATIONS OF ACEBUTOLOL AND SALICYLIC ACID IN HAIR AND NAILS FROM PATIENTS WHO TAKE ACEBUTOLOL AND ACETYL- SALICYLIC ACID Concentration [ng/mg] n =30 Hair Nails Acebutolol Salicylic acid Acebutolol Salicylic acid Range 0.229 5.620 0.070 1.250 0.236 7.370 0.084 1.120 Mean 1.983 0.651 2.221 0.520 Median 1.020 0.715 1.800 0.450

Determination of medicines in epidermis... 13 Fig. 3. Examples of chromatograms of LC/ESI/MS analysis of hair (1) and nails (2). A blank sample, B drug free sample spiked with salicylic acid, C positive sample from patient who has been taking acetylsalicylic acid. DISCUSSION OF RESULTS Calibration curves for acebutolol and salicylic acid showed a linear course in the examined range of concentrations (25 pg/mg 10 ng/mg). The correlation coefficient in the case of determination of acebutolol in hair and nails was 0.999 and for salicylic acid was 0.997 (when the matrix was hair) and 0.998 (when the matrix was nails). In all of the examined samples, the presence of acebutolol and salicylic acid was ascertained. From the performed research it was found that in the case of acebutolol a somewhat higher concentration of the medicine was observed in nails (an average value of 2.221 ng/mg) than in hair (an average value of 1.983 ng/mg). On the other hand, in the case of salicylic acid in hair, the average concentration was 0.651 ng/mg, and in nails was lower (0.520 ng/mg).

14 E. Pufal In the course of realisation of the current study, urine, hair and nails obtained from a person who had been taking acebutolol for 2 years at a dose of 200 mg daily were also examined. The performed examinations revealed the presence of acebutolol in the following quantities: urine 3.8 µg/ml, hair 0.318 ng/mg, nails 6.32 ng/mg. In the accessible literature, there is a lack of data concerning determination of acebutolol and salicylic acid in hair and nails. Until now, studies concerning determination of some medicines from the group of beta-blockers in hair have been carried out. For example, Kintz et al. [7] dealt with determination of sotalol and metoprolol in hair. In the course of their research Kintz et al. showed the presence of sotalol 261 pg/mg in hair received from a person who was taking 80 mg sotalol daily. In another person who was taking Seloken (100 mg of metoprolol daily), the authors ascertained the presence of metoprolol in hair at a concentration of 8.41 ng/ml. Gleixner et al. [3] presented results of analysis of hair received from two persons taking clenbuterol. The research revealed the presence of the medicine in quantities of 50 and 92 pg/mg. The above-mentioned research shows that concentrations of medicines in hair, as well as in nails, tend to be at a low level (below 10 ng/mg). Thus, it would seem to be necessary to apply such methods as liquid or gas chromatography coupled with mass spectrometry for their determination. SUMMARY The analytical method presented in this paper makes possible the determination of acebutolol and salicylic acid in hair and nails. Conditions of analysis allow identification of these compounds at a level of 25 pg/mg. Products of the epidermis, such as hair and nails, can be a good biological material for use in forensic toxicological examinations, both from living persons and in post mortems, due to the fact that they do not undergo the same decaying processes as blood or urine, and are easier to collect and secure for examinations than samples of blood and urine. Collecting samples of hair and nails for examinations is a non-invasive method ensuring greater reliability of the material received for examinations (in the case of any uncertainty there is a possibility of repeated collection of a sample or of its comparison). Moreover, the collected samples do not require special conditions of storage and transportation. In addition, the ability to determine the type and level of xenobiotic in nails is especially important, when for reasons of fashion or otherwise a given person lacks hair.

Determination of medicines in epidermis... 15 References: 1. D e n g X-S., P o u n d e r D. J., Detection of endogenous sex hormones in human hair by gas chromatography-mass spectrometry, Problems of Forensic Sciences 1998, vol. 37, pp. 111 121. 2. Dumestre-Toulet V., Crimele V., Goulle J.P. [et al.], Beta- adrenergic compounds through hair analysis, Problems of Forensic Sciences 2000, vol. 42, pp. 82 89. 3. Gleixner A., Sauerwein H., Meyer H. H. D.,Detection of the anabolic beta 2 adrenoreceptor agonist clenbuterol in human scalp hair by HPLC/EIA, Clinical Chemistry 1996, vol. 42, pp. 1869 1871. 4. Henderson G. L., Harkey M. R.,Analysis of hair for cocaine, NIH Publication, Rockvill 1995. 5. K i d w e l l D. A., B l a n c o M. A.,Cocaine detection in university population by hair analysis and skin swab testing, Forensic Science International 1997, vol. 84, pp. 75 86. 6. Kikura R., Nakahara Y., Mieczkowski T., Hair analysis for drug abuse XV. Disposition of 3,4-methylenedioxymethamphetamine (MDMA) and its related compounds into rat hair and application to hair analysis for MDMA abuse, Forensic Science International 1997, vol. 84, pp. 165 177. 7. Kintz P., Dumestre-Toulet V., Jamey C. [et al.], Doping control for beta-adrenergic compounds through hair analysis, Journal of Forensic Science 2000, vol. 45, pp. 170 174. 8. Kintz P., Mangin P.,Hair analysis for detection of beta-blockers in hypertensive patients, European Journal of Clinical Pharmacology 1992, vol. 42, pp. 351 352. 9. Mc Gath G. J., O Kane E., Smyth W. F. [et al.], Investigation of the electrochemical oxidation of clenbuterol at a porous carbon electrode, and its application to the determination of this beta-agonist in bovine hair by the liquid chromatography with coulometric detection, Annales Chimical Acta 1996, vol. 332, pp. 159 166. 10. Moffat A. C., Clarke s isolation and identification of drugs, The Pharmaceutical Press, London 1986. 11. Piekoszewski W., Janowska E., Stanaszek R.[etal.], Determination of opiates in serum, saliva and hair of addicted persons, Przegl¹d Lekarski 2001, vol. 58, pp. 287 289. 12. Ricossa M. C., Bernini M.,Hair analysis for driving license in cocaine and heroin users. An epidemiological study, Forensic Science International 2000, vol. 107, pp. 301 308. 13. Smith F. P., Kidwell D. A.,Cocaine in hair, saliva, skin swabs and urine of cocaine user s children, Forensic Science International 1996, vol. 83, pp. 179 189. 14. Stanaszek R., Piekoszewski W., Karakiewicz B. [i in.], Zgodnoœæ wyników analizy w³osów z wywiadem lekarskim pacjentów poddanych detoksykacji i terapii substytucyjnej metadonem, Przegl¹d Lekarski 2001, t. 59, s. 347 350.

16 E. Pufal 15. Stanaszek R., Piekoszewski W., Karakiewicz B.[etal.], Using hair analysis to monitor abstinence in patients on a methadone treatment programme, Problems of Forensic Sciences 2002, vol. 50, pp. 17 34.

BADANIA NAD OZNACZANIEM LEKÓW W WYTWORACH NASKÓRKA I ICH PRZYDATNOŒÆ W TOKSYKOLOGII S DOWEJ Ewa PUFAL WSTÊP Zasadniczym elementem przy opracowywaniu opinii toksykologicznej jest wynik badania chemiczno-toksykologicznego okreœlaj¹cego rodzaj u ytego ksenobiotyku oraz jego stê enie w poszczególnych tkankach i p³ynach ustrojowych. Panuje powszechne przekonanie, e najlepszym materia³em do badañ jest krew i mocz. Tymczasem praktyka wykazuje, e materia³ ten, chocia jest stosunkowo ³atwo dostêpny, to ulega szybko rozk³adowi. Ponadto w czasie przemian metabolicznych ksenobiotyk i jego metabolity przemieszczaj¹ siê do innych tkanek, gdzie zostaj¹ skumulowane i tam istnieje mo liwoœæ wykrycia ich nawet po zaprzestaniu przyjmowania leku. Dlatego te cennym materia³em dowodowym w toksykologii okaza³y siê takie matryce biologiczne, w których ksenobiotyk nie ulega rozk³adowi, a kumuluje siê, pozostaj¹c w nich przez d³u szy czas i daj¹c szansê jego wykrycia po zaprzestaniu przyjmowania leku. Warunkom takim odpowiadaj¹ wytwory naskórka, takie jak w³osy i paznokcie. Dotychczas badania w³osów wykorzystywano g³ównie w celu stwierdzenia w nich obecnoœci narkotyków [5, 11, 12, 13, 14, 15] oraz ksenobiotyków u ywanych g³ównie przez kierowców i sportowców. Z badañ antydopingowych wynika, e u sportowców, którzy stosowali niedozwolone œrodki stymuluj¹ce, takie jak kokaina, diuretyki oraz sterydy, mo na by³o te ksenobiotyki wykryæ we w³osach [1, 13]. W wyniku badañ epidemiologicznych prowadzonych wœród kierowców ustalono, e spoœród 697 analizowanych prób w³osów w 100 próbach stwierdzono obecnoœæ narkotyków (73,3% kokainy, 10% opiatów, 16,7% innych) [12]. Podobnie jak w³osy na g³owie i na ciele, paznokcie s¹ biologiczn¹ matryc¹, w której ró ne substancje, w tym farmaceutyki, maj¹ tendencjê do kumulowania siê. Chocia paznokcie s¹ obiektem zanieczyszczeñ zewnêtrznych, mog¹ byæ jednak materia³em stosowanym do wykrywania u ywanych przez d³u szy czas leków. I tak stwierdzono, e u na³ogowych kokainistów poziom kokainy we w³osach by³ porównywalny do poziomu kokainy w paznokciach, natomiast stê enie benzoiloekgoniny (metabolitu kokainy) w paznokciach by³o wy sze ni we w³osach [4]. Stwierdzono równie, e bardziej kumuluje siê i d³u ej pozostaje w paznokciach metamfetamina ni amfetamina [6]. Wyniki dotychczasowych badañ toksykologicznych takiego materia³u biologicznego, jakim s¹ wytwory naskórka, zachêcaj¹ do rozszerzenia badañ na inne grupy farmaceutyków. W ostatnim czasie coraz czêœciej przyjmowanymi lekami s¹ leki nasercowe z grupy beta-blokerów, a wœród nich acebutolol. Analiz¹ tych leków we w³osach zajmowa³ siê Kintz i in. [7] oraz Dumestre-Toulet i in. [2]. Wykorzystuj¹c metodê chromatografii gazowej z detektorem masowym, opracowali oni warunki analizy grupy leków nasercowych we w³osach z mo liwoœci¹ wykrycia leków od

18 E. Pufal 10 pg/mg. Z danych zawartych w literaturze przedmiotu wynika, e w celu oznaczenia acebutololu we w³osach stosowano równie inne metody analityczne, takie jak wysokosprawna chromatografia cieczowa z detektorem spektrofotometrycznym [8] oraz chromatografia cieczowa z detektorem kulometrycznym [9]. W literaturze brak jednak danych o mo liwoœci wykrycia leków z grupy beta-blokerów w paznokciach. Czêsto w leczeniu acebutolol jest stosowany ³¹cznie z kwasem acetylosalicylowym (ACA). ACA jest stosowany g³ównie jako œrodek przeciwbólowy, przeciwgor¹czkowy, przeciwzapalny, ale wykazuje on równie dzia³anie przeciwkrzepliwe. Dlatego te jest stosowany przez wielu pacjentów w niskich dawkach przez d³ugi czas. W celu potwierdzenia za ywania ACA, analizê materia³u biologicznego przeprowadza siê w kierunku stwierdzenia obecnoœci jego metabolitu kwasu salicylowego [10]. W literaturze brak jednak danych o analizie kwasu salicylowego w wytworach naskórka. MATERIA Y I METODA Odczynniki Wszystkie odczynniki u yte w procesie ekstrakcji i do analizy chromatograficznej zosta³y wyprodukowane przez firmê Merck (Darmstadt, Niemcy). Chlorowodorek acebutololu firmy Radian International LLC zakupiono w przedsiêbiorstwie Promochem (Polska). Kwas salicylowy zakupiono w POCh Gliwice. Materia³ biologiczny Materia³ do badañ stanowi³y w³osy i paznokcie pobrane od osób, które przyjmowa³y acebutolol i kwas acetylosalicylowy w dawkach terapeutycznych przez d³u szy czas (nie mniej ni 6 miesiêcy). Pobrane próby w³osów i paznokci przechowywano w temperaturze pokojowej. Ekstrakcja Do ekstrakcji u yto w³osy i paznokcie o wadze po 100 mg ka dy. Przed analiz¹ w³osy i paznokcie myto kolejno przez 10 min w5mlwodyi5mlacetonu w ³aŸni ultradÿwiêkowej w temperaturze pokojowej. Wysuszone w³osy i paznokcie pociêto na ma³e segmenty (1 2 mm). Ekstrakcjê acebutololu i kwasu salicylowego z w³osów i paznokci przeprowadzono wed³ug schematu przedstawionego na rycinie 1. Analiza metod¹ LC/ESI/MS Analizê jakoœciow¹ i iloœciow¹ przeprowadzono z wykorzystaniem chromatografu cieczowego z detektorem masowym 1100 Series firmy Agilent Technologies (Waldbronn, Niemcy) z jonizacj¹ przez elektrorozpylanie (LC/ESI/MS). Badania wykonano w nastêpuj¹cych warunkach: kolumna RP-C8 (Zorbax Eclipse XDB-C8; 150 mm 4,6; 5 µm, Agilent Technologies), faza ruchoma acetonitryl : 0,1% TFA (80:20, v/v), przep³yw 0,4 ml/min, standard wewnêtrzny Diazepam, parametry detektora masowego: napiêcie fragmentora 70 V, napiêcie kapilary 4000 V, przep³yw N 2 10 l/min, temperatura N 2 250 o C, ciœnienie nebulizera 30 psig, zakres skanowania

Badania nad oznaczaniem leków... 19 mas 50 1500 amu. Analizê jakoœciow¹ przeprowadzono w uk³adzie SIM m/z = 377 dla acebutololu, m/z = 121 dla kwasu salicylowego, m/z = 285 dla Diazepamu (IS). Walidacja metody Do kalibracji metody wykorzystano materia³ kontrolny w³osy i paznokcie pobrane od osób (pracowników laboratorium), które nie przyjmowa³y leków. W tym celu do 100 mg materia³u biologicznego (w³osy, paznokcie) dodano odpowiednio po 2,5 ng (25 pg/mg), 10 ng (100 pg/mg), 25 ng (250 pg/mg), 50 ng (500 pg/mg), 200 ng (2 ng/mg), i 1000 ng (10 ng/mg) acebutololu i kwasu salicylowego. Tak przygotowane próby poddano analizie w identycznych warunkach jak materia³ badany. WYNIKI Analizê acebutololu i kwasu salicylowego we w³osach i paznokciach przeprowadzono metod¹ chromatografii cieczowej z detektorem masowym. Przyk³adowe chromatogramy, uzyskane w wyniku analizy ekstraktów prób w³osów i paznokci nie zawieraj¹cych acebutololu i kwasu salicylowego, prób kontrolnych, do których dodano znane iloœci obu leków oraz prób w³osów i paznokci pobranych od osób, które przyjmowa³y acebutolol i kwas acetylosalicylowy, przedstawiono na rycinie 2 i 3. Parametry walidacyjne metody oznaczania acebutololu i kwasu salicylowego we w³osach i paznokciach przedstawiono w tabeli I i II. Opracowan¹ metodê wykorzystano w celu oznaczenia poziomu acebutololu i kwasu salicylowego we w³osach i paznokciach pobranych od osób przyjmuj¹cych jednoczeœnie acebutolol i kwas acetylosalicylowy. Przebadano 30 prób w³osów i paznokci, które pobrano od osób przyjmuj¹cych leki przez czas d³u szy ni 6 miesiêcy. Otrzymane wyniki przedstawiono w tabeli III. DYSKUSJA WYNIKÓW Krzywe kalibracyjne dla acebutololu i kwasu salicylowego wykazywa³y liniowy przebieg w badanym zakresie stê eñ (25 pg/mg 10 ng/mg). Wspó³czynnik korelacji w przypadku oznaczania acebutololu we w³osach i paznokciach wynosi³ 0,999, natomiast dla kwasu salicylowego wynosi³ odpowiednio 0,997 (gdy matryc¹ by³y w³osy) oraz 0,998 (w przypadku, gdy matryc¹ by³y paznokcie). We wszystkich badanych próbach stwierdzono obecnoœæ acebutololu i kwasu salicylowego. Z przeprowadzonych badañ wynika, e w przypadku acebutololu nieco wy sze stê enie leku zaobserwowano w paznokciach (œrednia 2,221 ng/mg) ni we w³osach (œrednia 1,983 ng/mg). Natomiast w przypadku kwasu salicylowego we w³osach œrednie stê enie wynosi³o 0,651 ng/mg, a w paznokciach by³o ni sze (0,520 ng/mg). W toku realizacji niniejszej pracy badaniom poddano równie mocz, w³osy i paznokcie pobrane od osoby, która przyjmowa³a acebutolol przez 2 lata w dawce 200 mg dziennie. Przeprowadzone badania wykaza³y obecnoœæ acebutololu w nastêpuj¹cych iloœciach: mocz 3,8 µg/ml, w³osy 0,318 ng/mg, paznokcie 6,32 ng/mg. W dostêpnej literaturze brak danych dotycz¹cych oznaczania acebutololu i kwasu salicylowego we w³osach i paznokciach. Dotychczas przeprowadzono badania

20 E. Pufal dotycz¹ce oznaczania we w³osach leków z grupy beta-blokerów. Na przyk³ad oznaczaniem sotalolu i metoprololu we w³osach zajmowa³ siê Kintz i in [7]. W toku przeprowadzonych badañ Kintz i in. wykazali obecnoœæ sotalolu 261 pg/mg we w³osach pobranych od osoby, która przyjmowa³a sotalol w iloœci 80 mg/dobê. U innej osoby, która przyjmowa³a Seloken (100 mg metoprololu na dobê), autorzy stwierdzili we w³osach obecnoœæ metoprololu w iloœci 8,41 ng/ml. Gleixner i in. [3] przedstawi³ wyniki analizy w³osów pobranych od dwóch osób za ywaj¹cych clenbuterol. Badania wykaza³y obecnoœæ leku w iloœciach 50 i 92 pg/mg. Jak wynika z powy szych badañ, stê enia leków we w³osach, jak równie w paznokciach, kszta³tuj¹ siê na niskim poziomie (poni ej 10 ng/mg), dlatego te w celu ich oznaczenia konieczne wydaje siê zastosowanie takich metod analitycznych, jak chromatografia cieczowa b¹dÿ gazowa sprzê ona z detektorem masowym. PODSUMOWANIE Przedstawiona w niniejszej pracy metoda analityczna umo liwia oznaczanie acebutololu i kwasu salicylowego we w³osach i paznokciach. Warunki analizy umo - liwiaj¹ identyfikacjê tych zwi¹zków na poziomie 25 pg/mg. Wytwory naskórka, takie jak w³osy i paznokcie, mog¹ byæ dobrym materia³em biologicznym wykorzystywanym w toksykologii s¹dowej do badañ prowadzonych zarówno za ycia, jak równie po œmierci osoby, ze wzglêdu na to, e nie ulegaj¹ one takim zmianom rozk³adowym, jak krew czy mocz, ³atwiej je pobraæ i zabezpieczyæ do badañ w przeciwieñstwie do prób krwi czy moczu. Pobieranie w³osów i paznokci do badañ jest metod¹ nieinwazyjn¹ zapewniaj¹c¹ wiêksz¹ wiarygodnoœæ otrzymanego materia³u do badañ (w przypadku niepewnoœci istnieje mo liwoœæ ponownego pobrania próby lub jej porównania). Próby nie wymagaj¹ ponadto szczególnych warunków w czasie przechowywania i transportu. Ponadto umiejêtnoœæ oznaczania rodzaju i poziomu ksenobiotyku w paznokciach jest szczególnie istotna wtedy, gdy z uwagi na modê lub inne uwarunkowania u danej osoby brak w³osów.