BEZPIECZEŃSTWO MIĘSA W POLSCE -trudna droga do sukcesu 2015 OPRACOWAŁ: Jacek Leonkiewicz
Przed akcesją CEL NADRZĘDNY: Członkostwo Polski w UE Europejska Wspólnota Gospodarcza VS Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej
Przed akcesją - chronologia 1991r. Podpisanie Układu Stowarzyszeniowego 1994r. Złożenie wniosku o członkostwo w Unii Europejskiej 1995r. Rada Ministrów podejmuje Uchwałę 133/95 w sprawie dostosowania polskiego prawa do standardów obowiązujących w UE.
Przed akcesją - chronologia 1997r. decyzja Rady Europejskiej o podjęciu negocjacji członkowskich z sześcioma państwami: Polską, Węgrami, Czechami, Słowenią, Estonią i Cyprem 1998r. Polska rozpoczęła negocjacje. Negocjacje poprzedził tzw. screening czyli przegląd zgodności prawa wewnętrznego z prawem wspólnotowym.
Warunek zaliczenia Polski w poczet państw unijnych: Przed akcesją - prawo Wprowadzenie do krajowego systemu prawnego 760 nowych aktów prawnych. W tym resort rolnictwa 274 akty prawne. 60 % - zagadnienia bezpośrednio związane ze służbą weterynaryjną i jej zadaniami inspekcyjnymi.
Przed akcesją sytuacja branży mięsnej Lata 90-te XX w. ponad 7.500 zakładów produkcji i przetwórstwa mięsa.
Przed akcesją - zagrożenia Brak prawnego usankcjonowania możliwości przyznania odstępstw od wymagań weterynaryjnych dla zakładów produkujących na rynek krajowy. Negocjacyjna deklaracja strony polskiej o szybkim dostosowaniu zakładów do wymagań wspólnotowych.
Przed akcesją - zagrożenia Trzy lata na dostosowanie się Z chwilą spodziewanego przystąpienia Polski do UE, a więc 1 stycznia 2003 r., producenci wyrobów pochodzenia zwierzęcego, którzy nie będą respektowali unijnych norm sanitarnych, otrzymają zakaz sprzedaży na rynek - zobowiązanie w trakcie negocjacji członkowskich w Brukseli wiceminister rolnictwa Jadwigi Berak. Rzeczpospolita 14 kwietnia 1999 r.
1999r. Przed akcesją implementacja prawa weterynaryjnego pierwsze rozporządzenia dla branży mięsnej: w sprawie szczegółowych warunków weterynaryjnych wymaganych przy uboju zwierząt rzeźnych oraz rozbiorze i składowaniu mięsa, a także przy przetwórstwie mięsa i składowaniu przetworów mięsnych (Dz. U. z 1999r. Nr 10 poz. 90 i 91). ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt rzeźnych i mięsa oraz o Państwowej Inspekcji Weterynaryjnej
Przed akcesją sytuacja branży mięsnej Kategoryzacja pierwsze zasady 1999r. Kategoria A zakłady posiadające uprawnienia eksportowe na rynki Unii Europejskiej, Kategoria B1 zakłady, które do końca 2002 roku ( według ówczesnej oceny stanu sanitarno weterynaryjnego ) będą mogły spełniać wymagania U. E. oraz Kategoria B2 zakłady, które do końca 2002 roku wymagań tych spełniać nie będą mogły.
Przed akcesją sytuacja branży mięsnej Kategoryzacja negocjacje z UE marzec 2001r. Wprowadzono kategorię C. Kategoria A zakłady zgodne z wymogami unijnymi, posiadające już uprawnienia do eksportu na wspólny rynek. Kategoria B-1 zakłady bliskie dostosowania do norm unijnych, które obecnie realizują program restrukturyzacji i dostosują się do czasu akcesji. Kategoria B-2 zakłady nie spełniające wymogów unijnych, posiadające plan modernizacji i które mogą starać się o korzystanie z okresu przejściowego. Kategoria C zakłady nie spełniające wymogów unijnych, nie posiadające planu modernizacji, przewidziane do likwidacji. Zgodnie z nowymi zasadami, polskie stanowisko negocjacyjne zakładało możliwość skorzystania z okresów przejściowych na dostosowanie zakładów należących wyłącznie do kategorii B-2.
Przed akcesją sytuacja branży mięsnej Analiza branży mięsnej styczeń 2002 r. 3.650 zakładów mięsnych. Zakładów kat. A 45 (1,23%). czerwiec 2002 r. Uporządkowanie kategoryzacji zakładów Sporządzenie harmonogramu dostosowania zakładów do weterynaryjnych standardów wspólnotowych. Określenie terminu realizacji zobowiązań. Monitorowanie postępu prowadzonych prac modernizacyjnych.
Przed akcesją sytuacja branży mięsnej Liczba polskich zakładów październik 2002r. Kategoria A B1 B2 Zakłady mięsa czerwonego Zakłady mięsa białego 63 1.842 260 27 194 53
Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa czerwonego stan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz 1600 1400 Ogółem 2077 zakładów mięsa czerwonego 1200 1000 800 1671 600 400 200 0 92 163 151 do 25% 25-50% 50-75% 75-100%
Postęp prac dostosowawczych w modernizujących się polskich zakładach branży mięsa białego stan w grudniu 2002r. wg archiwalnych danych GIW opracował J. Leonkiewicz 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 201 Ogółem 242 zakładów mięsa białego 11 16 14 do 25% 25-50% 50-75% 75-100%
TVP 1; 26 października 2003r.
Nie będziemy administracyjnie zamykać zakładów kat. C
Zakłady mięsa czerwonego stan w dniu 31 stycznia 2004 r. A B 1 B 2 C Razem 111 1.326 237 1.487 3.161 W tym: 68 zakładów mięsnych 12 zakładów przetwórstwa jelit 15 zakładów dziczyzny. W tym 112 zakładów z dodatkowymi okresami przejściowymi 44 6 m-cy 44 9 m-cy 24 12 m-cy W tym 1.155 zakładów o małej zdolności produkcyjnej 17 zakładów wspólna produkcja mięsa białego
Zakłady mięsa białego stan w dniu 31 stycznia 2004 r. A B 1 B 2 C Razem 40 166 40 162 408 W tym: 4 zakłady przetwórstwa królików 17 zakładów wspólna produkcja mięsa czerwonego W tym 12 zakładów z dodatkowymi okresami przejściowymi 5 6 m-cy 4 9 m-cy 23 12 m-cy W tym 79 zakładów o małej zdolności produkcyjnej
Liczba zakładów o unieruchomionej działalności (w okresie: 1 I 1 V 2004r.) Branża Branża Branża Branża mięsna mięsna rybna mleczarska (tylko ubój) (cały zakład) 119 74 34 15 Podejmowane decyzje o unieruchomieniu: administracyjnie (IW) oraz przez właścicieli
1 maja 2004 roku POLSKA przystępuje do EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY
Nowe prawo pozwoliło na: Zmianę klasyfikacji zakładów Zakończenie podziału według kategorii!!! Powiatowi Lekarze Weterynarii kwalifikują zakłady: Do handlu (rynek wspólnotowy); Na rynek krajowy; Do sprzedaży bezpośredniej; Na rynki państw trzecich.
Środki przejściowe. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 2076/2005 z dnia 5 XII 2005r. Okres przejściowy do celów niniejszego rozporządzenia ustanawia się okres przejściowy trwający cztery lata, upływający dnia 31 grudnia 2009
1 stycznia 2010r. RYNEK KRAJOWY DOSTOSOWANIE DO HANDLU UBÓJ ROZBIÓR I PRZETWÓRSTWO DOSTOSOWANIE DO HANDLU DZIAŁALNOŚĆ MOL
Ocalić małe zakłady ubojowe 165 rzeźni oraz 306 działów ubojowych w zakładach zintegrowanych Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej Dz. U. Nr 98, poz. 630.
Rzeźnie o małej zdolności produkcyjnej miały służyć lokalnej społeczności Możliwości ubojowe w tygodniu: (alternatywnie) 100 133 15-100 kg 20 pow. 100 kg 40 pow. 3 m-cy PLW na wniosek zakładu może zwiększyć limit, zwłaszcza w sezonie do 3 m-cy
Ocalić małe zakłady przetwórcze 1174 zakłady wraz z działami ubojowymi, w tym 132 przedsiębiorstwa mięsa białego Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 19 maja 2010r. w sprawie niektórych wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego w określonych zakładach o małej zdolności produkcyjnej Dz. U. Nr 98, poz. 629..
2500 Rzeźnie w Polsce 2000-2013r. 2000 1500 1565 1218 1137 1048 31.XII.2009r. Koniec okresu przejściowego 1000 500 1037 881 832 770 975 588 750 512 677 549 617 582 576 561 496 599 34 827 40 815 46 802 48 785 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 Handel Rynek krajowy
Zakłady rozbioru mięsa czerwonego w Polsce 2000 2013r. 2000 1500 1000 1494 1237 1292 1165 1224 1129 1027 857 756 628 22 25 30 34 500 925 908 867 760 691 672 713 750 690 767 1123 1140 1132 1110 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 handel rynek krajowy
Przetwórnie mięsa czerwonego w Polsce 2000 2013 r. 2500 2000 1500 1000 1876 1552 1485 1379 1249 1128 1064 935 765 641 5 500 762 725 770 719 629 594 627 666 576 617 874 883 871 883 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 handel rynek krajowy
Ubojnie drobiu w Polsce 2000 2013 r. 350 300 250 200 140 96 100 87 100 95 79 71 63 Koniec okresu przejściowego 47 1 150 100 50 226 220 226 212 177 149 159 162 171 176 201 200 197 193 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 handel rynek krajowy
Zakłady rozbioru mięsa drobiowego 2000 2013 r. 500 450 400 4 8 7 9 350 300 112 95 71 63 250 200 150 100 50 109 163 92 173 110 196 112 198 117 189 120 187 270 290 282 328 422 464 464 484 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 handel rynek krajowy
350 300 Zakłady przetwarzające 2 250 200 150 100 50 0 mięso drobiowe 2000-2013r. 13 51 37 44 30 35 27 26 30 39 141 87 102 54 51 54 53 60 60 62 370 310 3 283 133 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 handel rynek krajowy
ZDOLNOŚĆ PRODUKCYJNA rzeźni w Polsce rocznie w mln. sztuk Wg. listy GLW Stan na dzień 3 lutego 2012r. Trzoda możliwości 52,5 uboje 20,4 możliwości 4,3 uboje 1,6 0 10 20 30 40 50
Porównanie potencjałów ubojowych rzeźni w Polsce ZAŁOŻENIA: 42 tygodnie pracy w roku w odniesieniu do liczby ubitych zwierząt w 2010r. (19 730,5 tys. świń i 1 498,8 tys. sztuk bydła) Rodzaj zakładu Liczba zakładów Trzoda zdolność w % Bydło zdolność w % Rzeźnie największe Rzeźnie pozostałe 25 54% 24% 747 166% 185%
Projekt opracowany przez Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii MRiRW Nieograniczona liczba świń może być ubita w jednym gospodarstwie Zwierzęta mogą pochodzić z terenu całego kraju.
Uboje w gospodarstwach na tzw. potrzeby własne Liberalizacja kwalifikacji UBOJOWCÓW Rozszerzanie możliwości MOL
Rozwój sprzedaży bezpośredniej i MOL jako formy działalności gospodarczej Sprzedaż bezpośrednia 6000 4000 2000 0 520 1 V 2004 610 709 842 1790 2758 3791 4271 5139 5856 6466 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2050 1550 MOL 1050 1817 1867 1920 2042 550 906 1167 1363 50-450 0 0 0 0 1 V 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2004
Możliwości eksportowe polskich zakładów mięsnych w styczniu 2002 roku 45 zakładów Kat. A z 3 650
Możliwości eksportowe polskich zakładów mięsnych w 2004 roku (przystąpienie do UE) 1 069 przedsiębiorstw branży mięsnej
Polskie zakłady zatwierdzone do handlu stan:1 stycznia 2014r. 1 453 2 015 650
Udział gatunków w eksporcie polskiego mięsa w latach 2003-2012 (w milionach EUR) 2500 2000 1500 1000 500 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 bydło trzoda drób
BEZPIECZEŃSTWO I OCHRONA