Warunki obrotu dla programu sezonowych instrumentów terminowych na gaz. Tekst jednolity

Warunki obrotu dla programu sezonowych instrumentów terminowych na gaz Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu Nr 360/66/15 z dnia 30 grudnia 2015 r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 11 stycznia 2016 r. strona 1

Spis treści Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście.... 3 Rozdział 2 Wstęp.... 5 Oddział 1. Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych.... 5 Oddział 2. Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia.... 5 Oddział 3. Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach.... 6 Oddział 4. Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka"... 6 Oddział 5. Data sporządzenia Warunków obrotu.... 6 Oddział 6. Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu.... 6 Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu.... 6 Oddział 1. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu.... 6 Oddział 2. Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A.... 6 Oddział 3. Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Oddział 4. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu.... 7 Oddział 5. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A.... 7 Oddział 6. Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi.... 8 Oddział 1. Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych.... 8 Oddział 2. Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych.... 9 Oddział 3. Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych.... 9 Oddział 4. Terminy notowania instrumentów terminowych.... 10 Oddział 5. Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości.... 10 Oddział 6. Termin wykonania kontraktu terminowego... 11 Oddział 7. Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych.... 11 Oddział 8. Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi.... 11 Oddział 9. Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych.... 12 Oddział 10. Podstawowe zasady obrotu w systemie aukcji.... 16 Oddział 11. Podstawowe zasady obrotu poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych. 18 Oddział 12. Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu.... 18 Oddział 13. Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem.... 19 Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz dla sezonu.... 20 Załącznik nr 2. Zasady rozliczeń...21 strona 2

Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. Członek Giełdy podmiot posiadający status Członka Giełdy zgodnie z Regulaminem Giełdy, Dzień Dostawy odpowiada dobie gazowej w rozumieniu IRiESPg i oznacza kolejne godziny począwszy od godziny 06:00 dnia bieżącego do godziny 06:00 dnia następnego, w których gaz zakontraktowany na giełdzie w Dniu Obrotu zostanie dostarczony lub odebrany, Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz, Dzień wygaśnięcia ostatni dzień obrotu, giełda Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A., Instrument terminowy instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, Instrument bazowy gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu zgodnie z zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy, IRiESPg rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., zgodnie z art. 9 g) ustawy Prawo energetyczne, Izba Rozliczeniowa Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, Kod ZUP rozumie się przez to kod służący do identyfikacji ZUP, Kontrakt, kontrakt terminowy umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, Kontrakt kwartalny kontrakt terminowy o kwartalnym terminie wykonania, Kontrakt miesięczny kontrakt terminowy o miesięcznym terminie wykonania, Kontrakt sezonowy letni - kontrakt terminowy o półrocznym terminie wykonania (obejmujący drugi i trzeci kwartał roku), kontrakt sezonowy zimowy--kontrakt terminowy o półrocznym terminie wykonania (obejmujący czwarty kwartał roku i pierwszy kwartał roku następnego), Kurs instrumentu terminowego określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena gazu w terminie wykonania, Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) kupno (nabycie) instrumentu terminowego, Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego, Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, strona 3

Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja przeciwstawna pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, Regulamin Giełdy Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A. Rozporządzenie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 6, poz. 30), Rynek bazowy rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego gazu prowadzony przez Giełdę, RDNg wyodrębniony w ramach RDNiBg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę, RDNiBg lub Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu rozumie się przez to Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu, prowadzony przez Giełdę, RTT Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, Seria instrumentu terminowego instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, System informatyczny giełdy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, Tabela zleceń uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, Transakcja pozasesyjna umowa sprzedaży instrumentów terminowych zawarta między Członkami Giełdy na giełdzie poza sesją RTT, Ustawa ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 197, z późn. zm.), Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.), Wartość kontraktu kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu, Warunki obrotu niniejsze Warunki obrotu dla programu sezonowych instrumentów terminowych na gaz, Zamknięcie pozycji zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej, Zleceniodawca Usługi Przesyłania (ZUP) rozumie się przez to Zleceniodawcę Usługi Przesyłania zdefiniowanego w IRiESPg. strona 4

Rozdział 2 Wstęp. Oddział 1. Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w 84 Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny paliw gazowych. Instrumenty terminowe na gaz, stanowią program praw majątkowych w rozumieniu 3 ust. 3 Rozporządzenia. Przez kontrakt terminowy na gaz rozumie się umowę zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia gazu, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru gazu w określonym terminie, po określonej cenie. Instrumenty terminowe na gaz notowane są w seriach. Jednocześnie notowane są 3 serie sezonowych instrumentów terminowych. Sezonowe instrumenty terminowe podlegają podziałowi. W dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu wykonania instrumentu sezonowego, następuje jego podział na dwa instrumenty kwartalne, przy czym instrument pierwszego kwartału natychmiast ulega podziałowi na trzy instrumenty miesięczne. W dniu podziału instrumentu sezonowego po zakończeniu sesji giełdowej, pozycje otwarte w dzielonym instrumencie sezonowym są zamieniane na analogiczne pozycje otwarte w dwóch instrumentach kwartalnych. Pozycje przyporządkowane do instrumentu pierwszego kwartału są zamieniane na analogiczne pozycje otwarte w trzech instrumentach miesięcznych. Początek i koniec terminu wykonania dwóch instrumentów kwartalnych pokrywa się z początkiem i końcem terminu wykonania instrumentu sezonowego. Początek i koniec terminu wykonania trzech instrumentów miesięcznych pokrywa się z początkiem i końcem wykonania instrumentu dla pierwszego kwartału. Termin wykonania kontraktu sezonowego jest zgodny z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów począwszy od godziny 6:00 pierwszego dnia wykonania do godziny 6:00 pierwszego dnia następującego po zakończeniu okresu wykonania, określonego w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 2. Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania kontraktów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. strona 5

Oddział 3. Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Oddział 4. Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. Oddział 5. Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 20 marca 2014 r. Oddział 6. Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. Oddział 1. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. Firma: Siedziba: Adres: Towarowa Giełda Energii S.A. Warszawa ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne: Telefon: +48 22 341 99 12 Fax: +48 22 341 99 10 Adres poczty elektronicznej: tge@tge.pl Adres strony internetowej: http://www.tge.pl Oddział 2. Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu Michał Tryuk - Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu. strona 6

Oddział 3. Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa... Ireneusz Łazor Prezes Zarządu Michał Tryuk Wiceprezes Zarządu Oddział 4. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. Firma: Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Siedziba: Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35 Adres: ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne: Telefon: +48 22 341 99 01 Fax: +48 22 341 99 83 Adres poczty elektronicznej: irgit@irgit.pl Adres strony internetowej: http://www.irgit.pl Oddział 5. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Dariusz Bliźniak - Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski - Członek Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu. Oddział 6. Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Dariusz Bliźniak Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu strona 7

Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. Oddział 1. Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. 1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. 2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, Członek Giełdy posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego Członka Giełdy będą zamykane. 5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. 3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. strona 8

2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. 4 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen gazu notowanego na Rynku Dnia Następnego gazu prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających. 5 Ryzyko prawne Sektor energetyczny podlega aktom prawnym ustawodawczym i wykonawczym, które mogą mieć wpływ na cenę instrumentu bazowego. 6 Ryzyko dostawy 1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór gazu w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy gazu, wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen właściwy dla tych Dni Dostawy. Oddział 2. Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. 7 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu, mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Oddział 3. Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych. 8 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia gazu w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru gazu w określonym terminie i po określonej cenie. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną gazu. strona 9

Oddział 4. Terminy notowania instrumentów terminowych. 9 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Oddział 5. Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. 10 Dzienny kurs rozliczeniowy 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych. 3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 4. Wyznaczenie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. Jeżeli dzienny kurs rozliczeniowy nie został określony na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych, wówczas dzienny kurs rozliczeniowy określony jest jako ostatnia wyznaczona średnia cena ważona na sesji w systemie aukcji. 5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych zasadach niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych ani w systemie aukcji, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku, przy czym każde z tych zleceń musi znajdować się na rynku przez czas określony przez Giełdę. 6. Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 podlega ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego. Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego, za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się kurs rozliczeniowy odpowiadający wartości górnego limitu wahań w przypadku przekroczenia górnego limitu oraz wartości dolnego limitu wahań, w przypadku przekroczenia dolnego limitu. W przypadku braku możliwości wyznaczenia kursu zgodnie z ust. 5 za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. strona 10

11 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. Oddział 6. Termin wykonania kontraktu terminowego. 12 1. Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. 2. Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa gazu zgodnie z zasadami określonymi dla Rynku Dnia Następnego gazu, z zastrzeżeniem 6. Oddział 7. Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych. 13 Oddział 8. Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. 14 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. 15 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych, zwane Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 16 Instrument bazowy Instrumentem bazowym jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). strona 11

17 Podział instrumentu 1. Sezonowe instrumenty terminowe podlegają podziałowi na dwa instrumenty kwartalne. Podział instrumentu sezonowego następuje w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu wykonania. W dniu podziału instrumentu, po zakończeniu sesji giełdowej Izba Rozliczeniowa dokonuje podziału otwartych pozycji w dzielonym instrumencie sezonowym na analogiczne pozycje w dwóch instrumentach kwartalnych, każdy instrument z innym terminem wykonania, przy czym początek, koniec i długość terminu wykonania dwóch instrumentów kwartalnych pokrywa się z początkiem, końcem oraz długością terminu wykonania instrumentu sezonowego. 2. Kwartalne instrumenty terminowe podlegają podziałowi na trzy instrumenty miesięczne. Podział instrumentu kwartalnego następuje w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu wykonania. W dniu podziału instrumentu po zakończeniu sesji giełdowej, Izba Rozliczeniowa dokonuje podziału otwartych pozycji w dzielonym instrumencie kwartalnym na analogiczne pozycje w trzech instrumentach miesięcznych, każdy instrument z innym terminem wykonania, przy czym początek, koniec i długość terminu wykonania trzech instrumentów miesięcznych pokrywa się z początkiem, końcem oraz długością terminu wykonania instrumentu kwartalnego. 18 Strony transakcji Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na gaz. 19 System notowań Obrót na instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych oraz w systemie aukcji lub poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych, wyłącznie przy wykorzystaniu systemu informatycznego giełdy. Oddział 9. Podstawowe zasady obrotu w systemie notowań ciągłych. 20 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się w dni robocze w godzinach 8:00 14:00, zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. 21 Zlecenia 1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. Do Portfela przyporządkowany jest Kod ZUP. strona 12

2. Każdy Członek Giełdy posiada w systemie informatycznym giełdy tyle Portfeli, ile posiada Kodów ZUP. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Kodów ZUP Udostępnionych. 3. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela. 22 1. Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem zlecenia, b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu. 23 1. Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. b) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję notowania instrumentu. c) Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na koleją sesję notowania instrumentu. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin. d) Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. e) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest strona 13

realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność. Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny. f) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie traci ważność. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane. 24 1. Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT. Poza okresem prowadzenia notowań na RTT Członek Giełdy może złożyć zlecenie lokalne. 5. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 25 1. Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss). 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji, b) limit warunku aktywacji kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji, c) rodzaj warunku aktywacji oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej, iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej. strona 14

3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym. 4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 5. Zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji. 6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych. 7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności zgodny z wybranym typem zlecenia. 8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji. 26 1. Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu gazu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzymuje nowy czas złożenia. 3. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. 27 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. 28 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. strona 15

Oddział 10. Podstawowe zasady obrotu w systemie aukcji. W systemie aukcji instrument terminowy otrzymuje odrębną nazwę, określoną w standardzie, zgodnie z Załącznikiem nr 1. 30 29 1. Aukcje mogą odbywać się według harmonogramu określonego w ust. 2 poniżej, od poniedziałku do piątku zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. W przypadku, gdy Zarząd Giełdy wyrazi zgodę na przeprowadzenie więcej niż jednej aukcji w danym Dniu Obrotu, wówczas harmonogram aukcji zostanie opublikowany z wyprzedzeniem określonym w 33. 2. Harmonogram aukcji Godziny Od 14:00 do 14:15 w Dniu Obrotu Od 14:15 do 14:30 w Dniu Obrotu Od 14:30 do 14:31 w Dniu Obrotu Do 15:30 w Dniu Obrotu Faza notowań Wprowadzanie zleceń przez Uczestników Aukcji Wprowadzanie zleceń Uczestników w odpowiedzi na ogłoszoną aukcję. Zlecenia można usuwać i modyfikować. Wprowadzanie zlecenia Oferenta Wprowadzanie zlecenia Oferenta na podstawie danych zawartych we wniosku o otwarcie aukcji. Zamknięcie aukcji i podanie wyników na niepublicznej stronie internetowej Opublikowanie wyników aukcji na publicznej stronie internetowej 31 1. Otwarcie aukcji następuje na wniosek Oferenta. Wniosek o otwarcie aukcji powinien określać co najmniej: a) proponowaną datę przeprowadzenia aukcji, b) rodzaj aukcji (sprzedaż lub kupno), c) instrument terminowy, będący przedmiotem aukcji, d) liczbę instrumentów terminowych, którą wnioskodawca zamierza sprzedać lub kupić w wyniku aukcji (wolumen aukcji), e) oferowany limit ceny (limit ceny stanowi cenę minimalną w przypadku aukcji sprzedaży lub cenę maksymalną w przypadku aukcji kupna). 2. Wniosek o otwarcie aukcji należy złożyć nie później niż do godziny 15:00 w 4 dniu roboczym przed proponowanym terminem aukcji na formularzu, którego wzór określa Zarząd Giełdy. 32 Aukcja może być przeprowadzona, jeżeli określona we wniosku liczba instrumentów terminowych jest nie mniejsza niż 50 (dostawa 50 MWh w każdej godzinie okresu wykonania kontraktu). Zarząd Giełdy może wyrazić zgodę na otwarcie aukcji z niższym strona 16

wolumenem aukcji, jeżeli uzna, że nie wpłynie to niekorzystnie na płynność transakcji giełdowych. 33 Aukcja może zostać zorganizowana w każdym Dniu Obrotu według harmonogramu określonego w 30. Termin otwarcia aukcji Giełda podaje do publicznej wiadomości nie później niż w 2 dniu roboczym przed dniem jej odbycia. W ogłoszeniu tym Giełda podaje w szczególności: a) datę aukcji, b) rodzaj aukcji, c) przedmiot aukcji, d) wolumen aukcji. 34 1. Członek Giełdy może wycofać wniosek o otwarcie aukcji nie później niż w 2 dniu roboczym przed jej terminem. Członek Giełdy zobowiązany jest do poinformowania Giełdy o przyczynach swojej decyzji. 2. Członek Giełdy może dokonać zmiany oferowanego limitu ceny nie później niż do godziny 12:00 w dniu przeprowadzenia aukcji. Zarząd Giełdy może wprowadzić ograniczenie zmiany limitu ceny. 35 1. Zlecenia składane w systemie aukcji powinny spełniać warunki określone w 21 i 22 ust 1. 2. Uczestnicy Aukcji mogą składać tylko zlecenia przeciwstawne w dacie aukcji, w terminie określonym w 30. 3. Uczestnicy Aukcji składają zlecenia z wolumenem nie mniejszym niż 5 instrumentów terminowych. 36 1. Zlecenie Oferenta jest składane przez Giełdę w jego imieniu na podstawie wniosku o otwarcie aukcji, w dacie aukcji, w terminie określonym w 30. 2. W trakcie składania zleceń Oferent oraz Uczestnicy Aukcji mają dostęp tylko do swoich zleceń. 3. Uczestnicy Aukcji mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 37 Zamkniecie aukcji następuje po złożeniu zlecenia Oferenta i określeniu wyników aukcji. 38 1. Transakcje zawierane są po cenie transakcyjnej równej limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu Uczestnika Aukcji, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). strona 17

2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyła przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 3. Po zakończeniu aukcji zlecenia niezrealizowane zostają usunięte. 39 1. Giełda podaje do publicznej wiadomości wyniki aukcji po zamknięciu aukcji. 2. W przypadku aukcji rozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen zawartych transakcji, b) minimalna i maksymalna cena transakcyjna, c) średnia ważona wolumenem cena transakcyjna aukcji (transakcji aukcyjnych). 3. W przypadku aukcji nierozstrzygniętej do publicznej wiadomości podawane są następujące informacje: a) wolumen aukcji, określony przez Oferenta, b) limit ceny, określony przez Oferenta, c) minimalny i maksymalny limit ceny zleceń Uczestników Aukcji. Oddział 11. Podstawowe zasady obrotu poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych. 40 1. Transakcje pozasesyjne mogą być zawierane na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy i Warunkach obrotu. 2. Transakcja pozasesyjna może zostać zawarta na wniosek Członka Giełdy, jeżeli w jej wyniku nastąpi Zamknięcie pozycji lub Zamknięcie Portfela. 3. Po otrzymaniu wniosku o przeprowadzenie Transakcji pozasesyjnej Zarząd Giełdy określa szczegółowe warunki złożenia i realizacji zleceń dla danej transakcji. 4. Zarząd Giełdy może nie wyrazić zgody na zawarcie Transakcji pozasesyjnej, jeżeli uzna, że zawarcie transakcji może naruszać obowiązujące prawo albo, gdy wymaga tego bezpieczeństwo obrotu lub rozliczeń. 5. Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych informacji niezbędnych do oceny wniosku lub do określenia szczegółowych warunków złożenia i realizacji zleceń. W szczególności, Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dokumentów dotyczących zobowiązania, w celu wykonania którego ma być zawarta transakcja pozasesyjna. Oddział 12. Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu. 41 Tryb dokonywania zmian w Warunkach obrotu Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. strona 18

Oddział 13. Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. 42 Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. strona 19

Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz dla sezonu. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania sezonu letniego (S) Termin wykonania sezonu zimowego (W) Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Dzień podziału Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego GAS_BASE_S-X-yy lub GAS_BASE-A_ S-X-yy, gdzie : GAS_BASE_S nazwa podstawowa instrumentu terminowego, GAS_BASE-A_S- nazwa instrumentu terminowego dla systemu aukcji, X oznacza sezon: S - sezon letni, W- sezon zimowy yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada początek terminu wykonania kontraktu terminowego. Gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów liczbę godzin, która zależy od liczby dni w sezonie: 4368-4392 MWh. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Jeden sezon letni (183 dni) w godzinach od 06:00 1 kwietnia roku dostawy do 06:00 1 października roku dostawy. Jeden sezon zimowy (182-183 dni) w godzinach od 06:00 1 października roku dostawy do 06:00 1 kwietnia roku następnego po roku dostawy. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów po zakończeniu sesji w dniu poprzedzającym rozpoczęcie terminu wykonania. Instrument jest dzielony na 2 kwartalne kontrakty danego roku dostawy. Dodatkowo pierwszy kwartał ulega rozpadowi na trzy kontrakty miesięczne. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa gazu w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. strona 20

Załącznik nr 2. Zasady rozliczeń. Szczegółowe zasady rozliczeń transakcji zawartych w zakresie instrumentów terminowych na gaz opisane są w uchwalonych przez Izbę Rozliczeniową Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A., dostępnych na stronie internetowej Izby pod adresem www.irgit.pl. O ile nic innego nie wynika z kontekstu, definicje użyte poniżej mają znaczenie nadane im w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 1. Zabezpieczanie rozliczeń Izba tworzy i zarządza systemem zabezpieczeń rozliczeń transakcji w oparciu o środki pieniężne oraz zabezpieczenia niepieniężne deponowane przez Członków Izby. W celu zabezpieczenia rozliczeń transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz, Izba obliguje Członków Izby do wnoszenia wpłat na depozyt transakcyjny, depozyt zabezpieczający oraz fundusz gwarancyjny. Wartość wymaganego depozytu zabezpieczającego aktualizowana jest codziennie zgodnie z algorytmem opisanym w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. Na depozyt zabezpieczający składa się depozyt wstępny oraz depozyt uzupełniający. Depozyt zabezpieczający jest przeznaczony na zabezpieczenie pokrycia zmian cen w momencie zamykania pozycji. Rozliczający Członkowie Izby mają obowiązek regulowania zobowiązań wynikających z naliczonych depozytów zabezpieczających w najbliższym dniu roboczym następującym po dniu wyznaczenia wysokości wpłaty wymaganego depozytu zabezpieczającego. Depozyt transakcyjny służy zabezpieczeniu rozrachunków pieniężnych oraz zobowiązań z tytułu zmian wartości depozytów zabezpieczających. W skład depozytu transakcyjnego wchodzi depozyt dostawy oraz limit transakcyjny. Depozyt dostawy Rozliczającego Członka Izby zapewnia pokrycie zobowiązań z tytułu dostawy towarów giełdowych, w przypadku gdy Rozliczający Członek Izby nie wywiąże się z obowiązku samodzielnego utrzymywania odpowiedniej wysokości środków na poczet płatności za dostawę. Algorytm wyznaczania oraz tryb regulacji wpłat z tytułu wymaganego depozytu dostawy określa Zarząd Izby w formie uchwały. Kwartalne i roczne kontrakty terminowe na gaz ulegają podziałowi na kontrakty o krótszym okresie dostawy. Zasada według której przeprowadza się podział kontraktów opisana jest w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. strona 21

2. Rozliczenie finansowe W procesie rozliczeń Izba występuje jako strona biorąca udział w rozliczeniu. W każdym roboczym Dniu N Izba dokonuje bieżących rozliczeń transakcji, których dostawa nastąpi w Dniu N+1. W dni wolne od pracy bieżące rozliczenia RTT nie są przeprowadzane. W pierwszym dniu roboczym następującym po dniu wolnym od pracy Izba dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji zawartych na RTT, które nie zostały rozliczone w ciągu dni wolnych. Wartość rozliczenia określana jest jako wartość dostarczanego w Dniu N+1 gazu wynikającego z transakcji sprzedaży pomniejszonych o wartość dostarczanego w Dniu N+1 gazu wynikającego z transakcji kupna przy jednoczesnym powiększeniu o wartość podatku VAT. Każdego dnia roboczego Izba przygotowuje dane do rozrachunku pieniężnego i aktualizacji depozytów zabezpieczających, wykonywanych za pośrednictwem Banku Płatnika Izby we współpracy ze wszystkimi Bankami Płatnikami Członków Izby. Rachunkiem Członka Izby uznawanym lub obciążanym z tytułu rozliczeń transakcji jest rachunek rozliczeniowy. Rachunek rozliczeniowy służy także do regulacji zobowiązań lub należności z tytułu aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających. Członkowie Izby zobowiązani są do utrzymywania i zabezpieczania odpowiedniej płynności finansowej na swoich rachunkach rozliczeniowych, w sposób umożliwiający realizację zleceń płatniczych wynikających z rozliczeń Izby zgodnie z Harmonogramem. Izba przekazuje do realizacji dyspozycje płatnicze zgodnie z Harmonogramem. Harmonogram dostępny jest w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 3. Rozrachunek w towarach Realizacja Transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz następuje poprzez zgłoszenie saldem do Operatora Systemu Przesyłowego gazu w podziale na Kody ZUP przydzielone przez Operatora Rozliczającym Członkom Izby i odpowiednio ich klientom. Zgłoszenie wykonywane jest przez TGE w imieniu Rozliczających Członków Izby i odpowiednio ich klientów poprzez złożenie Nominacji, na podstawie danych uzyskanych z Systemu rozliczeniowego Izby. strona 22