Warunki obrotu dla programu miesięcznych instrumentów terminowych na gaz.

Transkrypt

1 Warunki obrotu dla programu miesięcznych instrumentów terminowych na gaz. Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu Nr 218/48/13 z dnia 16 sierpnia 2013r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 27 sierpnia 2013r. str. 1

2 Spis treści Rozdział 1 Rozdział 2 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście Wstęp Oddział 1. Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych Oddział 2. Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia Oddział 3. Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. 5 Oddział 4. Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka"... 5 Oddział 5. Data sporządzenia Warunków obrotu Oddział 6. Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu Rozdział 3 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu Oddział 1. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu Oddział 2. Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A Oddział 3. Oświadczenia o odpowiedzialności... 6 Oddział 4. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu Oddział 5. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A Oddział 6. Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi Oddział 1. Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych.. 7 Oddział 2. Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych Oddział 3. Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych Oddział 4. Terminy notowania instrumentów terminowych Oddział 5. Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości Oddział 6. Termin wykonania kontraktu terminowego Oddział 7. Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych Oddział 8. Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. Tryb dokonywania ewentualnych zmian tych zasad Oddział 9. Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz Załącznik nr 2. Szczegółowe zasady rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A str. 2

3 Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. Członek Giełdy podmiot posiadający status Członka Giełdy, zgodnie z Regulaminem Giełdy, Dzień Dostawy odpowiada dobie gazowej w rozumieniu IRiESPg i oznacza kolejne godziny począwszy od godziny 06:00 dnia bieżącego do godziny 06:00 dnia następnego, w których gaz zakontraktowany na giełdzie w Dniu Obrotu zostanie dostarczony lub odebrany, Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz, Dzień wygaśnięcia ostatni dzień obrotu, giełda Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A., Instrument terminowy instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, Instrument bazowy gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu zgodnie z zasadami obowiązującymi w Regulaminie Giełdy, IRiESPg rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., zgodnie z art. 9 g) ustawy Prawo energetyczne; Izba Rozliczeniowa Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, Kod ZUP rozumie się przez to kod służący do identyfikacji ZUP, Kontrakt, kontrakt terminowy umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, Kontrakt roczny kontrakt terminowy o rocznym terminie wykonania, Kontrakt kwartalny kontrakt terminowy o kwartalnym terminie wykonania, Kontrakt miesięczny kontrakt terminowy o miesięcznym terminie wykonania, Kurs instrumentu terminowego określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena gazu w terminie wykonania, Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) kupno (nabycie) instrumentu terminowego, Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego, Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja przeciwstawna pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, Regulamin Giełdy Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A., str. 3

4 Rozporządzenie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 6, poz. 30), Rynek bazowy rynek instrumentu bazowego, Rynek Dnia Następnego gazu prowadzony przez Giełdę, RDNg wyodrębniony w ramach RDNiBg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę, RDNiBg lub Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu rozumie się przez to Rynek Dnia Następnego i Bieżącego gazu, prowadzony przez Giełdę, RTT Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, Seria instrumentu terminowego instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, System informatyczny giełdy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, Tabela zleceń uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, Transakcja pozasesyjna umowa sprzedaży instrumentów terminowych zawarta między Członkami Giełdy na giełdzie poza sesją RTT, Ustawa Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (j.t. Dz. U. z 2010 r., Nr 48, poz. 284, z późn. zm.), Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi rozumie się przez to ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r., Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.), Wartość kontraktu kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez liczbę godzin w terminie wykonania kontraktu, Warunki obrotu niniejsze Warunki obrotu dla programu miesięcznych instrumentów terminowych na gaz, Zamknięcie pozycji zajęcie pozycji odwrotnej w stosunku do pozycji zamykanej, ZUP rozumie się przez to Zleceniodawcę Usługi Przesyłania zdefiniowanego w IRiESPg. Rozdział 2 Wstęp. Oddział 1. Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Przez instrument terminowy rozumie się instrument terminowy towarowy, o którym mowa w 84 Regulaminu Giełdy, którego cena zależy bezpośrednio od ceny określonych co do gatunku rzeczy. Instrumenty terminowe na gaz, stanowią program praw majątkowych w rozumieniu 3 ust. 3 Rozporządzenia. Przez kontrakt terminowy na gaz rozumie się umowę zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia gazu, w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru gazu w określonym terminie, po określonej cenie. str. 4

5 Instrumenty terminowe na gaz notowane są w seriach. Jednocześnie notowane są trzy serie miesięcznych instrumentów terminowych. Termin wykonania kontraktu miesięcznego jest zgodny z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów począwszy od godziny 6:00 pierwszego dnia wykonania do godziny 6:00 pierwszego dnia następującego po zakończeniu okresu wykonania, określonego w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 2. Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania kontraktów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. Oddział 3. Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Oddział 4. Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy dokonujący obrotu instrumentami terminowymi powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. Oddział 5. Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 6 grudnia Oddział 6. Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. Rozdział 3 Oddział 1. Firma : Siedziba: Adres: Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. Towarowa Giełda Energii S.A. Warszawa ul. Poleczki 23 bud. H, Warszawa str. 5

6 Numery telekomunikacyjne : Telefon: Fax: Adres poczty elektronicznej: Adres strony internetowej: tge@tge.pl Oddział 2. Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Ireneusz Łazor- Prezes Zarządu Adam Simonowicz - Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu. Oddział 3. Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa... Ireneusz Łazor Prezes Zarządu.. Adam Simonowicz Wiceprezes Zarządu Oddział 4. Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. Firma : Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Siedziba: Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35 Adres: ul. Poleczki 23 bud. H, Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: Fax: Adres poczty elektronicznej: Adres strony internetowej: irgit@irgit.pl Oddział 5. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. Dariusz Bliźniak - Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski - Członek Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu. str. 6

7 Oddział 6. Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Dariusz Bliźniak Prezes Zarządu.. Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Rozdział 4 Oddział 1. Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi. Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych. 1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane na podstawie odpowiedniej znajomości mechanizmów regulujących obrót instrumentami terminowymi oraz ze świadomością występowania ryzyka specyficznego dla tych instrumentów. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. 2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na Rynku Terminowym Towarowym jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, Członek Giełdy posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego Członka Giełdy będą zamykane. 5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. str. 7

8 Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. 3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. 2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji, po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. 4 Ryzyko specyficzne Ryzyko specyficzne wynika ze zmian cen gazu notowanego na Rynku Dnia Następnego gazu prowadzonym przez Giełdę, które mogą podlegać znacznej zmienności wpływając na kurs instrumentu terminowego oraz wysokość depozytów zabezpieczających. 5 Ryzyko prawne Sektor energetyczny podlega aktom prawnym ustawodawczym i wykonawczym, które mogą mieć wpływ na cenę instrumentu bazowego. 6 Ryzyko dostawy 1. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór gazu w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 2. W przypadku braku możliwości dokonania zgłoszenia do fizycznej realizacji dostawy gazu, wolumen transakcji zawartej na RTT ulegnie odpowiedniemu zmniejszeniu o wolumen właściwy dla tych Dni Dostawy. Oddział 2. Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych. 7 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu, mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych na gaz zgodnie z Regulaminem Giełdy, posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Oddział 3. Uprawnienia i obowiązki wynikające z instrumentów terminowych. 8 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia gazu w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru gazu w określonym terminie i po określonej cenie. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną gazu. str. 8

9 Oddział 4. Terminy notowania instrumentów terminowych. 9 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15. Oddział 5. Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. 10 Dzienny kurs rozliczeniowy 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu każdej sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych. 3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 4. Jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, a w przypadku braku takich zleceń za kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. 11 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. Oddział 6. Termin wykonania kontraktu terminowego Rozpoczęcie i zakończenie terminu wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w Każdego dnia w okresie wykonania kontraktu jest realizowana dostawa gazu zgodnie z zasadami przedstawionymi w Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla gazu na Rynku Dnia Następnego gazu, z zastrzeżeniem 6. Oddział 7. Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych. 13 Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych. str. 9

10 Oddział 8. Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi. Tryb dokonywania ewentualnych zmian tych zasad. 14 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. 15 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych, zwane Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 16 Instrument bazowy Instrumentem bazowym jest gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określany na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 17 System notowań 1. Obrót na instrumentach terminowych odbywa się w systemie notowań ciągłych lub poprzez zawieranie transakcji pozasesyjnych wyłącznie przy wykorzystaniu systemu informatycznego giełdy. 2. Transakcje pozasesyjne mogą być zawierane na zasadach określonych w Regulaminie Giełdy i Warunkach obrotu. 3. Transakcja pozasesyjna może zostać zawarta na wniosek Członka Giełdy, jeżeli w jej wyniku nastąpi Zamknięcie pozycji lub Zamknięcie Portfela. 4. Po otrzymaniu wniosku o przeprowadzenie Transakcji pozasesyjnej Zarząd Giełdy określa szczegółowe warunki złożenia i realizacji zleceń dla danej transakcji. 5. Zarząd Giełdy może nie wyrazić zgody na zawarcie Transakcji pozasesyjnej, jeżeli uzna, że zawarcie transakcji może naruszać obowiązujące prawo albo, gdy wymaga tego bezpieczeństwo obrotu lub rozliczeń. 6. Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dodatkowych informacji niezbędnych do oceny wniosku lub do określenia szczegółowych warunków złożenia i realizacji zleceń. W szczególności, Zarząd Giełdy może zażądać od wnioskodawcy przedstawienia dokumentów dotyczących zobowiązania, w celu wykonania którego ma być zawarta transakcja pozasesyjna. 18 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się w dni robocze w godzinach 8:00 14:00, zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, o którym mowa w 15, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. str. 10

11 19 Zlecenia 1. Członkowie Giełdy składają zlecenia w odniesieniu do Portfeli. W systemie informatycznym giełdy Portfel jest zdefiniowany jako konto. Do Portfela przyporządkowany jest Kod ZUP. 2. Każdy Członek Giełdy, posiada w systemie informatycznym giełdy tyle Portfeli ile posiada Kodów ZUP. Członek Giełdy może posiadać Portfele dla Kodów ZUP Udostępnionych. 3. Każdy Portfel może być przypisany tylko do jednego Członka Giełdy, chyba że Członek Giełdy udostępni ten portfel innemu Członkowi Giełdy na zasadach określonych w Regulaminie. 4. Członek Giełdy może złożyć więcej niż jedno zlecenie w odniesieniu do danego Portfela Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem zlecenia, b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. b) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. c) Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin. d) Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. e) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność. str. 11

12 Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny. f) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie traci ważność. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT. Poza okresem prowadzenia notowań na RTT Członek Giełdy może złożyć zlecenie lokalne. 5. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss). 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji, b) limit warunku aktywacji kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji, c) rodzaj warunku aktywacji oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej, iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej. 3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym. 4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. str. 12

13 5. Zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji. 6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych. 7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności zgodny z wybranym typem zlecenia. 8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu gazu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzymuje nowy czas złożenia. 3. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. 25 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. 26 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. 27 Transakcje giełdowe Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na Rynku Terminowym Towarowym w zakresie instrumentów terminowych na gaz. 28 Tryb dokonywania zmian w Warunkach obrotu Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. str. 13

14 Oddział 9. Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. 29 Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. str. 14

15 Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego na gaz. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego GAS_BASE_M-mm-yy gdzie : GAS_BASE_M nazwa podstawowa instrumentu terminowego, mm - kolejny numer miesiąca roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego, yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. Gaz ziemny wysokometanowy grupy E, zgodny ze standardem określonym przez Zarząd Giełdy, którego kurs jest określony na Rynku Dnia Następnego gazu, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1MW pomnożony przez określoną w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów liczbę godzin, która zależy od liczby dni w miesiącu: MWh. Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Jeden miesiąc kalendarzowy (od 28 do 31 dni) w godzinach od 06:00 pierwszego dnia miesiąca do 06:00 pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania kontraktu. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1MWh dla każdej godziny terminu wykonania kontraktu. Ostatni dzień obrotu. Ostatni dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów 1 instrument terminowy. Fizyczna dostawa gazu w równych ilościach w każdej godzinie terminu wykonania. str. 15

16 Załącznik nr 2. Szczegółowe zasady rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. Wchodzą w życie w dniu 27 sierpnia 2013 roku. str. 16

17 Definicje 1) Izba giełdowa izba rozrachunkowa (w rozumieniu Ustawy) prowadzona przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A.; 2) IRGiT spółka Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie; 3) Prawa Majątkowe ŚP rozumie się przez to prawa majątkowe ze świadectw pochodzenia w rozumieniu przepisów Ustawy Prawo Energetyczne oraz prawa majątkowe ze świadectw efektywności energetycznej w rozumieniu przepisów Ustawy o efektywności energetycznej; 4) Gaz rozumie się przez to paliwa gazowe, o których mowa w art. 3 pkt 3 a) Ustawy Prawo Energetyczne będący towarem giełdowym dopuszczonym do obrotu na Rynku Towarów Giełdowych zgodnie z odpowiednimi uregulowaniami wewnętrznymi Giełdy; 5) Ustawa ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (t. jedn. Dz. U. z 2005 r., Nr 121 poz z późn. zm.); 6) Bank Rozliczeniowy bank, który na podstawie umowy z Izbą oraz umów z poszczególnymi Rozliczającymi Członkami Izby, zapewnia usługi finansowe związane z rozliczaniem Transakcji zawartych na giełdzie; 7) Rozliczający Członek Izby podmiot, który uzyskał członkostwo w Izbie na mocy uchwały Zarządu IRGiT i dopuszczony został przez Izbę do rozliczania Transakcji zawartych na giełdzie; 8) Członek Giełdy podmiot, który zawarł z Giełdą umowę o członkostwo; 9) Dzień Dostawy dzień, w którym towar giełdowy sprzedany lub zakupiony w Dniu Obrotu, zostanie dostarczony lub odebrany; 10) Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się określenie kursów na rynkach TGE dla danego Dnia Dostawy; 11) Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A.; 12) giełda Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Giełdę; 13) Niepubliczna Strona Internetowa strona internetowa dostępna tylko dla danego Rozliczającego Członka Izby i dla Izby; 14) OSPe lub Operator Systemu Przesyłowego Elektroenergetycznego rozumie się przez to Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółkę Akcyjną z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie; 15) OSPg lub Operator Systemu Przesyłowego Gazowego rozumie się przez to Operatora Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie; 16) IRiESPe rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez OSPe; str. 17

18 17) IRiESPg rozumie się przez to Instrukcję Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej opracowaną przez OSPg; 18) Ustawa Prawo Energetyczne rozumie się przez to ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2006 r., Nr 89. poz. 625 z późn. zm.); 19) Ustawa o efektywności energetycznej rozumie się przez to ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2011 r., Nr 94, poz. 551 z późn. zm.); 20) Rachunek kupna rachunek otwarty przez Rozliczającego Członka Izby w Banku Rozliczeniowym do obsługi rozliczeń i rozrachunku pieniężnego dla Transakcji zawartych na RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE, w szczególności do gromadzenia zabezpieczeń pieniężnych dla Transakcji kupna oraz depozytów zabezpieczających dla RTT; 21) Rachunek pomocniczy rachunek otwarty przez Rozliczającego Członka Izby do Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym służący do uznawania przez Izbę należności z tytułu rozliczenia Transakcji zawartych na RDN, RDB, RDNg, RPM, RTT i RUE; 22) Raport rozliczeniowy raport dostępny w Systemie rozliczeniowym zawierający salda płatności na dany dzień z tytułu rozliczeń Transakcji zawartych na giełdzie; 23) RDN Rynek Dnia Następnego, prowadzony przez Giełdę; 24) RDB Rynek Dnia Bieżącego, prowadzony przez Giełdę; 25) RDNg Rynek Dnia Następnego gazu, prowadzony przez Giełdę; 26) RPM Rynek Praw Majątkowych, prowadzony przez Giełdę; 27) RTT Rynek Terminowy Towarowy, prowadzony przez Giełdę; 28) RUE Rynek Uprawnień do Emisji, prowadzony przez Giełdę; 29) Regulamin TGE Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A.; 30) System rozliczeniowy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem którego odbywa się rozliczenie zawartych Transakcji na giełdzie; 31) Transakcja umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta na giełdzie, której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek Izby; 32) Transakcja pozasesyjna umowa sprzedaży towaru giełdowego zawarta poza sesją na giełdzie, której stroną rozliczeń jest Rozliczający Członek Izby; 33) Zlecenie złożona przez Członka Giełdy oferta kupna lub sprzedaży towarów giełdowych na giełdzie; str. 18

19 34) Limit Transakcyjny maksymalna łączna wartość Transakcji kupna możliwych do zawarcia w danym dniu na RDN, RDB, RDNg, RPM i RUE przez Rozliczającego Członka Izby; 35) KOBiZE Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami rozumie się przez to podmiot odpowiedzialny za prowadzenie ewidencji Uprawnień do emisji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, wyznaczony przez ministra właściwego do spraw środowiska; 36) Rejestr Unii rozumie się przez to system ewidencji Uprawnień do emisji prowadzony przez KOBiZE zgodnie z właściwymi przepisami; 37) Konta ewidencyjne urządzenia ewidencyjne do rejestrowania pozycji w towarach giełdowych prowadzone przez IRGiT według kodu Rozliczającego Członka Izby, kodu klienta, kodu serii towarów giełdowych, kodu rodzaju działalności, kodu portfela; 38) Konta obrachunkowe urządzenia ewidencyjne, służące do ustalania zobowiązań i należności wynikających z rozliczeń Transakcji giełdowych i depozytów zabezpieczających, prowadzone przez IRGiT według kodu Rozliczającego Członka Izby oraz kodu klienta; 39) Konto zabezpieczeń urządzenie ewidencyjne służące do rejestrowania zabezpieczeń wnoszonych przez Rozliczającego Członka Izby w środkach pieniężnych deponowanych na Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym, jak również w uznanych środkach niepieniężnych zarejestrowanych w Rejestrze Zabezpieczeń Niepieniężnych; 40) Portfel pozycje w towarach giełdowych zarejestrowane na Kontach ewidencyjnych oznaczonych tym samym kodem Członka Izby oraz tym samym kodem Portfela; 41) Dzień N dzień przeprowadzania przez Izbę bieżących rozliczeń Transakcji. Dni poprzedzające lub następujące po dniu N oznacza się odpowiednio N-1 lub N+1; 42) Zagraniczna izba rozliczeniowa podmiot działający samodzielnie wobec Izby, który dokonuje rozliczenia Transakcji w obrocie energią elektryczną zawieranych na giełdach i wykonywanych poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23 Prawo Energetyczne; 43) Rejestr Zabezpieczeń Niepieniężnych Rejestr prowadzony przez Izbę, w którym rejestrowane są Prawa Majątkowe ŚP, Uprawnienia do Emisji CO2, Gwarancje Bankowe stanowiące pokrycie zobowiązań Rozliczających Członków Izby oraz odpowiednio ich klientów z tytułu depozytów zabezpieczających oraz depozytów transakcyjnych; 44) Jednostka Grafikowa podstawowy obiekt rynku bilansującego w rozumieniu IRiESPe, przydzielony przedsiębiorstwu energetycznemu przez OSPe lub udostępniony przez przedsiębiorstwo energetyczne Członkowi Izby lub klientowi Członka Izby w celu fizycznej realizacji dostawy energii elektrycznej; str. 19

20 45) Nominacja rozumie się przez to nominację zdefiniowaną w IRiESPg, przydzieloną danemu Członkowi Izby przez OSPg lub udostępnioną Członkowi Izby lub klientowi Członka Izby zgodnie z regulacjami obowiązującymi na Giełdzie w tym zakresie; 46) Kod ZUP rozumie się przez to kod służący do identyfikacji Zleceniodawcy Usługi Przesyłania zdefiniowany w IRiESPg; 47) Toe rozumie się przez to tonę oleju ekwiwalentnego w rozumieniu Ustawy o efektywności energetycznej; 48) Podmiot zagraniczny Członek Izby działający na terytorium RP z siedzibą za granicą. Część I - Zabezpieczenie rozliczeń 1. System zabezpieczenia rozliczeń Transakcji Izba tworzy i zarządza systemem zabezpieczeń Transakcji sesyjnych i pozasesyjnych zawartych na giełdzie w oparciu o środki finansowe zgromadzone na Rachunkach kupna Rozliczających Członków Izby w Banku Rozliczeniowym oraz o uznane zabezpieczenia niepieniężne zarejestrowane w Rejestrze Zabezpieczeń Niepieniężnych prowadzonym przez Izbę Każdy Rozliczający Członek Izby posiada w Systemie rozliczeniowym Konto zabezpieczeń odzwierciedlające bieżący stan wniesionych zabezpieczeń dla Transakcji zawieranych przez niego na giełdzie Każdego dnia roboczego po zakończeniu rozliczeń do godziny 18:30 stan Konta zabezpieczeń jest aktualizowany w oparciu o zabezpieczenia pieniężne i uznane zabezpieczenia niepieniężne Aktualizacja zabezpieczeń pieniężnych jest dokonywana zgodnie z następującymi zasadami: a) wpłata na Rachunek kupna w Banku Rozliczeniowym zwiększa wartość zabezpieczenia na Koncie zabezpieczeń, b) wypłata z Rachunku kupna w Banku Rozliczeniowym pomniejsza wartość zabezpieczenia na Koncie zabezpieczeń Przed każdym Dniem Obrotu Izba przesyła do Giełdy aktualny Limit Transakcyjny Rozliczającego Członka Izby obliczany jako aktualny stan Konta zabezpieczeń, pomniejszony o depozyty zabezpieczające dla RTT oraz pomniejszony lub powiększony o saldo zobowiązań lub należności z zawartych Transakcji na giełdzie z dostawą: a) w dniu N: RUE, RPM, str. 20

21 b) w dniu N i N+1: RDB, c) w dniu N+1: RDNg, d) w dniu N+1 i N+2: RDN, RTT Limit transakcyjny umożliwiający złożenie Zlecenia, które wykonywane będzie poza systemem, o którym mowa w art. 3 pkt 23 Ustawy Prawo Energetyczne ustanawiany jest przez Zarząd IRGiT w formie uchwały. 2. Urządzenia do prowadzenia ewidencji Izba prowadzi odrębne zespoły Kont ewidencyjnych dla poszczególnych Rozliczających Członków Izby, a w przypadku jeżeli Rozliczający Członek Izby rozlicza klientów również dla klientów tego Członka oraz dla poszczególnych rynków rozliczanych przez Izbę, w których uczestniczy Rozliczający Członek Izby Zespół Kont ewidencyjnych dla rynków, na których przedmiotem obrotu jest energia elektryczna, składa się z kont ewidencyjnych dla godzin dostawy grupowanych w Portfele przyporządkowane do Jednostek Grafikowych Zespół Kont ewidencyjnych dla Rynku Praw Majątkowych składa się z Kont ewidencyjnych dla świadectw pochodzenia z Praw Majątkowych ŚP wytwarzanych w poszczególnych źródłach wytwarzania, zgodnie z zasadami, na których Prawa Majątkowe ŚP są przedmiotem obrotu na giełdzie Dla Rynku Uprawnień do Emisji Izba prowadzi dla każdego Rozliczającego Członka Izby, a także dla każdego z jego klientów jedno Konto ewidencyjne Uprawnień do Emisji CO Zespół Kont ewidencyjnych dla rynków, na których przedmiotem obrotu jest Gaz, składa się z kont ewidencyjnych dla godzin dostawy lub dla dni dostawy grupowanych w Portfele przyporządkowane do Kodów ZUP. 3. Depozyty zabezpieczające dla RTT Wartość depozytu zabezpieczającego naliczana jest codziennie dla każdego Rozliczającego Członka Izby Wartość zobowiązań na depozyt zabezpieczający dla Rozliczającego Członka Izby rejestrowana jest na subkontach depozytów wstępnych i depozytów uzupełniających prowadzonych w ramach konta obrachunkowego Jeżeli Rozliczający Członek Izby rozlicza klientów to wartość depozytu zabezpieczającego naliczana dla Rozliczającego Członka Izby stanowi sumę depozytów zabezpieczających naliczanych odrębnie dla każdego klienta oraz depozytów zabezpieczających od pozycji własnych Rozliczającego Członka Izby W celu określenia wartości depozytów zabezpieczających (wstępnych oraz uzupełniających), o których mowa w 39 Regulaminu Giełdowej Izby Rozrachunkowej, pozycje zajmowane przez danego Rozliczającego Członka Izby oraz jego klientów umieszczane są w koszykach uformowanych według okresów dostawy z uwzględnieniem kompensacji pozycji w ramach okresów dostawy. str. 21

22 Wstępne depozyty zabezpieczające a) Depozyty wstępne dla kontraktów terminowych na energię elektryczną, wyznaczone w dniu N, obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie. Depozyty wstępne naliczane są wg poniższego algorytmu: Gdzie: Dw wartość depozytu wstępnego [zł], LKi ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty kupna dla i tego okresu dostawy [MWh], LSi ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty sprzedaży dla i - tego okresu dostawy [MWh], Kri kurs rozliczeniowy dla i tego okresu dostawy, i okres dostawy, Pi parametr ryzyka dla ostatniego dnia i tego okresu dostawy, N - liczba okresów dostawy kontraktów terminowych. b) Depozyty wstępne dla kontraktów terminowych na Gaz wyznaczone w dniu N obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie. Depozyty wstępne naliczane są wg poniższego algorytmu: Gdzie: Dw wartość depozytu wstępnego [zł], LKi ilość niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty kupna dla i tego okresu dostawy [MWh], LSi ilość niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty sprzedaży dla i - tego okresu dostawy [MWh], Kri kurs rozliczeniowy dla i tego okresu dostawy, i okres dostawy, Pi parametr ryzyka dla ostatniego dnia i tego okresu dostawy, N - liczba okresów dostawy kontraktów terminowych Depozyty uzupełniające a) Depozyty uzupełniające dla kontraktów terminowych na energię elektryczną wyznaczone w dniu N obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie. Depozyty uzupełniające naliczane są wg następującego algorytmu: str. 22

23 Gdzie: Du wartość depozytu uzupełniającego, LKi ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty kupna dla i - tego okresu dostawy [MWh], LSi ilość niedostarczonej energii przypadającej na kontrakty sprzedaży dla i - tego okresu dostawy [MWh], Kri kurs rozliczeniowy dla i tego okresu dostawy, Kki średni ważony kurs Transakcji kupna kontraktów dla i tego okresu dostawy [zł/mwh], Ksi średni ważony kurs Transakcji sprzedaży kontraktów dla i tego okresu dostawy [zł/mwh], i okres dostawy, N - liczba okresów dostawy kontraktów terminowych. b) Depozyty uzupełniające dla kontraktów terminowych na Gaz wyznaczone w dniu N obejmują wszystkie dni dostawy począwszy od dnia N+3 dla kontraktów, które zostały zawarte do dnia N włącznie. Depozyty uzupełniające naliczane są wg następującego algorytmu: Gdzie: Du wartość depozytu uzupełniającego, LKi niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty kupna dla i - tego okresu dostawy [MWh], LSi niedostarczonego Gazu przypadającego na kontrakty sprzedaży dla i - tego okresu dostawy [MWh], Kri kurs rozliczeniowy dla i tego okresu dostawy, Kki średni ważony kurs Transakcji kupna kontraktów dla i tego okresu dostawy [zł/mwh], Ksi średni ważony kurs Transakcji sprzedaży kontraktów dla i tego okresu dostawy [zł/mwh], i okres dostawy, N - liczba okresów dostawy kontraktów terminowych Jeżeli Rozliczający Członek Izby rozlicza wyłącznie własne Transakcje, to wartość depozytu zabezpieczającego wyliczana jest według następującego algorytmu: Gdzie: całkowity depozyt zabezpieczający, - depozyt wstępny dla kontraktów na energię elektryczną, - depozyt uzupełniający dla kontraktów na energię elektryczną, str. 23

24 - depozyt wstępny dla kontraktów na Gaz, - depozyt uzupełniający dla kontraktów na Gaz W przypadku gdy Rozliczający Członek Izby rozlicza Transakcje swoich klientów, to zasada przedstawiona w pkt obowiązuje na poziomie poszczególnych klientów, a całkowity depozyt zabezpieczający liczony dla tego Rozliczającego Członka Izby jest równy sumie depozytów zabezpieczających dla poszczególnych klientów i depozytów zabezpieczających od pozycji własnych Rozliczającego Członka Izby Okresy dostawy dla energii elektrycznej Depozyt wstępny obliczany jest osobno dla każdego okresu dostawy. Za okres dostawy przyjmuje się jeden dzień, jeżeli dostawa nastąpi w okresie od dnia N+3 do: a) 14 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest piątek, b) 13 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest sobota, c) 12 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest niedziela, d) 11 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest poniedziałek, e) 10 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest wtorek, f) 9 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest środa, g) 8 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest czwartek Dla kolejnych dni tworzy się tygodniowe okresy dostawy pokrywające się z terminami wykonania kontraktów tygodniowych będących w notowaniu Dni, które zawierają się w kontrakcie tygodniowym obejmującym przełom dwóch miesięcy rozbijane są na dwa koszyki: do pierwszego zaliczają się dni z kończącego się miesiąca, a do drugiego z miesiąca rozpoczynającego się Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów tygodniowych nie kończy się w ostatnim dniu miesiąca to tworzy się koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy ostatniego notowanego kontraktu tygodniowego aż do ostatniego dnia tego miesiąca Kolejne okresy dostawy tworzone są dla dni, które pokrywają się w całości z notowanymi kontraktami miesięcznymi i tworzą koszyki miesięczne Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów miesięcznych nie kończy się w ostatnim dniu kwartału to tworzy się koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy ostatniego notowanego kontraktu miesięcznego aż do ostatniego dnia tego kwartału Kolejne dni, których nie obejmują okresy dostawy notowanych kontraktów miesięcznych grupuje się w koszyki kwartalne Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów kwartalnych nie kończy się w ostatnim dniu roku to tworzy się koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy str. 24

25 ostatniego notowanego kontraktu kwartalnego aż do ostatniego dnia roku Kolejne dni, których nie obejmują okresy dostawy notowanych kontraktów kwartalnych grupuje się w koszyki roczne Okresy dostawy dla Gazu Depozyt wstępny obliczany jest osobno dla każdego okresu dostawy. Za okres dostawy przyjmuje się jeden dzień, jeżeli dostawa nastąpi w okresie od dnia N+3 do: a) 14 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest piątek, b) 13 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest sobota, c) 12 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest niedziela, d) 11 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest poniedziałek, e) 10 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest wtorek, f) 9 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest środa, g) 8 dni, jeżeli dniem naliczania depozytu jest czwartek Od dnia następującego po ostatnim okresie dostawy dziennym, tworzony jest okres dostawy złożony z dni do końca danego miesiąca Kolejne okresy dostawy tworzone są dla dni, które pokrywają się w całości z notowanymi kontraktami miesięcznymi i tworzą koszyki miesięczne Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów miesięcznych nie kończy się w ostatnim dniu kwartału to tworzy się koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy ostatniego notowanego kontraktu miesięcznego aż do ostatniego dnia tego kwartału Kolejne dni, których nie obejmują okresy dostawy notowanych kontraktów miesięcznych grupuje się w koszyki kwartalne Jeśli okres dostawy ostatniego z notowanych kontraktów kwartalnych nie kończy się w ostatnim dniu roku to tworzy się koszyk z dni począwszy od dnia, który jest pierwszym następującym po ostatnim Dniu Dostawy ostatniego notowanego kontraktu kwartalnego aż do ostatniego dnia roku Kolejne dni, których nie obejmują okresy dostawy notowanych kontraktów kwartalnych grupuje się w koszyki roczne Kurs rozliczeniowy dla i tego okresu dostawy energii elektrycznej obliczany jest w dni robocze wg następujących algorytmów: Dla wszystkich okresów dostawy, które nie pokrywają się z żadnym notowanym oraz umożliwiającym zawarcie Transakcji w dniu następnym kontraktem terminowym, kurs rozliczeniowy wyznaczany jest: a) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN24 z ostatnich 7 dni w przypadku kontraktów typu BASE; b) jako średnia arytmetyczna indeksu IRDN8.22 z ostatnich 5 dni roboczych w przypadku kontraktów typu PEAK5; str. 25