Politchnika Lublska Wydział Elktrotchniki i Informatyki Katdra Urządzń Elktrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kuitwn.pollub.pl LABORATORIUM URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH Instrukcja do ćwicznia nr 6 Wykorzystani przkaźników swobodni programowalnych w układach strowania urządzń lktrycznych Lublin 2009
1. Cl ćwicznia Clm ćwicznia laboratoryjngo jst zapoznani się z zasadami programowania przkaźnika EASY 822 DC-TC z wykorzystanim spcjalistyczngo oprogramowania komputrowgo. 2. Wprowadzni Intligntn przkaźniki programowaln EASY są lktroniczni strowanymi urządzniami ralizującymi funkcj logiczn, przkaźniki czasow, liczniki i funkcj przłączan czasowo. Pokrywają on szroki zakrs zastosowań w dzidzini tchniki strowania. Możmy nimi ralizować zarówno układy w przmyśl do strowania procsami tchnologicznymi jak i wykorzystywać w obiktach administracyjno-biurowych czy tż instalacjach domowych. Zaltą intligntnych przkaźników programowalnych jst m.in. prost przkształcani dotychczasowgo okablowania przkaźników na program przkaźnika EASY. W tym clu aparat moż posiadać własny, wbudowany umiszczony na czołowj ścianc przkaźnika, który składa się z wyświtlacza cikłokrystaliczngo i przycisków. Z wyświtlacza korzysta się zarówno podczas programowania, jak i w czasi normalnj pracy układu, kidy podawan są na nim aktualn komunikaty dla obsługi oraz biżąc paramtry systmu. Innym rozwiązanim jst tworzni schmatów obwodów w komputrz przy pomocy oprogramowania EASY-SOFT. Oprogramowani umożliwia wprowadzani programu w postaci drabinkowj, jgo symulację oraz przsłani gotowgo programu do przkaźnika za pomocą kabla komunikacyjngo łączącgo port szrgowy komputra z portm komunikacyjnym przkaźnika. Przkaźnik wyposażony jst w pamięć trwałą typu flash, na którą można nagrać cały program. W tn sposób zapwniony jst odczyt programu przz procsor po powroci zasilania do układu, co unimożliwia zanik programu z pamięci. W razi zmian w strowaniu obiktm poprzz wbudowany programator możmy zminić program w przkaźniku lub uaktualnić program za pomocą komputra i przsłać pamięć flash z nową wrsją programu. Intligntn przkaźniki programowaln EASY ofrowan są w różnych wrsjach. Różnią się on liczbą wjść i wyjść oraz możliwościami jdnostki cntralnj (CPU). Laboratorium Urządzń Elktrycznych 2
Rys. 1. Widok przkaźnika EASY z wyszczgólninim jgo charaktrystycznych cch EASY 822-DC-TC posiada: 12 cyfrowych wjść 24 VDC z tgo cztry wjścia altrnatywni mogą być wykorzystan jako wjścia analogow; 8 wyjść tranzystorowych lub 6 wyjść przkaźnikowych, 1 wyjści analogow; wyświtlacz do wprowadzania, tstowania i zmiany schmatu programu; złącz do wprowadzania schmatu programu z komputra; 256 linii programu z cztrma stykami w szrgu; złącz sici asynet; 32 przkaźniki czasow, 32 liczniki, 4 szybki liczniki (maksymalna częstotliwość zliczania 5kHz), 2 liczniki przyrostow, 32 zgary tygodniow, 32 zgary roczn, 32 komparatory analogow, 2 komunikaty tkstow, 96 znaczników, 32 moduły arytmtyczn, 32 zalżności Bool owski (AND, NOT, OR,XOR). Aparaty EASY umożliwiają: łączni szrgow i równolgł zstyków zwirnych i rozwirnych; strowani cwkami aparatów podstawowych i modułów rozszrzń; dfiniowani wyjść jako cwk, przkaźników impulsowych z dtkcją narastającgo i opadającgo zbocza lub jako przkaźników z funkcją zastrzyku; wybór przkaźników czasowych z różnymi funkcjami; zliczani w górę i dół; zliczani szybkozminnych sygnałów; porównani wartości; wyświtlani tkstu z zminnymi; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 3
prztwarzani wartości analogowych (aparaty DC); używani tygodniowych i rocznych zgarów strujących; zliczani godzin pracy; komunikację przz zintgrowaną sić NET; wykonywani funkcji arytmtycznych takich jak dodawani, odjmowani, mnożni i dzilni; śldzni ciągłości schmatu obwodu. 3. Opis stanowiska laboratoryjngo Stanowisko laboratoryjn umożliwia projktowani, ralizację i sprawdzni działania układów strowania w oparciu o zastosowani przkaźnika typu EASY 822 DC-TC. W skład układu wchodzi komputr PC, panl strujący z badanym aparatm i rozdzilnica z lampkami sygnalizującymi stany wyjść badango aparatu EASY. Na płyci czołowj panlu znajduję się przkaźnik EASY 822 DC-TC oraz zasilacz na napięci 230V włączany poprzz stycznik siciowy, strowany przyciskami i. Do zacisków laboratoryjnych od I1, I2 I12 doprowadzon są bzpośrdnio wjścia przkaźnika EASY. Aby zwiększyć obciążalność prądową wyjść przkaźnika Q1, Q2 Q8, zastosowano przkaźniki lktromagntyczn P1, P2 P8, któr pozwalają na uzyskani obciążalności do 10A. Cwki przkaźników P zasilan są z wyjść aparatu napięcim stałym 24V, natomiast styki przkaźników o obciążalność 10A połączon są z zaciskami laboratoryjnymi Q1, Q2 Q8 znajdującymi się na płyci czołowj panlu strującgo. Dzięki zastosowaniu przkaźników powstała możliwość bzpośrdnigo podłączania do wjść Q urządzń o napięciu znamionowym od 0 do 400V prądu stałgo lub prądu przminngo. Pięć przycisków zwirnych Pz (kolor zilony) i pięć przycisków rozwirnych Pw (kolor czrwony) umiszczonych na panlu strującym służy do symulowania styków czujników typu wyłącznik ciśniniowy, fotokomórka, trmostat itp. podłączonych do wjść aparatu podstawowgo. Przyciski Pz i Pw podłączon są pomiędzy zacisk + 24V a zaciski I1, I2 I10. Przyciski Pz1- Pz5 podłączon są do wjść I1- I5, przyciski Pw1- Pw5 podłączon są do wjść I6 - I10. Umiszczni na płyci czołowj wyprowadzń zakończonych zaciskami laboratoryjnymi pozwala na szybką i łatwą modyfikację połączń na wjściu EASY oraz zapwnia przjrzystość wykonango schmatu. Stanowisko laboratoryjn do badania przkaźnika EASY wykorzystuj zstaw komputrowy PC oraz oprogramowani EASY-SOFT 6.2 Pro. Pozwala ono na wykonani bardzo skomplikowanych układów strowania stosowanych w rozdzilniach niskigo napięcia i automatyc. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 4
Rys. 2. Widok panlu strującgo bz wykonanych połączń Rys. 3. Widok rozdzilnicy z lampkami sygnalizującymi stany wyjść przkaźnika 4. Zasady programowania przy użyciu programu EASY-SOFT 6 4.1. Wprowadzni programu Po uruchominiu programu EASY-SOFT PRO otwira się następując okno startow. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 5
Rys. 4. Widok okna startowgo programu EASY SOFT W okni wyboru aparatu strującgo znajdują się dostępn aparaty podzilon na grupy: aparaty srii EASY 400 do 800, MFD-Titan oraz moduły rozszrzń. Daną grupę aparatów rozwijamy poprzz naciśnięci przycisku + umiszczongo przy tj grupi. Po rozwinięciu grupy wyświtla się mnu wyboru aparatów EASY. Kliknięci myszką na aparat powoduj wyświtlni się jgo paramtrów w okni z informacjami o aparaci. Listwa mnu zawira następując zakładki (rys. 4): Projkt wybrani odpowidnigo aparatu EASY dla którgo będzi wprowadzany program; Schmat programu wprowadzani schmatu programu w postaci drabinkowj; Symulacja przprowadzni symulacji w clu sprawdznia poprawności działania programu; Komunikacja przsłani programu do przkaźnika EASY lub z przkaźnika do komputra; Wizualizacja przgląd mask oraz ich dycja dla potrzb aparatu MFD Titan; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 6
4.2. Tworzni projktu programu 1. W okni wyboru aparatu strującgo rozwijamy grupę Aparaty z srii EASY 800. 2. Klikamy lwym przyciskim myszy na EASY 822 DC-TC i przytrzymując przycisk przciągamy aparat na płaszczyznę roboczą (Okno robocz). Po zwolniniu przycisku myszy wyświtla się Wybór numru wrsji aparatu. Z rozwijango mnu nalży wybrać Od numru wrsji aparatu 01-xxxxxxxxxxxx i zatwirdzić przyciskając OK. 3. Dany aparat z okna roboczgo możmy usunąć klikając na przycisk z narysowaną gumką i klikając na aparat. 4. Po umiszczniu aparatu nalży zapisać projkt. Wybiramy Plik Zapisz podajmy nazwę pliku np. Projkt1 i klikamy Zapisz. Nazwa projktu pojawi się na górnym pasku okna programu. Rys. 5. Tworzni projktu programu EASY-SOFT 4.3. Wprowadzni schmatu programu Kliknięci na Schmat programu znajdujący się w Listwi mnu umożliwia wprowadzni schmatu programu. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 7
Rys. 6. Widok pulpitu roboczgo programu EASY SOFT W Okni narzędzi (1) programu znajdują się łączniki, cwki i styki cwk czyli komponnty używan podczas programowania. W Okni roboczym (2) znajdują się pola oznaczon litrami alfabtu od A do I oraz numry linii programu ponumrowan od 001 do 256. Pola styków są oznaczon litrami A, C, E, G i tylko w tych polach możmy umiszczać styki, pol oznaczon litrką I jst przznaczon dla cwk, pola B, D, F, H są zarzrwowan dla połączń pomiędzy komponntami. W okni konfiguracji (3) znajduj się konfiguracja paramtrów zastosowanych w programi komponntów. Na pasku narzędzi (4) znajdują się narzędzia dycji połączń i opisu komponntów. Narzędzia dycji włączamy klikając lwym klawiszm myszy na ikonkę narzędzia, wyłączni następuj po ponownym kliknięciu na ikonkę. Styk lmnt schmatu programu, który sprawdza zarówno stan wjść jak i wyjść przkaźnika; zadanim styku znajdującgo się w torz prądowym jst prznisini stanu logicznj 1 (sygnału) z lwj strony styku na prawą jżli zmini się stan wjścia lub wyjścia. Cwka lmnt, który kończy linę programu; zadanim cwki jst podani sygnału (stanu logicznj 1 lub 0) np. na wyjści aparatu, na styk (przypisany do danj cwki), na cwkę; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 8
Narzędzia do dycji programu: Zaznacz obszar służy do zaznaczania lmntów programu. Zaznaczamy poprzz przytrzymani lwgo klawisza myszy w okni roboczym i przciągnięciu wskaźnika myszy po obszarz roboczym; Narysuj połączni służyły do rysowania połączń między stykami, cwkami oraz liniami programu. Rysowani odbywa się poprzz ustawini pisaka na końcu połącznia styku, naciśnięciu i przytrzymaniu lwgo przycisku myszy, trzymając przycisk myszy przciągnięciu do punktu połącznia; Kasuj wyświtla się gumka, która służy do usuwania lmntów programu; Wstaw notatkę służy do opisywania programu. Po wprowadzniu pola notatki w okni roboczym programu możmy wprowadzić tkst notatki. Usunięci notatki następuj poprzz kliknięci na notatc prawym klawiszm myszy i wybrani opcji Usuń notatkę. EASY-SOFT umożliwia wybrani trybu widoku programu (5): Dvic, DIN IEC, ANSI/CSA. W poszczgólnych trybach inny jst wygląd i oznaczni styku bądź cwki. Typ widoku ni wpływa na pracę programu. Programy zawart w instrukcji napisan są w trybi ANSI/CSA. Inn przydatn narzędzia programu to: Nowy utworzni nowgo projktu; Otwórz otwirani wczśnij zapisanych projktów; Zapisz zapisywani projktu; Drukuj drukowani projktu; Podgląd strony sprawdzani podglądu wydruku; Wytnij wycinani zaznaczonych obszarów schmatu programu, aby użyć tgo narzędzia, pojdyncz styki lub cał lini powinny być zaznaczon narzędzim Zaznacz obszar ; Kopiuj kopiowani zaznaczonych obszarów schmatu programu; Wklj wkljani wczśnij wyciętych lub skopiowanych obszarów programu; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 9
Sprawdzni możliwości sprawdzni czy program nadaj się do przprowadznia symulacji i komunikacji; Powiększni, powrócni do standardowych wymiarów lub zmnijszni okna roboczgo; Przłączni między widokim schmatu blokowgo i schmatu programu; Optymalizacja schmatu blokowgo; Okno narzędzi ukrywa i pokazuj okno narzędzi; Siatka ukrywa i pokazuj siatkę w okni roboczym; Komntarz przłącza komntarz na widoczny/niwidoczny gdy do styku przypisany jst opis; Notatka przłącza notatkę na widoczną/niwidoczną; Lista powiązań pokazuj wszystki styki i cwki oraz umożliwia przypisani opisu stykom; 4.4. Rysowani schmatu programu 1. Wybiramy styk, który chcmy umiścić w programi. 2. Umiszczamy styk klikając lwym przyciskim myszy na styk i przytrzymując przycisk przciągamy na płaszczyznę roboczą, gdy znajduję się już w polu styków (A) zwalniamy przycisk myszy. 3. Podajmy numr argumntu. Jżli wstawimy do programu styk lub cwkę, to zawsz ma on argumnt numr 1. W polu oznaczonym cyfrą 3 nalży wybrać właściwy numr. Wprowadzamy styk, który ma się odnosić do wjścia I1 więc pozostawiamy argumnt równy 1. 4. W polu Komntarz możmy umiścić opis styku, który będzi widoczny w okni roboczym nad stykim. 5. Wprowadzamy drugi styk w pol styków (C), ma on się odnosić do wjścia I2 więc zminiamy numr argumntu z 1 na 2. 6. Wprowadzamy wyjści aparatu podstawowgo Q. Wyjścia aparatu umiszczamy w polu cwk (I), jżli ma się odnosić do wyjścia Q1 aparatu to ni zminiamy numru argumntu cwki, poniważ jst równy 1. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 10
Rys. 7. Umiszczani styków i cwki na obszarz roboczym 4.5. Przprowadzni symulacji 1. Z Listwy mnu wybiramy zakładkę Symulacja. 2. Rozwijamy mnu Sposób działania I/R. W stanowisku laboratoryjnym pod wjścia I1-15 są podłączon przyciski zwirn (Pz1-Pz5) i ich sposób działania nalży ustawić na styki zwirn. Pod wjścia I6- I10 są podłączon przyciski rozwirn (Pw1-Pw5) więc nalży zminić ich sposób działania na styki rozwirn. Klikamy ponowni na ikonę sposób działania w clu ukrycia mnu. 3. Rozwijamy mnu Wyświtlacz i zaznaczamy Wyjścia Q, powinny się wyświtlić wyjścia Q z znaczkim diody przy każdym z nich. Klikamy ponowni na Wyświtlacz w clu ukrycia mnu. W mnu Wyświtlacz możmy sprawdzić stan: Wyświtlacza i przycisków; I wjścia I; R wjścia R; Q wyjścia Q; S wyjścia S; M znaczniki; MB znacznik-bajt; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 11
MW znacznik w formaci słowa; MD znacznik w formaci podwójngo słowa; ID bity diagnostyczn ID; IA wjścia analogow; QA wyjścia analogow. 4. Otwiramy Wjścia I. 5. Przyciskamy Uruchomini symulacji. 6. Zamykamy koljno włączniki 1 i 2 w zakładc Wjścia I. 7. Dioda umiszczona przy wyjściu Q powinna się zaświcić gdy dwa włączniki są zamknięt, gasnąć gdy jdn lub dwa wyłącznik są otwart. 8. Przyciskamy Zatrzymani symulacji. Rys. 8. Symulacja programu z rysunku 7 Przsłani programu do przkaźnika EASY 822 DC-TC 1. Nalży załączyć stanowisko do badania przkaźnika (zilony przycisk przy napisi sić). 2. Wybrać z Listwy mnu zakładkę Komunikacja. 3. W zakładc Połącznia włączyć Tryb onlin. 4. W zakładc Program wybrać PC =>Aparat. 5. Na pytani kontroln Czy zatrzymać program? odpowidzić Tak. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 12
6. Na drugi pytani kontroln Czy uruchomić ponowni program? odpowidzić Tak. 7. Przyciskając jdnoczśni przyciski zwirn Pz1 i Pz2 na płyci czołowj stanowiska powinna się zaświcić w rozdzilnicy lampka sygnalizująca napięci na wyjściu Q1 aparatu EASY. Rys. 9. Komunikacja programu EASY-SOFT z przkaźnikim EASY 822-DC-TC 4.7. Wprowadzani przkaźnika czasowgo W tradycyjnych układach strowania przkaźnikowo-stycznikowgo stosowan są przkaźniki czasow do ralizacji różnych skwncji opóźninia. Działani standardowgo przkaźnika czasowgo polga na podaniu mu zwnętrzngo sygnału strującgo, ustawiniu wartości czasu zadziałania, po upływi ustawiongo czasu przkaźnik podaj sygnał zadziałania. Rys. 8. Widok przkaźnika czasowgo Laboratorium Urządzń Elktrycznych 13
Funkcję tradycyjngo przkaźnika czasowgo w programi EASY zastępuj intligntny przkaźnik programowalny. Wprowadzni przkaźnika odbywa się w następujących punktach pokazanych na rys.10: 1. Przchodzimy do zakładki Schmat programu. Rys. 10. Wprowadzani programu wykorzystującgo przkaźnik czasowy 2. Jżli mamy narysowany schmat programu to możmy go usunąć narzędzim Zaznacz obszar, zaznaczamy całą linię programu i przyciskamy na klawiaturz komputra klawisz Dlt lub usuwamy przyciskim Kasuj wszystki lini, przkaźniki i cwki. 3. Wprowadzamy styk I1. 4. Wprowadzamy cwkę przkaźnika czasowgo T w pol cwk. Jst to sygnał startowy przkaźnika czasowgo. 5. Wprowadzamy styk przkaźnika czasowgo T. 6. Wprowadzamy wyjści Q1. 7. Zaznaczamy lwym klawiszm myszy przkaźnik czasowy T01EN, powinin pozostać w ramc. Symbol EN przy numrz przkaźnika oznacza funkcję cwki. Funkcj cwki zminiamy w okni poniżj schmatu programu. Możmy cwc nadać następującą funkcję: RE ustawini wartości aktualnj QV na zro czyli kasowani wartości licznika gdy na cwc RE jst stan logiczny 1; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 14
EN odblokowani modułu funkcyjngo FB przy stani 1 czyli podani sygnału na styk przkaźnika gdy na cwc EN występuj stan logiczny 1; ST zatrzymani modułu funkcyjngo FB czyli utrzymywani stanu styku przkaźnika gdy ma cwc ST występuj stan logiczny 1. 8. Przłączamy widok na schmat blokowy. 9. W zakładc paramtry ustawiamy rodzaj pracy przkaźnika czasowgo O opóźnionym zadziałaniu/odpadaniu. Przkaźnikowi czasowmu możmy ustawić następując rodzaj pracy: a) o opóźnionym zadziałaniu przkaźnik czasowy poda sygnał na załączni styku przkaźnika po czasi zadanym; b) z losowym czasm opóźniongo zadziałania przkaźnik czasowy poda sygnał na załączni styku przkaźnika w losowym czasi lcz ni dłuższym niż czas zadany; c) o opóźnionym odpadaniu przkaźnik czasowy poda sygnał na wyłączni aktywngo styku przkaźnika po czasi zadanym; d) z losowym czasm opóźniongo odpadania przkaźnik czasowy poda sygnał na wyłączni aktywngo styku przkaźnika w losowym czasi lcz ni dłuższym niż czas zadany; ) o opóźnionym zadziałaniu/odpadaniu przkaźnik czasowy poda sygnał na załączni styku przkaźnika po czasi zadanym zadziałania i sygnał na wyłączni styku przkaźnika po czasi zadanym odpadania; f) z losowym czasm opóźniongo zadziałania/odpadania przkaźnik czasowy poda sygnał na załączni styku przkaźnika w losowym czasi lcz ni dłuższym niż czas zadany zadziałania i poda sygnał na wyłączni styku przkaźnika w losowym czasi lcz ni dłuższym niż czas zadany odpadania; g) formatowani impulsu przkaźnik czasowy poda sygnał o czasi zadanym w którym styk przkaźnika będzi zamknięty; h) migani przkaźnik czasowy podaj sygnał na załączni styku przkaźnika o czasi zadanym impulsu, po upływi tgo czasu przrywa sygnał na czas zadany przrwy, po upływi czasu przrwy ponowni podaję sygnał na załączni styku; Laboratorium Urządzń Elktrycznych 15
Rys. 11. Diagramy czasow funkcji przkaźnika czasowgo 10. Przdział czasu zminiamy na M:S-00:00 Rrozdzilczość 1 s Czas zadziałania przkaźnika możmy zadklarować na 3 sposoby: S - 000 : 000 Rozdzilczość 5 ms skundy : miliskundy; M:S - 00 : 00 Rozdzilczość 1 s minuty : skundy; H:M - 00 : 00 Rozdzilczość 1 min godziny : minuty; 11. Wprowadzamy stałą wartość numryczną I1: NU-Stała 00 : 04. Ciągły sygnał na cwc przkaźnika spowoduj podani sygnału na załączni styku przkaźnika po 4 skundach. Istnij możliwość wprowadznia zminnj wartość, która moż pochodzić z różnych źródł np. IA wjści analogow. 12. Wprowadzamy stałą wartość numryczną I2: NU-Stała 00 : 07. Zanik sygnału na cwc przkaźnika spowoduj podani sygnału na wyłączni styku przkaźnika po 7 skundach. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 16
Wprowadzon wartości wjść I1 i I2 pojawiają się na zilonym tl przy modul przkaźnika. 13. Przłączamy widok na schmat programu. Rys. 12. Ustawiani paramtrów przkaźnika czasowgo w schmaci blokowym Przprowadzamy symulację. Nalży załączyć wjści I1 i po 4 skundach dioda przy wyjściu Q1 zaświci się. Wyłączając wjści I1 dioda przy wyjściu Q1 zgaśni po 7 skundach. Po stwirdzniu poprawnj pracy programu przsyłamy program do przkaźnika EASY i sprawdzamy jgo poprawność pracy na stanowisku laboratoryjnym. Naciskając i przytrzymując przycisk Pz1 przz 4 skundy powodujmy włączni się lampki nr1 sygnalizującj napięci na wyjściu Q1, gdy puścimy przycisk spowodujmy wyłączni lampki po upływi 7 skund. 4.8. Wprowadzni licznika EASY 800 dysponuj 32 licznikami za pomocą których można rozwiązywać różn zadania zliczania. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 17
Rys. 13. Wprowadzni programu wykorzystującgo licznik 1. Wprowadzni prostgo programu wykorzystującgo licznik pokazan jst na rysunku 13. 2. Wprowadzony licznik posiada domyślną funkcj cwki C_. Cwka licznika posiada następując funkcj: C_ licznik raguj na narastając zbocz zliczango impulsu podango na cwkę C01; D_ przy sygnal O na wjściu cwki okrślającj kirunk zliczania licznik zlicza do przodu, gdy na cwc okrślającj kirunk zliczania znajdzi się 1 wówczas licznik zlicza do tyłu; RE sygnał 1 na cwc kasującj licznika ustawia jgo wartość biżącą (QV) na O; SE sygnał 1 na cwc ustawiającj (SET) licznika ustawia jgo wartość na zadaną przz użytkownika na wjściu SV. 3. Przłączamy widok programu na schmat blokowy licznika. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 18
Rys. 14. Widok schmatu blokowgo modułu licznika oraz jgo wjść i wyjść 4. Wjści SH ustawiamy jako stałą NU o wartości 10. Moduł licznika posiada wjścia: SH odpowiada za górny punkt przłącznia. Jżli wartość licznika QV jst równa lub większa od wartość SH, to styk licznika OF ustawia się na wartość załącz. SL odpowiada za dolny punkt przłączania. Jśli wartość licznika QV jst równa lub mnijsza od wartości SL, to styk licznika FB ustawia się na wartość załącz. SV użytkownik moż podać wartość, która zostani przypisana na wyjści licznika QV, jżli zostani pobudzona cwka SE. 5. Moduł licznika posiada wyjścia: MB znacznik w formaci bajtu; MD znacznik w formaci podwójngo słowa; MW znacznik w formaci słowa; QA wyjści analogow. 6 Oznacznia licznika na schmaci blokowym: C_ cwka zliczająca; D_ kirunk; SE ustawini wartości z wjścia SV; RE kasowani wartości licznika na wyjściu QV; OF styk licznika zalżny od wartości wyjścia SH; FB styk licznika zalżny od wartości wyjścia SL; CY styk licznika ma wartość 1 przz jdn cykl programu, gdy wartość licznika przkracza następując wartości: -2147483648 do +2147483647; ZE styk licznika ma wartość 1 tylko wtdy, gdy wartość licznika QV = 0 (porównani z zrm). Laboratorium Urządzń Elktrycznych 19
Po przprowadzniu symulacji przsyłamy program do przkaźnika EASY. Po przyciśnięciu 10 razy przycisku Pz1 cwka licznika ustawi styk OF w stan 1 i załączy on lampkę sygnalizacyjną nr1 podłączoną do wyjścia Q1. 5. Przykładow programy do ralizacji w ramach ćwicznia Program nr 1 EASY ma za zadani załączać oświtlni po naciśnięciu przycisku Pz1 oraz wyłączać po naciśnięciu przycisku Pz2. 1.Wjścia: I1 przycisk Pz1; I2 przycisk Pz2. 2.Wyjścia: Q1 lampka nr1 sygnalizująca załączni oświtlnia. Przyciski Pz1 i Pz2 są przyciskami zwirnymi więc wjści I2 przycisku Pz2 powinno być zangowan. Gdy wprowadzimy do schmatu wjści I2 musimy zaznaczyć w okni atrybutów styk rozwirny. Przycisk Pz1 powinin mić samopodtrzymani, ralizujmy to stykim zwirnym cwki Q1. Po przyciśnięciu przycisku Pz1 załącza się oświtlni (lampka nr 1). Po przyciśnięciu przycisku Pz2 wyłączamy oświtlni. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 20
Rys. 15. Wprowadzni programu nr 1 Rys. 16. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 1 i Programu nr 2 Laboratorium Urządzń Elktrycznych 21
Program nr 2 EASY ma za zadani załączać oświtlni po naciśnięciu przycisku Pz1 oraz wyłączać po naciśnięciu przycisku Pw1. 1.Wjścia: I1 przycisk Pz1; I6 przycisk Pw1. 2.Wyjścia: Q1 lampka nr 1 sygnalizująca załączni oświtlnia. Działani programu nr 2 jst podobn do działania programu nr 1. Różnica polga na tym, ż mamy do dyspozycji przycisk zwirny Pz1 i przycisk normalni zamknięty (rozwirny) Pw1. Przyciskowi Pw1 odpowiada wjści I6. Ni musimy ngować wjścia I6 poniważ jst ono zamknięt. Na tych dwóch przykładach pokazan jst, ż błędm popłnianym przz początkujących programistów jst twirdzni, ż gdy wjści aparatu podłączymy z stykim normalni otwartym to przyporządkowujmy mu symbol. Dotyczy to równiż sytuacji odwrotnj. Dobirając więc symbol styków w schmaci drabinkowym musimy pamiętać o tym, jaki stan styku chcmy uzyskać. Rys. 17. Widok schmatu obwodu programu nr 2 Program nr 3 EASY ma za zadani załączyć jdnoczśni oświtlni i wntylator w toalci. Załączamy oświtlni przyciskim Pz1 wyłączamy Pz2. 1.Wjścia: I1 przycisk Pz1; I2 przycisk Pz2. 2.Wyjścia: Q1 lampka nr 1 sygnalizująca załączni oświtlnia; Q2 lampka nr 2 sygnalizująca załączni wntylatora. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 22
Rys. 18. Widok schmatu obwodu programu nr 3 Rys. 19. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 3 i Programu nr 4 Program nr 4 EASY ma być zastosowany jako wyłącznik automatyczny oświtlnia na klatc schodowj trzypiętrowgo bloku. W budynku znajdują się cztry przyciski do strowania cztrma lampami. Po naciśnięciu przycisku światło powinno pozostać włączon przz okrs 1 minuty. 1.Wjścia: I1 przycisk Pz1; I2 przycisk Pz2; I3 przycisk Pz3; I4 przycisk Pz4. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 23
2.Wyjścia: Q1-Q4 lampki sygnalizując załączni oświtlnia na klatc schodowj. 3.Paramtry: T1 czas oświtlnia klatki schodowj, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym odpadaniu, czas 1 minutę, dla clów symulacji programu można przyjąć czas 10 s. Rys. 20. Widok schmatu obwodu programu nr 4 Program nr 5 EASY ma załączać oświtlni i wntylator w toalci. Wntylator powinin włączać się po czasi 10 skund od momntu włącznia oświtlnia i wyłączać po czasi 20 skund od momntu wyłącznia oświtlnia. Załączamy oświtlni przyciskim Pz1 wyłączamy Pw1. 1.Wjścia: I1 przycisk Pz1; I6 przycisk Pw1. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 24
2.Wyjścia: Q1 lampka sygnalizacyjna nr1 sygnalizująca załączni się światła; Q2 lampka sygnalizacyjna nr2 sygnalizująca załączni wntylatora. 3.Paramtry: T1 czas załącznia/wyłącznia wntylatora, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym zadziałaniu/odpadaniu, czas zadziałania 10 s, czas odpadania 20 s. Rys. 21. Widok schmatu obwodu programu nr 5 Rys. 22. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 5 i Programu nr 6 Laboratorium Urządzń Elktrycznych 25
Program nr 6 EASY ma strować prostą instalacją alarmową garażu. Systm alarmowy włączamy i wyłączamy poprzz przłącznik z kluczykim znajdujący się na zwnątrz garażu. Włączni alarmu sygnalizuj czrwona dioda. W garażu umiszczon są trzy czujniki ruchu. Wyzwolni czujnika ruchu powoduj włączni się alarmowgo światła sygnalizacyjngo na 20 skund. Światło sygnalizacyjn miga co 1s. Instalację alarmową na stanowisku laboratoryjnym załączamy poprzz przyciśnięci przycisku Pz1, wyłączamy poprzz przycisk Pw1. 1.Wjścia: I1 załączni instalacji alarmowj Pz1; I6 wyłączni instalacji alarmowj Pw1; I2, I3, I4 wyzwolni czujnika ruchu Pz2, Pz3, Pz4. 2.Wyjścia: Q1 lampka sygnalizacyjna nr1 sygnalizująca gotowość systmu alarmowgo; Q2 lampka sygnalizacyjna nr2 sygnalizująca załączni alarmu. 3.Paramtry: T1 czas załącznia alarmu, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym odpadaniu, czas odpadania 20 s; T2 migani lampki sygnalizacyjnj, tryb pracy przkaźnika czasowgo migani, czas impulsu 1 s, czas przrwy 1 s. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 26
Rys. 23. Widok schmatu obwodu programu nr 6 Program nr 7 EASY ma zliczyć 20 sygnałów pochodzących z wjścia Pz1 panlu strującgo. Po osiągnięciu wartości 20 cyfrow wjści przkaźnika licznika ma zapobigać dalszmu zliczaniu. Dioda sygnalizująca sygnał z wyjścia Q1 zaświca się gdy wartość biżąca wynosi 20. 1.Wjścia: I1 - wjści Pz1. 2.Wyjścia: Q1 lampka sygnalizacyjna nr1 sygnalizująca zliczni do 20. 3.Paramtry C1 SH: Nu-Stała = 20. Symulację tgo programu możmy przprowadzić przy widoku schmatu blokowgo licznika. Po przsłaniu programu do strownika EASY i zliczniu przz licznik 20 sygnałów Laboratorium Urządzń Elktrycznych 27
możmy uruchomić ponowni program poprzz naciśnięci przycisku STOP a następni RUN w zakładc Program. Rys. 24. Widok schmatu obwodu programu nr 7 Rys.25. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 7 i Programu nr 8 Program nr 8 EASY ma zliczyć 5 sygnałów z wjścia Pz1 panlu strującgo. Po osiągnięciu wartości 5 powinna zaświcić się dioda sygnalizująca napięci na wyjściu Q1. Przyciskim Pz2 rstujmy licznik, aby ponowni mógł przprowadzić zliczani. 1.Wjścia: I1 wjści Pz1; I2 wjści Pz2. 2.Wyjścia: Q1 lampka sygnalizacyjna nr1 sygnalizująca zliczni do 5. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 28
3.Paramtry C1 SH: Nu-Stała = 5; C1RE kasowani licznika, funkcja cwki licznika RE ustawini wartości aktualnj (QV) na zro. Rys. 26. Widok schmatu obwodu programu nr 8 Program nr 9 EASY ma strować oświtlnim w piwnicy. Znajdują się tam trzy przyciski strując dwima lampami. Przyciśnięci przycisku powoduję zaświcni się oświtlnia np. na 30 skund. Jżli w ciągu 2 skund ponowni zostani przyciśnięty przycisk to oświtlni włącza się np. na 1 minutę. 1.Wjścia: I1,I2,I3 przyciski Pz1, Pz2, Pz3. 2.Wyjścia: Q1,Q2 lampki nr1 i nr2 sygnalizując załączni oświtlnia w piwnicy. 3.Paramtry: T1 czas załącznia oświtlnia w przypadku przyciśnięcia jdn raz przycisku światło, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym odpadaniu, czas odpadania 30 s; T2 czas oczkiwania na przyciśnięci przycisku drugi raz, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym odpadaniu, czas odpadania 2 s; T3 czas załącznia oświtlnia w przypadku przyciśnięcia dwa razy przycisku światło, tryb pracy przkaźnika czasowgo o opóźnionym odpadaniu, czas odpadania 1 minuta; C1 licznik przyciśnięć SH: Nu-Stała = 2; C1RE kasowani licznika gdy upłyni czas oczkiwania, funkcja cwki licznika RE ustawini wartości aktualnj (QV) na zro. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 29
Rys. 27. Widok schmatu obwodu programu nr 9 Rys. 28. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 9 Laboratorium Urządzń Elktrycznych 30
6. Program do samodzilngo wykonania ramach ćwicznia Program nr 10 EASY ma przjąć strowani instalacją ogrodową z pompą do nawadniania. Po 3 dniach suchych strownik uruchamia pompę np. na 1 minutę. Jżli spadni dszcz to program rozpoczyna zliczani dni suchych od początku. 1.Wjścia: I1 zliczani dni suchych Pz1; I2 opady dszczu Pz2. 2.Wyjścia: Q1 lampka nr1 sygnalizująca załączni pompy. 3.Paramtry: T1 czas załącznia pompy, tryb pracy przkaźnika czasowgo formatowani impulsu, czas impulsu 1 minuta; C1 licznik dni suchych SH: Nu-Stała = 3; C1RE kasowani licznika gdy nastąpią trzy dni such i gdy spadni dszcz, funkcja cwki licznika RE ustawini wartości aktualnj (QV) na zro. Rys. 29. Schmat połączń przkaźnika EASY dla Programu nr 10 Laboratorium Urządzń Elktrycznych 31
Rozwiązani programu 10 1) Zapoznać się z stanowiskim: rodzaj urządzń, układ połączń, poprawność połączń, rodzaj i zakrs rgulacji nastaw; 2) Dokonać nastaw poszczgólnych członów: a) przciążniowy: I r =1xI n, t r =4 s; b) zwarciowy krótkozwłoczny: I sd =6xI r, t sd =200 ms; c) zwarciowy bzzwłoczny: I i =1200 A nastawa stała nirgulowana. 3) Ustawić wyłącznik w pozycji 0, a rozłącznik w pozycji NASTAWA. 4) Przyciskim ZAŁ/WYŁ uruchomić wymuszalnik. 5) Przyciskim NAS/REG wybrać opcję nastawa, co zasygnalizowan zostani zapalnim się diody N na panlu NASTAWA. 6) Przyciskim A/R wybrać tryb praca automatyczna zapali się dioda A. 7) Za pomocą oraz nastawić żądaną wartość prądu widoczną na wyświtlaczu cyfrowym NASTAWA. 8) Sprawdzić pozycj wyłącznika 0 i rozłącznika NASTAWA. 9) Pomiary wykonać dla następujących wartości prądów roboczych: 150 A, 200 A, 400 A, 600 A, 800 A, 1000 A, 1200 A, 1400 A, 1800 A, 2000 A, zagęścić pomiary w clu dokładnijszj analizy jśli czas na to pozwoli. Laboratorium Urządzń Elktrycznych 32
Ćw. 6. Wykorzystani przkaźników swobodni programowalnych w układach strowania urządzń CAŁY PRZEBIEG CZYNNOŚĆI OPISANYCH W PUNKCIE 10 POWINIEN TRWAĆ JAK NAJKRÓCEJ NIE DŁUŻEJ NIŻ 5 SEKUND, ZE WZGLĘDU NA DUŻE WARTOŚCI PRĄDÓW ROBOCZYCH!!! 10) Przyciskim strującym START/STOP uruchomić przpływ prądu przz rozłącznik co sygnalizowan jst zapalnim się diody PRACA ; na wyświtlaczu cyfrowym I1/U zaczkać na przybliżoną stabilizację prądu do zadanj uprzdnio wartości po czym nizwłoczni nacisnąć przycisk START/STOP i sprawdzić czy dioda PRACA zgasła. 11) Po upwniniu się, ż prąd ni jst gnrowany do obwodu pomiarowgo zrujmy stopr naciskając przycisk STOP oraz dwa razy przycisk P ; czasomirz powinin pracować w trybi pracy P1. 12) Przyciskim A/R wybrać tryb praca ręczna zapali się dioda R. 13) Przyciskim NAS/REG wybrać opcję rgulacja, co zasygnalizowan zostani zgaśnięcim diody N na panlu NASTAWA. 14) Ustawić wyłącznik w pozycji 1 a rozłącznik w pozycji POMIAR. 15) Przyciskim strującym START/STOP uruchomić przpływ prądu przz wyłącznik, co sygnalizowan jst zapalnim się diody PRACA. 16) Po wyzwolniu wyłącznika nizwłoczni nacisnąć przycisk START/STOP i sprawdzić czy dioda PRACA zgasła, a następni odczytać i zapisać wartości prądu i czasu. 17) Wyłączyć wymuszalnik przyciskim ZAŁ/WYŁ i odczkać około 5 minut do następngo pomiaru w clu obniżnia się tmpratury lmntów. 18) Powtórzyć koljno powyższ czynności dla koljnych wartości prądów. 6. Litratura 1. Markiwicz H.,. Wydawnictwa Naukowo-Tchniczn, Warszawa, 2005 2. Królikowski Cz.,. Państwow Wydawnictwa Naukow, 1990 s 3. Markiwicz H.,. Wydawnictwa Naukowo-Tchniczn, Warszawa, 2002 4. Markiwicz H., s. Wydawnictwa Naukowo-Tchniczn, Warszawa, 2002 s 5. Musiał E.,. Wydawnictwa Szkoln i Pdagogiczn, Warszawa, 1998 6. Maksymiuk J.,. Wydawnictwa Naukowo-Tchniczn, Warszawa, 1992 7. Błdowski T., Markiwicz H.,. Wydawnictwa Naukowo-Tchniczn, Warszawa, 1980 Laboratorium Urządzń Elktrycznych 33