Na egzamin! POSTĘPOWANIE KARNE. w pigułce. szybko zwięźle i na temat. Wydawnictwo C.H. Beck

Na egzamin! POSTĘPOWANIE KARNE w pigułce szybko zwięźle i na temat Wydawnictwo C.H. Beck

POSTĘPOWANIE KARNE w pigułce

Inne w tej serii: Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych w pigułce Prawo cywilne w pigułce Postępowanie cywilne w pigułce Prawo karne w pigułce Prawo i postępowanie administracyjne w pigułce Polecamy inne nasze publikacje: J. Ablewicz, A. Gacka-Asiewicz TERMINY USTAWOWE CYWILNE i KARNE Terminy Becka P.W. Mierzejewski KOMPENDIUM POSTĘPOWANIA KARNEGO, wyd. 2 Skrypty Becka J. Grajewski, S. Steinborn PRZEBIEG PROCESU KARNEGO, wyd. 5 Podręczniki Prawnicze www.ksiegarnia.beck.pl

POSTĘPOWANIE KARNE w pigułce WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2013

W opracowaniu uwzględniono stan prawny do Dz.U. z 2013 r. poz. 440 Aktualizacje dostępne na www.testy-prawnicze.pl Redaktor prowadzący: Aneta Gacka-Asiewicz Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: IDENTIA Druk i oprawa: Perfekt S.A., Warszawa ISBN 978-83-255-4850-6 ISBN e-book 978-83-255-4851-3

Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... XI XIII DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE KARNE... 1 Rozdział I. Uwagi ogólne... 3 Część I. Uwagi wprowadzające... 3 Część II. Zasady postępowania karnego... 9 Rozdział II. Sąd... 12 Część I. Właściwość i skład sądu... 12 Część II. Wyłączenie sędziego... 15 Rozdział III. Strony, obrońcy, pełnomocnicy... 18 Część I. Oskarżyciel publiczny... 18 Część II. Pokrzywdzony... 19 Część III. Oskarżyciel posiłkowy... 21 Część IV. Oskarżyciel prywatny... 23 Część V. Powód cywilny... 24 Część VI. Oskarżony... 27 Część VII. Obrońca... 32 Część VIII. Pełnomocnik... 33 Część IX. Przedstawiciel społeczny... 34 Rozdział IV. Czynności procesowe... 36 Część I. Orzeczenia, zarządzenia i polecenia... 36 Część II. Narada i głosowanie... 41 Część III. Porządek czynności procesowych... 43 Część IV. Terminy... 45 Część V. Doręczenia... 49 Część VI. Protokoły... 52

VI Spis treści Rozdział V. Dowody... 57 Część I. Uwagi wprowadzające... 57 Część II. Przesłuchanie... 62 Część III. Wyjaśnienia oskarżonego... 63 Część IV. Świadkowie i pokrzywdzony... 64 Część V. Świadek koronny... 69 Część VI. Biegli, tłumacze, specjaliści... 72 Część VII. Oględziny, otwarcie zwłok i eksperyment procesowy... 75 Część VIII. Wywiad środowiskowy i badanie oskarżonego... 77 Część IX. Zatrzymanie rzeczy i przeszukanie... 79 Część X. Kontrola i utrwalanie rozmów... 85 Rozdział VI. Środki przymusu... 89 Część I. Podział środków przymusu... 89 Część II. Zatrzymanie... 89 Część III. Środki zapobiegawcze uwagi ogólne... 92 Część IV. Tymczasowe aresztowanie... 93 Część V. Poręczenie majątkowe... 99 Część VI. Dozór Policji... 101 Część VII. Zawieszenie w czynnościach lub wykonywaniu zawodu... 102 Część VIII. Nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego... 103 Część IX. Zakaz opuszczania kraju... 104 Część X. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy... 104 Część XI. List żelazny... 105 Część XII. Kary porządkowe... 107 Część XIII. Zabezpieczenie majątkowe... 109 Rozdział VII. Postępowanie przygotowawcze... 111 Część I. Uwagi ogólne... 111 Część II. Wszczęcie śledztwa... 114 Część III. Przebieg śledztwa... 118 Część IV. Zamknięcie śledztwa... 123 Część V. Dochodzenie... 125 Część VI. Zakończenie i umorzenie postępowania przygotowawczego... 131 Część VII. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym... 133 Część VIII. Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym... 134 Część IX. Akt oskarżenia... 137 Rozdział VIII. Postępowanie przed sądem I instancji... 141 Część I. Wstępna kontrola oskarżenia... 141 Część II. Jawność rozprawy głównej... 146

Spis treści VII Część III. Rozprawa główna przepisy ogólne... 148 Część IV. Rozpoczęcie rozprawy głównej... 151 Część V. Przewód sądowy... 151 Część VI. Wyrokowanie... 157 Rozdział IX. Postępowanie odwoławcze... 162 Część I. Uwagi ogólne... 162 Część II. Apelacja... 168 Część III. Zażalenie... 172 Rozdział X. Postępowania szczególne... 175 Część I. Postępowanie uproszczone... 175 Część II. Postępowanie w sprawach z oskarżenia prywatnego... 177 Część III. Postępowanie nakazowe... 179 Rozdział XI. Postępowanie przyspieszone... 182 Część I. Uwagi ogólne... 182 Część II. Wniosek o rozpoznanie i zagadnienia szczegółowe... 183 Rozdział XII. Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 186 Część I. Kasacja... 186 Część II. Wznowienie postępowania... 191 Rozdział XIII. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia... 196 Część I. Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego... 196 Część II. Odszkodowanie... 196 Część III. Ułaskawienie... 200 Część IV. Wyrok łączny... 202 Rozdział XIV. Postępowanie karne w sprawach międzynarodowych... 205 Część I. Ekstradycja uwagi ogólne... 205 Część II. Ekstradycja czynna... 206 Część III. Ekstradycja bierna... 208 Część IV. Europejski nakaz aresztowania zagadnienia ogólne... 210 Część V. Wystąpienie do państwa członkowskiego UE o przekazanie osoby ściganej na podstawie ENA... 212 Część VI. Wystąpienie państwa członkowskiego UE o przekazanie osoby ściganej na podstawie ENA... 215 Część VII. Przejęcie i przekazanie ścigania karnego... 221 Część VIII. Wydanie oraz przewóz osób ściganych albo skazanych... 223 Część IX. Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania... 225 Część X. Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym... 228

VIII Spis treści Rozdział XV. Koszty procesu... 230 Część I. Przepisy ogólne... 230 Część II. Zwolnienie od kosztów sądowych... 232 Część III. Zasądzenie kosztów procesu... 232 Część IV. Koszty związane z powództwem cywilnym i zasądzeniem odszkodowania z urzędu... 234 DZIAŁ DRUGI. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O WYKROCZENIA... 235 Rozdział I. Zasady ogólne... 237 Część I. Przesłanki negatywne... 237 Część II. Rodzaje postępowań... 238 Rozdział II. Właściwość i skład sądu oraz rozstrzygnięcia sądu... 239 Część I. Właściwość sądu... 239 Część II. Skład sądu... 240 Część III. Rozstrzygnięcia sądu... 241 Rozdział III. Oskarżyciel publiczny, obrońca, obwiniony i pokrzywdzony... 242 Część I. Oskarżyciel publiczny... 242 Część II. Obwiniony i jego obrońca... 242 Część III. Pokrzywdzony... 243 Rozdział IV. Postępowanie zwyczajne, nakazowe, przyspieszone i mandatowe... 244 Część I. Rozprawa... 244 Część II. Postępowanie nakazowe... 245 Część III. Postępowanie przyspieszone... 246 Część IV. Postępowanie mandatowe... 247 Rozdział V. Nadzwyczajne środki zaskarżenia... 251 Część I. Kasacja... 251 Część II. Wznowienie postępowania... 252 DZIAŁ TRZECI. POSTĘPOWANIE W SPRAWACH O PRZESTĘPSTWA I WYKROCZENIA SKARBOWE... 253 Rozdział I. Uwagi ogólne... 255 Część I. Przepisy wprowadzające... 255 Część II. Właściwość sądu i organów postępowania przygotowawczego... 257

Spis treści IX Rozdział II. Strony i ich przedstawiciele procesowi... 259 Część I. Strony postępowania... 259 Część II. Oskarżyciel publiczny... 259 Część III. Obrońca i pełnomocnik... 260 Rozdział III. Pociągnięcie do odpowiedzialności za zgodą sprawcy... 261 Część I. Postępowanie mandatowe... 261 Część II. Zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności... 264 Rozdział IV. Postępowanie przygotowawcze i przed sądem... 267 Część I. Postępowanie przygotowawcze... 267 Część II. Postępowanie przed sądem I instancji... 270 Część III. Postępowanie odwoławcze i nadzwyczajne środki zaskarżenia... 272 Rozdział V. Postępowanie nakazowe i w stosunku do nieobecnych... 274 Część I. Postępowanie nakazowe... 274 Część II. Postępowanie w stosunku do nieobecnych... 275

Wstęp Zapewne czujesz presję przed zbliżającym się egzaminem i zastanawiasz się jak przebrnąć przez setki stron tekstu tak, aby wiadomości zostały w Twojej głowie. Koniecznie są notatki, zakreślacze itp., których zadaniem jest pomóc Ci w uporządkowaniu wiedzy. Co jednak jeśli czasu jest coraz mniej, a po przeczytaniu tych setek stron nie starczyło go już na notatki i rysowanie tabel? Rozwiązanie stanowi właśnie ta publikacja. To kompaktowe opracowanie wszystkich najważniejszych zagadnień, których znajomość pomoże w zdaniu egzaminu. Przedstawiamy Ci idealne narzędzie zarówno do nauki, jak i do powtórki przed egzaminem. Dzięki zwięzłemu ujęciu tematu, tabelom, wykresom i wyróżnieniom szybko przyswoisz i powtórzysz wiedzę, a podejście do egzaminu stanie się mniej stresującym przeżyciem. Korzystaj także z testów, do których odeśle Cię QR Code z okładki. Powodzenia! Redakcja

Wykaz skrótów 1. Akty prawne KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS... ustawa z 10.9.1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186) KKW... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i sprost.) KP... ustawa 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPC... ustawa z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KPW... ustawa z 24.8.2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 395) KRO... ustawa z 25.2.1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788 ze zm.) KW... ustawa z 20.5.1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) NarkU... ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.) NielU... ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) RPrU... ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) ŚwKoronU... ustawa z 25.6.1997 r. o świadku koronnym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 36, poz. 232 ze zm.) 2. Inne skróty Dz.U.... Dziennik Ustaw ENA... Europejski Nakaz Aresztowania post.... postanowienie SN... Sąd Najwyższy

XIV Wykaz skrótów t.j.... tekst jednolity TK... Trybunał Konstytucyjny uchw.... uchwała UE... Unia Europejska wyr.... wyrok zob.... zobacz

DZIAŁ PIERWSZY. POSTĘPOWANIE KARNE

Rozdział I. Uwagi ogólne Część I. Uwagi wprowadzające 1. Sądowe postępowanie karne. Postępowanie karne w sprawach należących do właściwości sądów toczy się według przepisów KPK (art. 1 KPK). 2. Cele postępowania karnego. Postępowanie karne uregulowane przepisami KPK ma na celu, aby: sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności, przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego, uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie. Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne. 3. Udział czynnika społecznego w postępowaniu. Postępowanie karne w granicach określonych w ustawie odbywa się z udziałem czynnika społecznego (art. 3 KPK). 4. Bezstronność organów prowadzących postępowanie. Organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 KPK).

4 Rozdział I. Uwagi ogólne 5. Domniemanie niewinności oskarżonego. Jedną z podstawowych zasad postępowania karnego jest zasada domniemania niewinności oskarżonego, wyrażona w art. 5 KPK. Zgodnie z tym przepisem oskarżonego uważa się za niewinnego, dopóki wina jego nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Wątpliwości, których nie da się usunąć, rozstrzyga się na korzyść oskarżonego. 6. Prawo do obrony. Oskarżony (tj. osoba, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów lub osoba, wobec której skierowano do sądu akt oskarżenia) ma prawo do obrony, które obejmuje prawo do korzystania z pomocy obrońcy. O tym uprawnieniu należy oskarżonego pouczyć. 7. Zasada swobodnej oceny dowodów. Zasada swobodnej oceny dowodów wyrażona została w art. 7 KPK. Polega ona na tym, że organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. 8. Niezależność sądu. Sąd karny jest niezależny w swoich rozstrzygnięciach. Rozstrzyga on samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu. Jednak prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są wiążące. 9. Zasada oficjalności. Zgodnie z zasadą oficjalności, jeżeli ustawa nie wymaga w danej sprawie wniosku określonej osoby, instytucji lub organu albo zezwolenia władzy, organy procesowe prowadzą postępowanie i dokonują czynności z urzędu (art. 9 1 KPK). Strony i inne osoby bezpośrednio zainteresowane mogą składać wnioski o dokonanie również tych czynności, które organ może lub ma obowiązek podejmować z urzędu. 10. Zasada legalizmu. Zasada legalizmu wyrażona została w art. 10 1 KPK. W myśl tego przepisu organ powołany do ścigania przestępstw

Część I. Uwagi wprowadzające 5 jest obowiązany do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego. Natomiast oskarżyciel publiczny ma także obowiązek wnieść i popierać oskarżenie o czyn ścigany z urzędu. Z wyjątkiem wypadków określonych w ustawie lub w prawie międzynarodowym nikt nie może być zwolniony od odpowiedzialności za popełnione przestępstwo. 11. Umorzenie postępowania z powodu niecelowości orzeczenia. W sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 5 postępowanie może zostać umorzone, jeżeli orzeczenie wobec oskarżonego kary byłoby oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość kary prawomocnie orzeczonej za inne przestępstwo, a interes pokrzywdzonego nie sprzeciwia się temu (art. 11 1 KPK). Natomiast w przypadku gdy kara za inne przestępstwo nie została prawomocnie orzeczona, postępowanie można zawiesić. Zawieszone postępowanie powinno zostać: umorzone albo podjęte przed upływem 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie o inne przestępstwo. Jeżeli prawomocny wyrok, z powodu którego postępowanie zostało umorzone, został uchylony lub jego treść uległa istotnej zmianie, możliwe jest wznowienie umorzonego postępowania. 12. Ściganie na wniosek. W sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek postępowanie z chwilą złożenia wniosku toczy się z urzędu. Organ ścigania poucza osobę uprawnioną do złożenia wniosku o przysługującym jej uprawnieniu (art. 12 1 KPK). 13. Zasada skargowości. Wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie: uprawnionego, oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu. Odstąpienie oskarżyciela publicznego od wniesionego oskarżenia nie jest wiążące dla sądu.