ALTERNATIVE FORMS OF OCCUPATION CONTINUING VOCATIONAL TRAINING IN AGRICULTURAL REGIONS COUNTRY REPORT AND TRAINING NEEDS ASSESSMENT FOR POLAND 2
1. Charakterystyka badanej zbiorowości 1.1. Płeć Spośród 100 badanych osób 57% stanowili męŝczyźni, kobiety natomiast stanowiły 43%. Tabela 1. Płeć badanych Kategorie odpowiedzi Liczba % MęŜczyzna 57 57,0 Kobieta 43 43,0 Ogółem 100 100,0 Wykres 1. Płeć badanych kobieta 43% męŝczyzna 57% 1.2. Liczba osób mieszkających w domu W domach badanych respondentów najczęściej mieszkało 3 osoby (23% odpowiedzi). Jedna piąta badanych wskazała, iŝ w ich domach mieszka 4 osoby, a 21% wskazało na 5 osób. Tylko w jednym przypadku w domu respondenta mieszkało 8 osób. 3
Tabela 2. Liczba osób mieszkających w domu Liczba osób Liczba mieszkających w domu odpowiedzi % 1 7 7,0 2 19 19,0 3 23 23,0 4 20 20,0 5 21 21,0 6 7 7,0 7 0 0,0 8 1 1,0 Brak odpowiedzi 2 2,0 Ogółem 100 100 1.3. Wiek respondentów Ponad jedna trzecia badanych (34%) to osoby w wieku 25-34 lat, osoby w wieku 18-24 lata stanowiły 6% ogółu badanych. W sumie ludzie młodzi tj. do 34 lat stanowili 40% ogółu badanych. Z kolei osoby w wieku 35-44 lata stanowiły jedną piątą respondentów (20%), natomiast osoby w przedziale wiekowym 45-54 lata około jedną czwartą (23%). Osoby w wieku 55-65 lat stanowiły 8% ogółu badanych, a osoby powyŝej 65 roku Ŝycia stanowiły 9%. Tabela 3. Wiek respondentów Wiek Liczba odpowiedzi % 18-24 lata 6 6,0 25-34 lata 34 34,0 35-44 lata 20 20,0 45-54 lata 23 23,0 55-65 lat 8 8,0 powyŝej 65 lat 9 9,0 Ogółem 100 100 4
Wykres 2. Wiek osób respondentów (w %) 35,0 34,0 30,0 25,0 20,0 20,0 23,0 15,0 10,0 6,0 8,0 9,0 5,0 0,0 18-24 25-34 35-44 45-54 55-65 pow yŝej 65 1.4. Wykształcenie respondentów Ponad połowa badanych (57%) legitymowała się wykształceniem średnim ogólnokształcącym, a wykształceniem policealnym i średnim zawodowym 4% badanych. Ponad jedna piąta (21%) posiadała wykształcenie wyŝsze, a 10% wykształcenie zasadnicze zawodowe. Osoby z wykształceniem podstawowym stanowiły 6% ogółu respondentów. Tabela 4. Wykształcenie respondentów Kategorie odpowiedzi Liczba % Podstawowe 6 6,0 Zasadnicze zawodowe 10 10,0 Średnie ogólnokształcące 57 57,0 Policealne i śr. zawodowe 4 4,0 WyŜsze 21 21,0 Brak odpowiedzi 2 2,0 Ogółem 100 100 5
Wykres 3. Wykształcenie respondentów (w %) wyŝsze 21,0 policealne i śr. zawodowe 4,0 śr. ogólnokształcące 57,0 zasadn zawodowe 10,0 podstawowe 6,0 brak odpowiedzi 2,0 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 1.5. Rodzaj wykonywanej pracy Jeśli chodzi o rodzaj pracy wykonywanej przez badanych to najwięcej było rolników (40%). Pracownicy sektora MŚP stanowili 30% ogółu badanych, natomiast jedną piątą badanych (20%) stanowiły osoby bezrobotne. Wśród respondentów znalazła się takŝe grupa osób nie posiadających stałego źródła dochodu (10 % badanych). Tabela 5. Rodzaj wykonywanej przez respondentów pracy Kategorie odpowiedzi Liczba % Rolnik 40 40,0 Bezrobotny 20 20,0 Pracownik sektora MSP 30 30,0 Osoba bez stałego źródła dochodu 10 10,0 Ogółem 100 100 6
Wykres 4. Rodzaj wykonywanej przez respondentów pracy (w %) 40,0 40,0 35,0 30,0 30,0 25,0 20,0 20,0 15,0 10,0 10,0 5,0 0,0 rolnik bezrobotny pracow nik sektora MSP osoba bez stałego źródła dochodu 2. Znajomość terminu agroturystyka Na pytanie o znajomość terminu agroturystyka 91% badanych respondentów odpowiedziało, iŝ wie, co on oznacza. Tylko 7% badanych stwierdziło, Ŝe nie wie, co oznacza to pojęcie. Tabela 6. Znajomość terminu agroturystyka Kategorie odpowiedzi liczba % Tak 91 91,0 Nie 7 7,0 Brak odpowiedzi 2 2,0 Ogółem 100 100,0 7
Wykres 5. Znajomość terminu agrotyrystyka nie 7% tak 91% brak odpowiedzi 2% Jeśli chodzi o wyjaśnienie tego terminu przez badanych, to najczęściej kojarzy się on z wakacjami na wsi (28,6% ogółu odpowiedzi). Drugą, dość często podawaną definicją agroturystyki był wypoczynek na wsi (25,3% ogółu odpowiedzi). Najrzadziej (1,1% ogółu odpowiedzi) pojęcie to było rozumiane jako odpoczynek na świeŝym powietrzu. Tabela 7. Co oznacza termin agroturystyka Kategorie odpowiedzi Liczba % Wypoczynek na wsi 23 25,3 Wakacje na wsi 26 28,6 Wypoczynek w gospodarstwie rolnym, branie udziału w Ŝyciu codziennym gospodarzy 15 16,5 Turystyka wiejska 13 14,3 Wakacje poza miastem 13 14,3 Wypoczynek na świeŝym powietrzu 1 1,1 Ogółem 91 100,0 8
Wykres 6. Co oznacza termin agroturystyka (w%) wypoczynek na świeŝym powietrzu 1,1 wakacje poza miastem turystyka wiejska wypoczynek w gospodarstwie rolnym 14,3 14,3 16,5 wakacje na wsi 28,6 wypoczynek na wsi 25,3 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 3. Występowanie gospodarstw agroturystycznych w regionie Na pytanie o to, czy w ich regionie są gospodarstwa agroturystyczne, zdecydowana większość respondentów odpowiedziała, Ŝe tak (87% ogółu badanych). Jedynie 7% badanych nie potwierdziło obecności takich gospodarstw w ich okolicy. Tabela 8. Występowanie gospodarstw agroturystycznych w regionie Kategorie odpowiedzi liczba % Tak 87 87,0 Nie 7 7,0 Brak odpowiedzi 6 6,0 Ogółem 100 100,0 9
Wykres 7. Występowanie gospodarstw agroturystycznych w regionie nie 7% tak 87% brak odpow iedzi 6% Spośród 87 respondentów, którzy potwierdzili występowanie gospodarstw agroturystycznych w ich regionie, tylko 20 podało ich liczbę. Najczęściej, tj. 8 razy badani wskazali na liczbę gospodarstw w przedziale między 6 a 10. Siedmiokrotnie wskazano na przedział między 1 a 5 gospodarstw. W trzech przypadkach badani potwierdzili istnienie w ich okolicy ponad 10 gospodarstw, w jednym natomiast przypadku respondent nie potrafił określic ich liczby podając jedynie, Ŝe jest ich wiele. TakŜe w jednym przypadku badany stwierdził, Ŝe nie wie ile dokładnie jest tych gospodarstw w jego regionie. Tabela 9. Liczba gospodarstw agroturystycznych znajdujących się w regionie badanych respondentów Liczba gospodarstw Liczba wskazań od 1 do 5 7 od 6 do 10 8 powyŝej 10 3 wiele 1 nie wiem 1 ogółem 20 4. Potencjał agroturystyczny 10
Na pytanie o to, czy zdaniem respondentów w regionie, którym mieszkają istnieje potencjał agroturystyczny, zdecydowana większość (86% badanych) odpowiedziała tak. Tylko 7% nie potwierdziło istnienia takiego potencjału w okolicy, gdzie mieszkają. Tabela 10. Potencjał agroturystyczny w regionie Czy w Twojej opinii, Twój region posiada potencjał agroturystyczny? Liczba % Tak 86 86,0 Nie 7 7,0 Brak odpowiedzi 7 7,0 Ogółem 100 100 Wykres 8. Potencjał agroturystyczny w regionie nie 7% tak 86% brak odpow iedzi 7% Spośród wymienianych wielu przykładów potencjału agroturustycznego, jaki znajduje się w regionie zamieszkiwanym przez badane osoby, najczęściej podawano lasy (43 wskazania). Dość często wymieniano takŝe czyste powietrze (27 wskazań), góry (22 wskazania) oraz jeziora (20 wskazań). Tabela 11. Rodzaje potencjału agroturystycznego w regionie Kategorie odpowiedzi Liczba wskazań Lasy 43 Czyste powietrze 27 Góry 22 Jeziora 20 Czysta woda 16 Piękny krajobraz, walory przyrodnicze 14 Uzdrowisko 6 11
Stadnina koni 5 NieskaŜona ziemia 5 Zdrowa Ŝywność 3 Wyciągi narciarskie 3 Folklor 2 Nowoczesne zabudowania 1 Łowienie ryb 1 Pływanie 1 Grzyby 1 Stacja kolejowa 1 Zabytki 1 Baza noclegowa 1 Bliskość lotniska 1 Ogółem 174 5. Formy agroturystyki Respondenci pytani, jaka forma agroturystyki byłaby ich zdaniem najbardziej odpowiednia w zamieszkiwanym przez nich regionie, najczęściej odpowiadali, Ŝe wakacje na wsi (81 wskazań). Drugą, dość często wymienianą formą były wakacje na wsi połączone z łowieniem ryb (52 wskazania). Tabela 12. Formy agroturystyki preferowane przez respondentów Forma agroturystyki brak tak nie odpowiedzi ogółem Wakacje na wsi 81 0 19 100 Wakacje w miejscach tradycyjnych 35 9 56 100 Wakacje na wsi i łowienie ryb 52 1 47 100 Wakacje na wsi i polowania 26 11 63 100 Wakacje na wsi i farmy piękności 12 18 70 100 Wakacje na wsi i turystyka 28 9 63 100 Inne 9 6 85 100 6. Zainteresowanie turystów regionem Zdecydowana większość badanych (85%) potwierdziła, Ŝe miejscowość w której mieszkają była w ostatnim roku odwiedzana przez turystów. Jedynie 8% nie potwierdziło takiego zainteresowania ich regionem ze strony turystów. 12
Tabela 13. Zainteresowanie turystów regionem Czy w ostatnim roku twój region lub twoja miejscowość była odwiedzana Liczba % przez turystów? Tak 85 85,0 Nie 8 8,0 Brak odpowiedzi 7 7,0 Ogółem 100 100,0 Wykres 9. Zainteresowanie turystów regionem nie 8% tak 85% brak odpowiedzi 7% 7. Zainteresowanie mieszkańców regionu rozwojem agroturystyki Na pytanie o zainteresowanie mieszkańców ich miast i miejscowowści rozwojem agroturystyki, respondenci najcześciej odpowiadali, Ŝe jest ono średnie (39% badanych). Zdaniem 26% badanych zainteresowanie rozwojem agroturystyki w ich lokalnym środowisku jest małe, jedna piąta natomiast twierdziła, iŝ zainteresowanie to jest duŝe. Tylko 2% badanych stwierdziło, Ŝe zainteresowanie tą formą turystyki jest bardzo duŝe. Tabela 14. Zainteresowanie mieszkańców regionu rozwojem agroturystyki Rodzaj zainteresowania Liczba % Bardzo duŝe 2 2,0 13
DuŜe 20 20,0 Średnie 39 39,0 Małe 26 26,0 Brak zainteresowania 3 3,0 Brak odpowiedzi 10 10,0 Ogółem 100 100 Wykres 10. Zainteresowanie mieszkańców regionu rozwojem agroturystyki (w %) 40,0 39,0 35,0 30,0 26,0 25,0 20,0 20,0 15,0 10,0 10,0 5,0 2,0 3,0 0,0 bardzo duŝe duŝe średnie małe brak zainteresowania brak odpowiedzi 8. Charakterystyka turystów odwiedzających region, w którym mieszkają respondenci Na pytanie, czy odwiedzający region turyści pochodzili z Polski, czy teŝ z zagranicy, większość badanych (86%) odpowiedziało, iŝ byli to Polacy. Tylko 5 % badanych potwierdziło, Ŝe turyści pochodzili z zagranicy. Tabela 15. Charakterystyka turystów ze względu na pochodzenie Większość turystów była Liczba % Polakami 86 86,0 z zagranicy 5 5,0 brak odpowiedzi 9 9,0 ogółem 100 100 14
Wykres 11. Charakterystyka turystów ze względu na pochodzenie z zagranicy 5% brak odpow iedzi 9% Polakami 86% Na pytanie o miejsce pobytu turystów, jedna trzecia badanych (33%) wskazała, Ŝe nie mieszkali oni w wiosce, natomiast 31% badanych wskazało, Ŝe turyści spędzili w wiosce 2-3 dni. Tabela 16. Charakterystyka turystów ze w względu na miejsce pobytu Większość turystów Liczba % Nie mieszkało w wiosce 33 33,0 Spędziło w wiosce 2-3 dni 31 31,0 Spędziło w wiosce 4-5 dni 15 15,0 Spędziło w wiosce ponad tydzień 12 12,0 Brak odpowiedzi 9 9,0 Ogółem 100 100 Wykres 12. Charakterystyka turystów ze względu na miejsce pobytu (w %) 15
35 30 33,0 31,0 25 20 15 10 15,0 12,0 9,0 5 0 nie mieszkało w w iosce spędziło w w iosce 2-3 dni spędziło w w iosce 4-5 dni spędziło w w iosce ponad tydzień brak odpow iedzi Pytani o wiek turystów, respondenci najczęściej odpowiadali (47% badanych), Ŝe przewaŝnie były to osoby w przedziale 20-40 lat. Z kolei 30% badanych wskazało, iŝ odwiedzający ich region turyści mieli w większości poniŝej 20 lat. Tabela 17. Charakterystyka turystów ze w względu na wiek Większość turystów miała Liczba % Między 20-40 lat 47 47,0 PoniŜej 20 lat 30 30,0 Między 40-60 lat 13 13,0 Brak odpowiedzi 10 10,0 Ponad 60 lat 0 0,0 Ogółem 100 100 Wykres 13. Charakterystyka turystów ze względu na wiek (w %) 16
50 47,0 45 40 35 30 30,0 25 20 15 10 5 13,0 10,0 0,0 0 między 20-40 lat poniŝej 20 lat między 40-60 lat brak odpow iedzi ponad 60 lat Respondenci pytani byli takŝe, czy turyści, podczas swojego pobytu, brali udział w pracach na farmie. Tylko 31% badanych potwierdziło udział turystów w takich pracach, większość zaś (58%) nie potwierdziła tego faktu. Tabela 18. Udział turystów w pracach na farmie Turyści uczestniczyli w pracach na farmie Liczba % Tak 31 31,0 Nie 58 58,0 Brak odpowiedzi 11 11,0 Ogółem 100 100,0 Wykres 14. Udział turystów w pracach na farmie 17
nie 58% brak odpowiedzi 11% tak 31% 9. Zainteresowanie respondentów załoŝeniem gospodarstwa agroturystycznego Na pytanie o to, czy mając moŝliwości i odpowiednią wiedzę badani byliby zainteresowani załoŝeniem gospodarstwa agroturystycznego na swojej farmie, większość z nich (56%) odpowiedziała, Ŝe tak. Nieco ponad jedna trzecia respondentów (36%) stwierdziło, Ŝe nie byliby zainteresowani takim rodzajem działalności. Tabela 19. Zainteresowanie badanych załoŝeniem gospodarstwa agroturystycznego Gdybyś miał moŝliwość i wiedzę, czy byłbyś zainteresowany załoŝeniem gospodarstwa Liczba % agroturystycznego na swojej farmie? Tak 56 56,0 Nie 36 36,0 Brak odpowiedzi 8 8,0 Ogółem 100 100 Wykres 15. Zainteresowanie badanych załoŝeniem gospodarstwa agroturystycznego 18
nie 36% brak odpowiedzi 8% tak 56% Tym z respondentów, którzy potwierdzili zainteresowanie załoŝeniem gospodarstwa agroturystycznego zadano takŝe pytanie, jakie usługi lub wyposaŝenie mogliby zaproponować. Badani najczęściej (25,2% wskazań) deklarowali zakwaterowanie lub zakwaterowanie i wyŝywienie (21,6% wskazań). Dość często (15,8% wskazań) deklarowali takŝe moŝliwość transportu do lub z wioski. Tabela 20. Rodzaje usług, jakie mogli zaproponować badani Rodzaj usługi Liczba wskazań %ogółu wskazań Zakwaterowanie 35 25,2 Zakwaterowanie i wyŝywienie 30 21,6 Transport do/z wioski 22 15,8 Zakwaterowanie i wyŝywienie produktami ekologicznymi 16 11,5 Uczestnictwo w pracach na farmie 16 11,5 Wakacje z tradycjami 9 6,5 Przewodnik turystyczny 6 4,3 Inne 5 3,6 Ogółem 139 100,0 Badane osoby zapytano równieŝ o dziedzinę agroturystyczną, jaką by wybrali, jeśli zdecydowaliby się na załoŝenie gospodarstwa agroturystycznego. Najwięcej tj. 36 badanych zdecydowałoby się na agroturystykę, 22 na turystykę połączoną z łowieniem ryb, 18 natomiast wybrałoby turystykę dla rozrywki. Tabela 21. Dziedziny agroturystyczne, jakie wybraliby respondenci 19
Liczba wskazań Dziedzina Tak Nie Brak odpowiedzi Agroturystyka 36 0 64 Turystyka i polowania 6 4 90 Turystyka i łowienie ryb 22 1 77 Turystyka dla rozrywki 18 0 82 Turystyka ukierunkowana na zainteresowania turystów 15 0 85 Turystyka i sporty ekstremalne 2 4 94 Inne 9 2 89 10. Zainteresowanie respondentów uczestnictwem w szkoleniach dotyczących agroturystyki Spośród ogółu badanych osób 42% wyraziło chęć uczestnictwa w szkoleniach z zakresu agroturystyki, ponad połowa natomiast (51%) nie wykazała zainteresowania szkoleniami tego typu. Tabela 22. Zainteresowanie badanych uczestnictwem w szkoleniach dotyczących agroturytyki Kategorie odpowiedzi Liczba % Tak 42 42,0 Nie 51 51,0 Brak odpowiedzi 7 7,0 Ogółem 100 100 Wykres 16. Zainteresowanie badanych uczestnictwem w szkoleniach dotyczących agroturytyki nie 51% brak odpowiedzi 7% tak 42% 20
Jeśli chodzi o tematykę tych szkoleń, to badani najczęściej chcieliby dowiedzieć się, jak załoŝyć gospodarstwo agroturystyczne (15 wskazań) oraz jak prowadzić księgowość (13 wskazań). Respondenci chętnie teŝ wzięliby udział w róŝnego rodzaju szkoleniach komputerowych (internet, projektowanie stron www) - 7 wskazań. Tabela 23. Potrzeby szkoleniowe respondentów Tematyka szkolenia Liczba wskazań Komputerowe (internet, projektowanie stron www) 7 Kredyty 2 Jak pozyskać środki z UE 2 Jak załoŝyć gospodarstwo agroturystyczne 15 Jak zdobyć klientów 6 Podstawy prawne 3 Ksiegowosc 13 Podatki 1 Ogółem 49 Respondenci pytani byli takŝe o formę szkolenia, jaką by woleli. Najwięcej bo 38 razy badani wskazali, iŝ szkolenia z zakresu agroturystyki mogłyby odbywać się w klasie (np. w szkole). Tabela 24. Formy szkolenia Liczba wskazań Forma szkolenia Tak Nie Brak odpowiedzi W klasie 38 2 60 Korespondencyjne 2 9 89 Na odległość - spotkania 10 8 82 Inne 2 2 96 O ile badani zainteresowani byli wzięciem udziału w szkoleniach agroturystycznych, o tyle nie chcieli za nie płacić. Tylko 20% badanych zainteresowanych było zapłaceniem za takie szkolenie, a prawie połowa (49%) nie zadeklarowała takiej chęci. Tabela 25. Opłaty za szkolenia Czy jesteś zainteresowany zapłacić za takie szkolenia? Liczba % Tak 20 20,0 Nie 49 49,0 Brak odpowiedzi 31 31,0 Ogółem 100 100,0 21
Wykres 17. Opłaty za szkolenia brak odpowiedzi 31% tak 20% nie 49% Spośród tych 20 osób, które wyraziły chęć zapłacenia za szkolenia, najwięcej tj. 4 osoby zapłaciłyby 50 zł. W granicach 50 do 100 zł byłyby skłonne zapłacić 3 osoby. Tabela 26. Kwoty, jakie badani mogliby zapłacić za szkolenia Kwota Liczba wskazań do 50 zł 4 50-100 zł 3 100-150 zł 2 do 200 zł 1 do 250 zł 1 200-300 zł 1 do 300 2 300-400 1 do 350 1 do 400 2 do 500 2 ogółem 20 11. Znajomość pojęcia produkty ekologiczne Jak pokazały wyniki badania, respondenci w większości wiedzą, co to są produkty ekologiczne. Znajomością tego terminu wykazało się 71% badanych. Jedynie 23% odpowiedziała, Ŝe nie wiec co on oznacza. Tabela 27. Znajomość pojęcia produkty ekologiczne 22
Proszę wskazać czy wiesz co oznacza wyraŝenie Liczba % produkty ekologiczne? Tak 71 71,0 Nie 23 23,0 Brak odpowiedzi 6 6,0 Ogółem 100 100,0 Wykres 18. Znajomość pojęcia produkty ekologiczne nie 23% tak 71% brak odpowiedzi 6% 12. Definicja terminu uprawy produktów ekologicznych Respondenci pytani byli o znaczenie terminu uprawy produktów ekologicznych. Najczęściej (44% badanych) definiowali je jako zdrową Ŝywność. Jedna piąta badanych (20%) pod tym pojęciem rozumiała produkty bez nawozów i oprysków. W przypadku 8% badanej zbiorowości uprawy produktów ekologicznych rozumiane były jako uprawy na naturalnych nawozach, natomiast najmniej (2%) definiowała ten termin jako naturalną Ŝywność. Tabela 28. Definicja terminu uprawy produktów ekologicznych Kategorie odpowiedzi Liczba % Zdrowa Ŝywność 44 44,0 Produkty bez nawozów i oprysków 20 20,0 Na naturalnych nawozach 8 8,0 Naturalna Ŝywność 2 2,0 Brak odpowiedzi 26 26,0 Ogółem 100 100 23
Wykres 19. Definicja terminu uprawy produktów ekologicznych (w %) 45,0 40,0 44,0 35,0 30,0 26,0 25,0 20,0 20,0 15,0 10,0 5,0 8,0 2,0 0,0 zdrow a Ŝyw ność brak odpow iedzi produkty bez naw ozów i oprysków na naturalnych naw ozach naturalna Ŝyw ność 13. Uprawy produktów ekologicznych w miejscu zamieszkania respondentów Ponad połowa badanych osób (59%) odpowiedziała, iŝ w miejscu ich zamieszkania znajdują się uprawy produktów ekologicznych. Jedynie 17% respondentów stwierdziło, Ŝe w miejscu ich zamieszkania nie ma takich upraw. Tabela 29. Uprawy ekologiczne w miejscu zamieszkania badanych Czy w Twojej miejscowości są uprawy produktów Liczba % ekologicznych? Tak 59 59,0 Nie 17 17,0 Brak odpowiedzi 24 24,0 Ogółem 100 100 Wykres 20. Uprawy ekologiczne w miejscu zamieszkania badanych 24
nie 17% brak odpowiedzi 24% tak 59% Najczęściej wymienianymi uprawami ekologicznymi, jakie moŝna spotkać w miejscu zamieszkania respondentów były warzywa (19 wskazań), owoce (16 wskazań), ziemniaki (10 wskazań) oraz marchew (9 wskazań). Tabela 30. Rodzaje upraw ekologicznych w miejscu zamieszkania badanych Rodzaj uprawy Liczba wskazań owoce 16 warzywa 19 ziemniaki 10 miód 3 przetwory 2 jęczmień 1 przetwory mleczne (mleko, śmietana, ser) 5 produkty zwierzęce 1 zboŝa 2 truskawki 3 pomidory 5 maliny 7 marchew 9 jabłka 6 buraki 1 gruszki 1 chleb tradycyjny 1 wyroby kulinarne metodami tradycyjnymi 1 pietruszka 1 zioła 1 uprawy bez nawozów 1 brzoskwinie 1 cebula 1 wiśnie 1 ogórki 2 pszenŝyto 1 rzepak 1 inne warzywa 1 nie wiem 1 ogółem 105 25
14. Potencjał do upraw produktów ekologicznych w miejscu zamieszkania respondentów Zdaniem większości badanych osób (67%) w ich miejscu zamieszkania znajduje się potencjał odpowiedni do upraw produktów ekologicznych. Tylko 5 % badanych odpowiedziało, iŝ nie widzi takiego potencjału w regionie, gdzie mieszkają. Tabela 31. Potencjał do upraw ekologicznych w miejscu zamieszkania respondentów Czy w Twojej opinii, Twoja miejscowość posiada potencjał odpowiedni do upraw Liczba % produktów ekologicznych? tak 67 67,0 nie 5 5,0 nie wiem 3 3,0 brak odpowiedzi 25 25,0 ogółem 100 100 Wykres 21. Potencjał do upraw ekologicznych w miejscu zamieszkania respondentów tak 67% nie 5% brak odpowiedzi 25% nie wiem 3% Najczęściej wymienianym przez respondentów potencjałem do upraw produktów ekologicznych, występującym w ich miejscowości byłą ziemia (33 wskazania). Poza tym dość często wymieniano wodę (10 wskazań) oraz świeŝe powietrze (7 wskazań) i klimat (6 wskazań). 26
Tabela 32. Potencjał do upraw produktów ekologicznych występujący w miejscu zamieszkania respondentów Kategorie odpowiedzi Liczba wskazań ziemia 33 woda 10 świeŝe powietrze 7 klimat 6 nawóz naturalny 3 warzywa 2 nieskaŝone środowisko 2 łąki 2 odpowiedni sprzęt 2 hodowla zwierząt 2 farmy rolnicze 2 owoce 1 zboŝa 1 tania siła robocza 1 tradycja upraw (trójpolówka) 1 nabiał 1 pastwiska 1 ogółem 77 15. Rodzaje upraw produktów ekologicznych spotykane w regionie zamieszkiwanym przez badanych Spośród róŝnego rodzaju upraw produktów ekologicznych wymienianych przez badanych, w miejscu ich zamieszkania najczęściej moŝna spotkać uprawy warzyw (33 wskazania) i uprawy owoców (33 wskazania). Na uprawy zbóŝ wskazano 19 razy. Zdaniem respondentów najczęściej uprawianymi warzywami są marchew (17 wskazań), ziemniaki, buraki i pomidory (po 10 wskazań). 27
Tabela 33. Rodzaje warzyw uprawianych w regionie zamieszkiwanym przez badanych Rodzaje warzyw Liczba wskazań warzywa 33 marchew 17 ziemniaki 10 buraki 10 pomidory 10 ogórki 6 kapusta 6 cebula 5 fasola 3 sałata 3 pietruszka 2 dynia 1 buraki cukrowe 1 seler 1 kalafior 1 czosnek 1 Ogółem 110 Spośród owoców uprawianych w miejscu zamieszkania badanych, najczęściej wymieniano jabłka (20 wskazań), maliny (17 wskazań) oraz porzeczki (11 wskazań). Tabela 34. Rodzaje owoców uprawianych w regionie zamieszkiwanym przez badanych Rodzaje owoców Liczba wskazań owoce 33 jabłka 20 maliny 17 porzeczki 11 gruszki 8 truskawki 6 wiśnie 5 agrest 2 aronia 2 czereśnie 1 leśne owoce 1 Ogółem 106 Najczęściej uprawianymi zboŝami, jakie wymieniali respondenci były: pszenica (15 wskazań), Ŝyto (10 wskazań) oraz rzepak (8 wskazań). 28
Tabela 35. Rodzaje zbóŝ uprawianych w regionie zamieszkiwanym przez badanych Rodzaje zbóŝ Liczba wskazań zboŝa 19 pszenica 15 Ŝyto 10 rzepak 8 pszenŝyto 4 jęczmień 3 słonecznik 2 proso 2 owies 2 Ogółem 65 16. Zainteresowanie miejscowej ludności uprawami produktów ekologicznych Respondenci pytani byli o zainteresowanie miejscowej ludności uprawami produktów ekologicznych. Jedna trzecia badanych (34%) odpowiedziała, iŝ zainteresowanie jest średnie, natomiast 19% badanych wskazało na małe zainteresowanie takimi uprawami. Na duŝe zainteresowanie wskazało 9% badanych, a na brak zainteresowania 6%. Prawie jedna trzecia badanych (32%) nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Tabela 36. Zainteresowanie miejscowej ludności uprawami produktów ekologicznych Kategorie odpowiedzi Liczba % Bardzo duŝe 0 0,0 DuŜe 9 9,0 Średnie 34 34,0 Małe 19 19,0 Brak zainteresowania 6 6,0 Brak odpowiedzi 32 32,0 Ogółem 100 100 29
Wykres 22. Zainteresowanie miejscowej ludności uprawami produktów ekologicznych (w %) 35,0 30,0 34,0 32,0 25,0 20,0 19,0 15,0 10,0 9,0 6,0 5,0 0,0 0,0 średnie brak odpowiedzi małe duŝe brak zainteresowania bardzo duŝe 17. Zainteresowanie respondentów załoŝeniem upraw produktów ekologicznych Respondenci pytani, czy mając odpowiednie moŝliwości i wiedzę, byliby zainteresowani załoŝeniem upraw produktów ekologicznych, w większości odpowiedzieli nie (64%). Jedynie jedna czwarta badanych (25%) wykazała zainteresowanie tego rodzaju działalnością. Tabela 37. Zainteresowanie respondentów załoŝeniem upraw produktów ekologicznych Kategorie odpowiedzi Liczba % tak 25 25,0 nie 64 64,0 brak odpowiedzi 11 11,0 ogółem 100 100 30
Wykres 23. Zainteresowanie respondentów załoŝeniem upraw produktów ekologicznych nie 64% tak 25% brak odpowiedzi 11% Ci z respondentów, którzy byliby zainteresowani załoŝeniem upraw ekologicznych, pytani byli takŝe o rodzaj usług lub wyposaŝenia, jakie mogliby ewentualnie zaoferować. Jeśli chodzi o uprawę warzyw to najczęściej (7 wskazań) badani zaoferowaliby uprawę marchwi i ziemniaków (4 wskazania). Ogólnie uprawę warzyw zaoferowano 4 razy. Tabela 38. Uprawy warzyw, jakie mogliby zaoferować badani na swoim terenie Rodzaje warzyw Liczba wskazań warzywa 4 marchew 7 seler 2 ziemniaki 4 ogórki 1 sałata 3 brokuły 1 brukselka 2 udział w wykopkach 1 pietruszka 1 kapusta 1 pomidory 2 buraki ćwikłowe 1 kalafiory 1 ogółem 31 Jeśli chodzi o rodzaje owoców, to badani byliby zainteresowani głównie uprawą jabłek (8 wskazań), malin (5 wskazań) oraz gruszek i wiśni (po 3 wskazania). 31
Tabela 39. Uprawy owoców, jakie mogliby zaoferować badani na swoim terenie Rodzaje owoców Liczba wskazań jabłka 8 czereśnie 1 gruszki 3 czarna porzeczka 2 maliny 5 truskawki 1 zbiory 1 sadzenie 1 pomoc w robieniu przetworów 1 wiśnie 3 ogółem 26 Jeśli chodzi natomiast o zboŝa, jakie mogliby uprawiać respondenci to najczęściej wskazywali oni na pszenicę (6 wskazań) i rzepak (5 wskazań). Tabela 40. Uprawy zboŝ, jakie mogliby zaoferować badani na swoim terenie Rodzaje zbóŝ Liczba wskazań pszenica 6 słonecznik 1 rzepak 5 udział w Ŝniwach 2 kukurydza 2 chmiel 1 ogółem 17 18. Zainteresowanie respondentów udziałem w szkoleniach dotyczących załoŝenia farmy z produktami ekologicznymi Na pytanie, czy badani byliby zainteresowani udziałem w szkoleniach dotyczących załoŝenia farmy z produktami ekologicznymi, najwięcej tj. 63% odpowiedziało, Ŝe nie. Zainteresowanie takiego rodzaju szkoleniami wykazała jedynie jedna czwarta (26%) badanych. 32
Tabela 41. Zainteresowanie respondentów udziałem w szkoleniach dotyczących załoŝenia farmy z produktami ekologicznymi Kategorie odpowiedzi Liczba % Tak 26 26,0 Nie 63 63,0 Brak odpowiedzi 11 11,0 Ogółem 100 100,0 Wykres 24. Zainteresowanie respondentów udziałem w szkoleniach dotyczących załoŝenia farmy z produktami ekologicznymi brak odpow iedzi 11% nie 63% tak 26% Jeśli chodzi o tematykę szkoleń, to badani najbardziej byliby zainteresowani szkoleniami dotyczącymi najnowszych metod uprawy roślin (8 wskazań). Oprócz tego interesowałyby ich takŝe zagadnienia związane z nawoŝeniem i rozwojem roślin ekologicznych (3 wskazania) oraz zagadnienia związane z ochroną roślin (2 wskazania). Tabela 42. Tematyka szkoleń, jakimi byliby zainteresowani respondenci Tematyka szkolenia Liczba wskazań ekologiczne rolnictwo 1 przygotowanie gruntu do upraw 1 ochrona upraw 2 Ŝywienie ekologiczne 1 najnowsze metody uprawy roślin 8 jak zaplanować i zorganizować farmę agroturystyczną 1 nawoŝenie i rozwój roślin ekologicznych 3 warunki niezbędne do uprawy wybranych upraw 1 ogółem 18 33
Respondenci zapytani zostali równieŝ o formę szkoleń, która byłaby dla nich najbardziej odpowiednia. Najczęściej wybierali szkolenia prowadzone w klasie (np. w jakiejś szkole) 28 wskazań. Drugą formą szkoleń preferowanych przez badanych była forma szkoleń prowadzonych na odległość plus spotkania (13 wskazań). Tabela 43. Formy szkoleń odpowiednie dla badanych Forma szkolenia tak nie brak odpowiedzi ogółem w klasie 28 4 68 100 korespondencyjne 2 8 90 100 na odległość-plus spotkania 13 4 83 100 inne 1 5 94 100 Tylko 15% spośród ogółu badanych wyraziło chęć opłacenia sobie tych szkoleń. Prawie połowa badanych (49%) nie chciałaby za nie płacić, a ponad jedna trzecia (36%) nie udzieliła odpowiedzi na to pytanie. Tabela 44. Chęć opłacenia sobie szkoleń przez badanych Kategorie odpowiedzi Liczba % tak 15 15,0 nie 49 49,0 brak odpowiedzi 36 36,0 ogółem 100 100,0 Wykres 25. Chęć opłacenia sobie szkoleń przez badanych brak odpowiedzi 36% tak 15% nie 49% 34
Ci z respondentów, którzy wyrazili chęć zapłacenia za szkolenia, najczęściej deklarowali gotowość opłaty w wysokości 50 PLN (5 wskazań). W 3 przypadkach badani gotowi byli zapłacić od 50 do 100 PLN. W 2 przypadkach respondenci byliby w stanie zapłacić za takie szkolenie 40 PLN, równieŝ w 2 przypadkach zapłaciliby 100 PLN. Tabela 45. Kwota jaką byliby skłonni zapłacić za szkolenia respondenci Kwota (w PLN) Liczba wskazań 40 2 50 5 50-100 3 100 2 100-200 1 do 400 1 do 450 1 ogółem 15 19. Warunki Ŝycia oraz wyposaŝenie gospodarstw respondentów W celu zapoznania się z warunkami Ŝycia panującymi w Polsce, respondentom zadano pytanie o wyposaŝenie ich gospodarstw w róŝnego rodzaju urządzenia. Spośród 100 przebadanych gospodarstw najwięcej, tj. 99 posiadało lodówkę i pralkę. Odbiornik TV posiadało 97 gospodarstw, a odbiornik radiowy 94 gospodarstwa. Tylko 1 gospodarstwo posiadało klimatyzację, komputer zaś nieco ponad połowa (56). Dostęp do internetu deklarowało 47 respondentów. Tabela 46. WyposaŜenie gospodarstw badanych w róŝnego rodzaju urządzenia Kategorie odpowiedzi Tak Nie Brak odpowiedzi Ogółem samochód 91 7 2 100 telefon komórkowy 78 21 1 100 telefon 91 7 2 100 lodówkę 99 0 1 100 klimatyzację 1 77 22 100 internet 47 41 12 100 radio 94 5 1 100 TV 97 2 1 100 pralkę 99 0 1 100 komputer 56 35 9 100 35
Respondenci pytani byli takŝe o wyposaŝenie ich gospodarstw w róŝnego rodzaju media. Wszyscy badani potwierdzili, Ŝe posiadają elektryczność. Szambo posiadało 82 gospodarstwa, a bieŝącą wodę 66 gospodarstw. W 47 przypadkach respondenci potwierdzili, iŝ posiadają telewizję kablową. Ponad połowa tj. 51 gospodarstw posiadało wodę gruntową. Tabela 47. WyposaŜenie gospodarstw badanych w róŝnego rodzaju media Kategorie odpowiedzi Tak Nie Brak odpowiedzi Ogółem elektryczność 100 0 0 100 bieŝąca woda 66 6 28 100 woda gruntowa 51 29 20 100 szambo 82 7 11 100 kablowa telewizja 47 40 13 100 Przy okazji pytania o wyposaŝenie w róŝne media, respondenci pytani byli takŝe o liczbę pokoi, jakie posiadają ich mieszkania lub domy. Najwięcej (32 badanych) posiadało 5 pokoi, 4 pokoje posiadało 28 gospodarstw, a 19 gospodarstw posiadało 6 pokoi. Tylko w 1 gospodarstwie było 2 pokoje, podobnie tylko w jednym było 7 pokoi i w jednym 8 pokoi. Tabela 48. Liczba pokoi w badanych gospodarstwach Liczba pokoi Liczba odpowiedzi 2 1 3 15 4 28 5 32 6 19 7 1 8 1 Brak odpowiedzi 3 Ogółem 100 36
Podsumowanie Badaniem objęto w sumie 100 osób. Wśród respondentów przewaŝali męŝczyźni (57% ogółu), kobiety stanowiły 43% badanej zbiorowości. Wśród badanych osób przewaŝali ludzie młodzi, tj. w wieku między 18 a 34 lata. Stanowili oni w sumie 40% ogółu badanych, z tego jedna trzecia to osoby między 25 a 34 rokiem Ŝycia, a 7% między 18 a 24 rokiem Ŝycia. Respondenci legitymowali się najczęściej wykształceniem średnim ogólnokształcącym (57%). Jedna piąta badanych to osoby z wykształceniem wyŝszym. Najmniejszy odsetek (4%) stanowiły osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym. Wśród badanych przewaŝali rolnicy (40%). Drugą dość liczną grupę stanowili pracownicy sektora MŚP (30%), osoby bezrobotne natomiast stanowiły 20% ogółu badanych. Najmniej było osób, które nie posiadały stałego źródła dochodu (10%). Jak pokazały badania, zdecydowana większość respondentów (91%) wie co oznacza termin agroturystyka. Najczęściej termin ten kojarzył się badanym z wakacjami na wsi (28,6% odpowiedzi). Poza tym dość często (25,3%) kojarzony teŝ był takŝe z wypoczynkiem na wsi. Zdecydowana większość badanych (87%) potwierdziła istnienie gospodarstw agroturystycznych w regionie, gdzie mieszkają. Respondenci nie potrafili dokładnie określić ich liczby, ale najczęściej określali ją na poziomie 6 do 10 gospodarstw. W kilku przypadkach wskazano na liczbę między 1 a 5 gospodarstw, w kilku takŝe wskazano na ponad 10 gospodarstw istniejących w miejscu zamieszkania badanych. Zdecydowana większość respondentów (86%) twierdziła, Ŝe w ich miejscowości istnieje potencjał agroturystyczny. Najczęściej wymienianym potencjałem były lasy, powietrze, góry oraz jeziora. Na pytanie o formę agroturystyki, jaka byłaby zdaniem badanych najbardziej odpowiednia w ich regionie, najczęściej odpowiadali, Ŝe byłyby to wakacje na wsi (81 wskazań). Drugą, dość często wymienianą formą były wakacje na wsi połączone z łowieniem ryb (52 wskazania). Zdecydowana większość badanych (85%) potwierdziła, Ŝe ich region był w ciągu ostatniego roku dość często odwiedzany przez turystów. Na pytanie o zainteresowanie mieszkańców ich miast i miejscowowści rozwojem agroturystyki, respondenci najczęściej odpowiadali, Ŝe jest ono średnie (39% badanych). Zdaniem 26% badanych zainteresowanie rozwojem agroturystyki w ich lokalnym środowisku 37
jest małe, jedna piąta natomiast twierdziła, iŝ zainteresowanie to jest duŝe. Tylko 2% badanych stwierdziło, Ŝe zainteresowanie tą formą turystyki jest bardzo duŝe. Odwiedzający region zamieszkiwany przez respondentów turyści pochodzili najczęściej z Polski (85% odpowiedzi). Tylko 5% badanych potwierdziło, Ŝe turyści pochodzili z zagranicy. Byli to przewaŝnie ludzie młodzi, między 20 a 40 lat (47% odpowiedzi). Z kolei 30% badanych potwierdziło, iŝ odwiedzający ich region turyści mieli poniŝej 20 lat. Przebywający na wakacjach turyści w większości nie brali udziału w pracach na farmie (58% odpowiedzi). Tylko 31% respondentów potwierdziło udział turystów w pracach na farmie. Większość badanych (56%) zadeklarowała chęć załoŝenia gospodarstwa agroturystycznego na swojej farmie. Ponad jedna trzecia (36%) badanych nie była tym zainteresowana. Ci z respondentów, którzy wyrazili chęć załoŝenia gospodarstwa agroturystycznego, najczęściej zaoferowaliby zakwaterowanie lub zakwaterowanie i wyŝywienie. Dość często deklarowali takŝe moŝliwość zorganizowania transportu do lub z wioski. Jeśli chodzi o zainteresowanie badanych uczestnictwem w szkoleniach z zakresu agroturystyki, to częściej (51%) nie byli oni tym zainteresowani. Chęć wzięcia udziału w takich szkoleniach wyraziło 42% badanych. Respondenci na szkoleniach chcieliby się głownie dowiedzieć jak załoŝyć gospodarstwo agroturystyczne oraz jak prowadzić księgowość z tym związaną. Chętnie teŝ wzięliby udział w róŝnego rodzaju szkoleniach komputerowych (interent, projektowanie stron www). Najczęściej wybieraną przez badanych formą szkolenia, jaką chętnie by widzieli była forma prowadzenia takich szkoleń w klasie (np. w szkole). O ile respondenci zainteresowani byli udziałem w szkoleniach z zakresu agroturystyki to raczej nie chcieli za nie płacić (49%). Tylko 20% badanych mogłaby zapłacić za szkolenia. Opłaty za szkolenia, deklarowane przez badanych wahały się najczęściej w granicach 50 do 100 PLN. Respondenci w ankiecie pytani byli równieŝ o znajomość pojęcia produkty ekologiczne. Znajomością tego terminu wykazało się 71% badanych. Najczęściej (44%) badani definiowali to pojęcie jako zdrową Ŝywność. Ponad połowa badanych (59%) potwierdziła istnienie upraw produktów ekologicznych w miejscu ich zamieszkania. Najczęściej uprawiane są warzywa (19 wskazań) i owoce (16 wskazań). Zdaniem większości badanych (67%) w ich miejscu zamieszkania znajduje się potencjał odpowiedni do upraw produktów ekologicznych. 38
Respondenci pytani byli takŝe o zainteresowanie miejscowej ludności uprawami produktów ekologicznych. Ponad jedna trzecia (34%) odpowiedziała, Ŝe zainteresowanie to jest raczej średnie, a jedna piąta badanych wskazała na małe zainteresowanie takimi uprawami. DuŜe zainteresowanie jest zdaniem 9% badanych. Na pytanie, czy respondenci mając moŝliwości byliby zainteresowani załoŝeniem upraw produktów ekologicznych, w większości (64%) odpowiadali, Ŝe nie. Tego rodzaju działalnością było zainteresowanych jedynie jedna czwarta badanych. Ci, którzy byli zainteresowani taką działalnością mogliby zaoferować głównie uprawę warzyw (marchew i ziemniaki), owoców (głównie jabłka, maliny, gruszki i wiśnie). Jeśli chodzi o zboŝa to badani mogliby zaoferować głównie uprawę pszenicy i rzepaku. Podobnie jak w przypadku szkoleń z zakresu agroturystyki, badani nie wykazywali takŝe duŝego zainteresowania szkoleniami z zakresu upraw produktów ekologicznych. Jedynie jedna czwarta badanych (26%) wykazała zainteresowanie takimi szkoleniami, natomiast 63% nie chciałoby wziąć w nich udziału. Jeśli chodzi o tematykę tego rodzaju szkoleń, to najczęściej respondenci chcieliby się czegoś dowiedzieć o najnowszych metodach uprawy roślin. Oprócz tego interesowałyby ich takŝe zagadnienia związane z nawoŝeniem i rozwojem roślin ekologicznych oraz zagadnienia związane z ochroną roślin. Najbardziej odpowiadającą formą tych szkoleń była, zdaniem respondentów, forma szkoleń w klasie (w szkole). Tylko 15% badanych wyraziło chęć opłacenia sobie tego rodzaju szkoleń, a prawie połowa (49%) nie chciałaby za nie płacić. Respondenci mogliby za szkolenia zapłacić w granicach 50 do 100 PLN. W celu zapoznania się z warunkami Ŝycia panującymi w Polsce, respondentom zadano pytanie o wyposaŝenie ich gospodarstw w róŝnego rodzaju urządzenia. Spośród 100 przebadanych gospodarstw najwięcej, tj. 99 posiadało lodówkę i pralkę. Odbiornik TV posiadało 97 gospodarstw, a odbiornik radiowy 94 gospodarstwa. Tylko 1 gospodarstwo posiadało klimatyzację, komputer zaś nieco ponad połowa (56). Dostęp do internetu deklarowało 47 respondentów. Respondenci pytani byli takŝe o wyposaŝenie ich gospodarstw w róŝnego rodzaju media. Wszyscy badani potwierdzili, Ŝe posiadają elektryczność. Szambo posiadało 82 gospodarstwa, a bieŝącą wodę 66 gospodarstw. W 47 przypadkach respondenci potwierdzili, iŝ posiadają telewizję kablową. Ponad połowa tj. 51 gospodarstw posiadało wodę gruntową. 39