Poło enie oraz Êrodowisko przyrodnicze Polski

Poło enie oraz Êrodowisko przyrodnicze Polski 1. 5 50' Dzieƒ na wybrze u trwa latem ponad godzin dłu ej ni w górach. 2. Góry Âwi tokrzyskie obszar fałdowaƒ kaledoƒskich Nizina Wielkopolska platforma zachodnioeuropejska Polesie Lubelskie platforma wschodnioeuropejska Tatry obszary fałdowaƒ kenozoicznych 10 07' W miejscowoêciach poło onych przy wschodniej granicy wschód oraz zachód Słoƒca obserwuje si ok. 40 min wczeêniej ni na zachodzie. Bieszczady obszar fałdowaƒ kenozoicznych Pojezierze Mazurskie platforma wschodnioeuropejska Sudety obszary fałdowaƒ hercyƒskich Nizina Âlàska platforma zachodnioeuropejska za prawidłowe obliczenia, za podanie konsekwencji; razem za dwa prawidłowe przyporzàdkowania, za trzy prawidłowe przyporzàdkowania, 3 p. za cztery prawidłowe przyporzàdkowania 3. a) P, b) F, c) F a) F, b) P, c) P za ka dà prawidłowà 4. Rzeêba pojezierzy została w znacznym stopniu ukształtowana podczas ostatniego zlodowacenia. Kotliny powstały w wyniku ruchów górotwórczych jako zapadlisko przedgórskie. 5. Od góry: sandr, oz, rynna. Od góry: wzgórza moreny czołowej, eratyk, pradolina. 6. (wierszami od góry) pobrze a uławy WiÊlane wyst powanie płaskich piaszczystych pla (liczne mierzeje) oraz wysokich, stromych klifów niziny Polesie Lubelskie przewaga płaskich, równinnych obszarów z rzadko wyst pujàcymi wzniesieniami kotliny Kotlina Sandomierska wyst powanie płaskowy ów porozcinanych licznymi dolinami rzecznymi dopływów Wisły 7. a) Tarnobrzeg, b) Gorzów Wielkopolski, c) Katowice 8. strzałka z kierunku północno-zachodniego Lato przynosi ochłodzenie, wzrost zachmurzenia oraz opady. Zima powoduje ocieplenie, opady deszczu lub Êniegu. (wierszami od góry) pojezierza Pojezierze Mazurskie dominacja form rzeêby młodoglacjalnej, licznych jezior polodowcowych góry Sudety wyst powanie zr bów i rowów tektonicznych charakterystycznych dla gór zr bowych wy yny Wy yna Lubelska wyst powanie m.in. form rzeêby krasowej i lessowej za dwie prawidłowo wpisane nazwy, za trzy prawidłowo wpisane nazwy za prawidłowe uzupełnienie całego wiersza tabeli; a) Suwałki, b) Wieliczka, c) Bełchatów za dwie prawidłowe odpowiedzi, za trzy prawidłowe odpowiedzi strzałka z kierunku północno-wschodniego Lato jest przyczynà upałów i burz. Zima powoduje mroênà, suchà i słonecznà pogod. za prawidłowo narysowanà strzałk, za ka dà prawidłowà odpowiedê; 9. dorzecze Wisły i dorzecze Odry dorzecze Wisły i dorzecze Niemna za ka dà prawidłowà 10. Łeba, Słupia Reda, Pars ta za ka dà prawidłowà 11. Suwałki a) lipiec; 16,8 C b) luty; 5,1 C c) 21,9 C d) sierpniu; 72 mm Wrocław a) lipiec; 18,2 C b) styczeƒ; 2,1 C c) 20,3 C d) lipcu; 82 mm za prawidłowe podkre- Êlenie nazwy, za prawidłowe uzupełnienie ka dego zdania; razem 5 p. 12. a) wewnàtrzkontynentalne, b) 2 tys., c) 7 a) 459 m, b) niewielkie, c) czwartorz dzie za ka dà prawidłowà 13. a) bielica, b) r dzina a) mada, b) czarnoziem za ka dà prawidłowà 14. A. mada B. czarnoziem 15. Gràd wielogatunkowy las liêciasty, w którego skład wchodzà graby, d by i lipy. A. mada B. r dzina Ł g las powstały na wilgotnych obszarach w dolinach rzecznych, w którym dominujà jesiony i wiàzy. za ka de prawidłowe podpisanie; razem

Obszar, ludnoêç i urbanizacja w Polsce 1. A. Rzeszów B. Wrocław 2. a) ok. 800 tys. b) 2, 4 c) Jest to efekt powojennego wy u demograficznego zwiàzanego z du à liczbà urodzeƒ. A. Gdaƒsk B. Kraków a) ok. 1 mln b) 1, 3, 5 c) Jest to efekt ni u demograficznego zwiàzanego z osiàgni ciem wieku rozrodczego przez mało liczne roczniki z okresu okupacji. za dwie prawidłowe nazwy stolic, za wła- Êciwe zaznaczenie ich na mapie; razem za prawidłowe uzupełnienie ka dego zdania, 3. 47 000 48 000 11 900 11 600 za obliczenie współczynnika przyrostu naturalnego, W PN = 1000 0,2 W PN = 1000 0,25 za obliczenie współczynnika salda migracji, za 44 200 51 300 11 400 13 100 W SM = 1000 1,51 W 1000 1,42 SM = prawidłowe obliczenie współczynnika przyrostu rzeczywistego; W PR = 0,2 + ( 1,51) = 1,71 W PR = 0,25 + ( 1,42) = 1,67 4. G za prawidłowe obliczenia i Z = = 382 os./km 2 os. G Z = = 59 os./km 2 odpowiedê os. 12 300 km 2 5. rzeêba terenu, gleby, klimat, surowce mineralne, Êwiat roêlin poziom rozwoju gospodarczego, funkcje administracyjne pełnione przez poszczególne miasta, mo liwoêç znalezienia pracy, migracje, dost p do opieki zdrowotnej 6. d c 7. Białorusini podlaskie, Niemcy opolskie, Ukraiƒcy warmiƒsko-mazurskie Litwini podlaskie, Słowacy małopolskie, Ukraiƒcy podkarpackie za dwie prawidłowe odpowiedzi, za trzy prawidłowe odpowiedzi, 3 p. za cztery prawidłowe odpowiedzi za dwa prawidłowe przyporzàdkowania; razem 8. a) P, b) P, c) F, d) P a) F, b) P, c) F, d) P za ka dà prawidłowà 9. Od lewej: 1930, 1970. Od lewej: 1950, 2008. za ka dà prawidłowà 10. 3 600 000 700 000 za prawidłowe obliczenie i W U = 100 = 76,6% W U = 100 = 58,3% wynik 11. a) zachodniopomorskie, warmiƒsko-mazurskie b) ograniczenie liczby etatów w celu zmniejszenia kosztów produkcji, likwidacja nierentownych zakładów przemysłowych 12. Repatriacja powrót do kraju ojczystego osób, które wskutek przyczyn niezale nych znalazły si poza jego granicami. a) Êlàskie, mazowieckie b) obni enie poziomu ycia, wzrost przest pczoêci, alkoholizm, emigracja zarobkowa itp. Deportacja przymusowe przesiedlenie. 13. c c 14. a) aglomeracja monocentryczna b) 54 tys. c) 80,1 20 200 km 2 a) aglomeracja policentryczna b) 122 c) 908 za dwie prawidłowe nazwy województw, za ka dà prawidłowà odpowiedê; za ka de prawidłowe podkreêlenie;

Rolnictwo w Polsce. Przemysł w Polsce 1. a) Wy yna Lubelska, Nizina Âlàska b) yzne gleby, długi okres wegetacyjny a) Pojezierze Suwalskie, Karpaty b) mało yzne gleby, krótki okres wegetacyjny, ukształtowanie terenu za ka dà prawidłowà 2. c, e, f a, b, d za ka dà prawidłowà 3. Rozdrobnienie gruntów utrudnia mechanizacj prac polowych i podnosi koszty produkcji. Gospodarstwa wykształconych rolników osiàgajà zazwyczaj wy sze dochody ni gospodarstwa nale àce do osób z ni szym wykształceniem. 4. a) P, b) P, c) F a) F, b) F, c) P za ka dà prawidłowà 5. c b 6. a) zmalało, b) mlecznym, c) zbó a) zmalało, b) 5 ha, c) 52% za ka de prawidłowe podkreêlenie; 7. Od góry: w giel kamienny, ropa naftowa, sól kamienna. 8. a) Nowa Sól b) Łódê c) Sanok d) Tychy Od góry: w giel brunatny, rudy miedzi, siarka. a) Kobierzyce k. Wrocławia b) Wronki c) Jelcz d) Gliwice 9. c a 10. a) b) Ze wzgl du na wzrost zapotrzebowania na energi elektrycznà jej produkcja od 1950 r. roênie. 11. produkcja Êrodków transportu, produkcja wyrobów chemicznych a) b) Ze wzgl du na zwi kszajàcà si liczb samochodów wielkoêç produkcji benzyny od 1950 r. roênie. produkcja artykułów spo ywczych, produkcja maszyn 12. b b 13. a) 1. Solina-Myczkowce 2. arnowiec 3. Włocławek b) elektrownie wodne c) Wpływ na Êrodowisko przyrodnicze jest niewielki. Najwi ksza degradacja nast puje w czasie budowy elektrowni 14. Obsada liczba zwierzàt gospodarskich przypadajàcych na 100 ha u ytków rolnych. a) 1. Bełchatów 2. Konin 3. Bogatynia b) elektrownie zasilane w glem brunatnym c) Elektrownie te, emitujàc szkodliwe gazy i pyły, powodujà du e zanieczyszczenie atmosfery, czego skutkiem sà kwaênie deszcze. Pogłowie ogólna liczba zwierzàt, zazwyczaj jednego gatunku, wyst pujàcych na okreêlonym terenie. za dwie prawidłowe nazwy, za trzy prawidłowe nazwy za dwie prawidłowo dopisane nazwy; razem za prawidłowe sporzàdzenie diagramu, za prawidłowà odpowiedê; razem za dwa prawidłowe podkreêlenia za ka dà prawidłowà odpowiedê; razem 5 p.

Usługi w Polsce. Degradacja i ochrona Êrodowiska w Polsce 1. marketing, edukacja komunikacja, handel za dwa prawidłowe podkreêlenia 2. Êlàskie, małopolskie Êlàskie, opolskie za wpisanie dwóch prawidłowych nazw 3. Rurociàgiem tym dostarczana jest ropa naftowa z Rosji do Płocka, a nast pnie do Niemiec 4. a) ropa naftowa, siarka b) samochody, kontenery c) chemikalia, rudy elaza 5. NoÊnoÊç maksymalny ci ar ładunku, zapasów i załogi, jaki statek mo e transportowaç, nie przekraczajàc dopuszczalnego poziomu zanurzenia. 6. a) Liczba abonentów w latach 1995 2009 gwałtownie wzrosła. b) Mo liwoêç wykonywania połàczeƒ niemal w ka dym miejscu na Ziemi. 7. a) Odra b) wielkopolskie c) Niemiec 8. Pyrzowice Katowice Starachowice Wrocław Jasionka Rzeszów Łàczy dwie najwi ksze rafinerie w Polsce (w Płocku i Gdaƒsku). a) rudy elaza, chemikalia b) drewno, zbo e c) samochody, kontenery Utylizacja przetwarzanie odpadów w celu ich unieszkodliwienia lub ponownego wykorzystania. a) Liczba abonentów do 2005 r. powoli rosła, a po 2005 r. zmalała. b) Łatwiejszy dost p do telefonii komórkowej. a) rosła b) 25% c) ÂwinoujÊcie Balice Kraków Ławica Poznaƒ R biechowo Gdaƒsk 9. b c 10. szerokie piaszczyste pla e, ruchome wydmy, wybrze e klifowe 11. a) 45 mln USD b) Taka wartoêç salda bilansu handlu zagranicznego jest niekorzystna. Oznacza to, e Polska wi cej towarów sprowadza ni sprzedaje, co powoduje odpływ pieni dzy z kraju. mo liwoêç uprawiania wspinaczki wysokogórskiej, szlaki rowerowe i piesze, mo liwoêç uprawiania sportów zimowych a) 25 mln USD b) Taka wartoêç salda bilansu handlu zagranicznego jest niekorzystna. Oznacza to, e Polska wi cej towarów sprowadza ni sprzedaje, co powoduje odpływ pieni dzy z kraju. 12. b d za dwa prawidłowe przyporzàdkowania; razem 3 p. za dwie prawidłowe odpowiedzi; razem za ka de prawidłowe podkreêlenie; za ka dà prawidłowà za dwie prawidłowe odpowiedzi, za trzy prawidłowe odpowiedzi; razem za ka dà prawidłowà 13. a) F, b) P, c) P, d) F a) P, b) F, c) F, d) P za ka dà prawidłowà 14. A B F C D E F C D E A B za dwa prawidłowe uzupełnienia; 15. A. Roztoczaƒski Park Narodowy B. Karkonoski Park Narodowy C. Bieszczadzki Park Narodowy D. Kampinoski Park Narodowy A. Woliƒski Park Narodowy B. Park Narodowy Gór Stołowych C. Wigierski Park Narodowy D. Park Narodowy UjÊcie Warty za wpisanie jednej prawidłowej nazwy; razem 4 p.

Charakterystyka regionów geograficznych. Polska w Êwiecie 1. d b 2. wierszami od góry: Rysy 2499 Tatry Łysica 612 Góry Âwi tokrzyskie Ânie nik 1425 Masyw Ânie nika 3. Gołoborza rumowiska skalne powstałe w plejstocenie. wierszami od góry: Ânie ka 1602 Karkonosze Góra Âw. Anny 400 Wy yna Âlàska Babia Góra 1725 Beskid ywiecki Flisz karpacki zespół skał osadowych, który składa si z wyst pujàcych na przemian warstw, m.in. piaskowców i łupków. za ka dy prawidłowo uzupełniony wers; 4. a) P, b) F, c) F, d) F a) F, b) P, c) P, d) F za ka dà prawidłowà 5. Dwór Artusa Gdaƒsk, koêciół Wang Karpacz, Kolumna Zygmunta Warszawa KoÊciół Mariacki Kraków, kaplica na Jaszczurówce Zakopane, renesansowy ratusz Poznaƒ 6. a) Wie yca, b) młodoglacjalna, c) 2004 a) Dylewska Góra, b) staroglacjalna, c) 2 za dwa prawidłowe połàczenia, za trzy prawidłowe połàczenia; razem za ka dà prawidłowà 7. a, c, d b, e, f za ka dà odpowiedê; 8. A. Bieszczady, B. Nizina Podlaska, C. Nizina Szczeciƒska, D. Nizina Âlàska 9. a) mierzeja b) Mierzeja Helska powstała w wyniku akumulacyjnej działalnoêci morza. 10. Od góry: turnie, hale, kosodrzewina, regiel dolny. Regiel dolny pi tro powy ej pogórza, poroêni te lasem mieszanym. A. Karkonosze, B. Polesie Lubelskie, C. uławy WiÊlane, D. Pojezierze Wielkopolskie a) delta b) uławy WiÊlane powstały w wyniku akumulacyjnej działalnoêci rzeki. Od góry: hale, kosodrzewina, regiel górny, pogórze. Pi tro kosodrzewiny pi tro powy ej lasów regla górnego, poroêni te karłowatà sosnà górskà. 11. d c 12. wyst powanie lessów, wyst powanie w gla kamiennego, na yznych czarnoziemach rozwini te rolnictwo, grunty orne stanowià du y odsetek ogólnej powierzchni powszechne w krajobrazie formy krasowe, wyst powanie wapieni jurajskich, na skałach wapiennych wykształciły si r dziny. za prawidłowe wpisanie nazw; razem 4 p. za prawidłowe rozpoznanie formy terenu, za podanie przykładu, za wyjaênienie sposobu powstania; za prawidłowe uzupełnienie schematu, za prawidłowy opis; razem za ka dà prawidłowà 13. ONZ, OECD WTO, NATO za prawidłowe podkre- Êlenie dwóch skrótów 14. wierszami od góry: 1 Bug BiałoruÊ, Ukraina 2 Tatry Słowacja 3 Bałtyk Rosja, Litwa, Szwecja Współpraca polega na podejmowaniu inicjatyw gospodarczych, planowaniu przes - trzennym oraz ochronie Êrodowiska geograficznego i dziedzictwa kulturowego. wierszami od góry: 1 Karpaty Ukraina, Rumunia, Słowacja, W gry 2 Pomerania Niemcy, Szwecja 3 Pradziad Czechy Współpraca polega na podejmowaniu inicjatyw gospodarczych, planowaniu przes - trzennym oraz ochronie Êrodowiska geograficznego i dziedzictwa kulturowego. za prawidłowe uzupełnienie wiersza w tabeli, za prawidłowà odpowiedê; razem 4 p.