Załącznik nr 1 do Regulaminu Konkursu KARTA ZADANIA Z ZAKRESU OCHRONY PRZYRODY 1. Tytuł zadania: Monitoring walorów przyrodniczych i zagrożeń oraz zabiegi czynnej ochrony na Wyspie Sobieszewskiej w Gdańsku (rezerwaty przyrody Mewia Łacha i Ptasi Raj ) w 2016 r. 2. Streszczenie projektu (maksymalnie 2 strony formatu A4): Od momentu ponownego zagnieżdżenia się rybitw czubatych w rezerwacie Mewia Łacha w 2007 r., członkowie Grupy Badawczej Ptaków Wodnych KULING prowadzą prace polegające na ochronie fragmentu cypla po zachodniej stronie ujściowego odcinka przekopu Wisły przed swobodnym wstępem ludzi. Dzięki temu ptaki gniazdujące na plażach mają szanse na udane lęgi. Oprócz ochrony cypla pilnowana jest utworzona w ujściu rzeki Wyspa, znajdująca się po stronie mikoszewskiej, gdzie interweniujemy przy próbach penetracji tego terenu przez załogi łodzi i jachtów, skutery wodne i kite-surferów. Tego typu zabiegi są także bardzo korzystne dla wielogatunkowych stad ptaków wędrownych, które w okresie letnio-jesiennym wykorzystują rejon ujścia Wisły, jako miejsce odpoczynku i żerowisko. Nasze wieloletnie doświadczenia pokazują, że takie działania w rezerwacie Mewia Łacha są skuteczne. Dzisiaj jest to najcenniejsze w skali kraju miejsce lęgów gatunków ptaków zasiedlających w okresie lęgowym wąski pas plaż i piaszczyste łachy. Najskuteczniejszą formą ochrony gniazdujących tam ptaków jest skuteczne pilnowanie miejsc lęgowych przed turystami. Takie działania zwiększają szanse sukcesu lęgowego rybitw i stosunkowo nielicznych sieweczek, a niekiedy i ostrygojada. W sezonie lęgowym i polęgowym łachy są miejscem bezpiecznego odpoczynku tysięcy ptaków różnych gatunków i powiększającego się z roku na rok stada fok szarych (do 170 osobników w 2015 roku). Niestety też w okresie wiosenno-letnim w rezerwacie (poza odgrodzonym i pilnowanym cyplem) codziennie pojawia się od kilkudziesięciu do kilkuset turystów, większość pieszo, ale niektórzy docierają także od strony wody (jachty, skutery wodne, motorówki, poduszkowce, surferzy). Wszystkie te naruszenia strefy objętej zakazem wstępu stanowią zagrożenie dla lęgów, a zwłaszcza dłuższe i nieświadome przebywanie w kolonii rybitw. Zdarzeń takich odnotowujemy coraz mniej, jednak naganne zachowania nawet pojedynczych turystów i osób miejscowych mogą być poważnym zagrożeniem dla kolonii, dlatego konieczne są bezpośrednie reakcje w przypadku naruszeń. Obserwowany spadek liczby interwencji w ostatnich latach potwierdza efektywność monitoringu i czynnej ochrony rezerwatu Mewia Łacha. Przy okazji tych działań prowadzone są badania naukowe (obrączkowanie i liczenie ptaków), a także terenowe zajęcia edukacyjne - służące przybliżeniu walorów przyrodniczych rezerwatu Mewia Łacha dla niezorganizowanych i zorganizowanych grup turystów. Odbywa się to o stałych porach we wskazanym miejscu (informacja o spotkaniach dostępna na wielu tablicach informacyjnych i w Internecie). Zajęcia te prowadzą doświadczeni edukatorzy przy wykorzystaniu rozmaitych środków i metod (foldery, tablice edukacyjne, obserwacja bezpośrednia). Wszystkie te działania są także podstawą do wciąż rozwijanej działalności edukacyjnej adresowanej do szerokiego kręgu odbiorców. Informacje na temat walorów przyrodniczych rezerwatu oraz czynnej ochrony realizowanej przez stowarzyszenie docierają z roku na rok do coraz szerszej rzeszy społeczeństwa. Z jednej strony za sprawą promocji prowadzonych działań i ich efektów podczas różnych akcji edukacyjnych, w których bierze udział coraz więcej osób (np. Bałtyki Festiwal Nauki, Ptasi Piknik, Bałtycki Piknik Ekologiczny i inne), z drugiej poprzez Internet i związane z nim przedsięwzięcia, w które angażuje się grupa KULING (np. profil Chronimy NATURĘ na Wyspie Sobieszewskiej, nasza strona WWW, strona www.kierunek baltyk.pl ). Drugim miejscem o dużym potencjale z punktu widzenia pozytywnych zabiegów ochronnych dla gatunków związanych z plażą, jest na Wyspie Sobieszewskiej rezerwat Ptasi Raj. W 2016 r. 1 z 9
grobla w rezerwacie będzie niedostępna dla ruchu pieszego, pojawia się unikatowa okazja, by te sprawdzone i skuteczne rozwiązania zacząć realizować też na Mierzei Messyńskiej w Ptasim Raju". Chociaż w 2015 r. w rezerwacie Ptasi Raj ograniczyliśmy dostęp ludzi do plaży i wydm na Mierzei Messyńskiej, nie doprowadziło to do udanych lęgów ptaków. W roku 2016 chcemy wykorzystać doświadczenia z poprzedniego roku dla skutecznej ochrony tez tego rezerwatu. Angażując się w aktywna ochronę w obu tych rezerwatach należy też wykonać minimalny zakres działań ochronnych wobec ptaków zasiedlających pozostałe plaże na Wyspie Sobieszewskiej także po to by zebrać dane z terenów niechronionych rezerwatowo i będących przedmiotem bardzo intensywnej antropopresji w okresie wiosennym i letnim. Celem takich działań jest znalezienie najlepszych metod ochrony ptaków oraz zebranie argumentów dla utrzymania działań ograniczających wstęp ludzi w najwrażliwsze cenne przyrodniczo miejsca na polskim Wybrzeżu Bałtyku. Sieweczki obrożne nadal gniazdują na całej długości plaży Wyspy Sobieszewskiej w liczbie kilku par, z których dwie zakładają gniazda w rezerwacie Ptasi Raj. Mierzeja Messyńska była jeszcze niedawno miejscem gniazdowania rybitw białoczelnych. Dziś jest w większości zarośnięta rokitnikiem posadzonym przy umacnianiu brzegu w tym rejonie i nie pełni już swojej wcześniejszej roli. Plan ochrony rezerwatu (do dziś nie przyjęty) i procedowany obecnie projekt planu ochrony obszaru Natura 2000 Ujście Wisły zakłada m.in. wycinkę rokitnika, kanalizację ruchu turystycznego i zakaz wstępu na Mierzeję Messyńską i przylegającą do niej plażę. Ponieważ rozpoczyna się przebudowa grobli oddzielającej Ptasi Raj od Wisły Śmiałej planujemy w 2016 r. kontynuację działań, które do końca przebudowy grobli pozwolą na powrót lęgowych ptaków i zebranie argumentów dla utrzymania zapisów planów ochrony w dotychczasowym brzmieniu. Większość możliwych do odjęcia działań jest w tej chwili uzgodniona z RDOŚ w Gdańsku i wynika wprost z zapisów projektu planu ochrony rezerwatu lub projektu planu ochrony obszaru Natura 2000 Ujście Wisły. Ewentualna realizacja innych zadań niż przedstawione w niniejszym wniosku odbędzie się dzięki środkom własnym naszego Stowarzyszenia i wsparciu Grupy LOTOS S.A (m.in. planujemy akcje wolontariatu pracowniczego przy porządkowaniu terenu i wycince rokitnika po uzyskaniu zgody RDOŚ). Ze środków WFOŚiGW chcemy przede wszystkim wykonać i rozmieścić w terenie tablice informacyjne i ostrzegawcze. Mają one zmniejszyć ruch osób po plaży i wydmach od strony wschodniej rezerwatu (m.in. informując o zamknięciu grobli). Dodatkowe prace, wykonane na całej Wyspie Sobieszewskiej (z pominięciem rezerwatu Mewia Łacha, gdzie nie ustawimy tego typu zabezpieczeń) obejmą wyszukiwanie gniazd sieweczek obrożnych i ich zabezpieczanie przed drapieżnikami za pomocą sprawdzonej na świecie metody kloszy z siatki, które pozwalają ptakom swobodnie się przemieszczać do wewnątrz i na zewnątrz tego klosza, a uniemożliwiają drapieżnikom plądrowanie gniazd. Jest to teren mocno wykorzystywany przez ludzi, dlatego gniazda będą również oznaczane taśmami ostrzegawczymi i przy każdym z nich (poza rezerwatem) będą stawiane tablice informacyjne. Pilnowanie obszaru i podejmowanie interwencji w przypadku przekroczenia granic obszaru podlegającego ochronie, które do tej pory realizowane było przez jedną osobę w rezerwacie Mewia Łacha, polegało na informowaniu ludzi wchodzących do rezerwatu o jego walorach i obowiązujących zakazach. W 2016 r. planujemy również pilnowanie rezerwatu Ptasi Raj w okresie lęgowym (od maja do lipca). Do głównych zadań dwóch osób pilnujących tego obszaru należeć będzie także wyszukiwanie lęgów ptaków na plażach Wyspy Sobieszewskiej, zabezpieczanie ich i ograniczanie antropopresji w samym rezerwacie analogicznie do prac prowadzonych dotychczas w Mewiej Łasze. Wydaje się, że w okresie letnim pilnowanie ograniczone do weekendów powinno być wystarczające. Niestety codzienne pilnowanie w tym okresie byłoby zbyt kosztowne, na szczęście większość par w tym okresie wodzi już duże pisklęta, dzięki czemu te lęgi są mniej narażone na zniszczenie. Planowane w 2016 roku nakłady finansowe w rezerwacie Mewia Łacha obejmują przede wszystkim organizację pilnowania rezerwatu, monitorowania antropopresji - początkowo przez dochodzące osoby pilnujące, a od początku lipca, przez utrzymywanie stałej bazy pełniącej też rolę obozu naukowego (bazującej na udziale wolontariuszy) środki z projektu przeznaczone będą na organizację obozu i wyżywienie jego uczestników. Dodatkowym ważnym elementem sfinansowanym ze środków WFOŚiGW w Gdańsku jest wynagrodzenie edukatora, który 2 z 9
codziennie w trakcie obozu prowadzić będzie edukację na platformie widokowej (rocznie z tej formy zdobywania wiedzy korzysta ok. 2.500 osób, w większości dorosłych). Podsumowując projekt przewiduje kontynuacje kompleksowych i efektywnych działań, które mają na celu ochronę walorów przyrodniczych, z powodu których rejon ujścia Przekopu Wisły podlega wielorakiej ochronie prawnej. Sprawdzone sposoby (tablice, ochrona, edukacja) w 2016 r. rozszerzone będą na rezerwat Ptasi Raj (gdzie były realizowane już w 2015 r.) oraz dla ochrony lęgów sieweczek obrożnych na plażach Wyspy Sobieszewskiej. 3. Lokalizacja i zasięg projektu (obszar na którym będzie on realizowany): Plaże Wyspy Sobieszewskiej oraz rezerwaty przyrody Ptasi Raj (Mierzeja Messyńska) i Mewia Łacha (cypel po zachodniej stronie Wisły Przekop i wyspowe łachy) 4. Status ochronny obszarów/gatunków, których dotyczy projekt: Obszary: rezerwaty przyrody (Ptasi Raj i Mewia Łacha ), obszar Natura 2000: Ujście Wisły PLB220004. Gatunki lęgowe ptaków: Lp Gatunek Populacja lęgowa (wielkość) Ochrona gatunkowa w Polsce Zał. I Dyrektywy Ptasiej UE Przedmiot ochrony Natura 2000 Polska Czerwona Księga Zwierząt 1 Ohar Tadorna tadorna 1-3 par Całkowita B LC* 2 Nurogęś Mergus merganser 2-8 samic z młodymi Całkowita C 3 Ostrygojad Haematopus ostralegus 4 Sieweczka obrożna Charadrius hiaticula 5 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius 5 Mewa srebrzysta Larus argentatus 0-1 pary Całkowita VU 10-15 par Całkowita B VU 0-3 par Całkowita 4-10 par Częściowa B 5 Śmieszka Chroicocephalus ridibundus ok. 120 par Całkowita 6 Rybitwa rzeczna Sterna hirundo Ok. 300 par Całkowita Tak B 7 Rybitwa czubata Sterna sandvicensis 500-630 par Całkowita Tak C CR 8 Rybitwa białoczelna Sternula albifrons 200-250 par Całkowita Tak B NT * LC- nie wykazujące regresu populacji, ale o marginalnych i nietrwałych populacjach Oprócz gatunków lęgowych beneficjentami projektu będzie szereg gatunków migrujących ptaków wodnych, w tym gatunki będące przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000: Biegus zmienny Calidris alpina (C) Rybitwa czarna Chlidonias niger (C) Mewa srebrzysta Larus argentatus (B) 3 z 9
Mewa siwa Larus canus (C) Mewa mała Larus minutus (B) Kulik wielki Numenis arquata (C) Płatkonóg szydłodzioby Phalaropus lobatus (C) Rybitwa wielkodzioba Sterna caspia (C) Rybitwa rzeczna Sterna hirundo (B) Rybitwa czubata Sterna sandvicensis (C) 5. Stan obecny. Opis problemów, potrzeb i zagrożeń, których rozwiązanie ma wspomóc realizacja projektu. Na jakiej podstawie zostały zdiagnozowane?: Na terenie województwa pomorskiego występują najważniejsze w Polsce miejsca gniazdowania i odpoczynku ptaków wodnych, związanych obligatoryjnie lub fakultatywnie z wybrzeżem morskim. Większość tych miejsc od lat objęta jest ochroną rezerwatową, co jednak nie zapobiegło daleko idącej degradacji ich walorów i utraty siedlisk ptaków, powodując w konsekwencji wyginięcie niektórych gatunków ptaków (np. lęgowej populacji biegusa zmiennego), czy mocne ograniczenie potencjalnych miejsc do gniazdowania pozostałych (siewkowate, rybitwy i blaszkodziobe). Najważniejszym problemem w ochronie miejsc gniazdowych tych gatunków jest nadmierna presja turystyczna (plażowanie, wędkarstwo, wind- i kite-surfing, żeglarstwo, pływanie szybkimi jednostkami nawodnymi, jazdy motocyklami crossowymi i quadami). To właśnie nieustający rozwój turystyki i powszechne ignorowanie istniejących zakazów powoduje coroczne niszczenie zdecydowanej większości lęgów ptaków, zlokalizowanych na plażach i piaszczystych łachach nad Zatoką Gdańską. Diagnoza obecnego stanu pochodzi z doświadczeń z prac nad przygotowaniem planów ochrony: rezerwatów Mechelińskie Łąki, Ptasi Raj i Mewia Łacha oraz obszarów Natura 2000: Ujście Wisły PLB220004, Zatoka Pucka PLB 220005, Zalew Wiślany PLB280010 w które to prace zaangażowani byli członkowie GBPW KULING oraz prac naukowych, m.in. inwentaryzacji lęgów sieweczek obrożnych, mew i rybitw na terenach województw pomorskiego i zachodniopomorskiego. Pilnowanie kluczowych miejsc rozrodu zwiększa szanse na udane lęgi ptaków. Cel główny realizacji projektu: Ograniczenie antropopresji w miejscach lęgów i odpoczynku ptaków na plażach i piaszczystych łachach Wyspy Sobieszewskiej, co przekłada się na udane lęgi i wzrost liczby osobników z populacji migrujących gatunków ptaków wymienionych w pkt. 4. Cele szczegółowe: - ograniczenie antropopresji w rezerwacie Mewia Łacha w okresie od maja do września. Udane lęgi ptaków na cyplu po zachodniej stronie rezerwatu i piaszczystych łachach (rybitwa czubata, rybitwa białoczelna, rybitwa rzeczna, śmieszka, sieweczka obrożna, sieweczka rzeczna, ostrygojad). - ograniczenie antropopresji w rezerwacie Ptasi Raj w okresie od maja do września. Udane lęgi ptaków na Mierzei Messyńskiej (rybitwa białoczelna, sieweczka obrożna). - ochrona przed drapieżnikami lęgów sieweczek obrożnych w rezerwacie Ptasi Raj i na plażach Wyspy Sobieszewskiej wzrost sukcesu lęgowego wyrażonego liczbą lotnych piskląt. - analiza zebranych danych o drapieżnictwie na lęgach sieweczek obrożnych i możliwościach zapobiegania temu zjawisku na podstawie oceny sukcesu lęgowego na trzech różnych obszarach rezerwat Ptasi Raj (ograniczony dostęp ludzi i zabezpieczone przed drapieżnictwem lęgi), rezerwat 4 z 9
Mewia Łacha (ograniczony dostęp ludzi i niezabezpieczone lęgi) oraz plaż między rezerwatami (nieograniczony dostęp ludzi i zabezpieczone lęgi). - monitoring zachowań ludzi w rezerwatach, ocena liczby i rodzaju naruszeń istniejących zakazów co przełoży się na lepsze planowanie sposobów udostępniania rezerwatu i ochrony siedlisk ptaków w przyszłości - liczenia i obrączkowanie migrujących ptaków siewkowych, co w wieloletniej perspektywie pozwala na ocenę jakości siedliska (kondycja ptaków) i parametrów biologicznych monitorowanych populacji (głównie biegusa zmiennego, w mniejszym stopniu innych ptaków siewkowych) 6. Istniejąca dokumentacja związana z planowanym zadaniem (plan ochrony, ustalone zadania ochronne, inwentaryzacja przyrodnicza, projekt rewitalizacji, wydane decyzje itp.): Projekt planu ochrony rezerwatu Ptasi Raj Projekt planu ochrony rezerwatu Mewia Łacha Projekt planu ochrony obszaru Natura 2000: Ujście Wisły PLB220004 Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 13 sierpnia 2014 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Mewia Łacha. Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dnia 13 sierpnia 2014 r. w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody Ptasi Raj. Porozumienie zawarte w dniu 14 kwietnia 2014 r. w Gdańsku pomiędzy Gminą Miasta Gdańska [ ], Grupą Badawczą Ptaków Wodnych KULING [ ], Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gdańsku [ ] i Urzędem Morskim w Gdyni [ ]. 7. Doświadczenie osób/ zespołu realizujących projekt: Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING realizuje zadania z zakresu czynnej ochrony rezerwatu Mewia Łacha od 2007 r. Prowadziliśmy prace z zakresu czynnej ochrony w rezerwatach Ptasi Raj i Mechelińskie Łąki (2008-2010) oraz w rezerwacie Ptasi Raj ponownie od 2015 r. 8. Partnerzy przy realizacji projektu: Partnerem może być inna organizacja, instytucja, a także osoba fizyczna. Należy dołączyć umowę partnerską, porozumienie lub list intencyjny L.p. Partner Rola partnera w projekcie 1. Gmina Miasta Gdańska Porozumienie co do realizacji działań ochronnych w rezerwacie Mewia Łacha, w tym użyczenie terenu na cele obozu w rezerwacie Mewia Łacha 2. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku Porozumienie co do realizacji działań ochronnych w rezerwacie Mewia Łacha, w tym zgody na badania naukowe. 3. Urząd Morski w Gdyni Porozumienie co do realizacji działań ochronnych w rezerwacie Mewia Łacha, w tym zwolnienie z zakazów wynikających z art. 88 lit. l ust. 2 ustawy Prawo Wodne. 9. Etapy realizacji projektu (harmonogram realizacji zadań): Marzec - kwiecień rewitalizacja starych i ustawienie nowych tablic informacyjnych w rezerwatach, ustawienie w terenie fotopułapek fotografujących ludzi i zwierzęta w 5 z 9
rezerwatach, uzyskanie pozwoleń na postawienie drewnianego domku w rezerwacie Mewia Łacha oraz uzyskanie zgody na badania naukowe w rezerwatach przyrody. Maj - lipiec pilnowanie przez osoby zatrudnione przestrzegania zakazów w rezerwacie Ptasi Raj, monitorowanie lęgów ptaków (także na plażach Wyspy Sobieszewskiej poza rezerwatami). Maj - czerwiec pilnowanie przez osoby zatrudnione przestrzegania zakazów w rezerwacie Mewia Łacha, monitorowanie lęgów ptaków. Lipiec - wrzesień pilnowanie przestrzegania zakazów w rezerwacie Mewia Łacha przez wolontariuszy, monitorowanie lęgów ptaków, prowadzenie obozu naukowego (liczenie i obrączkowanie ptaków), edukacja na platformie w rezerwacie Mewia Łacha. Październik - listopad ewaluacja i rozliczenie projektu. 10. Metody realizacji: Oznakowanie rezerwatów (informacje o zakazie wstępu, informacje o lęgach ptaków, o udostępnionych i zamkniętych ścieżkach) i bieżąca dbałość o stan tych tablic. Pilnowanie rezerwatów przez osoby zatrudnione (umowy zlecenia, łącznie 62 osobodni), stały kontakt 2-3 osób za pomocą przenośnych urządzeń radiowych, interwencje w przypadku naruszeń zakazów (informowanie o zakazach, wzywanie Policji w drastycznych przypadkach, zgłaszanie do Urzędu Morskiego naruszeń zakazów przez osoby zmotoryzowane i na jednostkach pływających), kontrole fotopułapek. Organizacja i prowadzenie obozu naukowego w rezerwacie Mewia Łacha (65 dni) pilnowanie rezerwatu, interwencje w przypadku naruszeń zakazów (informowanie o zakazach, wzywanie Policji w drastycznych przypadkach, zgłaszanie do Urzędu Morskiego naruszeń zakazów przez osoby zmotoryzowane i na jednostkach pływających), liczenie i obrączkowanie ptaków wodnych. Prowadzenie prelekcji na platformie widokowej w rezerwacie Mewia Łacha (pięć razy dziennie przez 65 dni). Monitoring lęgów ptaków kontrole piesze rezerwatów i plaż Wyspy Sobieszewskiej, kontrole z wody piaszczystych łach, mapowanie stanu siedlisk ptaków (za pomocą GPS). Zabezpieczanie antydrapieżnicze znalezionych lęgów sieweczek obrożnych za pomocą sprawdzonej na świecie metody kloszy z siatki, które pozwalają ptakom swobodnie się przemieszczać do wewnątrz i na zewnątrz tego klosza, a uniemożliwiają drapieżnikom plądrowanie gniazd. Ponieważ jest to teren mocno penetrowany przez ludzi gniazda będą oznaczane też taśmami ostrzegawczymi i przy każdym z nich (poza rezerwatem) będą stawiane tablice informacyjne. 11. Przeszkody na jakie można natrafić podczas realizacji (np. opóźnienia w realizacji poszczególnych etapów projektu, trudności w osiągnięciu zamierzonych wskaźników): Najważniejszym czynnikiem (po antropopresji) ograniczającym sukces lęgowy ptaków gniazdujących na plażach i piaszczystych łachach są warunki pogodowe. W przypadku długich okresów zimna, deszczu, dużych wezbrań i sztormów lęgi mogą być zniszczone (część lub nawet wszystkie). Większość gatunków będących przedmiotem wniosku ponawia w takiej sytuacji próby lęgów (choć nie wszystkie pary) i czas zaplanowanego pilnowania rezerwatów obejmuje także czas trwania tych ewentualnych lęgów powtórzonych. Intensywniejsze od typowego drapieżnictwo np. przez pojawienie się nowych drapieżników jak szop pracz będzie wymagało zintensyfikowania obecności w terenie, odłowu zwierząt i postępowania z nimi zgodnie z rozporządzeniem o gatunkach inwazyjnych. Możliwe jest również 6 z 9
stosowanie atrap lęgów z jajami nasączonymi siarczanem miedzi (gorzka sól) co ma zniechęcać do plądrowania gniazd. 12. Wskaźniki (wymierne rezultaty i produkty projektu): Liczba par lęgowych poszczególnych gatunków, oszacowany sukces lęgowy. Liczba interwencji, ich rodzaj (na lądzie, na łachach, na morzu, z zanotowaniem środka transportu) Liczba osób biorących udział w pracach jako wolontariusze, liczba osób korzystających z prelekcji na platformie widokowej 13. Niemierzalne efekty ekologiczne projektu: Poprawa świadomości ekologicznej turystów i mieszkańców Wyspy Sobieszewskiej. Praktyczne szkolenie wolontariuszy zaangażowanych w prace obozowe, część z nich zostaje liderami projektów chroniących przyrodę w ich miejscu zamieszkania lub nauki. Wykorzystanie faktu zamknięcia na dwa lata grobli w rezerwacie Ptasi Raj do wykazania pozytywnego efektu ograniczenia antropopresji na stan przyrody rezerwatu. Gromadzenie wiedzy na temat zachowań i oczekiwań ludzi spędzających czas wolny na Wyspie Sobieszewskiej, co przekłada się na lepsze planowanie ochrony i udostępniania rezerwatów. Poprawa walorów turystycznych Wyspy Sobieszewskiej. 14. Sposób monitorowania postępów oraz osiągniętych efektów i wskaźników: Raport końcowy z wykonanych prac. 15. Sposób zapewnienia trwałości uzyskanego efektu ekologicznego projektu: Tylko pokazanie decydentom (partnerom projektu) jakości uzyskanego efektu ekologicznego i korzyści z niego płynących. Udane lęgi ptaków (w większości długowiecznych) to zasilenie lokalnej populacji na wiele lat. 16. Planowana informacja i promocja osiągniętych efektów projektu: Udział w szeregu imprez plenerowych i propagowanie wiedzy o walorach rezerwatów (np. BFN, Ptasi Piknik, Bałtycki Piknik Ekologiczny i inne). Przez Internet i związane z nim przedsięwzięcia, w które angażuje się grupa KULING (np. profil Chronimy NATURĘ na Wyspie Sobieszewskiej na Facebooku, nasza strona www.kuling.org.pl/uw, strona WWW.KierunekBltyk.pl). Artykuły w prasie, internecie, audycje radiowe i telewizyjne. 17. Finansowanie zadania: Lp. Wyszczególnienie (element zadania) Koszt jednostkowy (gdy istnieje możliwość jego określenia) Koszt kwalifikowa ny 7 z 9 Finansowanie ze środków WFOŚ w Gdańsku (w zaokrągleniu do pełnych dziesiątek zł w dół) Pożyczka Razem Dotacja w tym na pokrycie: wydatków i zakupów inwestycyjnyc h wydatków bieżących (zł) (zł) (zł) (zł) (zł) 1 2 3 4 5 6 7 8 1 zakup paliwa do łodzi oraz transport samochodowy 2 000 zł 2 000 zł 2 000 zł
2 3 4 5 6 7 8 9 drobny sprzęt obozowy (naczynia, latarki, ubrania przeciwdeszczowe i in.) 1 200 zł 1 200 zł 1 200 zł wyżywienie na obóz, gaz, środki czyszczące, worki na śmieci, apteczka itp. 9 000 zł 9 000 zł 9 000 zł obrączki ornitologiczne kolorowe 3 500 zł 3 500 zł 3 500 zł obrączki ornitologiczne metalowe 2 000 zł 2 000 zł 2 000 zł pilnowanie rezerwatu 30.04 (1 dzień) 300 zł 300 zł 300 zł 300 zł pilnowanie rezerwatu w maju (11 dni) 300 zł 3 300 zł 3 300 zł 3 300 zł pilnowanie rezerwatu w czerwcu (10 dni) 300 zł 3 000 zł 3 000 zł 3 000 zł pilnowanie rezerwatu w lipcu (8 dni) 300 zł 2 400 zł 2 400 zł 2 400 zł 10 edukacja obozowa (65 dni) 110 zł 7 150 zł 7 150 zł 7 150 zł 11 materiały biurowe, doładowania 250 zł 250 zł 250 zł 12 regeneracja ścieżki edukacyjnej - zakup niezbędnych materiałów, dodruk tablic, montaż 3 000 zł 3 000 zł 3 000 zł 13 kontrole rezerwatu z wody w maju i czerwcu (4 dni) 200 zł 800 zł 800 zł 800 zł wynagrodzenie dla 14 myśliwego/odłów drapieżników w żywołapki 2 000 zł 2 000 zł 2 000 zł 15 konserwacja i obsługa alarmu na platformie obserwacyjnej 3 000 zł 3 000 zł 3 000 zł wykonanie tablic w Ptasim Raju i na plażach Wyspy 16 Sobieszewskiej (wykonanie, montaż) - ok. 20 szt. różnego rodzaju 1 500 zł 1 500 zł 1 500 zł 17 pilnowanie rezerwatu 30.04 (1 dzień) 600 zł 600 zł 18 pilnowanie rezerwatu w maju (11 dni) 600 zł 6 600 zł 19 pilnowanie rezerwatu w czerwcu (10 dni) 600 zł 6 000 zł 20 pilnowanie rezerwatu w lipcu (10 dni) 600 zł 6 000 zł 6 000 zł 6 000 zł wykonanie zabezpieczeń na 21 gniazda sieweczek obrożnych (4 szt.) 300 zł 300 zł 300 zł strona www - przygotowanie 22 informacji i aktualizacja 2 000 zł 2 000 zł 2 000 zł 23 księgowość (7 miesięcy) 600 zł 4 200 zł 4 200 zł 4 200 zł koordynacja i rozliczenie 24 projektu 2 000 zł 2 000 zł 2 000 zł 25 ubezpieczenia 500 zł 500 zł 500 zł OGÓŁEM 63 000 zł - zł 50 400 zł - zł 50 400 zł 8 z 9
18. Wkład niepieniężny w realizację zadania: użycie sprzętu Stowarzyszenia drewnianego domku o pow. 24 m 2 wraz z całą infrastrukturą obozową (wyposażenie domku, pułapki na ptaki i in.), dwóch fotopułapek i urządzeń GPS, kajaka, łodzi z silnikiem 20 km, pontonu z silnikiem 5 km. wolontariat uczestników obozu i uczestników prac związanych ze sprzątaniem rezerwatów (100-200 osób). Wykorzystanie do edukacji materiałów promocyjnych wykonanych w ramach projektu Chronimy NATURĘ na Wyspie Sobieszewskiej (wystawa fotografii Ujście Wisły. Scieżki Natury, foldery, ulotki, gry edukacyjne, podkładki pod naczynia, pocztówki i in.) 19. Dodatkowe informacje o projekcie: 19.1 Czy zadanie jest elementem większego projektu (nazwa projektu, przez kogo jest realizowany)? Program Chronimy NATURĘ na Wyspie Sobieszewskiej realizowany przez partnerską współpracę ze Stacją Ornitologiczną Muzeum i Instytutu Zoologii PAN, Stowarzyszeniem Przyjaciół Wyspy Sobieszewskiej i Grupą LOTOS S.A. obejmuje szereg działań związanych z ochroną przyrody i edukacją ekologiczną na Wyspie Sobieszewskiej. 19.2 Czy podobne zadanie było już realizowane na obszarze objętym projektem? Jeżeli tak, prosimy podać jakie były jego efekty oraz uzasadnić obecna konieczność realizacji zadania, jeżeli nie, prosimy podać czy podobne zadanie było realizowane na innym obszarze i opisać jego efekty) Rezerwat Mewia Łacha jest miejscem działań z zakresu czynnej ochrony od roku 2007, kiedy rybitwy czubate zagnieździły się tam ponownie, po 16 latach przerwy. Przez sześć z ośmiu sezonów lęgowych wielogatunkowa kolonia rybitw odnosiła sukces lęgowy i wychowywała znaczne ilości piskląt. W 2015 r. 500 par rybitw czubatych gnieżdżących się w tej kolonii stanowiło zapewne ok 20% całej bałtyckiej populacji lęgowej tego gatunku. Można już mówić o trwałej obecności tych ptaków na liście polskiej awifauny lęgowej, pod warunkiem chronienia kolonii na dotychczasowych zasadach. Rezerwat Mewia Łacha stanowi także jedno z nielicznych miejsc na naszym wybrzeżu, gdzie z powodzeniem wyprowadzają lęgi sieweczki obrożne (11 par w 2014 r.!), a swoje gniazda zakładał także ostrygojad. Ten ostatni gatunek jest ptakiem na tyle rzadkim w Polsce, że pojedyncze pary lęgowe stanowią nawet do 5-10% krajowej populacji. Kolonia rybitw na łachach skupia także po kilkaset par rybitw rzecznych i białoczelnych (największe kolonie w Polsce, w przypadku rybitw białoczelnych skupiające znaczną część krajowej populacji i zapewne produkującej większość piskląt jakie uzyskują lotność na terenie Polski!). Dodatkowo w 2014 r. w rezerwacie po kilkudziesięciu latach przerwy zagnieździły się śmieszki (120 par) i powróciły w 2015 r., co daje nadzieję na kolejne lęgowe gatunki, które znane są ze współgniazdowania w koloniach tych ptaków (mewy czarnogłowe, różne gatunki kaczek). Łącznie w 2015 r. na łachach w rezerwacie gniazdowało ok. 1.000 par ptaków wodnych z siedmiu gatunków. Ochrona rezerwatu przyniosła też trwałe osiedlenie się fok szarych, których w 2015 r. stwierdzono jednocześnie aż 170. 19.3 Czy wnioskodawca zakłada kontynuację projektu po zakończeniu realizacji zadania zgłoszonego na Konkurs? Grupa Badawcza Ptaków Wodnych KULING planuje przez kolejne lata prowadzić działania służące ochronie ptaków na Wyspie Sobieszewskiej..... pieczęć firmowa wnioskodawcy podpisy i pieczątki imienne osób uprawnionych do reprezentacji wnioskodawcy 9 z 9