Przyroda interdyscyplinarne ścieżki dydaktyczne. Justyna Chojnacka Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Zakład Dydaktyki Fizyki

Podobne dokumenty
Teoria tektoniki płyt litosfery

Tektonika Płyt. Prowadzący: dr hab. Leszek Czechowski

Teoria tektoniki płyt

SEKRETY ZIEMI. rys.1. Ziemia Niebieska planeta

Najwyższymi górami w Ameryce Południowej są Andy. Ciągną się one wzdłuż północnego i zachodniego wybrzeża kontynentu na długość ok km.

Trzęsienia ziemi to wstrząsy krótkotrwałe i gwałtowne. Wzbudzane są we wnętrzu Ziemi i rozprzestrzeniają się w postaci fal sejsmicznych.

WYBRANE ELEMENTY GEOFIZYKI

Trzęsienia Ziemi i dryfujące kontynenty. Marek Grad Instytut Geofizyki Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski

Gleboznawstwo i geomorfologia

INDYWIDUALNA KARTA PRACY NA LEKCJI ODWRÓCONEJ OGNISTY ODDECH ZIEMI. Na podstawie wiadomości przedstawionych przez grupy projektowe rozwiąż zadania:

SKAŁY, TEKTONIKA, PROCESY ENDOGENICZNE ZADANIA. 1.Oznacz literą P tylko te zdania, których prawdziwość potwierdza załączony poniżej rysunek.

Uczeń potrafi określić, w jakich dziedzinach surowce mineralne są wykorzystywane przez człowieka.

1. Budowa wnętrza Ziemi

Wulkany. Wojtek Jóźwiak

SZKOLNY PLAN NAUCZANIA DLA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO SALOMON W WARSZAWIE KLASA III W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 ROZSZERZONY PROGRAM BIOLOGII I CHEMII

SIATKA GODZIN DLA KLAS PIERWSZYCH NA ROK SZKOLNY 2012/2013

a) Wypiętrzenie się Andów i Kordylierów. b) Rozwój psylofitów na lądach.

Grupa I Nazwisko i imię: (0 2) Przyporządkuj rodzajom skał odpowiadające im warunki powstawania. A. magmowe głębinowe -... B. metamorficzne -...

Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m

Geografia fizyczna świata / Jerzy Makowski. wyd. 1, 6 dodr. Warszawa, Spis treści

5. Wnętrze Ziemi. Zadanie 5.1 P I 1, II 1. Zadanie 5.2 P I 1. Zadanie 5.3 P I 1

Szkolne plany nauczania 2017/18; 2018/19; 2019/20. klasy I

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

ROZKŁAD MATERIAŁU Z GEOGRAFII W KLASACH II i III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO POZIOM ROZSZERZONY ( )

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Ekliptyka wielkie koło na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi.

Geologia poziom rozszerzony, ćwiczenia Zadanie 1. (2 pkt) Na mapie przedstawiono granice i kierunki ruchu płyt litosfery.

Co dzieje się we wnętrzu Ziemi?

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

Klasa matematyczna 1 a

Przedmiot konkursu w prawie oświatowym

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Nowe liceum od roku Ramowe plany nauczania w oparciu o projekt rozporządzenia MEN /materiał roboczy z dnia 2 listopada 2010 r.

Kartografia - wykład

Liceum Ogólnokształcące Nr VII im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego

Szkolne plany nauczania 2018/19; 2019/20; 2020/21. klasy I

PO CO ZASTANAWIAĆ SIĘ NAD TYM, JAK POWSTAJĄ SKAŁY?

Gleboznawstwo i geomorfologia

Szkolne plany nauczania

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

Budowa Ziemi i jej własności fizyczne. Opracowała: Inż. Aurelia Grabarek

WYMAGANIA PROGRAMOWE PÓŁROCZNE I ROCZNE Z PRZEDMIOTU GEOGRAFIA DLA KLAS 8

1. Język polski 2. Matematyka 3. Fizyka 4. Język obcy obowiązkowy (jeśli na świadectwie są dwa obowiązkowe, pod uwagę brana jest ocena wyższa

ELEMENTY GEOFIZYKI. Seismologia W. D. ebski

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

LECTURE HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe

Plutonizmem (nazwa od Plutona - boga podziemi z mitologii greckiej) nazywamy zjawiska związane:

Szkolne plany nauczania 2017/18; 2018/19; 2019/20. klasy I

Biogeografia SYLABUS A. Informacje ogólne

Rozkład materiału nauczania z geografii dla klasy drugiej

Klucz odpowiedzi Konkurs geograficzny dla uczniów gimnazjum I etap

Szkolne plany nauczania 2017/18; 2018/19; 2019/20. klasy II

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Rzeźba na mapach. m n.p.m

Przyroda w nowej podstawie programowej 1. Przygotowanie do nauczania przyrody (prowadzenia zajęć) 3

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 1

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

Śnieżka najwyższy szczyt Karkonoszy (1602 m n.p.m.)

Klasa I A 2017/2018. Klasa II A 2018/2019

Wyjątkowe animacje w multibooku

Lodowce na kuli ziemskiej

SPIS TREŚCI. Rekordy klimatyczne Rekordy wysokościowe Rekordy wodne Rekordy szaty roślinnej

ZAKRES MATERIAŁU REALIZOWANY NA KURSACH MATURALNYCH PODANY DZIAŁAMI:

Rozkład materiału z geografii kl. Ia i Ib zakres podstawowy, podręcznik OBLICZA GEOGRAFII 1

Kolejność realizacji jednostek lekcyjnych może ulec zmianie.

R E K R U T A C J A. r o k s z k o l n y /

Skorupa kontynentalna - analiza geologiczna skał i obszarów


KARTY PRACY DO LEKCJI ZASOBY WODNE ZIEMI ( miniprojekt)

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Z ODDZIAŁAMI DWUJĘZYCZNYMI PLAN NAUCZANIA DLA GRUPY O UKIERUNKOWANIU MATEMATYCZNO - FIZYCZNYM NA LATA SZKOLNE

Rozdział 1. Informacje ogólne

Szkolny zestaw programów nauczania obowiązujący w Szkole Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Pacanowie w roku szkolnym 2018/2019

WGGIOŚ Egzamin inżynierski 2014/2015 WYDZIAŁ: GEOLOGII, GEOFIZYKI I OCHRONY ŚRODOWISKA KIERUNEK STUDIÓW: GÓRNICTWO I GEOLOGIA

KSZTAŁCENIE OGÓLNE NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA

SCENARIUSZ LEKCJI GEOGRAFII W KLASIE PIERWSZEJ GIMNAZJUM TEMAT: POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI PODZIAŁ, ROZMIESZCZENIE, UKSZTAŁTOWANIE PIONOWE LĄDÓW I OCEANÓW

Ziemia. jako obiekt fizyczny. Tomasz Sowiński Centrum Fizyki Teoreytcnzej PAN

Geologia dynamiczna / Włodzimierz Mizerski. wyd. 3. Warszawa, Spis treści

FIZYKA I CHEMIA GLEB. Literatura przedmiotu: Zawadzki S. red. Gleboznastwo, PWRiL 1999 Kowalik P. Ochrona środowiska glebowego, PWN, Warszawa 2001

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

-1r/1- B. Największą liczbę meteoroidów z roju Perseidów można dostrzec na niebie w nocy między 12 a 13 sierpnia (wpisz nazwę miesiąca).

OFERTA EDUKACYJNA LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO im. KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ

Arkadiusz Walczak Dyrektor Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno - Społecznych i Szkoleń

KLASA I A KLASA I B KLASA I C KLASA I D

Tektonika płyt czy ekspansja Ziemi?

Temat Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

ZBIÓR ZADAŃ CKE 2015 ZAKRES ROZSZERZONY

GRANICE METAMORFIZMU:

Liczba godzin tygodniowo. Język polski Język francuski Matematyka Religia/etyka ,47 14

Ramowe plany nauczania dla klas pierwszych rozpoczynających naukę w roku szkolnym 2016/2017.

PRZESZŁOŚĆ GEOLOGICZNA ZAKLĘTA W SKAŁACH (DZIEJE GEOLOGICZNE OBSZARU POLSKI)

zakres pt dla metamorfizmu: od t ~ 200 C i p ~ 2 kbar do t ~ 700 C

Lekcja 3 Temat: Ziemia w Układzie Słonecznym. Ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa. Zasoby

Nowa podstawa programowa edukacji przyrodniczej dla III i IV etapu edukacyjnego

DEKLARACJA WYBORU ZAJĘĆ REALIZOWANYCH NA POZIOMIE ROZSZERZONYM ORAZ PRZEDMIOTÓW UZUPEŁNIAJĄCYCH

b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości

S Z K O L N E P L A N Y N A U C Z A N I A. klasa I w roku szkolnym 2018/2019. w IX Liceum Ogólnokształcącym im. Klementyny Hoffmanowej

Krajobraz w Kordylierach

ZałoŜeniowy charakter tektoniki płyt litosfery

ZASADY OCENIANIA Z PRZYRODY

Transkrypt:

Przyroda interdyscyplinarne ścieżki dydaktyczne Justyna Chojnacka Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Zakład Dydaktyki Fizyki

Plan referatu: Przyroda jako przedmiot uzupełniający - ścieżka dydaktyczna: fizyka geografia, Mechanizm ruchu kontynentów, Teoria ekspansji Ziemi vs teoria tektoniki płyt litosfery, Budowa Ziemi, Konwekcja w płaszczu Ziemi - zjawisko rozchodzenia się płyt, Mechanizm subdukcji, Pionowe ruchy litosfery izostazja, Podsumowanie.

Przedmiot przyroda w liceum Reforma programowa przygotowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadza, od 01.09 2012 roku, w kanon przedmiotów nauczanych w liceum przedmiot uzupełniający Przyroda. Przedmiot, Przyroda, jest adresowany do tych uczniów, którzy nie wybrali żadnego z przedmiotów przyrodniczych (fizyka, chemia, biologia, geografia) do realizacji w zakresie rozszerzonym. Fakt ten stwarza, niespotykane dotychczas w praktyce szkolnej, możliwości dla uczniów i nauczycieli fakultatywnego wyboru treści nauczania.

Mechanizm ruchu kontynentów

Mechanizm ruchu kontynentów A. Wegener położenie 200 mln lat temu położenie 135 mln lat temu położenie 65 mln lat temu stan obecny

Grzbiet Śródatlantycki Powstawanie grzbietu Śródatlantyckiego Grzbiet Śródatlantycki zajmuje ok. 1/3 powierzchni Oceanu Atlantyckiego. Jego szerokość dochodzi do 1 600 km. W osiowej części Grzbietu biegnie głęboka dolina ryftowa.

Dwie teorie dziś dziś 200 mln lat temu Ruch kontynentów jest pozorny 200 mln lat temu i wynika ze stopniowego powiększania się Ziemi. Teoria tektoniki płyt litosfery: Teoria ekspansji Ziemi: Siłą napędową ruchu płyt litosfery jest naturalne ciepło wydobywające się z wnętrza Ziemi. Ruch kontynentów jest pozorny i wynika ze stopniowego powiększania się Ziemi.

Budowa Ziemi Litosfera to najbardziej zewnętrzna powłoka kuli ziemskiej. Zbudowana jest z różnorodnych skał występujących w stałym stanie skupienia, z wyjątkiem lokalnych ognisk magmowych, co powoduje, że litosfera jest strukturą sztywną, o dużej wytrzymałości, pękającą pod wpływem nacisku.

Płyty litosfery Współczesna teoria tektoniki płyt zakłada podział litosfery ziemskiej na płyty zbudowane ze skorupy kontynentalnej, oceanicznej lub obu jej typów, wraz z materiałem sztywnego płaszcza. Wyróżniamy siedem wielkich płyt: pacyficzną, euroazjatycką, afrykańską, indoaustralijską, północnoamerykańską, południowo - amerykańską oraz antarktyczną.

Płyty litosfery Płyty tektoniczne mogą przesuwać się względem siebie: równolegle, nie powodując produkcji ani destrukcji skorupy ziemskiej, odsuwać się (tłumaczy to oddalanie się Europy od Ameryki Północnej), zderzać się ze sobą przyczyniając się np. do powstawania gór fałdowych.

Astenosfera Astenosfera stanowi warstwę w górnej części płaszcza Ziemi. Charakteryzuje ją zwiększona plastyczności a także podatność na deformacje. Jej górna warstwa znajduje się na głębokości 50-70 km pod oceanami i do 120 km pod kontynentami. Dolna - odpowiednio 400 i 250 km. Umożliwia poziome ruchy płyt litosferycznych. Astenosferę uważa się za główny poziom tworzenia się ognisk magmy i główne źródło procesów magmowych.

Konwekcja w płaszczu Ziemi

Strefy rozsuwania się płyt http://dydaktyka.fizyka.umk.pl/zabawki1/files/termo/lava-pl.html

System Wielkich Rowów Afrykańskich

Strefy subdukcji

Rodzaje subdukcji typ andyjski kra oceaniczna wciągana jest pod krę kontynentalną. Strefę kolizji wyznacza głębokomorski rów oceaniczny. W pewnej odległości od strefy powstaje orogen kolizyjny, w którym dochodzi do silnego sfałdowania osadów zdzieranych płyty oceanicznej.

Rodzaje subdukcji typ japoński kra oceaniczna jest również wciągana pod krę kontynentalną, ale subdukcja związana jest z wytworzeniem się łuków wyspowych. np. Wyspy Hawaii np. Wyspy japońskie

Typy gór Aconcagua (6962 m n.p.m.), Andy argentyńskie http://wyprawy.onet.pl/30077,472,1436105,ekspedycja.html Japońskie Alpy, http://commons.wikimedia.org/wiki/category:mount_shirouma

Rodzaje subdukcji typ mariański w tym przypadku kra oceaniczna wciągana jest pod inną krę oceaniczną, jednocześnie następuje kolizja dwóch łuków wyspowych, względnie łuku wyspowego i podmorskiego grzbietu.

Pionowe ruchy litosfery - izostazja Izostazja to stan równowagi grawitacyjnej skorupy ziemskiej, osiągany mimo jej zróżnicowanej gęstości i grubości dzięki regionalnym powolnym ruchom pionowym (zw. izostatycznymi): obniżającym (po dodatkowym obciążeniu, np. lądolodem) lub wznoszącym (po odciążeniu, np. w wyniku erozji). Izostazja (liczby oznaczają gęstość w g/cm 3 ): 1. Góry, 2. Wyżyny, 3. Niziny, 4. Dno oceanu, 5. Poziom morza, 6. Bloki skorupy ziemskiej, 7. Astenosfera.

Podsumowanie 1. Coraz lepsze metody geofizyczne, a w szczególności tomografia sejsmiczna, wykazały ostatnio obecność w płaszczu Ziemi bloków ciężkiej, zimnej materii. Odkrywcy uznali je za dowód subdukcji (fragmenty wchłoniętej skorupy oceanicznej). 2. Przedmiot Przyroda ma okazję zyskać wielu sympatyków wśród uczniów, którzy nie pałają uczuciem do przedmiotów przyrodniczych, uważanych powszechnie za przedmioty trudne. Wiele jednak będzie zależało od podejścia nauczycieli do jego nauczania. Czy aby przypadkiem nie będzie to tylko przeniesienie wybranych tematów z fizyki, biologii, chemii czy geografii na lekcję przyrody?

Bibliografia: Encyklopedia Fizyki Współczesnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1983, M. H. Edwards, G. J. Kurras et al., Evidence of recent volcanic activity on the ultraslow spreading Gakkel ridge, Nature 409, 808 812 (2001), Kenneth C. Creager, Inner core rotation rate from small scale heterogeneity and time varying travel times, Science, vol. 278, November 1997, S. C. Singh, M. A. J. Taylor, J. P. Montagner, On the Presence of liquid in Earth s inner core, Science, vol. 287, March 2000, L. Czechowski, Tektonika płyt i konwekcja w płaszczu Ziemi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, www.ucmp.berkeley.edu/geology/tectonics, Strony www.